IV CSK 165/06
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-11-2014
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CSK 165/06
POSTANOWIENIE
Dnia 5 października 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Strus (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie z wniosku J.P. i R.P.
przy uczestnictwie F.K., E.K., W.J. i D.J.
o zasiedzenie służebności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 5 października 2006 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawców
od postanowienia Sądu Okręgowego w B.
z dnia 12 stycznia 2006 r., sygn. akt[...],
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w B. postanowieniem z dnia 12 stycznia 2006 r. zmienił
postanowienie Sądu Rejonowego w Ś. z dnia 15 września 2005 r. w ten sposób, że
oddalił wniosek J. i R.P. o stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie służebności
drogi biegnącej przez grunty uczestników postępowania F.K., E.K., W.J. i D.J. Sąd
Okręgowy bowiem uznał, że ustalony przez Sąd Rejonowy stan faktyczny nie
świadczy o urządzeniu przez wnioskodawców lub ich poprzedników drogi. Skutki
przejeżdżania w postaci kolein nie są urządzeniem w rozumieniu art. 292 k.c. Z
pojęciem urządzenia nie może być również identyfikowane częściowe utwardzenie
kolein tłuczniem, kamieniami i żwirem.
Skarga kasacyjna wnioskodawców - oparta na obu podstawach z art. 3983
§ 1 k.p.c. - zawiera zarzut naruszenia art. 386 §1, 233 § 1 k.p.c., a także art. 292
k.c., i zamierza do uchylenia zaskarżonego postanowienia oraz oddalenia apelacji,
bądź przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
U podłoża zaskarżonego postanowienia legło stanowisko Sądu
Okręgowego, że Sąd Rejonowy naruszył prawo materialne przez zastosowanie art.
292 k.c. do sytuacji faktycznej prawidłowo ustalonej. Sąd Rejonowy błędnie bowiem
przyjął, że ustalone częściowe utwardzenie kolein spełnia przesłankę z tego
przepisu, a mianowicie, trwałego i widocznego urządzenia gruntowego. Wbrew
zatem zarzutom zawartym w skardze kasacyjnej rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego
nastąpiło na podstawie stanu faktycznego ustalonego przez Sąd Rejonowy, przy
odmiennej natomiast ocenie prawnej żądania skarżących. Oznacza to, że zarzut
naruszenia art. 386 § 1 k.p.c. okazał się już z tych przyczyn bezzasadny.
W myśl art. 292 k.c. dopuszczalne jest nabycie w drodze zasiedzenia tylko
takiej służebności, która polega na trwałym i widocznym urządzeniu.
Prócz normalnych ustawowych przesłanek nabycia przez zasiedzenie, jak np.
korzystania z cudzej nieruchomości przez odpowiedni czas (zależnie od dobrej lub
złej wiary), art. 292 k.c. wymaga, aby korzystanie łączyło się z istnieniem trwałego
i widocznego urządzenia, czyli, innymi słowy, aby korzystanie z cudzej
3
nieruchomości w zakresie służebności polegało nie tylko na samym fakcie
czerpania korzyści, lecz także znajdowało wyraz w istnieniu trwałego i jawnego
urządzenia, ostrzegającego właściciela o korzystaniu z jego nieruchomości
w zakresie odpowiadającym służebności.
Urządzenie, o którym mowa w art. 292 k.c., ma odpowiadać treści
służebności pod względem gospodarczym. Chodzi tu o odpowiednie urządzenie
materialne umożliwiające lub ułatwiające korzystanie z cudzej nieruchomości
w zakresie służebności, sporządzone na obcej nieruchomości lub co najmniej
wkraczające w jej sferę. Charakter tego urządzenia ma być trwały, a nie chwilowy
i musi ono być widoczne.
Przepis art. 292 k.c. nie wyłącza nabycia przez zasiedzenie służebności
drogi. Nabycie uzależnione jest jednak, prócz innych warunków, od tego, czy
korzystanie z cudzej nieruchomości dla celów przejazdu łączyło się z urządzeniem
na tej nieruchomości trwałej i widocznej drogi. Przejeżdżanie bez urządzenia drogi
nie może doprowadzić do zasiedzenia.
Ustalony przez Sądy niższej instancji stan faktyczny nie świadczy
o urządzeniu przez wnioskodawców lub ich poprzedników drogi. Powstałe na
skutek wielokrotnego przejeżdżania przez nieoznaczoną ilość osób koleiny
utwardzone w niektórych zagłębieniach, w których gromadziła się woda
niewątpliwie można określić jako widoczny i być może trwały znak, ale nie jako
trwałe urządzenia w rozumieniu art. 292 k.c. Rację przeto ma Sąd Okręgowy,
że koleiny w taki sposób utwardzone tej przesłanki nie spełniają.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w wyroku.
