Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI GC 74/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 maja 2015 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Michalina Sanecka

Protokolant: st. sekr. sądowy Halina Ramska

po rozpoznaniu w dniu 11 maja 2015 r. w Rzeszowie

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Sp. z o.o. z/s w S.

przeciwko : (...) Sp. z o.o. Sp. K. z/s w R.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) Sp. z o.o. Sp. K. z/s w R. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. z/s w S. kwotę 129.150 zł. (sto dwadzieścia dziewięć tysięcy sto pięćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami od dnia 11 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 10.205 zł. (dziesięć tysięcy dwieście pięć złotych) tytułem kosztów postępowania w tym kwotę 3.617 zł. (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VI GC 74/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 25 maja 2015 r.

Pozwem wniesionym w sprawie powód (...) Sp. z o.o. w S. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w R. kwoty 129.150,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 28 września 2012 r. strony zawarły umowę na budowę budynku mieszkalnego wielorodzinnego, zlokalizowanego przy ul. (...) w R.. Wobec konieczności wykonania prac dodatkowych pozwany zlecił ich wykonanie powodowi. Z tytułu powyższego powodowa spółka w dniu 20 grudnia 2013 r. wystawiła fakturę VAT na kwotę 129.150,00 zł, którą pozwany przyjął i zaksięgował. Powyższa faktura została zaakceptowana i podpisana przez prezesa spółki będącej komplementariuszem G. K.. Ponadto w piśmie "potwierdzenie salda" pozwany przyznał zasadność ww. faktury. W związku z faktem, że pomimo upływu ustalonego terminu zapłaty pozwany nie wywiązał się z obowiązku zapłaty, w dniu 07 lutego 2014 r. powód wezwał pozwanego do dobrowolnego spełnienia świadczenia, jednakże wezwanie to pozostało bezskuteczne.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwany zgłosił zarzut potrącenia wierzytelności przysługującej (...) Sp. z o.o. Sp. k. względem powoda z tytułu kar umownych za nieterminowe wykonywanie przez powoda umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. (dotyczącej budynku nr (...)) w wysokości 507.000,00 zł (za okres od dnia 01 września 2013 r. do dnia 16 lutego 2014 r.) z wierzytelnością przysługującą powodowi względem pozwanego z tytułu wynagrodzenia za dodatkowe roboty budowlane wykonane w związku z realizacją umowy o roboty budowlane z dnia 28.09.2012 r. w wysokości 129.150,00 zł, wynikającą z faktury VAT nr (...) z dnia 20.12.2013 r.

W uzasadnieniu powyższego pozwany wskazał, że na mocy oświadczenia z dnia 19 lutego 2014 r., dokonał potrącenia wierzytelności przysługującej mu względem powoda z tytułu kar umownych za nieterminowe wykonywanie przez powoda umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. (budynek nr (...)), w wysokości 507.000,00 zł m.in. z wierzytelnością powoda dochodzoną pozwem.

Pozwany wskazał, że poza umową o roboty budowlane z dnia 28.09.2012 r. dotyczącą budowy budynku mieszkalnego wielorodzinnego w R. przy ul. (...) oznaczonego numerem(...), strony łączyły umowy o roboty budowlane dotyczące budowy innych budynków mieszkalnych wielorodzinnych w R., przy ul. (...), w tym m.in. umowa o roboty budowlane z dnia 10.04.2012 r. (budynek nr (...)).

Strona pozwana naprowadziła, że na mocy umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. powód zobowiązał się do wykonania zadania związanego z budową budynku mieszkalnego wielorodzinnego wraz z wewnętrznymi instalacjami i przyłączeniami mediów zgodnie z dostarczonymi projektami budowlanymi i wykonawczymi oraz zgłoszeniami. Termin zakończenia realizacji inwestycji strony ustaliły na dzień 30 grudnia 2014 r. Termin zakończenia poszczególnych prac przewidzianych w harmonogramie ustalono na dzień 30 września 2014 r. W punkcie 10 umowy przewidziano, że obowiązującą strony forma odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy są kary umowne. Zgodnie z pkt. 10 ust. 1 lit. a) umowy, wykonawca zapłaci zamawiającemu kary umowne za zwłokę/opóźnienie w wykonaniu przedmiotu umowy – wysokości 0,1 % wynagrodzenia umownego netto za każdy dzień zwłoki, które to wynagrodzenie określono w umowie na kwotę 3 000 000,00 zł netto. Powodowa spółka nie realizowała poszczególnych etapów robót w terminach określonych w harmonogramie prac, pozostawiając w zwłoce w ich realizacji. Według twierdzeń pozwanego powódka pozostawała w zwłoce w realizacji umowy począwszy od dnia 01 września 2013 r. z powodu braku realizacji etapu 5 wskazanego w harmonogramie prac oraz kolejnych etapów wskazanych w umowie.

