Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CK 118/05
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 września 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący)
SSN Gerard Bieniek
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa „T.(…)" S.A. w Ś.
przeciwko M. D.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 21 września 2005 r., kasacji
pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 19 października 2004 r., sygn. akt
II Ca (…),
zmienia zaskarżony wyrok i apelację oddala oraz zasądza od powódki na rzecz
pozwanego kwotę 4249 (cztery tysiące dwieście czterdzieści dziewięć) zł tytułem
kosztów postępowania apelacyjnego i kasacyjnego.
Uzasadnienie
„T.(…)” - Spółka Akcyjna w pozwie przeciwko M. D. wniosła o wydanie nakazu
zapłaty, załączając przy tym weksel z dnia 12 września 2003 r.
Weksel (własny) wystawiony przez „B.(…)” spółkę z o.o. zawiera na odwrocie
podpis M. D.
2
Uwzględniając powództwo, Sąd Rejonowy w Ś. wydał nakaz zapłaty, w którym
zasądził na rzecz powódki od pozwanego kwotę 16205,86 zł z odsetkami. Po
rozpoznaniu zarzutów pozwanego Sąd Rejonowy w Ś. wyrokiem z dnia 20 kwietnia
2004 r. uchylił ten nakaz. Uznał, że brak jest podstaw do dochodzenia należności od
pozwanego, gdyż zamieszczony na odwrotnej stronie weksla jego podpis nie zawiera
dopisku „poręczam” lub zwrotu równoważnego.
Sąd Okręgowy w W., w wyniku apelacji powódki, zmienił powyższy wyrok w ten
sposób, że utrzymał nakaz zapłaty w mocy. Uznał, że podpis pozwanego czyni zadość
wymaganiom indosu in blanco (art. 16 pr. weksl.).
Kasacja pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego - oparta na podstawie
pierwszej z art. 3931
k.p.c. - zarzuciła naruszenie art. 15 i 16 ustawy z dnia 28 kwietnia
1936 r. - Prawo wekslowe (Dz. U. Nr 37, poz. 282, dalej: „pr. weksl.") i wniosła o zmianę
tego wyroku przez oddalenie apelacji powódki.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Indos polega na przeniesieniu praw z weksla i zaciągnięciu zobowiązania
wekslowego przez indosanta przez wydanie weksla z odpowiednią wzmianką (art. 11 pr.
weksl.). Indos nierzadko bywa ustanawiany w celu udzielenia zabezpieczenia
posiadaczowi wekslu. Trafnie jednakże zarzuca skarżący błędność poglądu, że
odpowiada on wekslowo jako indosant.
Według art. 13 pr. weksl. indos sporządzony na odwrocie wekslu może się
ograniczać do samego podpisu indosanta (indos in blanco).
Znane są również inne formy indosu, a mianowicie tzw. indos zupełny, czyli
imienny, który oprócz podpisu indosanta wymienia indosatariusza (art. 13 pr. weksl.),
oraz indos na okaziciela, równoznaczny z indosem in blanco (art. 12 pr. weksl.).
Treść wpisów wekslowych nie może być interpretowana rozszerzająco,
zwłaszcza gdy chodzi o formalną legitymację wekslową (art. 16 pr. weksl.), która z istoty
swej może się opierać tylko na takim znaczeniu wpisów, jakie wynika z ich dosłownego
brzmienia lub jakie nadaje im ustawa. Oznacza to, że weksel musi być prawidłowo
wypełniony aby można było dochodzić należności od indosantów. W tej sprawie weksel
został wystawiony na zlecenie „T.(…)” S.A w Ś. i ona, a nie skarżący, powinna jako
pierwsza podpisać na odwrocie wekslu.
Tylko remitent może być pierwszym indosantem. Dopiero wówczas ten będzie
uważany za prawidłowego posiadacza, kto ma weksel i wykaże prawo swoje
nieprzerwanym szeregiem indosów, chociażby ostatni indos był in blanco (art. 16 ust. 1
3
pr. weksl.). Na wekslu natomiast, który jest podstawą roszczenia, pierwszym
indosantem jest skarżący. Taki zaś indos - chociaż jest indosem in blanco - nie daje
legitymacji formalnej w stosunku do indosantów (skarżącego).
Sąd Okręgowy natomiast zasadnie podzielił pogląd Sądu Rejonowego, że
poręczenie wekslowe nie miało miejsca i co do tego stanowisko wyrażone
w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jest prawidłowe. W myśl bowiem art. 31 pr. weksl.
do udzielenia poręczenia dokonanego na odwrocie wekslu nie wystarcza samo złożenie
podpisu, konieczne jest oznaczenie poręczenia wyrazem „poręczam" lub innym zwrotem
równoznacznym.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy orzekł, jak w wyroku (art. 39315
k.p.c.).