Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 24 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Tomasz Pawlik (spr.)

Sędziowie: SO Barbara Braziewicz

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 lutego 2015 r. w G.

sprawy z wniosku J. F.

z udziałem M. M. (1)

o wpis w księdze wieczystej prawa własności

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach

z dnia 17 czerwca 2014 r., sygn. akt Dz. Kw.6003/14

postanawia:

oddalić apelację.

SSO Anna Hajda SSO Tomasz Pawlik SSO Barbara Braziewicz

Sygn. akt III Ca 1382/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy oddalił wniosek o wpis w księdze wieczystej (...) prawa własności na rzecz wnioskodawcy i uczestniczki postępowania po połowie.

Sąd ten ocenił, że nie jest wystarczającą podstawą wpisu postanowienie Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach z dnia 6 lutego 2013 r. o sygn. akt I Ns 1072/11, w którym stwierdzono, że spadek po J. F. synu J. i M. nabyli wnioskodawca (J. F. syn J. i E.) i uczestniczka postępowania po połowie. Ustalił jednocześnie, że pierwotnie Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach postanowieniem z 21 października 1998 r. sygn. akt I Ns 1257/98 ustalił szerszy krąg spadkobierców po J. F. synu J. i M., w wyniku czego w księdze wieczystej ujawniono – w dniu 2 lipca 1999 r. – prawo własności na rzecz wnioskodawcy, uczestniczki postępowania i E. F. po 1/3. Następnie E. F. –umową zawartą w dniu 26 czerwca 2007 r. przed notariuszem niemieckim – zbyła wynoszący 1/3 udział w prawie własności nieruchomości wnioskodawcy, co zostało ujawnione w księdze wieczystej wpisem z 7 maja 2008 r.. W wyniku tego wpisu w księdze wieczystej ujawnione jest aktualnie prawo własności na rzecz:

- wnioskodawcy, odnośnie udziału wynoszącego 1/3, na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach z 21 października 1998 r. sygn. akt I Ns 1257/98,

- uczestniczki postępowania, odnośnie udziału wynoszącego 1/3, na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach z 21 października 1998 r. sygn. akt I Ns 1257/98,

- wnioskodawcy, odnośnie udziału wynoszącego 1/3, na podstawie umowy sprzedaży z 26 czerwca 2007 r..

Mając na uwadze powyższy stan wpisów w księdze wieczystej, Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że zgodnie z art.3 ust.1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece istnieje domniemanie, że prawo jawne wpisane jest w księdze wieczystej zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. Jednocześnie, powołując się na treść art.626 ⁸ § 1 i 2 k.p.c. uznał, że wzruszenie, w realiach sprawy, tego domniemania przekroczyłoby zakres rozpoznania sprawy w postępowaniu wieczystoksięgowym. Oddalając z tego powodu wniosek, jako podstawę rozstrzygnięcia wskazał art.626 ⁹ k.p.c..

Od opisanego postanowienia apelację wniósł wnioskodawca, który zarzucając Sądowi Rejonowemu obrazę art.426-428 § 1 i 2 k.p.c. oraz art.3 ust.1 i art.10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, domagał się jego zmiany i uwzględnienia wniosku, względnie uchylenia z przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania. Zdaniem skarżącego w sprawie nie znajdowały zastosowania art.628 ⁸ § 1 i 2 k.p.c. oraz art.3 ust.1 i art.10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. A uzasadnieniu apelacji podkreślono, że sąd wieczystoksięgowy nie jest uprawniony do kontroli prawomocnych postanowień sądów ani do rozstrzygania sporów z zakresu własności. Zwrócono też uwagę, że obalenie domniemania z art.3 ust.1 ustawy może nastąpić w każdym postępowaniu, a nie tylko w postępowaniu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Istotą rozstrzygnięcia Sądu I instancji było stwierdzenie, że sąd rozpoznający sprawę w postępowaniu wieczystoksięgowym nie jest uprawniony do podważania skuteczności (ważności) umowy, która stała się już podstawą wpisu w księdze wieczystej. Tym samym sąd ten nie może uchylić(wykreślić) prawomocnego wpisu dokonanego na podstawie tej umowy nawet wtedy, gdy przedstawione zostanie postanowienie zmieniające prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, z którego wynika, że zbywca nie był nigdy współwłaścicielem nieruchomości. Nie może też, w wypadku, gdy w księdze wieczystej ujawniono już zmianę odnośnie prawa własności na podstawie umowy sprzedaży, ujawnić postanowienia zmieniającego postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, którym ujawniono wcześniej bezpodstawnie prawo do udziału w nieruchomości na rzecz zbywcy.

Takiemu poglądowi Sądu Rejonowemu nie sposób odmówić słuszności, przy czym chybione są zarzuty zawarte w apelacji.

Przede wszystkim, przy rozpoznaniu sprawy – wbrew stanowisku apelującego – znajdowały zastosowanie w sprawie przepisy art.626 ⁸ § 1 i 2 k.p.c., gdyż sprawa była rozpoznawana w odrębnie uregulowanym postępowaniu wieczystoksięgowym (przepisy te są częścią tej właśnie regulacji prawnej). Tym samym rozpoznanie sprawy musiało być ograniczone do badania treści wniosku, treści i formy załączonych dokumentów oraz treści księgi wieczystej. Wykluczało to możliwość rozstrzygania, co do skuteczności (ważności) umowy, gdyż wymagałoby to ustaleń, co do skuteczności nabycia od E. F. przez wnioskodawcę udziału w nieruchomości. Trzeba, bowiem podkreślić, co zaakcentowano również w apelacji, że sąd rozpoznający sprawę w postępowaniu wieczystoksięgowym nie jest uprawniony do rozstrzygania jakichkolwiek sporów.

Sąd I instancji, wbrew zarzutom apelacji, trafnie odwołał się w swoich rozważaniach do treści art.3 ust.1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Przedstawiony przez wnioskodawcę dokument nie spowodował, bowiem wzruszenia domniemania wynikającego z treści wpisów prawa własności, z powodów, o których była mowa wyżej.

Sąd Rejonowy nie zastosował w sprawie art.10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, a wskazał jedynie, że zaistniały problem prawny może być ewentualnie rozstrzygnięty przy zastosowaniu tego przepisu. Sugestii tej nie można odmówić trafności, gdyż postępowanie prowadzone w trybie art.10 wspomnianej ustawy nie dotyczą ograniczenia z art.626 ⁸ § 2 k.p.c..

Niezrozumiały jest zarzut apelacji dotyczący rzekomego naruszenia przez Sąd Rejonowy art.426-428 § 1 i 2 k.p.c.. Przepisy te dotyczą spraw o unieważnienie małżeństwa, o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa i o rozwód oraz o separację na żądanie jednego z małżonków. Oczywistym jest zatem, że bezzasadne jest żądanie ich zastosowania w sprawie o wpis prawa własności w księdze wieczystej.

Z tych wszystkich względów, gdy zaskarżone postanowienie odpowiada prawu, a zarzuty zawarte w apelacji okazały się nietrafione, na podstawie art.385 k.p.c. w związku

z art.13 § 2 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

SSO A. Hajda SSO T. Pawlik (spr.) SSO B. Braziewicz