Pełny tekst orzeczenia

445/5/B/2014

POSTANOWIENIE
z dnia 7 kwietnia 2014 r.
Sygn. akt Ts 261/13

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wojciech Hermeliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej M.J. w sprawie zgodności:
1) art. 29 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 1262 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 ust. 1 w związku z art. 77 ust. 2 oraz art. 176 i art. 2 Konstytucji;
3) art. 1305 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 ust. 1, art. 174, art. 175, art. 176, art. 178 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji;
4) art. 3621 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 ust. 1, art. 174, art. 175, art. 176, art. 178 ust. 1 oraz 2 Konstytucji;
5) art. 364 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 ust. 1, art. 174, art. 175, art. 176, art. 176, art. 178 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji;
6) art. 39823 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 ust. 1, art. 174, art. 175, art. 176, art. 176, art. 178 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji;
7) art. 4971 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 45 ust. 1, art. 174, art. 175, art. 176, art. 176, art. 178 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

1. W skardze konstytucyjnej, sporządzonej przez radcę prawnego ustanowionego pełnomocnikiem z urzędu oraz wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 20 września 2013 r. (data nadania), M.J. (dalej: skarżący) zarzucił niezgodność: (1) art. 29 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) – „w zakresie, w jakim organem właściwym do rozpoznania powództwa przeciwko Skarbowi Państwa jest sąd, z którego działalnością wiąże się dochodzone roszczenie” – z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji; (2) art. 1262 § 1 k.p.c. – „w zakresie, w jakim pozbawia strony prawa do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd” – z art. 45 ust. 1 w związku z art. 77 ust. 2 oraz art. 176 i art. 2 Konstytucji; (3) art. 1305 k.p.c. – „w zakresie, w jakim dopuszcza rozpoznanie sprawy przez osobę niemającą statusu sędziego – referendarza sądowego” – z art. 45 ust. 1, art. 174, art. 175, art. 176, art. 178 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji; (4) art. 3621 k.p.c. – „w zakresie, w jakim dopuszcza rozpoznanie sprawy przez osobę niemającą statusu sędziego – referendarza sądowego” – z art. 45 ust. 1, art. 174, art. 175, art. 176, art. 178 ust. 1 oraz 2 Konstytucji; (5) art. 364 § 2 k.p.c. – „w zakresie, w jakim dopuszcza rozpoznanie sprawy przez osobę niemającą statusu sędziego – referendarza sądowego” – z art. 45 ust. 1, art. 174, art. 175, art. 176, art. 176, art. 178 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji; (6) art. 39823 k.p.c. – „w zakresie, w jakim dopuszcza rozpoznanie sprawy przez osobę niemającą statusu sędziego – referendarza sądowego” – z art. 45 ust. 1, art. 174, art. 175, art. 176, art. 176, art. 178 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji; (7) art. 4971 § 3 k.p.c. – „w zakresie, w jakim dopuszcza rozpoznanie sprawy przez osobę mającą statusu sędziego – referendarza sądowego” – z art. 45 ust. 1, art. 174, art. 175, art. 176, art. 176, art. 178 ust. 1 oraz art. 2 Konstytucji.

2. Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującą sprawą:

2.1. W dniu 21 grudnia 2011 r. skarżący wniósł do Sądu Okręgowego w Katowicach powództwo przeciwko Skarbowi Państwa, reprezentowanemu przez Prezesa Sądu Okręgowego w Katowicach, w którym domagał się zasądzenia na jego rzecz odszkodowania w kwocie 109 690,00 zł. Jako podstawę swojego roszczenia wskazał art. 4171 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.).

2.2. Wezwaniem do usunięcia braków formalnych pozwu z 30 grudnia 2011 r. (sygn. akt II Nc 342/11) Sąd Okręgowy w Katowicach – II Wydział Cywilny nakazał skarżącemu uiścić opłatę od pozwu w wysokości 1 373,00 zł.
W dniu 9 stycznia 2012 r. skarżący wniósł o „zwolnienie od kosztów sądowych ponad kwotę 30 zł”. Postanowieniem z 22 lutego 2012 r. (sygn. akt II Nc 342/11) referendarz sądowy w II Wydziale Cywilnym Sądu Okręgowego w Katowicach oddalił wniosek skarżącego. Na to postanowienie skarżący wniósł zażalenie 23 marca 2012 r., które Sąd Okręgowy w Katowicach – II Wydział Cywilny oddalił postanowieniem z 3 kwietnia 2012 r. (sygn. akt II Nc 342/11).

