Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 43/06
POSTANOWIENIE
Dnia 18 maja 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
SSN Kazimierz Zawada
w sprawie z wniosku Skarbu Państwa - Starosty T.
przy uczestnictwie J. G.
o stwierdzenie nabycia prawa własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 18 maja 2006 r.,
zażalenia uczestnika postępowania
na postanowienie Sądu Okręgowego w B.
z dnia 16 marca 2006 r.,
oddala zażalenie
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 16 marca 2006 r. Sąd Okręgowy w B. odrzucił
skargę kasacyjną uczestnika postępowania od postanowienia tego Sądu z dnia 24
listopada 2005 r. Sąd wskazał, że skarga kasacyjna została wniesiona w dniu 3
marca 2006 r., a więc po wejściu w życie ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398), która w art. 149 ust. 1
przewiduje, że dotychczasowe przepisy stosuje się w sprawach wszczętych przed
dniem jej w życie do zakończenia postępowania w danej instancji. Pod rządem tej
ustawy, od skargi kasacyjnej w sprawie o zasiedzenie pobiera się opłatę stałą w
wysokości 2000 zł (art. 40 w związku z art. 18 ust. 2); wobec nieuiszczenia tej
opłaty, wniesiona przez adwokata skarga kasacyjna podlegała odrzuceniu na
podstawie art. 1302
§ 3 k.p.c.
W zażaleniu na to postanowienie skarżący wniósł o jego uchylenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zasadniczym argumentem powołanym w zażaleniu jest twierdzenie, że
postępowanie kasacyjne w sprawie niniejszej zostało wszczęte pod rządem
poprzednio obowiązującej ustawy o kosztach sądowych, co oznaczałoby, że
miałaby ona zastosowanie w postępowaniu kasacyjnym. Według skarżącego, jego
początek należy bowiem wiązać ze złożeniem wniosku o doręczenie wyroku sądu
drugiej instancji z uzasadnieniem, a nie dopiero z momentem wniesienia skargi. Ma
za tym przemawiać to, że stosownie do art. 387 § 1 i 3 w związku z art. 3985
§ 1
k.p.c., zgłoszenie takiego wniosku warunkuje możliwość wniesienia skargi.
Poglądu skarżącego nie można podzielić. Istotnie, złożenie wniosku
o doręczenie wyroku sądu drugiej instancji z uzasadnieniem jest koniecznym
warunkiem wniesienia skargi kasacyjnej, co jednak nie oznacza, by złożenie tego
wniosku było równoznaczne z rozpoczęciem postępowania kasacyjnego. Przede
wszystkim, złożenie takiego wniosku, choć umożliwia złożenie skargi, to nie
oznacza, że zostanie ona wniesiona. Po wtóre, może zostać wniesiony więcej niż
jeden taki wniosek (przez różne strony, a nawet przez różne podmioty występujące
3
po tej samej stronie), co prowadziłoby – przy poglądzie skarżącego – do
niejednorodnego ukształtowania momentu rozpoczęcia postępowania kasacyjnego.
W orzecznictwie już na tle kasacji (której wniesienie również warunkowane
było złożeniem wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem) jednolicie
przyjmowano, że postępowanie kasacyjne rozpoczyna się z momentem wniesienia
kasacji, i brak jest przesłanek do zmiany tego stanowiska.
Warto dodać, że już pod rządem przepisów skardze kasacyjnej przyjmuje
się, że przymus adwokacko – radcowski w postępowaniu przed Sądem
Najwyższym (art. 871
k.p.c.) obowiązuje dopiero od momentu sporządzenia środka
odwoławczego, a wniosek, o którym mowa, nie jest traktowany jako czynność
związana ściśle z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, w tym
z postępowaniem kasacyjnym.
Z powyższych względów należało zaakceptować stanowisko Sądu
Okręgowego, że do skargi kasacyjnej wniesionej po wejściu w życie ustawy z dnia
28 lipca 2005 r. miały zastosowanie przepisy tej ustawy oraz przepis art. 1302
§ 3
k.p.c.
Drugi zarzut podniesiony w zażaleniu opiera się na twierdzeniu, że opłata od
skargi została (w kwocie wyższej, niż opłata stała, bo obliczonej według poprzednio
obowiązujących reguł wpisu stosunkowego) bez wezwania uiszczona przez
skarżącego „w terminie otwartym do złożenia skargi kasacyjnej”, na dowód czego
do zażalenia dołączono niepotwierdzoną kserokopię wpłaty w urzędzie pocztowym.
Także i ten zarzut nie stanowi podstawy do uwzględnienia zażalenia.
Stosownie do art. 10 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
z dnia 28 lipca 2005 r. (tak jak poprzednio w art. 15 u.k.s.c. z 1967 r.), opłatę należy
uiścić przy wniesieniu do sądu pisma podlegającego opłacie. Chociaż z brzmienia
przepisu można wyprowadzać wniosek, że opłata powinna być dokonana
jednocześnie z wniesieniem pisma, to w orzecznictwie Sądu Najwyższego
ukształtowanym na tle art. 15 i 17 u.k.s.c. z 1967 r. jednolicie przyjmowano za
skuteczne uiszczenie wpisu stałego po wniesieniu środka odwoławczego
podlegającego takiemu wpisowi, o ile nastąpi to przed upływem terminu do
wniesienia tego środka i przed jego odrzuceniem przez sąd (por. uchwałę z dnia
4
25 września 1970 r., III CZP 58/70, OSNC1971/9/146, postanowienie z dnia
16 maja 1969 r., III CRN 136/69, LEX 6505 i uzasadnienie postanowienia z dnia
3 października 2000 r., I CKN 854/00, niepublikowane). W zakresie mającym
znaczenie w niniejszej sprawie, nie doszło do istotnych zmian, bowiem identycznie
sformułowana jest reguła dotycząca uiszczania wpisu przy wnoszeniu pisma
podlegającego opłacie i takie same są skutki nieuiszczenia opłaty stałej od środka
zaskarżenia wnoszonego przez adwokata (poprzednio art. 17 zd. 2 u.k.s.c. z 1967
r., obecnie art. 1302
§ 3 k.p.c.). Przemawia to za utrzymaniem utrwalonego
orzecznictwa w tym zakresie, co nie oznacza jednak, by wpływało to na ocenę
skutków działania skarżącego w sprawie niniejszej w sposób przezeń oczekiwany.
Jak wskazano, uznanie skuteczności uiszczenia opłaty stałej po wniesieniu
środka zaskarżenia (a nie „przy” jego wniesieniu) jest uzależnione nie tylko od tego,
by nastąpiło to przed upływem terminu do wniesienia tego środka, ale także od
tego, by nastąpiło to przed jego odrzuceniem przez sąd. W niniejszej sprawie
skarżący nie uiścił opłaty przy wniesieniu skargi, ani nie wykazał jej uiszczenia
później, a w każdym razie nie uczynił tego przed wydaniem orzeczenia
odrzucającego skargę, co nastąpiło już po upływie terminu do wniesienia skargi
kasacyjnej.
Brak jest w tej sytuacji podstaw do zakwestionowania przyjętej przez Sąd
Okręgowy podstawy prawnej odrzucenia skargi kasacyjnej. Nie może wywrzeć
skutku powołanie się przez skarżącego na uiszczenie opłaty dopiero w zażaleniu
na postanowienie Sądu, i to we wskazanej wyżej formie.
Wobec bezzasadności zarzutów podniesionych w zażaleniu, orzeczono
o jego oddaleniu, na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39814
k.p.c.
jc