Pozwany wskazał, że w dniu 12 lutego 2014 r. otrzymał od powoda pismo zatytułowane „wypowiedzenie umowy”, z którego treści wynikało, że powodowa spółka wypowiada umowę o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r., jako przyczynę wypowiedzenia wskazując brak zapłaty przez pozwanego faktury VAT nr (...) z dnia 18 listopada 2013 r. Pozwany uznał oświadczenie złożone przez powoda za bezskuteczne, informując go o tym pismem z dnia 17 lutego 2014 r. Pozwany powołał się na okoliczność, iż umowa z dnia 10 kwietnia 2012 r. nie przewiduje w swej treści możliwości jej wypowiedzenia przed zakończeniem okresu jej obowiązywania. Niezależnie od powyższego pozwany dodał, iż w przedmiotowej umowie strony przewidziały umowne prawo odstąpienia od umowy przez wykonawcę w przypadku niewywiązywania się przez zamawiającego z obowiązku zapłaty faktur w terminach ustalonych w umowie, pomimo pisemnego wezwania, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania do zapłaty. Jednakże w ocenie pozwanego, prawo do odstąpienia od umowy przez wykonawcę zostało zastrzeżone w sposób sprzeczny z dyspozycją art. 395 § 1 k.c. gdyż nie został określony termin, w którym wykonawca może z tego uprawnienia skorzystać w związku z czym zastrzeżenie takie jest nieważne a odstąpienie od umowy nie wywołuje żadnych skutków prawnych. W związku z bezskutecznością złożonego oświadczenia o odstąpieniu od przedmiotowej umowy przez powoda, pozwany wezwał powoda do niezwłocznego wykonania robót realizowanych na podstawie umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. Pozwany wskazał ponadto, że po złożeniu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, powód nie wykonał zobowiązań jakie umowa nakłada na wykonawcę w razie odstąpienia od umowy, co w ocenie pozwanego wskazuje na to, iż powód nie uważał złożonego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy za oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Strona pozwana począwszy od dnia 01 września 2013 r. naliczała kary umowne za zwłokę w wykonaniu umowy w wysokości 0,1% wynagrodzenia umowy netto za każdy dzień zwłoki. Pismem z dnia 17 lutego 2014 r. pozwany wezwał powoda do zapłaty kary umownej z tytułu zwłoki w wykonaniu umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. za okres od 01 września 2013 r. do dnia 16 lutego 2014 r. w łącznej wysokości 507.000,00 zł, zastrzegając, że kara umowna jest w dalszym ciągu naliczana. Na mocy oświadczenia woli z dnia 19 lutego 2014 r. pozwany potrącił przysługującą pozwanemu wierzytelność z tytułu kary umownej za ww. okres z wymagalnymi wierzytelnościami powoda, wynikającymi z wystawionych przez powoda faktur VAT, w tym m.in. z wierzytelnością wynikającą z objętej pozwem faktury VAT nr (...) z dnia 20.12.2013 r. Pozwany wskazał, że w związku z okolicznością iż powód w dalszym ciągu pozostawał w zwłoce w wykonaniu umowy, pozwana naliczała kary umowne. Pismem z dnia 05 marca 2014 r. pozwany wezwał powoda do zapłaty kwoty 51.000,00 zł tytułem kary umownej naliczonej za okres od dnia 17 lutego 2014 r. do dnia 05 marca 2014 r. Pozwany naprowadzał, że pomimo wezwań do wykonania zaległych prac oraz ich kontynuowania powód nie wykonywał zarówno zaległych jak i bieżących prac. W związku z powyższym pozwany w dniu 10 marca 2014 r. złożył powodowi oświadczenie w przedmiocie częściowego odstąpienia od umowy z dnia 10.04.2012 r. tj. w zakresie całej reszty niespełnionego świadczenia, którego odbiór przez pozwanego nie wynika z faktur i protokołów odbioru wymienionych w oświadczeniu o odstąpieniu od umowy. W dniu 12 marca 2014 r. sporządzono protokół inwentaryzacji. Pozwany naliczał karę umowna z tytułu zwłoki w wykonaniu przez powoda umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. do dnia odstąpienia od umowy.

