Pełny tekst orzeczenia

233/3/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 10 grudnia 2013 r.
Sygn. akt Ts 251/13

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Rzepliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej M.M. w sprawie zgodności:
1) art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66, ze zm.) z:
a) art. 64 ust. 2 i 3 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 77 ust. 1, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
b) art. 32 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 37 ust. 1, art. 77 ust. 1, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 Konstytucji,
c) art. 77 ust. 1 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 64 ust. 2 i 3, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 Konstytucji;
2) art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66, ze zm.) z:
a) art. 63 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 64 ust. 2 i 3, art. 77 ust. 1, art. 78, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji,
b) art. 37 ust. 1 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 63, art. 64 ust. 2 i 3, art. 77, art. 78, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji,
c) art. 77 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 63, art. 64 ust. 2 i 3, art. 78, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji,
d) art. 78 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 63, art. 64 ust. 2 i 3, art. 77, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji;
3) art. 65 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 167, ze zm.) z:
a) art. 63 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 64 ust. 2 i 3, art. 77, art. 78, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji,
b) art. 78 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 63, art. 64 ust. 2 i 3, art. 77, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji,
c) art. 77 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 63, art. 64 ust. 2 i 3, art. 78, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 10 września 2013 r. M.M. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność: 1) art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66, ze zm.; dalej: ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym) z a) art. 64 ust. 2 i 3 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 77 ust. 1, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 Konstytucji, b) art. 32 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 37 ust. 1, art. 77 ust. 1, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 Konstytucji, c) art. 77 ust. 1 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 64 ust. 2 i 3, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 Konstytucji, 2) art. 32 ust. 2 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym z a) art. 63 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 64 ust. 2 i 3, art. 77 ust. 1, art. 78, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji, b) art. 37 ust. 1 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 63, art. 64 ust. 2 i 3, art. 77, art. 78, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji, c) art. 77 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 63, art. 64 ust. 2 i 3, art. 78, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji, d) art. 78 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 63, art. 64 ust. 2 i 3, art. 77, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji, 3) art. 65 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 167, ze zm.; dalej: k.p.a.) z a) art. 63 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 64 ust. 2 i 3, art. 77, art. 78, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji, b) art. 78 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 63, art. 64 ust. 2 i 3, art. 77, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji, c) art. 77 w związku z art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 63, art. 64 ust. 2 i 3, art. 78, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą. Skarżący wystąpił do Ministra Obrony Narodowej (dalej: MON) z wnioskiem o uchylenie i stwierdzenie nieważności decyzji Dyrektora Wojskowego Biura Emerytalnego w Olsztynie (dalej: Dyrektor WBE) z dnia 16 kwietnia 2010 r. (nr 220/10) o odmowie przeliczenia podstawy wymiaru emerytury wojskowej. Postanowieniem z dnia 30 lipca 2010 r. MON (nr 162/DSS) przekazał powyższy wniosek według właściwości Dyrektorowi WBE. Skarżący zaskarżył to orzeczenie, wskutek czego postanowieniem z dnia 27 sierpnia 2010 r. (nr 192/DSS) MON utrzymał w mocy swe wcześniejsze postanowienie. Wyrokiem z dnia 21 stycznia 2011 r. (sygn. akt II SA/Wa 1607/10) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił postanowienie MON z dnia 27 sierpnia 2010 r. W wykonaniu tego wyroku MON – postanowieniem z dnia 31 marca 2011 r. (nr 359/DSS) – ponownie utrzymał w mocy postanowienie z dnia 27 sierpnia 2010 r. i przekazał sprawę Dyrektorowi WBE. Po wniesieniu kolejnej skargi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie – wyrokiem z dnia 16 listopada 2011 r. (sygn. akt II SA/Wa 1226/11) – stwierdził nieważność postanowienia MON z dnia 31 marca 2011 r., gdyż dotyczyło ono orzeczenia usuniętego wcześniej z obrotu prawnego. W związku z tym, skarżący wystąpił do MON z wnioskiem o wykonanie orzeczenia WSA w Warszawie z dnia 16 listopada 2011 r., a po 30 dniach – wniósł do sądu administracyjnego skargę na niewykonanie przez MON wyroku WSA w Warszawie z dnia 16 listopada 2011 r. Wyrokiem z dnia 19 lipca 2012 r. (sygn. akt II SA/Wa 941/12) WSA w Warszawie oddalił skargę. Wyrokiem z dnia 14 maja 2013 r. (sygn. akt I OSK 2686/12) Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną, którą skarżący złożył od wyroku sądu administracyjnego I instancji. W uzasadnieniu NSA wskazał, że MON nie pozostawał w bezczynności, gdyż przekazał wniosek skarżącego do Dyrektora WBE.
W skardze konstytucyjnej skarżący próbował wykazać nieprawidłowość postępowania Dyrektora WBE, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie oraz MON. Skarżący załączył do akt sprawy korespondencję (obejmującą 37 dokumentów), jaką prowadził w swojej sprawie z Dyrektorem WBE, MON oraz sądami administracyjnymi. Nie sformułował jednak jednoznacznie zarzutu niekonstytucyjności ani jego uzasadnienia.