2.3. Wezwaniem do usunięcia braków formalnych pozwu z 6 kwietnia 2012 r. (sygn. akt II Nc 342/11) Sąd Okręgowy w Katowicach – II Wydział Cywilny ponownie nakazał skarżącemu uiścić opłatę od pozwu w wysokości 1 373,00 zł. Wobec nieuiszczenia wymaganej opłaty, zarządzeniem z 22 maja 2012 r. (sygn. akt II Nc 342/11) sędzia Sądu Okręgowego w Katowicach – II Wydział Cywilny zwrócił pozew skarżącemu na podstawie art. 1301 § 1 k.p.c. oraz art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594, ze zm.; dalej: u.k.s.s.c.). Na to zarządzenie skarżący wniósł zażalenie, które Sąd Apelacyjny w Katowicach – I Wydział Cywilny oddalił postanowieniem z 31 lipca 2012 r. (sygn. akt I ACz 653/12).

3. Zdaniem skarżącego kwestionowane regulacje w sposób sprzeczny z Konstytucją pozbawiają jednostkę prawa do merytorycznego rozpoznania sprawy, a także umożliwiają rozstrzyganie w kwestii zwolnienia z obowiązku uiszczenia opłaty od pozwu referendarzowi sądowemu, który nie ma statusu sędziego. Ponadto, skarżący zakwestionował przepis o właściwości miejscowej sądu w sprawach inicjowanych powództwem w trybie art. 4171 § 2 k.c.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Zgodnie z art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy odpowiada ona określonym przez prawo wymogom, a także czy postępowanie wszczęte na skutek wniesienia skargi podlegałoby umorzeniu na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Procedura ta umożliwia, już w początkowej fazie postępowania, wyeliminowanie spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny.

2. Zaskarżone w niniejszej sprawie przepisy stanowią odpowiednio: „Powództwo przeciwko Skarbowi Państwa wytacza się według siedziby państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie” (art. 29 k.p.c.); „Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie została uiszczona należna opłata” (art. 1262 § 1 k.p.c.); „W wypadkach, o których mowa w art. 130-1304, zarządzenia może wydać także referendarz sądowy” (art. 1305 k.p.c.); „Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do zarządzeń przewodniczącego” (art. 3621 k.p.c.); „Postanowienia w sprawie, o której mowa w § 1, może wydać także referendarz sądowy” (art. 364 § 2 k.p.c.); „§ 1. Rozpoznając skargę na postanowienie referendarza w przedmiocie kosztów sądowych lub kosztów procesu oraz na postanowienie o odmowie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone postanowienie referendarza sądowego utrzymuje w mocy albo je zmienia. § 2. W sprawach, o których mowa w § 1, wniesienie skargi na postanowienie referendarza wstrzymuje jego wykonalność. Sąd orzeka jako sąd drugiej instancji, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu” (art. 39823 k.p.c.); „Zarządzenia może wydać także referendarz sądowy” (art. 4971 § 3 k.p.c.).

3. W pierwszej kolejności Trybunał odniósł się do braku związku pomiędzy orzeczeniem, z którego wydaniem skarżący wiąże naruszenie przysługujących mu konstytucyjnych praw, tj. postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 31 lipca 2012 r. (sygn. akt I ACz 653/12) oddalającym zażalenie skarżącego na zarządzenie sędziego Sądu Okręgowego w Katowicach z 22 maja 2012 r. (sygn. akt II Nc 342/11) w sprawie zwrotu pozwu, a zaskarżonymi art. 29 oraz art. 364 § 2 k.p.c. Rozstrzygnięcie to dotyczyło bowiem wyłącznie zasadności zwrotu pozwu skarżącego ze względu na nieuiszczenie wymaganej opłaty sądowej od wnoszonego powództwa, zaś kwestionowane przepisy odnoszą się odpowiednio do wytaczania powództwa przeciwko Skarbowi Państwa według siedziby jego stationis fisci, gdy z jej działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, oraz do kompetencji referendarza sądowego do stwierdzania prawomocności orzeczeń. Nie budzi więc wątpliwości to, że odnośnie do art. 29 oraz art. 364 § 2 k.p.c. analizowana skarga konstytucyjna nie spełnia przesłanki określonej w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy o TK.
W związku z powyższym skardze – w zakresie badania konstytucyjności art. 29 oraz art. 364 § 2 k.p.c. – należało odmówić nadania dalszego biegu z powodu niedopuszczalności orzekania (art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK).

4. Następnie Trybunał odniósł się do zarzutu niekonstytucyjności art. 1262 § 1 k.p.c.

4.1. Skarżący podnosi, że instytucja zwolnienia od opłat sądowych powinna być tak uregulowana, by nie zamykała dostępu do sądu. Jego zdaniem z takim zamknięciem drogi sądowej mamy do czynienia w odniesieniu do osób, które nie mogą uiścić wymaganej przepisami opłaty od pozwu.