Pismem procesowym z dnia 08 maja 2014 r. powód szczegółowo odniósł się do zarzutów pozwanego wykazując – w swojej ocenie- ich bezzasadność. Powód przyznał, iż strony oprócz umowy z dnia 28.09.2012 r. (dotyczącej budynku nr (...)) łączyła również umowa z dnia 10.04.2012 r. (dotycząca budynku nr (...)), jednakże zakwestionował zasadność nałożonych przez pozwanego kar umownych a w konsekwencji zasadność zgłoszonego przez niego zarzutu potrącenia.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały dotychczas wyrażone stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strony w dniu 28.09.2012 r. strony zawarły umowę o roboty budowlane, której przedmiotem była budowa budynku mieszkalnego wielorodzinnego oznaczonego w projektach stanowiących załącznik nr 1 wraz z wewnętrznymi instalacjami i przyłączeniami mediów zgodnie z dostarczonymi projektami budowlanymi i wykonawczymi oraz zgłoszeniami. Termin zakończenia inwestycji – realizacji przedmiotu umowy, strony ustaliły w harmonogramie robót stanowiącym załącznik nr 2 na dzień 31.10.2013 r. Termin zakończenia poszczególnych prac przewidzianych w harmonogramie upływał 30.09.2013 r. (ust. 4 pkt 1-2 umowy). Strony uzgodniły, za wykonanie przedmiotu umowy wynagrodzenie ryczałtowe netto w wysokości 2.400.000,00 zł plus podatek VAT w wysokości ustawowej (ust. 5 pkt 1 i 3 umowy).

Powód wykonał roboty dodatkowe związane z realizacją ww. inwestycji. Z tytułu powyższego w dniu 20.12.2013 r. wystawił pozwanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 129.150,00 zł z terminem płatności 21 dni. Wskazaną fakturę pozwany przyjął i zaksięgował co znalazło odzwierciedlenie w potwierdzeniu salda z dnia 05.02.2014 r. Pismem z dnia 07.02.2014 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty należności objętych m.in. wskazaną fakturą, jednakże wezwanie to pozostało bezskuteczne.

dowód : umowa o roboty budowlane z dnia 28.09.2012 r. (k. 9-15), faktura VAT nr (...) (k. 16), wezwanie do zapłaty z dnia 07.02.2014 r. wraz z dowodem nadania (k. 17-19), potwierdzenie salda z dnia 05.02.2014 r. (k. 20)

Dnia 10 kwietnia 2012 r. strony zawarły kolejną umowę o roboty budowlane, której przedmiotem była budowa budynku mieszkalnego wielorodzinnego z usługami, oznaczonego w projektach stanowiących załącznik nr 1 wraz z wewnętrznymi instalacjami i przyłączeniami mediów zgodnie z dostarczonymi projektami budowlanymi i wykonawczymi oraz zgłoszeniami (ust. 1 pkt 1 umowy). Budynek ten, zlokalizowany był przy ul. (...) w R., posiadając roboczy nr „5”. Termin rozpoczęcia realizacji przedmiotu umowy strony ustaliły na dzień 7 maja 2012 r. (ust. 4 pkt 1). Natomiast termin zakończenia inwestycji – realizacji przedmiotu umowy strony ustaliły w Harmonogramie robót, który stanowił załącznik nr 2 do umowy, na dzień 30 grudnia 2014 r. (ust. 4 pkt 2 umowy). Ponadto strony ustaliły, iż termin zakończenia robót może ulec przesunięciu w przypadku m. in. przerw w realizacji powstałych z przyczyn zależnych od zamawiającego (pozwanego), co powinno mieć odzwierciedlenie każdorazowo w dzienniku budowy pod rygorem utraty możliwości powoływania się na tą okoliczność (ust 4 pkt 3). W ust. 5 pkt 8 strony ustaliły termin płatności faktur na 21 dni, wskazując, że termin ten rozpoczyna swój bieg od dnia złożenia przez wykonawcę w siedzibie zamawiającego prawidłowo wystawionej faktury wraz z protokołem odbioru prac. Jeśli zamawiający opóźniłby się z płatnością za prawidłowo wystawioną fakturę 21 dni, wykonawcy przysługiwało prawo wstrzymania prac bez wcześniejszej informacji do czasu uregulowania zaległości. Strony postanowiły także, iż obowiązującą je formą odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy są kary umowne. Wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną m. in. za zwłokę/opóźnienie w wykonywaniu przedmiotu umowy – w wysokości 0,1 % wynagrodzenia netto za każdy dzień zwłoki, a za odstąpienie od umowy przez wykonawcę z przyczyn przez niego zawinionych - w wysokości 10% wynagrodzenia umownego netto. (ust 10 pkt 1 a) i c). Załącznikiem nr 2 do umowy był zaakceptowany przez strony harmonogram prac na budynku nr (...) przy ul. (...) w R..

