Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 60/05
POSTANOWIENIE
Dnia 14 lipca 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
SSN Marek Sychowicz
w sprawie z powództwa F. K.
przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Ministra Skarbu Państwa,
Wojewodę X. i Starostę Powiatu w B. oraz Gminę J.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 14 lipca 2005 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego w Z. z dnia 19 stycznia 2005 r.,
sygn. akt I Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w B. – po rozpoznaniu sprawy z powództwa F. K. i S. K. przeciwko
Skarbowi Państwa, reprezentowanemu przez Ministra Skarbu Państwa, Wojewodę X. i
Starostę Powiatu B., oraz Gminie J. o odszkodowanie – wyrokiem z dnia 18 marca 2004
r. zasądził od pozwanego Skarbu Państwa, reprezentowanego przez Ministra Skarbu
Państwa, na rzecz powoda F. K. kwotę 7 435,50 zł i na rzecz powódki S. K. kwotę 7
435,50 zł – w obu wypadkach z ustawowymi odsetkami od dnia 3 czerwca 2002 r. do
dnia zapłaty, natomiast w pozostałej części powództwo w stosunku do tego pozwanego
oraz w całości w stosunku do pozwanej Gminy oddalił. Apelacje wniesione przez
powoda F. K. i przez Skarb Państwa, reprezentowany przez Ministra Skarbu Państwa,
zostały przez Sąd Okręgowy w Z. oddalone wyrokiem z dnia 18 listopada 2004 r.
2
Powód F. K. złożył od wyroku Sądu Okręgowego kasację, w której jako stronę
pozwaną oznaczył „Skarb Państwa reprezentowany przez Ministra Skarbu Państwa, ul.
K.”.
Postanowieniem z dnia 19 stycznia 2005 r. Sąd Okręgowy odrzucił wniesioną
kasację, stwierdzając, że w sposób niedokładny wskazano w niej stronę pozwaną, którą
jest Skarb Państwa reprezentowany – poza Ministrem Skarbu Państwa – przez
Wojewodę X. i Starostę Powiatu B., a także Gmina J.. Do szczególnych wymagań
stawianych kasacji, które określone zostały w § 1 art. 3933
k.p.c., należy oznaczenie
zaskarżonego orzeczenia. Powinno ono nastąpić przez wskazanie sądu, który wydał
orzeczenie, jego sygnatury, daty wydania, oznaczenia stron i przedmiotu sprawy. Braki
w zakresie prawidłowego oznaczenia stron zaskarżonego wyroku są – jak stwierdził Sąd
Okręgowy – wadą istotną kasacji, która nie podlega uzupełnieniu. Z tej przyczyny Sąd
Okręgowy odrzucił kasację bez wzywania powoda do uzupełnienia jej braków w trybie
art. 130 § 1 k.p.c.
W zażaleniu na postanowienie odrzucające kasację powód zarzucił, że – wbrew
odmiennemu stanowisku Sądu Okręgowego – wniesiona kasacja zawiera oznaczenie
strony pozwanej, ponieważ wskazano w niej, że stroną tą jest Skarb Państwa
reprezentowany przez Ministra Skarbu Państwa. Wymaganie oznaczenia stron należy –
jak podkreślił żalący – do wymagań przewidzianych w art. 126 k.p.c. dla pisma
procesowego, nie zaś do szczególnych wymagań kasacji, stąd ewentualne braki w tym
zakresie podlegają naprawieniu w trybie określonym w art. 130 k.p.c. Zatem, gdyby
nawet zawarte w kasacji oznaczenie strony pozwanej nie było wyczerpujące, Sąd
Okręgowy, nie mógłby odrzucić kasacji bez uprzedniego wezwania do uzupełnienia tego
braku. W konkluzji żalący wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z
2005 r. Nr 13, poz. 98), do złożenia i rozpoznania kasacji od orzeczenia wydanego
przed dniem wejścia w życie ustawy (tj. przed dniem 6 lutego 2005 r.), a także do
odmowy przyjęcia jej do rozpoznania stosuje się przepisy dotychczasowe. W niniejszej
sprawie kasacja powinna czynić zadość wymaganiom określonym w art. 3933
k.p.c. w
brzmieniu ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.