4.2. Tak sformułowany zarzut nie może stanowić podstawy dopuszczalności analizowanej skargi konstytucyjnej, gdyż art. 1262 § 1 k.p.c. nie określa warunków zwalniania od kosztów sądowych. Formułowanie powyższego zarzutu wobec wspomnianego przepisu Kodeksu postępowania cywilnego jest oczywiście bezzasadne, ponieważ jego treść normatywna nie odnosi się do tego zarzutu. Nietrafna jest także teza skarżącego, że prawo do zwolnienia od kosztów jest „prawem de facto martwym”, gdyż „zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa, przedsiębiorca w ramach prowadzonej przez siebie działalności powinien zabezpieczyć środki na prowadzenie sporów sądowych”. Zdaniem skarżącego konsekwencją tej tezy jest obowiązek stałego gromadzenia środków na poczet ewentualnych sporów sądowych, a ich brak w żadnym wypadku nie uzasadnia zwolnienia od kosztów. Z taką interpretacją skarżącego nie sposób się zgodzić. Należy podkreślić, że normatywne przesłanki zwolnienia od kosztów sądowych dotyczą sfery faktów (brak dostatecznych środków na ich uiszczenie) oraz sfery dowodzenia (wykazanie przez stronę tego braku). W związku z tym zwolnienie strony sporu lub uczestnika postępowania od kosztów sądowych jest związane z przedstawieniem przez nich podlegających ocenie sądu okoliczności świadczących o zasadności wniosku oraz uznaniem przez sąd, że zostały one udowodnione (wykazane) w stopniu pozwalającym na przyznanie zwolnienia (por. K. Gonera, Komentarz do ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, wyd. 3, Warszawa 2008, s. 491-492; zob. też postanowienie SA w Szczecinie z 28 stycznia 2009 r., sygn. akt I ACz 3/09, „Lex” nr 516573). Zróżnicowanie opinii na temat przyjętej przez ustawodawcę metody ustalania wysokości opłaty sądowej oraz zwolnień od tej opłaty w określonej kategorii spraw, a nawet subiektywne przekonanie skarżącego o poprawności innej (niż zaproponowana przez sąd w konkretnej sprawie) interpretacji danej regulacji, nie oznacza jeszcze per se niezgodności z Konstytucją obowiązujących w tym przedmiocie przepisów (zob. np. postanowienie TK z 11 sierpnia 2010 r., Ts 309/09, OTK ZU nr 1/B/2011, poz. 72).
Trybunał Konstytucyjny zwraca także uwagę na to, że problematyka kosztów sądowych – w aspekcie prawa do sądu – była kilkakrotnie przedmiotem szczegółowej analizy konstytucyjnoprawnej. W wyroku z 7 września 2004 r. o sygn. P 4/04 (OTK ZU nr 8/A/2004, poz. 81) Trybunał stwierdził, że koszty sądowe są tradycyjnie uznanym instrumentem polityki państwa służącym do regulowania relacji stron stosunków procesowych oraz do stymulowania decyzji jednostek co do sposobu prowadzenia własnych interesów i doboru środków ich ochrony. Trybunał uznał, że koszty postępowania służą osiągnięciu należytej sprawności organizacyjnej i orzeczniczej sądów oraz wyodrębnieniu roszczeń szykanujących i oczywiście niezasadnych spośród roszczeń uzasadnionych, służących ochronie praw i wolności jednostki, a także zwrócił uwagę, że koszty te spełniają liczne funkcje: społeczne, fiskalne oraz służebne wobec wymiaru sprawiedliwości. Funkcja społeczna oznacza wpływ wywierany przez koszty postępowania na życie społeczne przede wszystkim w sensie pozytywnym (ograniczenie pieniactwa sądowego, szykanowania przeciwnika, minimalizacja zachęt do ochrony fikcyjnych interesów i chęci niesłusznego wzbogacenia się kosztem przeciwnika etc.), funkcja fiskalna polega na uzyskaniu częściowego przynajmniej zwrotu kosztów funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, a funkcja służebna wobec wymiaru sprawiedliwości przejawia się we wpływie kosztów na zachowania stron w trakcie procesu.
Zwolnienie od kosztów sądowych jest z kolei wyjątkiem od zasady odpłatności postępowania sądowego. Ustawodawca zwykły ma – co do zasady – swobodę regulacyjną; tym bardziej przysługuje mu ona, gdy kształtuje on odstępstwo od pewnej zasady (zob. postanowienie TK z 26 maja 2010 r., Ts 304/08, OTK ZU nr 3/B/2010, poz. 196).

