III CZP 102/07
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:04-08-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZP 102/07
POSTANOWIENIE
Dnia 29 listopada 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący)
SSN Iwona Koper (sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
Protokolant Bożena Nowicka
w sprawie z powództwa W.G.
przeciwko J.G.
o rozwód,
na posiedzeniu jawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 29 listopada 2007 r.,
na skutek zagadnienia prawnego przedstawionego
przez Sąd Apelacyjny
postanowieniem z dnia 25 lipca 2007 r., sygn. akt [...],
„Czy apelacja od wyroku rozwodowego kwestionująca winę oraz
obowiązek płacenia alimentów na rzecz drugiego małżonka podlega
opłacie stałej, czy też sumie opłat stałej i stosunkowej, zgodnie
z dyspozycją art. 26 ust. 1 pkt 1 i 26 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca
2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - Dz.U. Nr
167 poz. 1398 ze zm.?"
odmawia podjęcia uchwały.
2
Uzasadnienie
Przedstawione Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne
powstało w sprawie o rozwód, w której powód zaskarżył apelacją wyrok sądu
pierwszej instancji w zakresie rozstrzygającym o winie za rozkład pożycia oraz
alimentach zasądzonych od niego na rzecz pozwanej.
Sąd Apelacyjny, badając dopuszczalność apelacji wniesionej przez
profesjonalnego pełnomocnika, od której uiszczona została opłata stała zgodnie
z art. 26 ust. 1 pkt l ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398, ze zm. - dalej uksc) powziął
wątpliwość, czy od apelacji takiej pobiera się oprócz opłaty stałej od rozwodu opłatę
stosunkową od roszczenia alimentacyjnego.
Istota przedstawionej wątpliwości, jak wynika z uzasadnienia postanowienia
Sądu Apelacyjnego, dotyczy opłaty należnej w związku z wniesieniem apelacji,
nie zaś wysokości opłat, które ostatecznie zostaną poniesione przez stronę
występującą z apelacją. W tym względzie bowiem Sąd Apelacyjny wyraził
stanowcze przekonanie, iż opłata od apelacji jest sumą opłat stałej i stosunkowej
obliczonej od kwestionowanego roszczenia alimentacyjnego. Sąd Apelacyjny
stwierdził, że chociaż nie są mu znane motywy uchwały Sądu Najwyższego z dnia
19 czerwca 2007 r. (III CZP 48/07) rozstrzygającej przedstawione obecnie
zagadnienie prawne, to nie zgadza się z jej treścią. Wyrażony w uchwale pogląd,
iż w sytuacji której dotyczy sformułowane pytanie, od apelacji pobiera się tylko
opłatę stałą zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 18 ust. 2 uksc uważa
za wątpliwy. Nie jest bowiem racjonalne, by małżonek zaskarżający wyrok także
(poza rozstrzygnięciem o winie) odnośnie do alimentów, miał zamiast opłaty
wyższej stanowiącej sumę opłat uiścić kwotę niższą tylko od orzeczenia
o rozwodzie. Stanowisku przytoczonej uchwały przeciwstawił dotychczasową,
odmienną praktykę Sądu Apelacyjnego w […].
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przewidziana w art. 390 § 1 k.p.c. instytucja zagadnień prawnych, z uwagi
na wynikające z jego § 2 związanie sądów niższej instancji w danej sprawie
3
poglądem prawnym Sądu Najwyższego wyrażonym w podjętej uchwale, stanowi
odstępstwo od zasady podległości sędziów tylko Konstytucji i ustawom (art. 187
ust. 1 Konstytucji). Nakazuje to stosowanie przy jego interpretacji reguły wykładni
ścisłej, literalnej bez sięgania do argumentów celowościowych czy utylitarnych,
prowadzących zawsze do szerszego rozumienia znaczenia normy prawnej
(uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów SN z dnia 30 kwietnia 1999 r.,
III CZP 62/98, OSNC 1999, nr 10 poz. 166).
Mając to na uwadze, nie można uznać, że zagadnienie przedstawione przez
sąd do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu budzi poważne wątpliwości, jeżeli sąd
przedstawiający zagadnienie nie uzasadnił tego przez wykazanie,
że dotychczasowe orzecznictwo i doktryna prawa nie dają w tym zakresie
wystarczającego rozwiązania. Uzasadnienia takiego nie zawiera postanowienie
Sądu Apelacyjnego, wyrażające dezaprobatę dla poglądu Sądu Najwyższego
rozstrzygającego sformułowane w nim zagadnienie, lecz nie poparte wspierającym
to stanowisko wywodem prawnym.
Przepis art. 390 § 1 k.p.c. nie uzasadnia podejmowania uchwały
wyjaśniającej zagadnienie prawne w sposób odmienny niż w uchwale podjętej
poprzednio. Sąd drugiej instancji (za wyjątkiem sytuacji określonej w art. 390 § 2
k.p.c.) samodzielnie dokonuje wykładni przepisów prawa stosowanych przy
rozpoznawaniu apelacji (postanowienie SN z dnia 8 kwietnia 1989 r., III CZP 6/98,
nie publikowane).
Samoistnej przesłanki wystąpienia z zagadnieniem prawnym nie stanowi
zarówno waga zawierającego się w nim problemu, jak też odnotowane
w piśmiennictwie prawniczym, czy orzecznictwie rozbieżności w jego
rozwiązywaniu (postanowienie SN z dnia 27 sierpnia 1996 r., III CZP 1997, nr 1,
poz. 9).
Kierując się powyższym Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały (art. 390
§ 1 k.p.c. w zw. z art. 61 § 1 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r., o Sądzie
Najwyższym, Dz.U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.).