Powód rozpoczął realizację prac objętych ww. umową w październiku 2012 r. Pierwszy etap prac został wykonany w październiku 2012 r., drugi w listopadzie 2012 r., trzeci w grudniu 2012 r., czwarty w listopadzie 2013 r. Z powyższego tytułu powód wystawił pozwanemu w dniu 29.10.2012r. fakturę nr (...) na kwotę 153 000 netto z terminem zapłaty 21 dni (za etap 1 realizacji umowy), w dniu 13.11.2012 r. fakturę VAT nr (...) r. na kwotę 243 600 zł netto z terminem płatności 37 dni (za etap 2 realizacji umowy), w dniu 07.12.2012 r. fakturę VAT numer (...) na kwotę 115.320,00 zł z terminem płatności 21 dni (za etap 3 realizacji umowy) oraz w dniu 18.11.2013 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 200.000,00 zł netto z terminem płatności 21 dni. Faktura VAT (...) została częściowo zapłacona w dniu 20 maja 2013 r. (60.000,00 zł), a faktury nr (...) w dniu 08.05.2013 r.

W dniu 18 listopada 2013 r. został sporządzony protokół odbioru wykonanych robót budowlano-remontowych za okres od dnia 18 października 2013 r. do dnia 15 listopada 2013 r., dotyczący etapu 4 wykonanych robót, który został zaakceptowany przez inspektora nadzoru. W związku z powyższym dnia 18 listopada 2013 r. powodowa spółka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 246.000,00 zł z terminem płatności 21 dni, którą pozwany przyjął i zaksięgował co znalazło odzwierciedlenie w potwierdzeniu salda z dnia 5 lutego 2014 r. Termin płatności niniejszej faktury upłynął jednak bezskutecznie, pozwany nie zapłacił jej, powód więc nie kontynuował prac wynikających z przedmiotowej umowy. Stosownie do treści pkt 5 ppkt 8 jeżeli zamawiający opóźni się z płatnością za prawidłowo wystawioną fakturę wykonawcy przysługiwało prawo wstrzymania prac bez wcześniejszej informacji do czasu uregulowania zaległości.

Pismem z dnia 10 stycznia 2014 r. pozwany wezwał powoda do natychmiastowego przystąpienia do wykonania zaległych prac wynikających z harmonogramu umowy. Jednocześnie poinformował powoda, iż powstałe opóźnienie wpływa na termin zapłaty za przedłożone pozwanemu faktury.

Pismem z dnia 10 lutego 2014 r. powód na podstawie ust 11 pkt 2 a) odstąpił od umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. łączącej go z pozwanym wskazując jako przyczynę wypowiedzenia umowy brak zapłaty przez pozwanego faktury nr (...) z dnia 18 listopada 2013 r. W dacie tej istotnie należność z przedmiotowej faktury nie została zapłacona a nadto brak było jakiegokolwiek oświadczenia pozwanego o potrąceniu tej należności.

Pozwany uznał oświadczenie złożone przez powoda za bezskuteczne informując o tym stronę powodową pismem z dnia 17 lutego 2014 r. W związku z uznaniem za bezskuteczne złożonego przez powoda oświadczenia o odstąpieniu od umowy, pozwany wezwał powoda do niezwłocznego kontynuowania wykonywania robót realizowanych na podstawie umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r., przy tym do wykonania zaległych robót wynikających z harmonogramu prac na budynku nr (...) przy ul. (...) w R., stanowiącego załącznik nr 2 do umowy. Pozwany zaznaczył również, że w związku z 6 miesięcznym opóźnieniem w wykonywaniu przedmiotu umowy w stosunku do harmonogramu prac stanowiącego załącznik nr 2 do umowy nalicza karę umowną na podstawie § 10 ust 1 lit a) umowy.