Zarządzeniem z dnia 3 października 2013 r. sędzia Trybunału Konstytucyjnego wezwał pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków formalnych skargi, m.in. do wykazania, że zaskarżone przepisy ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym oraz k.p.a. były podstawą ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego, oraz do określenia sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności i praw. Pismem z 18 października 2013 r. pełnomocnik ustosunkował się do zarządzenia. Z treści pisma wynika, że skarżący za ostateczne orzeczenie uznaje decyzję Dyrektora WBE z dnia 14 marca 1996 r. (nr EWU 4547/1) o przyznaniu wojskowego świadczenia emerytalnego, względem której przez kilkanaście kolejnych lat podejmował różnorodne środki procesowe w celu jej zmiany. W piśmie procesowym skarżący ponownie skrytykował treść decyzji administracyjnych wydanych w jego sprawie. Nie przedstawił argumentów prawnych za niekonstytucyjnością kwestionowanych przepisów.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:


1. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz precyzujących go art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) podmiotem uprawnionym do wniesienia skargi konstytucyjnej jest każdy, czyje wolności lub prawa zostały naruszone w wyniku wydania przez sąd lub organ władzy publicznej ostatecznego orzeczenia, którego podstawą prawną jest kwestionowany przepis aktu normatywnego. Skargę konstytucyjną można więc wnieść po spełnieniu łącznie następujących warunków. Po pierwsze, zaskarżony przepis powinien być podstawą prawną ostatecznego orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej, wydanego w indywidualnej sprawie skarżącego. Po drugie, źródłem naruszenia ma być normatywna treść kwestionowanych przepisów, na podstawie których sąd bądź organ władzy publicznej orzekł o prawach i wolnościach skarżącego. Po trzecie, sposób naruszenia tych praw i wolności musi wskazać sam skarżący w uzasadnieniu wnoszonej skargi (art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o TK).

2. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że rozpatrywana skarga konstytucyjna nie spełnia wymienionych warunków.

