Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 10 lipca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie :

po rozpoznaniu w dniu 10 lipca 2013 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w W.

przeciwko R. M.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego w Częstochowie
z dnia 15 kwietnia 2013 r. sygn. akt IC 40/13

p o s t a n a w i a:

1)  uchylić zaskarżone postanowienie;

2)  pozostawić Sądowi Okręgowemu w Częstochowie rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.

Sygn. akt I ACz 622/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Częstochowie, umorzył postępowanie na mocy przepisu art. 505 ^{( 37)} § 1 kpc. Sąd I instancji ustalił, że (...) w pozwie wniesionym w trybie elektronicznego postępowania upominawczego do Sądu Rejonowego (...) w L. domagał się zasądzenia od pozwanego R. M. kwoty 99 522,48 zł. Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 24 września 2012 r. Sąd Rejonowy (...) w L. uwzględnił powództwo. Postanowieniem z dnia 21 listopada 2012 r. Sąd Rejonowy (...) w L. uchylił powyższy nakaz zapłaty w całości, a to z uwagi na niewskazanie przez powoda w zakreślonym terminie aktualnego adresu pozwanego i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w M.. Sąd Rejonowy w M. stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Częstochowie. Pismem z dnia 1 lutego 2013 r. Sąd Okręgowy w Częstochowie wezwał pełnomocnika powoda do usunięcia braków formalnych pozwu poprzez złożenie pełnomocnictwa, jego odpisu wraz dokumentem potwierdzającym uprawnienia osób udzielających pełnomocnictwa do reprezentowania powoda, podpisania pozwu, złożenie załączników do pozwu, złożenie odpisu pozwu wraz z odpisem załączników oraz wskazanie aktualnego miejsca zamieszkania (pobytu) pozwanego w terminie dwutygodniowym pod rygorem umorzenia postępowania. W zakreślonym terminie braki pozwu zostały uzupełnione, z wyjątkiem wskazania aktualnego miejsca zamieszkanie (pobytu) pozwanego. W piśmie z dnia 13 lutego 2013 r. pełnomocnik powoda podniósł, że uzupełnienie braku pozwu poprzez wskazanie aktualnego adresu pozwanego nie jest możliwe w wyznaczonym przez Sąd terminie. Powołując się na przepis art. 166 kpc wniósł o przedłużenie wyznaczonego terminu o trzy miesiące. Mając na uwadze te okoliczności Sąd Okręgowy uznał, że na mocy przepisu art. 505 ^{( 36)} § 1 kpc, nakaz zapłaty wydany w elektronicznym postępowaniu upominawczym utracił moc, a sprawa podlegała przekazaniu do sądu według właściwości ogólnej. Po przekazaniu sprawy stosownie do art. 505 ^{( 37)} § 1 kpc, powód został wezwany do usunięcia braków formalnych pozwu oraz do jego uzupełnienia, w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa będzie rozpoznana, w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia wezwania. W ocenie Sądu dwutygodniowy termin, o którym mowa w powyższym przepisie ma charakter ustawowy i jako taki nie może zostać przedłużony. W konsekwencji nieusunięcia przez powodowy (...) braku pozwu w powyższym terminie Sąd umorzył postępowanie na mocy przepisu art. 505 ^{( 37)} § 1 zd. 2 kpc.

W zażaleniu na to postanowienie powód zarzucił, że usunięcie braku pozwu poprzez podanie, w wyznaczonym przez Sąd terminie, aktualnego adresu pozwanego było niemożliwe z uwagi na czas uzyskania danych adresowych z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Odwołując się do treści art. 505 ³⁷ § 1 kpc w zakresie, w jakim przepis ten stanowi o wezwaniu powoda do usunięcia braków formalnych pozwu oraz uzupełnienia pozwu w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa będzie rozpoznana, skarżący wskazał, że procedura cywilna nie przewiduje możliwości umorzenia postępowania na skutek nieuzupełnienia adresu strony pozwanej w terminie dwutygodniowym. W jego ocenie postępowanie winno być zawieszone z urzędu na mocy przepisu art. 177 § 1 pkt 6 kpc, a do jego umorzenia mogłoby dojść jedynie w przypadku niezgłoszenia w ciągu roku wniosku o podjęcie postępowania (art. 182 § 1 kpc).

