Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2015r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Renata Żywicka

Protokolant: st. sekr. sądowy Jolanta Fiedorowicz

po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2015r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania I. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 10/12/2014 r. znak: (...)

o emeryturę

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 88/15

UZASADNIENIE

I. B. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 10 grudnia 2014r., znak (...), którą odmówiono mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania skarżący domagał się zaliczenia do stażu pracy okresu służby sługi pełno-czasowego z ramienia świadków (...) od dnia 01.04.1971r. do 15.05.1974r. oraz zatrudnienia w Zakładzie Karnym od 05.07.1974do 11.03.1975r. .

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Pozwany powołując się na przepisy art. 24 i 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.Nr 8, poz. 43) wskazał, że skarżący na dzień 01.01.1999r. nie spełnił przesłanki 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych na dzień 01 stycznia 1999r. .

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje :

Wnioskodawca I. B., ur. (...),w dniu 15 października 2014r. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o ustalenie uprawnień do emerytury.

Po przeprowadzonym postępowaniu wyjaśniającym, organ rentowy ustalił, że na dzień 01.01.1999r. wnioskodawca ukończył wiek 60 lat oraz nie przystąpił do Otwartego Funduszu Emerytalnego oraz udokumentował 15 – letni okres wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnych charakterze, jednak na dzień 01.01.1999r. udokumentował jedynie 21 lat, 4 miesiące i 13 dni okresów składkowych i nieskładkowych zamiast wymaganych 25 lat . Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, iż do stażu pracy nie zaliczył wnioskodawcy okresu od pracy od dnia 01.04.1971r. do 15.05.1975r. albowiem w tym okresie wnioskodawca nie podlegała do ubezpieczenia społecznego jako osoba duchowna, okresu od 05.07.1975r. do 11.03.1975r. pracy wykonywanej w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności gdyż brak było dowodu potwierdzającego wymiar czasu pracy oraz od 28.08.1979r.do 05.09.1979r. w Spółdzielni (...) w E. oddział w B. gdyż wpis w legitymacji ubezpieczeniowej nie zawiera pieczęci imiennej i podpisu osoby , która dokonała wpisu.

Decyzją z dnia 10.12.2014r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, uznając, że nie wykazał na dzień 01.01.1999r. co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych

/dowód: wniosek k. 1-9, karta przebiegu zatrudnienia k. 34, decyzja k.37 akt ZUS/

Wnioskodawca nie zgodził się z powyższą decyzją wnosząc odwołanie.

W ocenie Sądu odwołanie skarżącego nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U.z 2013r., Nr 1440) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b , z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184 .

Art. 184 ust. 1 stanowi zaś, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ust. 2 Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W myśl art. 32 ust. 1 ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2). Wiek emerytalny, o którym mowa w ust.1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.Nr 8, poz. 43) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie zaś z § 3 rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

W myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Natomiast zgodnie z § 2 ust. 2 powoływanego wcześniej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. okresy pracy m.in. w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w odpowiednim świadectwie, jednak świadectwo takie bądź jego brak nie jest jednak bezwzględną przesłanką ani do zaliczenia, ani do niezaliczenia danej pracy jako wykonywanej w szczególnych warunkach. Decydujące znaczenie ma zawsze fakt rzeczywistego wykonywania pracy w szczególnych warunkach, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z powyższego wynika, iż skarżący nabyłby prawo do wcześniejszej emerytury w przypadku łącznego spełnienia przesłanek:

- ukończenia wieku 60 lat

- legitymowania się łącznym okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 01.01.1999r.;

- legitymowania się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, przypadających na dzień 01.01.1999r.;

- nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu Państwa.

W sprawie poza sporem było, że skarżący ukończył wiek 60 lat, nie przystąpił do OFE i na dzień 01.01.1999r. udowodnił 15 lat okresów wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Spornym pozostawała przesłanka legitymowania się okresem 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Wnioskodawca domagał się m.in. zaliczenia okresu od 01.04.1971r. do 15.05.1974r. kiedy to wykonywał służbę kaznodziei pełno-czasowego świadków (...). Na dowód powyższego złożył do akt pozwanego zeznanie świadków R. D. i J. P., którzy potwierdzili, że razem z wnioskodawcą byli kaznodziejami pełno-czasowymi świadków (...) w spornym okresie. Nadto skarżący dołączył zaświadczenie S. (...) i Traktatowego Zarejestrowanego (...) w Polsce potwierdzające, że w w/w okresie był kaznodzieją pełno-czasowym w wyznaniu świadków (...).

Skarżący załączył jednocześnie pismo Biura Oddziału Świadków (...) w Polsce z dnia 28 lipca 2014r. odmawiające mu wystawienia zaświadczenia o podleganiu ubezpieczeniom społecznym w okresie pełnienia służby kaznodziei. Z pisma wynikało, że biuro nie może wystawić takiego zaświadczenia tym, którzy pełnili tę służbę tylko w pewnym okresie przed dniem 01 lipca 1989r., tj. przed wejściem w życie ustawy o obowiązkowym ubezpieczeniu społecznym duchownych. Biuro podniosło, że kwestia ta została rozstrzygnięta wyrokiem Sądu Najwyższego, jednak liczy na to, że ,,niektóre oddziały ZUS nie będą w tej sprawie dobrze zorientowane”.