Dnia 17 lutego 2014 r. pozwany wezwał powoda do niezwłocznej zapłaty na jego kwoty 2.185.200,00 zł, na którą to kwotę składała się m.in. kwota 507.000,00 zł naliczona tytułem kary umownej na podstawie pkt 10 ust 1 lit a) umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. za okres od dnia 1 września 2013 r. do dnia sporządzenia wezwania do zapłaty.

dowód : umowa o roboty budowlane z dnia 10.04.2012 r. wraz z zał. nr 2 harmonogramem prac (k. 52-66), faktury VAT: nr (...) (k. 67), (...) (k. 67), nr (...) (k. 68), nr (...)(k. 69), protokół odbioru wykonanych robót budowlano-remontowych z dnia 18.11.2013 r. (k. 70-71), pismo pozwanego z dnia 10.01.2014 r. (k. 72), pismo powoda – wypowiedzenie umowy z 10.02.2014 r. (k. 73), pismo pozwanego z dnia 17.02.2014 r. wraz z dowodem nadania (k. 74-76), pismo pozwanego z dnia 17.02.2014 r. wraz z załącznikiem – notą obciążeniową (k. 77-80), pismo powoda z dnia 10.01.2014 r. wraz z dowodem nadania (k. 99-100), potwierdzenia wpłat (k. 161-162), pismo powoda z dnia 10.12.2013 r. wraz z potwierdzeniem nadania (k. 163-164), zeznania świadka M. L. (złożone na rozprawie w dniu 09.01.2015 r. –k. 165), zeznania świadka M. R. (złożone na rozprawie w dniu 09.01.2015 r. –k. 166), zeznania świadka M. P. (złożone na rozprawie w dniu 09.01.2015 r. –k. 166), zeznania świadka J. T. (złożone na rozprawie w dniu 09.01.2015 r. –k. 167), zeznania świadka G. H. (złożone na rozprawie w dniu 11.05.2015 r. –k. 181), zeznania świadka J. K. (złożone na rozprawie w dniu 11.05.2015 r. –k. 181), zeznania świadka J. W. (złożone na rozprawie w dniu 11.05.2015 r. –k. 182), zeznania powoda (złożone na rozprawie w dniu 11.05.2015 r. –k. 182), zeznania pozwanego (złożone na rozprawie w dniu 11.05.2015 r. –k. 182), potwierdzenie salda z dnia 05.02.2014 r. (k. 20)

Pismem z dnia 19 lutego 2014 r. (skutecznie doręczonym powodowi dnia 20 lutego 2014 r.) pozwany złożył oświadczenie o potraceniu przysługującej mu wierzytelności z tytułu kary umownej z wymagalnymi wierzytelnościami powoda, wynikającymi z wystawionych przez niego faktur VAT za wykonane roboty budowlane, w tym m. in. z wierzytelnością przysługującą powodowi wynikającą z faktury VAT nr (...) z dnia 20.12.2013 r. na kwotę 129.150,00 zł. Powód przedmiotowe oświadczenie o potrąceniu wierzytelności uznał za bezskuteczne. W piśmie z dnia 21 lutego 2014 r. powód wskazał, iż zgłoszona przez pozwanego do potrącenia wierzytelność w kwocie 2.185.200,00 zł nie istnieje, więc nie może być mowy o jej skutecznym potrąceniu nadto wezwał pozwanego do dokonania odbioru wykonanych robót. Pismem z dnia 05 marca 2014 r. pozwany wezwał powoda do zapłaty kwoty 51.000,00 zł tytułem kary umownej na podstawie pkt 10 ust 1 lit a) umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. za okres od dnia 17.02.2014 r. do dnia 05.03.2014 r.

Pozwany dnia 10 marca 2014 r. złożył powodowi oświadczenie w przedmiocie częściowego odstąpienia od umowy. W oświadczeniu tym, pozwany wskazał, że odstępuje od umowy w zakresie całej reszty niespełnionego świadczenia, której odbiór nie wynika z faktur i protokołów odbioru wymienionych w oświadczeniu o odstąpieniu od umowy. Pozwany wezwał również powoda, na podstawie pkt. 11 ust 4 lit. a) umowy, by stawił się na placu budowy celem sporządzenia szczegółowego protokołu inwentaryzacji robót wykonanych w ramach umowy, według stanu na dzień odstąpienia. Pismem z dnia 11 marca 2014 r. powód powołując się na złożone przez siebie odstąpienie od umowy wskazał, że oświadczenie pozwanego jest bezskuteczne. Przedstawiciele powoda stawili się na placu budowy w wyznaczonym przez pozwanego terminie tj. dnia 12 marca 2014 r., w związku z tym sporządzono protokół inwentaryzacji.

