Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 114/07
POSTANOWIENIE
Dnia 19 października 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Elżbieta Skowrońska-Bocian (przewodniczący,
sprawozdawca)
SSN Jan Górowski
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie ze skargi E.D.
o wznowienie postępowania
w sprawie z wniosku E.D.
przy uczestnictwie E.D., F.K. i J.D.
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
zakończonej postanowieniem Sądu Okręgowego w W.
z dnia 6 kwietnia 2005 r., sygn. akt [...],
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 19 października 2007 r.,
zażalenia skarżącego na postanowienie Sądu Okręgowego w W.
z dnia 8 stycznia 2007 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 8 stycznia 2007 r. Sąd Okręgowy w W. odrzucił
skargę E.D., wnioskodawcy w sprawie o stwierdzenie nabycia własności w drodze
zasiedzenia, o wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem Sądu
Okręgowego w W. z dnia 6 kwietnia 2005 r. Wskazanym postanowieniem została
oddalona apelacja wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego w L.
oddalającego jego wniosek.
W skardze o wznowienie postępowania E.D. wskazał jako podstawy
nieważność postępowania oraz pozbawienie go możliwości działania. Ponadto
zarzucił naruszenie przez Sąd Okręgowy art. 99 § 2 i art. 106 k.c. oraz art. 245, 246
i 247 k.p.c., jak również art. 172 § 2 k.c.
Odrzucając wniesioną skargę Sąd Okręgowy wskazał, że wnioskodawca
przyczyny nieważności postępowania upatrywał w nienależytym reprezentowaniu
go przez pełnomocnika. Tymczasem podstawa wznowienia w postaci nienależytej
reprezentacji zachodzi jedynie wówczas, gdy stroną jest osoba prawna lub
jednostka organizacyjna określona w art. 331
k.c., a w postępowaniu nie działa
organ powołany do jej reprezentacji albo występujący w sprawie reprezentant
strony nie ma przymiotów wymaganych do występowania w takiej roli.
Wnioskodawca był w toku całego postępowania reprezentowany przez radcę
prawnego, nie miała zatem miejsca sytuacja opisana w art. 401 pkt 2 k.p.c. Jeżeli
wnioskodawca uważał, że jego pełnomocnik nienależycie wypełnia swoje
obowiązki, miał możliwość cofnięcia pełnomocnictwa i skorzystania z możliwości
przewidzianych w art. 315 k.p.c. Nie wystąpiły zatem podstawy skargi
o wznowienie.
W zażaleniu na to postanowienie skarżący podnosi, że zgodnie z art. 410
k.p.c. sąd ogranicza się do badania, czy podstawa wskazana w skardze odpowiada
którejkolwiek z ustawowych podstaw wznowienia; nie może być przedmiotem
rozważań sądu, czy przyczyna wznowienia rzeczywiście istnieje. Ponadto, Sąd
3
Okręgowy nie wziął pod uwagę, że przesłuchanie ważnego świadka w czasie
usprawiedliwionej nieobecności wnioskodawcy i jego pełnomocnika stanowi
okoliczność pozbawiającą stronę możliwości działania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest niezasadne. Zasadniczą kwestią w rozpoznawanej sprawie
jest ocena granic dopuszczalnego badania skargi o wznowienie postępowania na
etapie wstępnym, w wyniku którego zapada decyzja o merytorycznym rozpoznaniu
skargi lub o jej odrzuceniu (art. 410 k.p.c.).
W orzecznictwie wskazuje się, że badanie dopuszczalności skargi
o wznowienie ma na celu stwierdzenie, czy zachowane zostały warunki
umożliwiające merytoryczne rozpoznanie skargi. Ocena ta dokonywana jest na
podstawie twierdzeń zawartych w samej skardze o wznowienie postępowania
i dlatego badanie takie może zostać dokonane na posiedzeniu niejawnym (zob.
post. SN z dnia 5 października 2005 r., II CZ 85/05, niepubl.). Badanie
dopuszczalności skargi obejmuje także ocenę, czy okoliczności przytoczone przez
skarżącego wypełniają ustawowe podstawy wznowienia. Oznacza to, że
przytoczenie okoliczności, które nie wypełniają ustawowych podstaw wznowienia
i wynika to już z treści samej skargi, pozwala na jej odrzucenie (art. 410 § 1 k.p.c.).
Nie jest to przy tym merytoryczna ocena trafności powołanych podstaw, a jedynie
ocena, czy skarga została oparta na ustawowej podstawie.
Taka sytuacja występuje w rozpoznawanej sprawie. Zgodnie z utrwalonym
stanowiskiem nienależyta reprezentacja strony powodująca nieważność
postępowania uzasadniającą jego wznowienie (art. 401 pkt 2 k.p.c.) odnosi się
w pierwszej kolejności do osób prawnych oraz do jednostek organizacyjnych,
o których mowa w art. 331
k.c. W odniesieniu do osób fizycznych w grę może
ewentualnie wchodzić sytuacja, kiedy strona nie ma przedstawiciela ustawowego
co powoduje niemożliwość dokonywania przez nią czynności procesowych.
Skarżący zdaje się utożsamiać ewentualne nienależyte wypełnianie obowiązków
przez profesjonalnego pełnomocnika (w rozpoznawanej sprawie radcę prawnego)
z ustawową podstawą wznowienia określoną w art. 401 pkt 2 k.p.c. O „nienależytej
4
reprezentacji” w znaczeniu przyjmowanym przez skarżącego można mówić jedynie
potocznie - treść określenia użytego we wskazanym przepisie jest odmienna.
W sprawie nie występuje także podstawa w postaci pozbawienia strony,
w wyniku naruszenia przez sąd przepisów prawa, możliwości działania. Sama
okoliczność przesłuchania świadka pod nieobecność strony i jej przedstawiciela nie
stanowi przejawu pozbawienia jej możliwości działania. Także nienależyte
wypełnianie obowiązków przez pełnomocnika nie daje podstawy do uznania, że
strona była pozbawiona możności działania (takie stanowisko wynika z post. SN
z dnia 26 marca 2003 r., II CZ 26/03, OSNC 2004, nr 6, poz. 95, w którym Sąd
Najwyższy sformułował analogiczny pogląd w odniesieniu do nieprawidłowego
działania przedstawiciela ustawowego).
Z tych względów zażalenie podlegało oddaleniu (art. 3941
w związku z art.
397 i art. 385 k.p.c.).

I CZ 114/07

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia