Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lutego 2015 r Sąd Okręgowy w Gdańsku XVI Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Przemysław Banasik

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2015 r. r. w G.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Towarzystwa Budownictwa (...) spółki

z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości układowej w G.

przeciwko P. Ś.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego (...)

z dnia 29 lipca 2014 r, sygn. akt IX C 2059/13

oddala apelację.

Sygn. akt XVI Ca 75/15

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości układowej z siedzibą w G. domagał się zasądzenia od pozwanej P. Ś. kwoty 2.980,43 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia

17 lipca 2013r. do dnia zapłaty tytułem zaległego czynszu najmu miejsca postojowego.

W dniu 15 października 2013r. Sąd Rejonowy (...) wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W sprzeciwie pozwana domagała się oddalenia powództwa w całości podnosząc zarzut braku legitymacji procesowej czynnej po strome powódki oraz niewłaściwe oznaczenie wartości przedmiotu sporu, z uwagi na dokonaną przez nią spłatę zadłużenia, które na dzień wytoczenia powództwa wynosiło 2.133,83 zł.

W piśmie procesowym z dnia 19 lutego 2014r. powód złożył oświadczenie o cofnięciu powództwa w zakresie kwoty 2.981 zł. Jednocześnie wniósł o zasądzenie kwoty 350,21 zł tytułem skapitalizowanych odsetek.

Postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2014r. Sąd Rejonowy(...)

w G. umorzył postępowanie w sprawie co do kwoty 2.980,43 zł.

Wyrokiem z dnia 29 lipca 2014r. Sąd Rejonowy(...) powództwo oddalił.

Podstawę powyższego orzeczenia stanowiły następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 29 października 2010r. pomiędzy P. Ś. a (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością

z siedzibą w G. doszło do zawarcia umowy najmu nr (...) miejsca postojowego

w hali garażowej. Przedmiotem niniejszej umowy było miejsce postojowe nr 43 na poziomie -

2 w hali garażowej, położnej w budynku przy ul. (...) w W., stanowiącej działkę o powierzchni 11,46 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr

WA1 (...) przez Sąd Rejonowy dla (...) M.. Zgodnie z § 4 umowy, umowa została zawarta na czas nieokreślony. Okres najmu rozpoczął się w dniu 1 listopada 2010r, Najemca zobowiązał się płacić wynajmującemu czynsz w kwocie 150 zł miesięcznie

w terminie do 10-ego dnia każdego miesiąca, a wynajmujący zachował prawo corocznej waloryzacji ze skutkiem na dzień l kwietnia każdego roku o wskaźnik 5% ponad wskaźnik inflacji średniorocznej za rok poprzedni (§ 7 ust l i 2 umowy). W celu zabezpieczenia pokrycia należności związanych z opuszczeniem i opróżnieniem miejsca postojowego

i wierzytelności z tytułu najmu, ewentualnych odsetek za opóźnienie w płatnościach

l

i ewentualnych roszczeń w przypadku dewastacji miejsca postojowego lub części

przeznaczonej do wspólnego użytku z pozostałymi osobami, najemca dokonał wpłaty kaucji

w wysokości 1.000 zł, która podlegała zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia miejsca postojowego, a w przypadku dewastacji miejsca postojowego, w ciągu miesiąca po rozliczeniu kosztów przywrócenia stanu używalności miejsca postojowego albo naprawienia szkód (§ 7 ust 3 i 4 umowy). Od września 2011 r. P. Ś. zaprzestała regulowania należności z tytułu czynszu najmu miejsca postojowego. Postanowieniem z dnia

7 grudnia 2012r. w sprawie VI GUp 37/12 Sąd Rejonowy (...)na mocy art. 76 ust 2 pkt 2 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze uchylił zarząd własny upadłego (...) spółki z o.o. w G.,

na mocy art. 156 ust 2 i 3 odwołał nadzorcę sądowego w osobie J. R. oraz na mocy

art. 156 ust 3 powołał zarządcę w osobie J. R.. Pismem z dnia 26 kwietnia 2013r. powód wezwał P. Ś. do zapłaty kwoty 3.246,72 zł. W odpowiedzi na pismo z dnia 26 kwietnia 2013r., P. Ś. wniosła o rozłożenie zaległej kwoty 2.822 zł na 10 równych comiesięcznych rat. P. Ś. jednocześnie wskazała,

że na dzień 6 maja 2013r. zaległość wynosi 3.438,48 zł, a w związku z wypowiedzeniem przez nią umowy, po dodaniu dwóch kolejnych miesięcznych czynszów najmu, łączne zobowiązanie na dzień rozwiązania umowy będzie wynosiło 3.822 zł. Jeżeli (...) dokona od

tej kwoty potrącenia kaucji 1.000 zł, to zaległość wyniesie 2.822 zł. Pismem z dnia 6 maja 2013r. P. Ś. wypowiedziała umowę najmu nr (...) z dnia 29 października 2010r., z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia ze skutkiem na koniec miesiąca. P. Ś. dokonała wpłaty kwot po 282,20 zł na poczet zaległości w następujących dniach: 13 maja 2013r., l czerwca 2013r., l lipca 2013r., 29 lipca 2013r., 26 sierpnia 2013r., 2 października 2013r,, 31 października 2013r. Nadto w dniu 18 listopada 2013r. pozwana dokonała spłaty ostatniej raty w kwocie 1.099,27 zł, obejmującej również odsetki w kwocie 94,24 zł.

Sąd Rejonowy przytoczył treść art. 139 ust. l ustawy z dnia 28 lutego 2003r. prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. jednolity Dz.U. z 2012r., poz. 1112) i wskazał, że wobec faktu,

iż w stosunku do powoda ogłoszono upadłość i ustanowiono zarządcę nad majątkiem upadłego, właściwym podmiotem do wytoczenia powództwa winien być zarządca a nie upadły.

Zważył Sąd Rejonowy, że ustanowienie w postępowaniu upadłościowym

z możliwością zawarcia układu zarządcą masy upadłości innej osoby niż upadły sprawia, że prawo zarządu przysługuje zarządcy, a nie upadłemu. Konsekwencją utraty przez upadłego

2

prawa zarządu masą upadłości jest utrata przez niego legitymacji do występowania

w charakterze strony w postępowaniach dotyczących masy upadłości. Legitymowanym

w tychże postępowaniach staje się natomiast zarządca w takim zakresie, w jakim powierzono

mu zarząd. Co się tyczy postępowań cywilnych, legitymację zarządcy można określić jako legitymację formalną, z którą mamy do czynienia w przypadkach, gdy w postępowaniu jako strona może występować inna osoba niż podmiot stosunku materialnoprawnego, na tle którego wyniknął spór. W pojęciu tym mieszczą się przypadki określane w doktrynie jako podstawienie (substytucja) procesowe, z tym że określenie „legitymacja formalna" wydaje się szersze. Cechą charakterystyczną legitymacji zarządcy - wyrażoną jednoznacznie w art. 139

in fine - jest to, że działa on w imieniu własnym, ale na rzecz upadłego. Jednocześnie upadły, pozostając stroną stosunku materialnoprawnego, na tle którego wyniknął spór, traci uprawnienie (legitymację) do występowania w postępowaniach dotyczących masy upadłości. Podstawienie zarządcy w miejsce upadłego ma zatem bezwzględny charakter.

W ocenie Sądu Rejonowego w sprawie brak jest również wątpliwości co do podmiotu, który jest stroną powodową, gdyż pełnomocnictwo w sprawie zostało udzielone nie do reprezentowania zarządcy upadłego, lecz do reprezentowania (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości układowej

z siedzibą w G..

Reasumując stwierdził Sąd Rejonowy, że skoro niniejsze postępowanie zostało wytoczone przez upadłego, powództwo podlegało oddaleniu z uwagi na brak legitymacji czynnej spółki. Sąd Rejonowy miał przy tym na uwadze okoliczność, że niniejsza sprawa była rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym, a zgodnie z art. 505 ⁴ § l k.p.c. w tymże postępowaniu nie stosuje się m.in. przepisu art. 196 k.p.c. o przekształceniu podmiotowym.

Apelację od wyroku wywiódł powód domagając się zmiany orzeczenia przez uwzględnienie żądania pozwu oraz zasądzenia od pozwanej na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania odwoławczego. Ewentualnie skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku

i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia

o kosztach postępowania odwoławczego.

Skarżący zarzucił:

1.  nierozpoznanie przez Sąd I instancji istoty sprawy przez bezzasadne przyjęcie, że powód nie posiada legitymacji procesowej czynnej;

2.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 139 ust. l ustawy prawo upadłościowe

i naprawcze przez uznanie, że jako powód winien być wskazany zarządca upadłego

3

i przyjęcie braku legitymacji procesowej czynnej przez (...) w upadłości układowej, reprezentowanego przez Zarządcę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Sąd Okręgowy podzielił i przyjął za własne poczynione w sprawie ustalenia faktyczne oraz wyprowadzone na ich podstawie wnioski o braku legitymacji procesowej czynnej po stronie powodowej, skutkującej oddaleniem powództwa w całości.

W sprawie niespornym jest, że postanowieniem z dnia 7 grudnia 2012r. w sprawie VI GUp 37/12 Sąd Rejonowy (...) uchylił zarząd własny upadłego (...) spółki z o.o. w G. i powołał zarządcę w osobie J. R.. W takiej zaś sytuacji, zgodnie z art. 139 ust. l ustawy

z dnia 28 lutego 2003r. prawo upadłościowe i naprawcze (j.t. Dz.U. z 2012r. poz. 1112 ze zm.), od tej daty postępowania sądowe i administracyjne dotyczące masy upadłości mogły

być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez zarządcę.

Jak słusznie wskazuje Sąd I instancji konsekwencją utraty przez upadłego prawa zarządu masą upadłości jest utrata przez upadły podmiot legitymacji do występowania

w charakterze strony w postępowaniach dotyczących masy upadłości. Zarządca jest stroną

w postępowaniach dotyczących masy upadłości, tj. we wszystkich postępowaniach, które mogą wywrzeć wpływ na masę, a więc i w postępowaniach sądowych. Istnienie legitymacji zarządcy oznacza, że postępowanie w sprawach dotyczących masy po ogłoszeniu upadłości

z możliwością zawarcia układu może być wszczęte tylko przez zarządcę albo przeciw zarządcy. Zarządca jest więc stroną w postępowaniach dotyczących majątku spółki podlegającego zarządowi. Legitymacja zarządcy jest tzw. legitymacją formalną lub podstawieniem (substytucją) procesową. Oznacza to, że działa w procesie we własnym imieniu, natomiast stroną w znaczeniu materialnym pozostaje nadal spółka, która jest podmiotem spornego stosunku prawnego.

W tym stanie rzeczy, podzielając stanowisko Sądu I instancji, że w sprawie wystąpiła materialnoprawna przeszkoda do rozpoznania istoty sporu, Sąd Okręgowy apelację oddalił na mocy art. 385 k.p.c.