4.3. W związku z powyższym – w zakresie badania konstytucyjności art. 1262 § 1 k.p.c. – należało odmówić nadania dalszego biegu skardze z powodu oczywistej bezzasadności zarzutu (art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK).

5. Odnośnie do zarzutów sformułowanych wobec art. 1305, art. 3621, art. 39823 oraz art. 4971 § 3 k.p.c., które w swej istocie sprowadzają się wyłącznie do – wątpliwego pod względem argumentacji jurydycznej – zakwestionowania możliwości wykonywania przez referendarzy sądowych czynności w postępowaniu cywilnym w wypadkach wskazanych w ustawie (zwłaszcza w zakresie zwalniania od kosztów sądowych), Trybunał stwierdza, że są one oczywiście bezzasadne.

5.1. Należy przypomnieć, że wymiar sprawiedliwości stanowi działalność państwa polegającą na sądzeniu, czyli wiążącym rozstrzyganiu sporów o prawo, w których przynajmniej jedną ze stron jest jednostka lub inny podmiot podobny (zob. np.: L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2006, s. 342; Z. Czeszejko-Sochacki, O wymiarze sprawiedliwości w świetle Konstytucji, międzynarodowych standardów i praktyki, „Państwo i Prawo” 1999, nr 9, s. 3; S. Włodyka, Ustrój organów ochrony prawnej, Warszawa 1968, s. 16). Monopol sądów w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości rodzi konieczność zagwarantowania sądowego rozstrzygnięcia każdej sprawy, której przedmiotem jest spór o prawo. Sądowy wymiar sprawiedliwości nie oznacza jednak, że wszystkie sprawy i spory dotyczące sytuacji prawnej jednostki muszą być rozstrzygane wyłącznie przez sądy (zob. wyrok TK z 8 grudnia 1998 r., K 41/97, OTK ZU nr 7/1998, poz. 117). Wystarczy, by sądom została zagwarantowana kompetencja do ostatecznej weryfikacji rozstrzygnięcia organu niesądowego. Nie budzi więc wątpliwości to, że prawo do sądu jest zachowane na gruncie takich regulacji, które – dopuszczając możliwość uruchomienia postępowania przed sądem powszechnym lub sądem administracyjnym – zapewniają kontrolę sądową rozstrzygnięcia, decyzji czy innego aktu indywidualnego kształtującego sytuację prawną jednostki lub innego podmiotu podobnego (zob. wyroki TK z: 8 grudnia 1998 r., K 41/97; 2 czerwca 1999 r., K 34/98, OTK ZU nr 5/1999, poz. 94 oraz 14 lipca 2003 r., SK 42/01, OTK ZU nr 6/A/2003, poz. 63). Przyjmuje się, że zwolnienie od kosztów sądowych nie jest wymierzaniem sprawiedliwości w dosłownym sensie, lecz raczej czynnością z dziedziny administrowania środkami budżetowymi, może być zatem powierzone referendarzom sądowym jako wysoko wykwalifikowanym urzędnikom sądowym, z zapewnieniem stronie możliwości wniesienia skargi na orzeczenie referendarza do sądu (por. A.M. Arkuszewska, Referendarz sądowy – status i uprawnienia, „Radca Prawny” 2006, nr 5, s. 74).