POSTANOWIENIE
Dnia 5 października 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Strus (przewodniczący)
SSN Marian Kocon (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie z wniosku J.P. i R.P.
przy uczestnictwie F.K., E.K., W.J. i D.J.
o zasiedzenie służebności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 5 października 2006 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawców
od postanowienia Sądu Okręgowego w B.
z dnia 12 stycznia 2006 r., sygn. akt[...],
oddala skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w B. postanowieniem z dnia 12 stycznia 2006 r. zmienił
postanowienie Sądu Rejonowego w Ś. z dnia 15 września 2005 r. w ten sposób, że
oddalił wniosek J. i R.P. o stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie służebności
drogi biegnącej przez grunty uczestników postępowania F.K., E.K., W.J. i D.J. Sąd
Okręgowy bowiem uznał, że ustalony przez Sąd Rejonowy stan faktyczny nie
świadczy o urządzeniu przez wnioskodawców lub ich poprzedników drogi. Skutki
przejeżdżania w postaci kolein nie są urządzeniem w rozumieniu art. 292 k.c. Z
pojęciem urządzenia nie może być również identyfikowane częściowe utwardzenie
kolein tłuczniem, kamieniami i żwirem.
Skarga kasacyjna wnioskodawców - oparta na obu podstawach z art. 3983
§ 1 k.p.c. - zawiera zarzut naruszenia art. 386 §1, 233 § 1 k.p.c., a także art. 292
k.c., i zamierza do uchylenia zaskarżonego postanowienia oraz oddalenia apelacji,
bądź przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
U podłoża zaskarżonego postanowienia legło stanowisko Sądu
Okręgowego, że Sąd Rejonowy naruszył prawo materialne przez zastosowanie art.
292 k.c. do sytuacji faktycznej prawidłowo ustalonej. Sąd Rejonowy błędnie bowiem
przyjął, że ustalone częściowe utwardzenie kolein spełnia przesłankę z tego
przepisu, a mianowicie, trwałego i widocznego urządzenia gruntowego. Wbrew
zatem zarzutom zawartym w skardze kasacyjnej rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego
nastąpiło na podstawie stanu faktycznego ustalonego przez Sąd Rejonowy, przy
odmiennej natomiast ocenie prawnej żądania skarżących. Oznacza to, że zarzut
naruszenia art. 386 § 1 k.p.c. okazał się już z tych przyczyn bezzasadny.
W myśl art. 292 k.c. dopuszczalne jest nabycie w drodze zasiedzenia tylko
takiej służebności, która polega na trwałym i widocznym urządzeniu.
Prócz normalnych ustawowych przesłanek nabycia przez zasiedzenie, jak np.
korzystania z cudzej nieruchomości przez odpowiedni czas (zależnie od dobrej lub
złej wiary), art. 292 k.c. wymaga, aby korzystanie łączyło się z istnieniem trwałego
i widocznego urządzenia, czyli, innymi słowy, aby korzystanie z cudzej
3
nieruchomości w zakresie służebności polegało nie tylko na samym fakcie
czerpania korzyści, lecz także znajdowało wyraz w istnieniu trwałego i jawnego
urządzenia, ostrzegającego właściciela o korzystaniu z jego nieruchomości
w zakresie odpowiadającym służebności.
Urządzenie, o którym mowa w art. 292 k.c., ma odpowiadać treści
służebności pod względem gospodarczym. Chodzi tu o odpowiednie urządzenie
materialne umożliwiające lub ułatwiające korzystanie z cudzej nieruchomości
w zakresie służebności, sporządzone na obcej nieruchomości lub co najmniej
wkraczające w jej sferę. Charakter tego urządzenia ma być trwały, a nie chwilowy
i musi ono być widoczne.
Przepis art. 292 k.c. nie wyłącza nabycia przez zasiedzenie służebności
drogi. Nabycie uzależnione jest jednak, prócz innych warunków, od tego, czy
korzystanie z cudzej nieruchomości dla celów przejazdu łączyło się z urządzeniem
na tej nieruchomości trwałej i widocznej drogi. Przejeżdżanie bez urządzenia drogi
nie może doprowadzić do zasiedzenia.
Ustalony przez Sądy niższej instancji stan faktyczny nie świadczy
o urządzeniu przez wnioskodawców lub ich poprzedników drogi. Powstałe na
skutek wielokrotnego przejeżdżania przez nieoznaczoną ilość osób koleiny
utwardzone w niektórych zagłębieniach, w których gromadziła się woda
niewątpliwie można określić jako widoczny i być może trwały znak, ale nie jako
trwałe urządzenia w rozumieniu art. 292 k.c. Rację przeto ma Sąd Okręgowy,
że koleiny w taki sposób utwardzone tej przesłanki nie spełniają.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w wyroku.