POSTANOWIENIE
Dnia 29 listopada 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący)
SSN Iwona Koper (sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
Protokolant Bożena Nowicka
w sprawie z powództwa W.G.
przeciwko J.G.
o rozwód,
na posiedzeniu jawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 29 listopada 2007 r.,
na skutek zagadnienia prawnego przedstawionego
przez Sąd Apelacyjny
postanowieniem z dnia 25 lipca 2007 r., sygn. akt [...],
„Czy apelacja od wyroku rozwodowego kwestionująca winę oraz
obowiązek płacenia alimentów na rzecz drugiego małżonka podlega
opłacie stałej, czy też sumie opłat stałej i stosunkowej, zgodnie
z dyspozycją art. 26 ust. 1 pkt 1 i 26 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca
2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - Dz.U. Nr
167 poz. 1398 ze zm.?"
odmawia podjęcia uchwały.
2
Uzasadnienie
Przedstawione Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne
powstało w sprawie o rozwód, w której powód zaskarżył apelacją wyrok sądu
pierwszej instancji w zakresie rozstrzygającym o winie za rozkład pożycia oraz
alimentach zasądzonych od niego na rzecz pozwanej.
Sąd Apelacyjny, badając dopuszczalność apelacji wniesionej przez
profesjonalnego pełnomocnika, od której uiszczona została opłata stała zgodnie
z art. 26 ust. 1 pkt l ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398, ze zm. - dalej uksc) powziął
wątpliwość, czy od apelacji takiej pobiera się oprócz opłaty stałej od rozwodu opłatę
stosunkową od roszczenia alimentacyjnego.
Istota przedstawionej wątpliwości, jak wynika z uzasadnienia postanowienia
Sądu Apelacyjnego, dotyczy opłaty należnej w związku z wniesieniem apelacji,
nie zaś wysokości opłat, które ostatecznie zostaną poniesione przez stronę
występującą z apelacją. W tym względzie bowiem Sąd Apelacyjny wyraził
stanowcze przekonanie, iż opłata od apelacji jest sumą opłat stałej i stosunkowej
obliczonej od kwestionowanego roszczenia alimentacyjnego. Sąd Apelacyjny
stwierdził, że chociaż nie są mu znane motywy uchwały Sądu Najwyższego z dnia
19 czerwca 2007 r. (III CZP 48/07) rozstrzygającej przedstawione obecnie
zagadnienie prawne, to nie zgadza się z jej treścią. Wyrażony w uchwale pogląd,
iż w sytuacji której dotyczy sformułowane pytanie, od apelacji pobiera się tylko
opłatę stałą zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 18 ust. 2 uksc uważa
za wątpliwy. Nie jest bowiem racjonalne, by małżonek zaskarżający wyrok także
(poza rozstrzygnięciem o winie) odnośnie do alimentów, miał zamiast opłaty
wyższej stanowiącej sumę opłat uiścić kwotę niższą tylko od orzeczenia
o rozwodzie. Stanowisku przytoczonej uchwały przeciwstawił dotychczasową,
odmienną praktykę Sądu Apelacyjnego w […].
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przewidziana w art. 390 § 1 k.p.c. instytucja zagadnień prawnych, z uwagi
na wynikające z jego § 2 związanie sądów niższej instancji w danej sprawie
3
poglądem prawnym Sądu Najwyższego wyrażonym w podjętej uchwale, stanowi
odstępstwo od zasady podległości sędziów tylko Konstytucji i ustawom (art. 187
ust. 1 Konstytucji). Nakazuje to stosowanie przy jego interpretacji reguły wykładni
ścisłej, literalnej bez sięgania do argumentów celowościowych czy utylitarnych,
prowadzących zawsze do szerszego rozumienia znaczenia normy prawnej
(uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów SN z dnia 30 kwietnia 1999 r.,
III CZP 62/98, OSNC 1999, nr 10 poz. 166).
Mając to na uwadze, nie można uznać, że zagadnienie przedstawione przez
sąd do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu budzi poważne wątpliwości, jeżeli sąd
przedstawiający zagadnienie nie uzasadnił tego przez wykazanie,
że dotychczasowe orzecznictwo i doktryna prawa nie dają w tym zakresie
wystarczającego rozwiązania. Uzasadnienia takiego nie zawiera postanowienie
Sądu Apelacyjnego, wyrażające dezaprobatę dla poglądu Sądu Najwyższego
rozstrzygającego sformułowane w nim zagadnienie, lecz nie poparte wspierającym
to stanowisko wywodem prawnym.
Przepis art. 390 § 1 k.p.c. nie uzasadnia podejmowania uchwały
wyjaśniającej zagadnienie prawne w sposób odmienny niż w uchwale podjętej
poprzednio. Sąd drugiej instancji (za wyjątkiem sytuacji określonej w art. 390 § 2
k.p.c.) samodzielnie dokonuje wykładni przepisów prawa stosowanych przy
rozpoznawaniu apelacji (postanowienie SN z dnia 8 kwietnia 1989 r., III CZP 6/98,
nie publikowane).
Samoistnej przesłanki wystąpienia z zagadnieniem prawnym nie stanowi
zarówno waga zawierającego się w nim problemu, jak też odnotowane
w piśmiennictwie prawniczym, czy orzecznictwie rozbieżności w jego
rozwiązywaniu (postanowienie SN z dnia 27 sierpnia 1996 r., III CZP 1997, nr 1,
poz. 9).
Kierując się powyższym Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały (art. 390
§ 1 k.p.c. w zw. z art. 61 § 1 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r., o Sądzie
Najwyższym, Dz.U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.).