5.2. Dotychczasowe orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego rozstrzygnęło zagadnienie, czy orzekanie o kosztach sądowych stanowi formę wymierzania sprawiedliwości. W wyroku z 13 czerwca 2006 r. o sygn. SK 54/04 (OTK ZU nr 6/A/2006, poz. 64) Trybunał stwierdził, że „postanowienie o kosztach postępowania, chociaż stanowiące konieczny element rozstrzygnięcia sprawy przez sąd, nie jest elementem materialnym wyroku rozstrzygającego spór prawny. Postanowienie o kosztach nie jest elementem aktu sądowego sprawowania wymiaru sprawiedliwości, lecz czynnością konsekutywną, stanowiącą konsekwencję rozstrzygnięcia merytorycznego w ramach sprawowania wymiaru sprawiedliwości (chociaż jest czynnością z zakresu ochrony prawnej). (…) Orzeczenie (postanowienie) sądu ustalające koszty postępowania nie należy do aktów (czynności) dokonywanych w ramach sprawowania funkcji wymiaru sprawiedliwości przez sąd, lecz do czynności dodatkowych, konsekutywnych wobec rozstrzygniętej sprawy”. W wyroku z 1 grudnia 2008 r. o sygn. P 54/07 (OTK ZU nr 10/A/2008, poz. 171), rozwijając tę linię orzeczniczą, Trybunał stwierdził, że „również postanowienie w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych nie stanowi formy wymierzania sprawiedliwości, lecz jest czynnością z zakresu ochrony prawnej. Nie ma zatem przeszkód, aby ustawodawca, w ramach przysługującej mu swobody legislacyjnej, powierzył orzekanie w tym zakresie organom, które nie sprawują wymiaru sprawiedliwości. Dla zagwarantowania jednostce prawa do sądu konieczne, ale jednocześnie i wystarczające, będzie zapewnienie jej możliwości zaskarżenia takiego rozstrzygnięcia organu niesądowego do sądu powszechnego lub administracyjnego, który w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych orzeknie ostatecznie”. Istnieją gwarancje proceduralne służące minimalizacji ryzyka ekscesywnego stosowania negatywnej przesłanki zwolnienia od kosztów sądowych, wynikającej z art. 109 ust. 2 u.k.s.s.c. Ewentualna odmowa zwolnienia od kosztów, wydana przez referendarza sądowego (art. 118 u.k.s.s.c.), podlega zaskarżeniu w drodze skargi na czynności referendarza sądowego (art. 39822-39823 k.p.c.). Od skargi na orzeczenie referendarza sądowego w sprawie zwolnienia od kosztów sądowych nie pobiera się opłaty (art. 95 ust. 2 pkt 3 u.k.s.s.c.). Skargę rozpatruje sąd, w którym wydano zaskarżone orzeczenie. Rozpatrzywszy skargę, sąd wydaje postanowienie, którym zaskarżone postanowienie referendarza sądowego utrzymuje w mocy albo je zmienia. Należy przy tym zastrzec, że sąd orzeka przy tym jako organ drugiej instancji (zob. wyrok TK z 16 czerwca 2008 r., P 37/07, OTK ZU nr 5/A/2008, poz. 80).
Trybunał zaznacza również, że kwestia rozstrzygnięcia w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych – choć niekiedy może utrudniać dostęp do sądu – nie mogłaby się pojawić, gdyby określony podmiot pozbawiony był prawa do sądu. Wynika to z faktu, że konieczność wydania takiego orzeczenia może zachodzić tylko w razie uprzedniego skorzystania z prawa do przedłożenia „sprawy” w rozumieniu konstytucyjnym (zob. wyrok TK z 3 lipca 2002 r., SK 31/01, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 49). Incydentalne postępowanie zmierzające do rozstrzygnięcia, czy oznaczony podmiot może być zwolniony od kosztów sądowych, jest konsekwencją jego działań w ramach wszczętego już wcześniej postępowania w „sprawie” (zob. wyrok TK z 12 maja 2011 r., P 38/08, OTK ZU nr 4/A/2011, poz. 33).

5.3. W związku z powyższym – w zakresie badania konstytucyjności art. 1305, art. 3621, art. 39823 oraz art. 4971 § 3 k.p.c. – należało odmówić nadania dalszego biegu skardze z powodu oczywistej bezzasadności zarzutu (art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK).

6. Trybunał wskazuje także na nieprawidłowe przywołanie przez skarżącego jako wzorców kontroli art. 2, art. 174, art. 175, art. 176 oraz art. 178 ust. 1 Konstytucji. Wskazane przepisy w całości (art. 174, art. 175 i art. 178 ust. 1) bądź w części (art. 176 ust. 2) mają bowiem charakter ustrojowy, gdyż dotyczą wyłącznie ustroju sądownictwa w Rzeczypospolitej Polskiej, i nie można z nich wywieść konstytucyjnych praw podmiotowych przysługujących jednostce. Z kolei art. 2 ustawy zasadniczej – w sprawach inicjowanych skargą konstytucyjną – może stanowić jedynie wzorzec „pomocniczy” w odniesieniu do przepisu Konstytucji, statuującego prawa lub wolności (zob. postanowienie pełnego składu TK z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60).
Z tego też względu – abstrahując od ustaleń poczynionych w punktach 3-5 niniejszego uzasadnienia – badanie zgodności art. 1262 § 1 k.p.c. z art. 176 ust. 2 Konstytucji oraz art. 1305, art. 3621, art. 364 § 2, art. 39823 i art. 4971 § 3 k.p.c. z art. 2, art. 174, art. 175, art. 176 ust. 2 i art. 178 ust. 1 Konstytucji byłoby niedopuszczalne (art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK).

Wziąwszy pod uwagę powyższe, Trybunał postanowił jak w sentencji.