W związku z powyższym skarżący domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia i zasądzenia kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżone postanowienie nie jest prawidłowe.

Przepis artykułu 505 ³⁷ kpc reguluje dalszy tok postępowania, po przekazaniu sprawy przez sąd rozpoznający ją w elektronicznym postępowaniu upominawczym, do sądu właściwości ogólnej, między innymi wtedy gdy doręczenie nakazu zapłaty nie może nastąpić z tego względu, że miejsce pobytu pozwanego nie jest znane (art. 505 ³⁴ w związku z art. 502 ¹ § 1 kpc oraz art. 499 pkt 4 kpc). Postępowanie toczące się przed sądem właściwości ogólnej stanowi kontynuację elektronicznego postępowania upominawczego. Spowodowało to konieczność ukształtowania regulacji dotyczącej dalszego postępowania przed sądem właściwości ogólnej w taki sposób, aby było możliwe uzupełnienie pozwu i sprzeciwu w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa będzie rozpoznawana. W związku z przyjęciem zasady kontynuacji postępowania elektronicznego przez sąd właściwości ogólnej, po złożeniu sprzeciwu, uchyleniu nakazu zapłaty lub stwierdzeniu braku podstaw do jego wydania nie sposób pominąć, że w sądzie elektronicznym wydano nakaz zapłaty lub były badane podstawy do jego wydania, a więc toczyło się postępowanie. Wobec powyższego nieuzupełnienie przez powoda w wyznaczonym terminie braków pozwu nie może skutkować jego zwrotem. Konsekwencją nieusunięcia braków formalnych pozwu w terminie 2 – tygodniowym od daty doręczenia wezwania powodowi jest wydanie postanowienia o umorzeniu postępowania (w całości) (Kodeks postępowania cywilnego. Tom I. Komentarz art. 1 – 729, pod redakcją Agnieszki Góry – Błaszczykowskiej, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2013, str.1356).

Uwzględnić jednak należy, że pozew wniesiony przez powodowy (...) spełniał wymogi pozwu z art. 126 § 2 kpc w zw. z art. 187 § 1 kpc, gdyż zawierał oznaczenie miejsca zamieszkania pozwanego. A zatem, w tym zakresie pozew nie był dotknięty brakiem, który uzasadniałby jego uzupełnienie czy wreszcie zwrot w postępowaniu zwykłym w oparciu o art. 130 kpc. Fakt, że adres ten okazał się nieaktualny (czy też nie wiadomo, w jakiej jednostce penitencjarnej pozwany przebywa) i nie można skutecznie doręczyć pozwanemu pozwu, na wskazany w pozwie adres, prowadzić mógł jedynie do zobowiązania strony powodowej do wskazania aktualnego adresu (miejsca pobytu pozwanego) w trybie art. 177 § 1 pkt 6 kpc. Niewykonanie, w terminie wyznaczonym przez sąd (a zatem co do którego dopuszczalne jest jego przedłużenie na wniosek strony – art. 166 kpc) w tym przedmiocie zobowiązania, prowadzić natomiast mogło do zawieszenia postępowania, a nie zwrotu pozwu.

Tym samym brak było podstaw do wezwania powoda do wskazania aktualnego adresu pozwanego w terminie tygodniowym pod rygorem umorzenia postępowania, skoro tego rodzaju brak nie mógłby skutkować zwrotem pozwu w sytuacji gdyby powód nie skorzystał z postępowania elektronicznego, a złożył pozew w zwykłym trybie. Zdaniem Sądu Apelacyjnego o tego rodzaju braki pozwu chodzi zaś w powołanym art. 505 ³⁷ § 1 kpc tj. te, których nieusunięcie przez stronę byłoby przeszkodą do nadania sprawie dalszego biegu w postępowaniu zwykłym (art. 130 § 1 kpc). Nieuzupełnienie tylko tego rodzaju braków uzasadnia więc umorzenie postępowania z mocy art. 505 ³⁷ § 1 kpc. Brak aktualnego adresu pozwanego, jakkolwiek skutkuje koniecznością uchylenia nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym, to jednakże nie stanowi braku formalnego pozwu. Nie podlega on zatem uzupełnieniu w trybie art. 505 ³⁷ § 1 kpc.

Z podanych przyczyn zaskarżone postanowienie podlegało uchyleniu – art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc. O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono po myśli art. 108 kpc.