dowód : oświadczenie o potrąceniu wierzytelności z dnia 19.02.2014 r. wraz z pismem przewodnim oraz dowodem nadania i doręczenia (k. 47-51), wezwanie do zapłaty z dnia -5.03.2014 r. wraz z dowodem nadania i notą księgową (k. 81-83), pismo pozwanego z dnia 10.03.2014 r. wraz z dowodem nadania (k. 84-86), protokół inwentaryzacji z dnia 12.03.2014 r. (k. 87), pismo powoda z dnia 21 lutego 2014 r. wraz z potwierdzeniem nadania i odbioru (k. 101-103), pismo powoda z dnia 11.03.2014 r. wraz z dowodem nadania i odbioru (k. 104-106)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów powołanych w toku ustaleń faktycznych w zakresie odzwierciedlonym w tych ustaleniach, uznając dowody te za wiarygodne jako tworzące spójną i logiczną całość. Ustalenia w zakresie przebiegu współpracy stron, zawarcia umów, ich realizacji, wykonanie obowiązków i uprawnień z nich wynikających Sąd ustalił zasadniczo w oparciu o treść dokumentów.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Przedmiotem niniejszego powództwa jest roszczenie powoda (...) Sp. z o.o. w S. wobec pozwanego (...) Sp. z o.o. Sp. k. z siedzibą w R. o zapłatę kwoty129.150,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami, tytułem wynagrodzenia za wykonane na rzecz pozwanego roboty budowlane. Należność dochodzona w niniejszym postępowaniu przez powoda, wynikająca z faktury VAT nr (...), nie była co do zasady ani co do wysokości kwestionowana przez stronę pozwaną (stanowisko pozwanego wyrażone na rozprawie w dniu 09 stycznia 2015 r. – k. 165).

Strona pozwana swoje stanowisko w przedmiocie oddalenia powództwa koncentrowała na przeciwstawieniu roszczeniu powoda, zarzutu potrącenia wierzytelności przysługujących jej względem powodowej spółki z tytułu kar umownych za nieterminowe wykonywanie przez powoda umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. (budynek nr (...)). Pozwany w tym zakresie złożył oświadczenie o potrąceniu wierzytelności z tytułu kary umownej za nieterminowe wykonywanie umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. w wysokości 507.000,00 zł z wierzytelnością powoda z tytułu wynagrodzenia za dodatkowe roboty budowlane wykonane w związku z realizacją umowy z dnia 28 września 2012 r. w wysokości 129.150,00 zł, wynikającą z faktury VAT nr (...) z dnia 20.12.2013 r.

Do rozstrzygnięcia zatem pozostawała w niniejszej sprawie kwestia zasadności obciążenia powoda przez pozwanego ww. karą umowną naliczoną za nieterminowe wykonywanie przez powoda umowy o roboty budowlane z dnia 10.04.2012 r. z uwagi na okoliczności, iż od powyższego zależała skuteczność podniesionego przez pozwanego zarzutu potrącenia wierzytelności z tytułu ww. kar umownych z wierzytelnością powoda.

W ocenie Sądu Okręgowego całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym brzmienie zawartej przez strony umowy o roboty budowlane z dnia 10.04.2012 r. pozwala na przyjęcie, iż pozwany niezasadnie naliczył kary umowne z tytułu nieterminowej realizacji prac budowlanych w zakresie (...)" tj. ww. umowy o roboty budowlane z dnia 10 kwietnia 2012 r. W związku z powyższym, zarzut potrącenia podniesiony przez pozwanego w odpowiedzi na pozew nie zasługiwał na uwzględnienie.

