Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2015r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 lutego 2015r. w Suwałkach

sprawy J. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o świadczenie przedemerytalne

w związku z odwołaniem J. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 28 października 2014 r. znak (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje J. P. prawo do świadczenia przedemerytalnego od dnia 10 lutego 2014r.;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz rpr. W. M. ustanowionego z urzędu kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych powiększoną o 23% podatku VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej.

Sygn. akt III U 751/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28.10.2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w B., powołując się na przepisy ustawy z dnia 30.04.2004r.
o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz. U z 2013r. poz. 170) odmówił J. P. prawa do świadczenia przedemerytalnego, ponieważ na datę rozwiązania stosunku pracy tj. (...)., udokumentowała łączny staż ubezpieczenia w wymiarze 34 lat 10 miesięcy i 29 dni, przy wymaganych co najmniej 35 latach. Dodatkowo organ rentowy wskazał, iż Sąd Rejonowy w Ełku wyrokiem z dnia 02.07.2013r. uznał, iż rozwiązanie stosunku pracy z firmą (...) Spółka z o.o. w O. nastąpiło zgodnie z ustawą z dnia 13.02.2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników.

W odwołaniu J. P. domagała się zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania świadczenia przedemerytalnego. Podniosła, iż w jej przypadku zastosowanie znajduje art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych, a nie jak przyjął organ rentowy – art. 2 ust. 1 pkt 5. Jej zdaniem pracodawca stał się w pewnym momencie niewypłacalny, co spowodowało, że pracownicy musieli ubiegać się o zaległe wynagrodzenie na drodze sądowej. W jej opinii sytuacja byłego pracodawcy uzasadnia przyjęcie, iż doszło do jego likwidacji.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalanie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji i dodatkowo wskazał, iż nie ma dowodów potwierdzających, że do rozwiązania stosunku pracy łączącego odwołującą ze Spółką (...) doszło z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy. Z informacji uzyskanych przez organ rentowy wynikało, iż Spółka (...) nadal figuruje w rejestrze przedsiębiorców i nie został złożony wniosek o otwarcie jej likwidacji.

Sąd ustalił, co następuje:

J. P. (ur. (...)) w dniu 10.02.2014r. wystąpiła z wnioskiem o przyznanie świadczenia przedemerytalnego. Z dołączonego do wniosku zaświadczenia (...)Urzędu Pracy w O. z dnia 03.02.2014r. wynikało, iż odwołująca od 22.07.2013r. była zarejestrowana jako osoba bezrobotna. Od dnia 30.07.2013r. otrzymywała zasiłek dla bezrobotnych. W okresie jego pobierania nie otrzymała propozycji odpowiedniego zatrudnienia i bez uzasadnionej przyczyny nie odmówiła jej przyjęcia.

W okresie od 01.01.1992r. do 28.06.2013r. była zatrudniona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Spółce z o.o. w O.. Przed formalnym rozwiązaniem umowy o pracę Spółka borykała się z trudnościami finansowymi.

Postanowieniem z dnia (...). sygn. (...)Sąd Rejonowy Sąd Gospodarczy w S.oddalił wniosek dłużnika (...) Spółki z o.o. w O. o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidacje majątku. Jak wynikało z uzasadnienia postanowienia, na skutek pogarszającej się sytuacji finansowej Spółka przestała wykonywać wymagalne zobowiązania publiczno – prywatno-prawne. Od czerwca 2011r. zalegała z zapłatą składek na rzecz ZUS, nie uregulowała również należności podatkowych. Od połowy grudnia 2011r. nie regulowała wynagrodzeń z tytułu umów o pracę. Nieruchomości, do których spółce przysługiwało prawo własności albo użytkowania wieczystego, obciążone były hipotekami. Dłużnik nie posiadał możliwości uzyskania dalszych środków pieniężnych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (produkcja bielizny), gdyż z dniem 20.03.2012r. faktycznie zaprzestała tej działalności a wszyscy pracownicy utracili pracę. Natomiast oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości wynikało z faktu, iż zrealizowana została negatywna przesłanka ogłoszenia upadłości określona przez art. 13 §1 i 2 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. Spółka nie dysponowała bowiem majątkiem, który wystarczałby na zaspokojenie kosztów postępowania i wierzycieli w postępowaniu upadłościowym.

Wyrokiem z dnia 09.05.2012r. Sąd Rejonowy w Ełku zasądził od (...) Spółki z o.o. na rzecz powódki wynagrodzenie za grudzień 2011r., styczeń 2012r. i luty 2012r. wraz z ustawowymi odsetkami.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 02.07.2013r. sygn. IV P 130/13 Sąd Rejonowy w Ełku ustalił, iż stosunek pracy łączący odwołującą z (...) Spółką z o.o. w O. ustał w dniu 28.06.2013r. na podstawie porozumienia stron z przyczyn nie dotyczących pracowników, zgodnie z ustawą z dnia 13.03.2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników. Pozwany pracodawca był w tej sprawie reprezentowany przez kuratora. Właściciel Spółki pochodził z W., wyjechał z Polski i pozostawił zakład, bez wcześniejszego uregulowania zaległości z tytułu wypłaty wynagrodzeń za pracę czy wydania pracownikom stosownych dokumentów.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 05.09.2013r. Sąd Rejonowy w Ełku zasądził od (...) Spółki z o.o. w O. na rzecz odwołującej odszkodowanie za niewydanie w terminie świadectwa pracy oraz ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za lata 2011, 2012 i 2013.

Do dnia 27.06.2013r. łączny okres ubezpieczeniowy odwołującej wynosił 34 lata 10 miesięcy i 29 dni.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 30.04.2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz. U z 2013r. poz. 170) prawo do tego świadczenia przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn. Taka podstawę rozpoznania wniosku odwołującej przyjął organ rentowy.

Natomiast uprawnienie odwołującej do świadczenia przedemerytalnego podlegało rozważeniu również w oparciu o art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy, zgodnie z treścią którego prawo to przysługuje osobie, która do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.

Przy wykazaniu jednej z powyższych przesłanek po upływie co najmniej 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych osoba ubiegająca się o przedmiotowe świadczenie musi wykazać łącznie następujące warunki:

- nadal jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna;

- w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;

- złożyła wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych (art. 2 ust. 3 ustawy).

Wskazane wyżej warunki muszą zostać spełnione kumulatywnie, co oznacza, że niezachowanie jednego z nich niweczy prawo do świadczenia przedemerytalnego.

Świadczenie przedemerytalne jest należnością wyjątkową w systemie ubezpieczeń społecznych, gdyż jego funkcja ma charakter socjalny. Wyznaczana jest przez trudności w znalezieniu pracy (zatrudnienia) przez osobę, która znajduje się w wieku poprzedzającym nabycie prawa do emerytury. W tym kontekście należy postrzegać warunek posiadania relatywnie wysokiego okresu składkowego i nieskładkowego, a także konieczność pobierania przed nabyciem prawa zasiłku dla bezrobotnych. Oznacza to, że po pierwsze, przepisy regulujące prawo do świadczenia przedemerytalnego nie mogą być interpretowane w sposób rozszerzający, a po drugie, że uprawnienie to warunkowane jest zachowaniem sekwencji czasowej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 16.10.2013r. sygn. III AUa 1055/13 LEX 1386062).

Odnośnie podstawy prawnej przyjętej przez organ rentowy przy rozpoznaniu wniosku odwołującej, należało uznać, iż w dacie jego złożenia J. P. nie spełnia wszystkich wymagań. Podstawową przeszkodę stanowił okres ubezpieczeniowy, który wynosił 34 lata 10 miesięcy i 29 dni i był niższy od wymaganych 35 lat. Co prawda do wymaganego okresu odwołującej brakowało niewiele, jednak prawo nie przewiduje, aby w takiej sytuacji można było odstąpić od wykazania tej przesłanki. Odwołująca nie wskazał również, aby organ rentowy pominął któryś z okresów podlegających zaliczeniu. Sama również nie wskazała żadnych nowych okresów zatrudnienia. Z tego względu wniosek odwołującej musiał podlegać oddalanemu.

Przepisy ustawy o świadczeniach przedemerytalnych przewidują kilka sytuacji, w których osoba tracąca zatrudnienie może ubiegać się o przedmiotowe świadczenie. W sytuacji odwołującej zastosowanie znalazł przepis art. 2 ust. 1 pkt 6 cytowany powyżej. Okolicznością, która wymagała dodatkowego rozważanie była kwesta związana z podstawą rozwiązania ostatniego stosunku pracy, który odwołującą łączył ze Spółką (...). Sądowi znana jest z urzędu sytuacja pracowników tej Spółki. W Sądzie Okręgowym w Suwałkach za sygn. III U 199/13 toczyła się sprawa z odwołania innego pracownika tej Spółki przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. o świadczenie przedemerytalne. Prawomocnym wyrokiem z dnia 09.04.2013r. Sąd Okręgowy w Suwałkach uwzględnił odwołanie, zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał prawo do świadczenia przedemerytalnego od 21.01.2013r. Stan faktyczny był identyczny z sytuacją J. P..

Spółka (...) nie została formalnie postawiona w stan upadłości. Firma nadal funkcjonuje w obrocie prawnym, jednak istnienie to jest pozorne. Nie ma wątpliwości, iż firma stała się niewypłacalna. Potwierdza to postanowienie Sądu Gospodarczego w S., który oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości z uwagi na brak środków finansowych na pokrycie kosztów postępowania. Nadto odwołująca, tak jak i inni pracownicy Spółki, była zmuszona podjąć kroki prawne do otrzymania należnego wynagrodzenia za pracę, ekwiwalentu za niewykorzystany urlop czy uregulowanie kwestii związanej z niewydaniem świadectwa pracy. Formalnie likwidacja pracodawcy nie została potwierdzona, jednak istnieje szereg okoliczności i przesłanek, które jednoznacznie wskazują, iż upadłość pracodawcy nastąpiła. Brak prawnego uregulowania tej kwestii obciążą osoby poszkodowane tzn. pracowników, gdyż wytworzyła się pewnego rodzaju próżnia. Odwołująca w miarę możliwości podjęła próby odzyskania zaległego wynagrodzenia, czy też uregulowania kwestii pracowniczych. Istniało niewielkie prawdopodobieństwo, aby były pracodawca sam podjął kroki w celu uregulowania kwestii związanych z sytuacją pracowników. Mimo podjętych działań, odwołująca nadal pozostawała w zawieszeniu. Jednak w okolicznościach niniejszej sprawy przewidziana w art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy sytuacja „niewypłacalności pracodawcy” wystąpiła. Mimo braku formalnego ogłoszenia upadłości czy też likwidacji pracodawcy, odwołująca wykazała okoliczności, które potwierdzają stanowisko, iż zakład pracy był niewypłacalny i z tego powodu doszło do jego faktycznej likwidacji.

W związku z powyższym, na podstawie art. 477 ¹⁴ §2 kpc orzeczono jak w punkcie 1.

O kosztach rozstrzygnięto podstawie art. 98 §1 i 3 kpc w zw. z §11 ust. 2 i § 2 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013r. poz. 490). Wysokość stawki minimalnej podlegała podwyższeniu o stawkę podatku od towarów i usług.

mt