3
U. Nr 48, poz. 554). Sąd Okręgowy trafnie zauważył, że w § 1 tego artykułu wskazane
zostały wymagania konstrukcyjne kasacji, których spełnienie sprawiało, że
podejmowana przez stronę czynność procesowa nosiła cechy kasacji, natomiast w § 2 –
wymagania stawiane kasacji jako pismu procesowemu. Braki kasacji w zakresie
elementów konstrukcyjnych określonych w § 1 powodowały, że kasacja była dotknięta
tzw. brakiem istotnym, nienaprawialnym w trybie właściwym dla usuwania braków
formalnych, i w związku z tym podlegała odrzuceniu a limine (zob. w szczególności
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2000 r., II CKN 1385/00, OSNC
2001, nr 3, poz. 51, oraz orzecznictwo powołane w uzasadnieniu tego postanowienia).
Mogły być natomiast uzupełniane braki kasacji jako pisma procesowego, o których była
mowa w § 2, a konsekwencją ich nieuzupełnienia było odrzucenie kasacji (art. 3935
k.p.c.).
Do elementów konstrukcyjnych kasacji – jak trafnie zauważył Sąd Okręgowy –
należało m.in. oznaczenie orzeczenia, od którego wniesiono kasację, ze wskazaniem,
czy zostało ono zaskarżone w całości czy w części (art. 3933
§ 1 pkt 1 k.p.c.). Do
wymagań przewidzianych dla pisma procesowego, którym powinna czynić zadość
kasacja, należało natomiast m.in. wskazanie bliższych danych dotyczących stron lub
uczestników postępowania (zob. art. 3933
§ 2 i art. 126 § 1 pkt 1 k.p.c. – „....imię i
nazwisko lub nazwę stron....”). Ustawodawca nie sprecyzował, w jaki sposób powinno
nastąpić oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, należy zatem uznać, że chodziło o
dane, które umożliwią jego identyfikację oraz określenie granic rozpoznania
kasacyjnego, w części nie zaskarżonej kasacją orzeczenie stawało się bowiem
prawomocne.
Skoro kasacja – ze względu na treść art. 3933
§ 2 w związku z art. 126 § 1 pkt 1
k.p.c. – musiała zawierać wskazanie stron postępowania, nie można było przyjmować,
że do jej elementów konstrukcyjnych należało oznaczenie zaskarżonego orzeczenia
m.in. przez ponowne wymienienie stron wskazanych w jego komparycji. Wymaganie
oznaczenia stron postępowania było bowiem wymaganiem, któremu czynić powinno
zadość każde pismo procesowe. Jeżeli zaś sąd drugiej instancji stwierdził braki w
zakresie elementów wymaganych treścią art. 3933
§ 2 w związku z art. 126 § 1 pkt 1
k.p.c., w tym dotyczące oznaczenia stron postępowania, powinien wezwać wnoszącego
kasację do ich uzupełnienia w trybie art. 130 § 1 k.p.c. Odrzucenie kasacji mogło
nastąpić dopiero wówczas, gdyby braki te nie zostały w wyznaczonym terminie
uzupełnione (art. 3935
k.p.c., zob. też postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 27
4
marca 2000 r., I CZ 67/00, niepubl., z dnia 12 grudnia 2000 r., V CKN 1780/00, OSNC
2001, nr 3, poz. 52, czy z dnia 13 maja 2002 r., IV CKN 1889/00, niepubl.).
Z powyższych względów Sąd Najwyższy w uwzględnieniu zażalenia, na
podstawie art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c., uchylił
zaskarżone postanowienie.
Skoro kasacja – ze względu na treść art. 3933
§ 2 w związku z art. 126 § 1 pkt 1
k.p.c. – musiała zawierać wskazanie stron postępowania, nie można było przyjmować,
że do jej elementów konstrukcyjnych należało oznaczenie zaskarżonego orzeczenia
m.in. przez ponowne wymienienie stron wskazanych w jego komparycji.