Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 136/07
POSTANOWIENIE
Dnia 13 grudnia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie z powództwa J.Z.
przeciwko Skarbowi Państwa - Ministrowi Zdrowia, Ministrowi Gospodarki
i Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 grudnia 2007 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 lipca 2007 r., sygn. akt [...],
1) uchyla zaskarżone postanowienie o odrzuceniu apelacji;
2) przyznaje adwokat D.R. od Skarbu Państwa - Sądu
Apelacyjnego kwotę 5400 zł (pięć tysięcy czterysta)
powiększoną o stosowną stawkę podatku od towarów i
usług tytułem wynagrodzenia nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej powodowi z urzędu w postępowaniu
zażaleniowym.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 26 lipca 2007 r. Sąd Apelacyjny
odrzucił apelację powoda od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 27 kwietnia 2005 r.
Wskazał, że powód zwolniony w całości od kosztów sądowych, mimo wezwania,
nie uiścił opłaty podstawowej od wniesionej apelacji, a w terminie otwartym do jej
uiszczenia złożył wniosek o zwolnienie go od kosztów sądowych w zakresie tej
opłaty. Wniosek ten, jako niedopuszczalny, został odrzucony postanowieniem Sądu
Apelacyjnego z dnia 26 lipca 2007 r. i w związku z tym odrzucona także została
apelacja powoda na podstawie art. 373 w zw. z art. 370 k.p.c. i art. 14 ust. 2 w
związku z art. 100 ust. 2 u.k.s.c., bez uprzedniego ponownego wezwania go do
uiszczenia opłaty podstawowej, bowiem Sąd Apelacyjny uznał, że potrzeba taka nie
zachodziła po prawomocnym odrzuceniu wniosku o zwolnienie od kosztów
sądowych, ponieważ w chwili złożenia tego wniosku obowiązek uiszczenia opłaty
już istniał.
W zażaleniu na powyższe postanowienie pełnomocnik powoda wnosił o jego
uchylenie i przyznanie pełnomocnikowi powoda z urzędu wynagrodzenia za
prowadzenie sprawy w postępowaniu zażaleniowym stwierdzając, że nie zostało
ono uiszczone, w tym również wydatku w kwocie 30 zł., którą pełnomocnik uiścił za
powoda jako opłatę podstawową od apelacji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalone już należy uznać
stanowisko, że mimo istotnej zmiany przepisów o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych, nie stracił aktualności pogląd, iż obowiązek uiszczenia opłaty przy
wniesieniu pisma do sądu nie ogranicza prawa żądania zwolnienia od kosztów
sądowych, a zatem niedopuszczalne jest odrzucenie nie opłaconego środka
odwoławczego, zawierającego wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych
w zakresie obejmującym ten środek, nawet jeżeli wniosek został prawomocnie
oddalony. Konieczne jest wówczas ponowne wezwanie do uiszczenia należnej
opłaty (porównaj między innymi orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego
3
1976 r. III CZP 11/76, OSNC z 1976 r., nr 7-8, poz. 162, z dnia 21 kwietnia 1999 r.
I CKN 1461/98, OSNC z 1999 r., nr 11, poz. 196, z dnia 31 maja 2006 r. IV CZ
40/06, z dnia 6 października 2006 r. V CZ 66/06, nie publ.).
Takie samo stanowisko zajął Sąd Najwyższy w odniesieniu do sytuacji, gdy
wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w zakresie opłaty od środka
odwoławczego został prawomocnie zwrócony, nie wywołując żadnych skutków
prawnych (porównaj między innymi postanowienia tego Sądu z dnia 7 listopada
2006 r. I CZ 69/06 i z dnia 10 stycznia 2007 r. I CZ 123/06 nie publ.).
Sąd Najwyższy w obecnym składzie podziela argumentację prawną zawartą
w powyższych orzeczeniach, która znajduje także odpowiednie zastosowanie
w sytuacji prawomocnego odrzucenia wniosku o zwolnienie od opłaty od środka
odwoławczego, w tym niedopuszczalnego wniosku o zwolnienie od opłaty
podstawowej. Złożenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych wyłącza
obowiązek uiszczenia opłaty od pisma objętego tym wnioskiem, przy czym nie ma
podstaw do uzależnienia takiego skutku wniosku o zwolnienie od opłat od jego
dalszych losów, bowiem prowadziłoby to w konsekwencji do rozszerzającej
wykładni przepisów regulujących odrzucenie środków odwoławczych z powodu nie
uiszczenia opłat. Powodowałoby to skutki nie do przyjęcia, gdyż w sytuacji
niezaskarżalnego zwrotu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych lub jego
odrzucenia, strona nie miałaby już żadnej możliwości uiszczenia takiej opłaty, skoro
jednocześnie Sąd odrzucałby środek odwoławczy. Na niedopuszczalność wykładni
prowadzącej do takich rezultatów zwrócił już uwagę Sąd Najwyższy w powołanej
wyżej uchwale z dnia 26 lutego 1976 r. II CZP 11/76.
W konsekwencji za nietrafne należy uznać stanowisko Sądu Apelacyjnego
zajęte w zaskarżonym postanowieniu, że po odrzuceniu niedopuszczalnego
wniosku powoda o zwolnienie go od opłaty podstawowej od apelacji, nie zachodziła
potrzeba wezwania go do uiszczenia tej opłaty w terminie tygodniowym pod
rygorem odrzucenia apelacji. Wezwanie takie było konieczne i dopiero po
bezskutecznym upływie tygodniowego terminu do uiszczenia opłaty, zachodziłyby
wskazane przez Sąd Apelacyjny podstawy do odrzucenia apelacji.
4
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy na podstawie art. 39816
w zw. z art. 394 § 3
k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.
Na wniosek pełnomocnika powoda orzeczono o przyznaniu mu
wynagrodzenia za nie opłaconą pomoc prawną, udzieloną powodowi z urzędu
w postępowaniu zażaleniowym (art. 98 w zw. z art. 39821
i art. 391 § 1 k.p.c. oraz
§ 19 i 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, Dz. U. Nr 163,
poz. 1348 ze zm.). Z braku podstawy prawnej koszty te nie obejmują uiszczonej za
powoda przez pełnomocnika z urzędu opłaty podstawowej od apelacji.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13