Przedmiotem umowy stron z dnia 10 kwietnia 2012 r. była budowa budynku mieszkalnego nr (...)zaś przedmiotem potrącenia - kara umowna z tytułu zwłoki/opóźnienia w wykonywaniu przedmiotowej umowy za okres: od 1.09.2013 r. do 16.02.2014 r. naliczona na kwotę 507 000 zł. Zgodnie z ust. 10 pkt 1 a) przedmiotowej umowy, wykonawca zapłaci zamawiającemu kary umowne za zwłokę/opóźnienie w wykonywaniu przedmiotu umowy – w wysokości 0,1% wynagrodzenia umownego netto za każdy dzień zwłoki. Strony wyraźnie określiły i uzgodniły w umowie, iż termin zakończenia poszczególnych prac przewidzianych w harmonogramie upływa dnia 30 września 2014 r. (ust 4 pkt 2 umowy). Strony dla wykonania prac określonych w harmonogramie określiły więc jeden wiążący termin, co nakazuje przyjąć , iż pozostałe terminy określone w harmonogramie miały charakter organizacyjny i techniczny. Zatem wobec powyższego uregulowania naliczanie kar umownych za nieterminowe wykonanie poszczególnych etapów prac określonych harmonogramem prac, mogło nastąpić najwcześniej od dnia następującego po dniu 30 września 2014 r. Treść umowy o roboty budowlane dotycząca budowy budynku nr (...)nie pozwalała na przyjęcie, iż strony przewidziały w niej możliwość naliczenia kar umownych za przekroczenie terminów wykonania poszczególnych etapów robót budowlanych przewidzianych w harmonogramie. Zastrzeżenie, że w razie zwłoki w wykonywaniu prac budowlanych, należy się inwestorowi kara umowna, należy odczytywać w kontekście całości robót budowlanych, nie zaś terminów zawartych w harmonogramie, które nosiły charakter orientacyjny co do dat poszczególnych prac. Terminy te więc nie mogły stanowić podstawy do naliczenia kar umownych. Wiążący bowiem jest dla wykonawcy jedynie termin określony przez strony jako: termin zakończenia poszczególnych prac przewidzianych w harmonogramie upływający: 30.09.2014r. Niniejsze wynikało wprost z ust. 4 pkt 2 umowy i data ta znajdowała odzwierciedlenie w treści harmonogramu. Trzeba wskazać, iż strony wprawdzie wskazały w ust.10 pkt 1 lit. a iż kara umowna będzie płacona za zwłokę /opóźnienie w wykonywaniu przedmiotu umowy, ale uregulowanie to nie odsyła do poszczególnych etapów harmonogramu prac, a jak wskazano powyżej – terminem wiążącym w harmonogramie prac, stosownie do treści ust. 4 pkt 2 był termin 30.09.2014r. i to jednoznacznie wynikało z umowy. Na uwadze mieć należy także, iż kara umowna naliczana być miała od całości wynagrodzenia, a nie wartości poszczególnych etapów. Zastrzeżenie kary umownej zważywszy na jej represyjny charakter dla swej skuteczności i zastosowania wymaga, aby jej przesłanki określone zostały w sposób precyzyjny, jednoznaczny, a przez to nie budzący wątpliwości. I brak w tym przypadku miejsca na wykładnię zapisów umowy i to na niekorzyść strony zobowiązanej do zapłaty kary.

W ocenie Sądu Okręgowego odstąpienie przez powoda od przedmiotowej umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. było skuteczne. Faktura VAT nr (...) z dnia 18 listopada 2013 r. była wymagalna na dzień 10 grudnia 2013 r. i nie została zapłacona w całości. Bezspornym jest również okoliczność, iż powód wzywał pozwanego pismem z dnia 10 grudnia 2013 r. na podstawie art. 476 k.c. do uregulowania należności wynikającej z faktury VAT nr (...) z dnia 18 listopada 2013 r. na kwotę 246.000,00 zł ( pismo powoda z dnia 10.12.2013 r. wraz z potwierdzeniem nadania (k. 163-164). Zgodnie natomiast z umownym uregulowaniem w przypadku nie wywiązywania się przez zamawiającego z obowiązku zapłaty faktur w terminach ustalonych w umowie, pomimo pisemnego wezwania, w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania do zapłaty, wykonawcy przysługiwało prawo do odstąpienia od umowy bez dodatkowego wezwania (ust 11 pkt 2 ppkt a umowy). Odstąpienie od umowy przez pozwanego pismem z dnia 10 lutego 2014 r. nastąpiło po upływie przedmiotowego, dodatkowego 30 dniowego terminu w związku z brakiem zapłaty należności wynikającej z faktury nr (...) ( pismo powoda – wypowiedzenie umowy z 10.02.2014 r. (k. 73). Powód więc zgodnie z ww. uregulowaniem umownym, w takiej sytuacji, mógł od umowy skutecznie odstąpić.