/ dowód : zeznania świadków k. 13 i 15 akt ZUS, zaświadczenie k. 15 akt ZUS, pismo k. 17 akt ZUS /

Odnosząc się do powyższego okresu pełnienia posługi jako kaznodzieja świadków (...) należy dokonać wykładni art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o emeryturach i rentach, a w konsekwencji ustalić, czy w odniesieniu do okresu posługi duchownej ustawa uznaje za okres ubezpieczenia nie tylko okres trwania obowiązku ubezpieczenia z tego tytułu, ale także okres pozostawania duchownym sprzed objęcia tych osób (duchownych) obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Wątpliwości dotyczą sytuacji w której wstąpienie i wystąpienie do stanu duchownego (jak w przypadku wnioskodawcy) miało miejsce przed 1 lipca 1989 r. .

Zgodnie z tym przepisem, okresami składkowymi są okresy pozostawania duchownymi przed dniem 1 lipca 1989 r., pod warunkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za cały okres podlegania temu ubezpieczeniu. Warunek ten jako konieczny do wliczenia okresu pozostawania duchownym przed dniem 1 lipca 1989 r. do stażu ubezpieczeniowego przejęty został z ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu społecznym duchownych (uchylonej z dniem 1 stycznia 2003 r. przez art. 61 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, Dz.U. Nr 199, poz. 1673 ze zm.), należy dokonać analizy jego treści w rozumieniu tej ustawy. Ustawa ta obejmując ochroną ubezpieczeniową osoby duchowne, pozwalała duchownemu nabyć prawo do emerytury jeżeli posiadał staż ubezpieczeniowy wynoszący 20/25 lat składający się z okresów ubezpieczenia (art. 21 ust. 1) i okresów zaliczanych do okresów ubezpieczenia (art. 21 ust. 2). W katalogu okresów zaliczanych były między innymi okresy pozostawania duchownym przed dniem 1 lipca 1989 r., potwierdzone przez właściwe władze diecezjalne lub zakonne, pod warunkiem opłacania składek za cały okres podlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Warto w tym miejscu odnieść się do art. 12 i 27 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz.U. Nr 29, poz. 155). Pierwszy z nich uznaje za duchownych osoby ustanowione według przepisów wewnętrznych kościoła lub innego związku wyznaniowego, drugi zaś określa, że dokonanie zgłoszenia do ubezpieczenia, następuje "za pośrednictwem zwierzchniej instytucji kościelnej lub zakonnej".

Uznając, że ustawa o emeryturach i rentach powtórzyła z ustawy o ubezpieczeniu społecznym duchownych warunek zaliczenia okresu przed 1 lipca 1989 r. do okresu ubezpieczenia posiadanego przez duchownego, należy tym samym przyjąć, że powiązała możliwość uwzględnienia tego okresu ze statusem osoby duchownej (posiadaniem tego tytułu ubezpieczenia). Gdyby ustawodawca miał zamiar uwzględniać ten okres niezależnie od posiadania (w dniu nabycia prawa) statusu osoby duchownej, to niewątpliwie umieściłby ten okres w katalogu okresów nieskładkowych. A zatem, należy przyjąć, że ratio legis omawianej regulacji zawartej w ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu społecznym duchownych było ułatwienie nabycia prawa do świadczeń (np. do emerytury) osobom stanu duchownego, które spełniały tę posługę także przed wejściem w życie ustawy wprowadzającej obowiązek ubezpieczenia społecznego dla duchownych. Nie był nią natomiast zamiar zwiększenia stażu emerytalnego osobom, które przestałyby podlegać tej ustawie przed osiągnięciem wieku emerytalnego ("wyszły" ze stanu duchownego). Sformułowanie "pod warunkiem opłacania składek za cały okres podlegania obowiązkowi ubezpieczenia" oznacza, że okres pozostawania duchownym przed 1 lipca 1989 r. podlega zaliczeniu do okresu ubezpieczenia, jeżeli ubezpieczony w wyniku opłacania składki przez cały okres podlegania ubezpieczeniu, nabywał prawo do świadczenia (renty lub emerytury) na podstawie tej ustawy. Gdy jednak dana osoba (tak jak wnioskodawca) przestała być duchownym przed osiągnięciem wieku emerytalnego, przedmiotowy okres nie może być zaliczony jako okres ubezpieczenia na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym duchownych do tzw. stażu "ogólnego", uzasadniającego nabycie prawa do emerytury w systemie powszechnym.

W świetle powyższego należało uznać, że zawarty w art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o emeryturach i rentach zwrot "pod warunkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za cały okres podlegania temu ubezpieczeniu", oznacza ustanowienie przez ustawodawcę warunku podlegania ubezpieczeniu społecznemu duchownych i opłacania za ten okres składek na powyższe ubezpieczenie oraz uznanie tej części przepisu za warunek sine qua non zaliczenia do okresów ubezpieczenia społecznego duchownych okresów pozostawania duchownymi przed dniem 1 lipca 1989 r. Taka interpretacja przepisu eliminuje więc możliwość zaliczenia do okresów ubezpieczenia okresu sprzed 1 lipca 1989 r., jeżeli po tej dacie dana osoba nie podlegała obowiązkowi ubezpieczenia społecznego duchownych.

Dlatego też Sąd uznał, że odwołanie skarżącego nie zasługiwało na uwzględnienie i stosownie do art. 477 ^{( HYPERLINK "http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19640430296") ( 14)} HYPERLINK "http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19640430296" §1 k.p.c. orzekł jak w wyroku .