2.1. Skarżący zmierza do uruchomienia kontroli konstytucyjności, której przedmiotem czyni akty stosowania prawa.
2.1.1 Skarżący polemizuje z ustaleniami organów emerytalnych, Ministra Obrony Narodowej oraz sądów administracyjnych. Odwołuje się także do licznych zmian przepisów dotyczących świadczeń emerytalnych żołnierzy, podważa sposób waloryzowania jego świadczenia, przywołuje orzeczenia Sądu Najwyższego, Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Konstytucyjnego i na ich podstawie dowodzi, że działanie Dyrektora WBE w Olsztynie było wadliwe.
2.1.2. Trybunał Konstytucyjny podkreśla, że w prawie polskim skarga konstytucyjna służy podważeniu konstytucyjności podstawy normatywnej orzeczenia organu władzy publicznej orzekającego o prawach podmiotowych skarżącego. Przedmiotem skargi nie mogą być wyroki sądowe, gdyż kontrola aktów stosowania prawa nie należy do kognicji Trybunału Konstytucyjnego – organ ten jest bowiem sądem prawa, a nie sądem faktów (zob. np. postanowienia TK z dnia 26 października 2005 r., SK 11/03, OTK ZU nr 9/A/2005, poz. 110; 6 lutego 2007 r., P 41/06, OTK ZU nr 2/A/2007, poz. 15 oraz wyrok TK z dnia 19 listopada 2001 r., K 3/00, OTK ZU nr 8/2001, poz. 251). Zarzut niekonstytucyjności nie może więc polegać na podważaniu prawidłowości ustaleń organów stosujących prawo, gdyż jego treścią powinno być porównanie regulacji kwestionowanej i konstytucyjnej i uprawdopodobnienie, że są one niezgodne.

2.2. Skarga konstytucyjna zawiera liczne uchybienia dotyczące jej podstawy.
2.2.1. Do podstawy skargi skarżący zaliczył m.in. art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 oraz art. 184 Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny przypomina, że z brzmienia art. 79 ust. 1 Konstytucji wynika, iż wzorcami kontroli w sprawie wszczętej na skutek złożenia skargi konstytucyjnej mogą być tylko przepisy wyrażające wolności lub prawa skarżącego (zob. postanowienia pełnego składu TK z dnia: 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001 poz. 225; 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60 oraz 16 lutego 2009 r., Ts 202/06, OTK ZU nr 1/B/2009, poz. 23). Pogląd na tę kwestię jest utrwalony, a Trybunał Konstytucyjny nie ma podstaw, by go zmieniać. W swoim orzecznictwie Trybunał wielokrotnie wskazywał, że art. 2, art. 5, art. 7, art. 8, art. 32, art. 37 ust. 1, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 3 i art. 184 Konstytucji nie mają charakteru samoistnego, co oznacza, że nie są źródłem praw podmiotowych (zob. m.in. postanowienia TK z dnia: 10 stycznia 2001 r., Ts 72/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 12; 20 lutego 2008 r., SK 27/07, OTK ZU nr 1/A/2008, poz. 22; 3 czerwca 2009 r., Ts 231/08, OTK ZU nr 3/B/2009, poz. 206 oraz 13 czerwca 2011 r., SK 26/09, OTK ZU nr 5/A/2011, poz. 46). Przywołanie ich uniemożliwia tym samym spełnienie określonego w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK warunku merytorycznego rozpoznania skargi konstytucyjnej, tj. wskazania naruszonych praw podmiotowych, których ochrony można domagać się w skardze konstytucyjnej.
2.2.2. Skarżący przywołał również wzorce kontroli, które nie pozostają w związku treściowym z przepisami zakwestionowanymi w rozpatrywanej skardze konstytucyjnej. W szczególności niejasne jest, dlaczego waloryzowanie świadczeń emerytalnych narusza prawo skarżącego do petycji (art. 63 Konstytucji), prawo do odszkodowania za działania organów państwa (art. 77 ust. 1 Konstytucji) czy prawa do zaskarżania orzeczeń wydanych w postępowaniu pierwszoinstancyjnym (art. 78 Konstytucji).
2.2.3. Niezależnie od powyższego, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że skarżący nie uzasadnił zarzutów niekonstytucyjności. Nie porównał norm konstytucyjnych z normami kwestionowanymi i nie uprawdopodobnił, że są one niezgodne.

3. Skarga konstytucyjna nie spełnia warunków określonych w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz w art. 47 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o TK i dlatego Trybunał Konstytucyjny odmawia nadania jej dalszego biegu.