Jak wynika z materiału dowodowego zebranego w sprawie, powód pismem z dnia 10 lutego 2014 r. zatytułowanym „wypowiedzenie umowy" skutecznie odstąpił od umowy łączącej strony składając stosowne oświadczenie, natomiast pozwany pismem z dnia 19 lutego 2014 r. a więc w dacie późniejszej złożył stosowne oświadczenie o potrąceniu wierzytelności powoda z faktury nr (...) z wierzytelnością przysługującą mu tytułem kar umownych za nieterminowe wykonywanie robót budowlanych objętych umową. Tak więc w dacie odstąpienia powoda od umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. faktura VAT nr (...) była wymagalna do zapłaty a brak było oświadczenia pozwanego o potrąceniu przedmiotowej wierzytelności powoda względem pozwanego i w związku z tym brak także było podstaw do wywiedzenia skutków prawnych w zakresie ewentualnego wygaśnięcia zobowiązania pozwanego. W związku z powyższym oświadczenie o odstąpieniu od przedmiotowej umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. złożone przez powoda wywarło zamierzone treścią tej czynności prawnej skutki prawne. Nie znajduje bowiem uzasadnienia argumentacja strony pozwanej, wskazująca, iż odstąpienie od umowy przez stronę powodową nie mogło być dokonane, gdyż umowa z dnia 10 kwietnia 2012 r. nie przewidywała w swej treści terminu, do którego strony mogłyby złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy i w związku z tym oświadczenie złożone przez stronę powodową nie rodziło skutków prawnych. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie brak jest podstaw do przyjęcia, iż strony w zakresie przedmiotowej umowy nie mogły skutecznie zastrzec prawa odstąpienia od umowy w taki sposób jaki to uczyniły. W okolicznościach niniejszej sprawy mamy do czynienia z klauzulą lex commissoriae uregulowaną w art. 492 k.c., dającą jednemu z kontrahentów możliwość odstąpienia od umowy o charakterze wzajemnym, w sytuacji gdy druga strona nie wykona w oznaczonym terminie wynikającego z przedmiotowej umowy zobowiązania. Uprawniony dzięki zastosowaniu zastrzeżenia umownego w postaci legis commisoriae nie ma więc konieczności wyznaczania terminu dodatkowego na spełnienie świadczenia (który przewiduje art. 491 par 2 k.c. w stosunku do umów wzajemnych). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 czerwca 2009 r., V CSK 454/08, stwierdził, iż możliwość powoływania się na art. 492 k.c. będzie oczywista, gdy w umowie stron znajdzie się postanowienie, z którego jednoznacznie wynikać będzie, że w razie zwłoki jednej ze stron w spełnieniu świadczenia w ściśle określonym terminie, druga będzie uprawniona do odstąpienia od umowy bez konieczności wyznaczenia dodatkowego terminu – i z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w niniejszym przypadku. W konsekwencji, mając na uwadze powyższe, brak jest podstaw do stwierdzenia, iż w treści przedmiotowej umowy winien być określony termin określający możliwość złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy albowiem przepis art. 492 k.c. takiego wymogu nie przewiduje. Przy ocenie skuteczności takiego zastrzeżenia umownego nie ma zastosowania art. 395 k.c. a tym samym dla jego skuteczności nie jest konieczne oznaczenie terminu jego wykonania.

Ponadto podkreślić należy, iż fakt, że pismo powoda z dnia 10 lutego 2014 r. w przedmiocie odstąpienia od umowy kierowane do pozwanego zatytułował on "wypowiedzenie umowy", nie może powodować przyjęcia, że oświadczenie o odstąpieniu nie zostało złożone, bowiem wyraźnie z jego treści wynika, że powód od tej umowy odstępuje. W tym względzie należy mieć na uwadze nie tylko literalne brzmienie przedmiotowego pisma o odstąpieniu, ale przede wszystkim jego treść i okoliczności w jakich zostało złożone, które wskazują, że nastąpiło skuteczne odstąpienie przez powoda od przedmiotowej umowy spowodowane ziszczeniem się warunków przewidzianych umownie, a ustalonych przez strony w postaci braku płatności przez stronę pozwaną.

Reasumując, w świetle przepisu art. 498 § 1 k.c. zarzut potrącenia podniesiony przez stronę pozwaną należało uznać za bezzasadny, co skutkowało zasądzeniem dochodzonej przez powoda kwoty 129.150,00 zł tytułem wynagrodzenia za roboty budowlane na podstawie art. 647 k.c. W przedmiocie odsetek Sąd orzekł w myśl art. 481 § 1 i 2 k.c.

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c.