Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 35/10
POSTANOWIENIE
Dnia 25 sierpnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Katarzyna Gonera
w sprawie z wniosku G. J.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 25 sierpnia 2010 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 29 maja 2009 r.,
1. odrzuca skargę kasacyjną;
2. zasądza od Skarbu Państwa (kasa Sądu Apelacyjnego) na
rzecz adw. I. S. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych
powiększoną o odpowiednią stawkę podatku od towarów i
usług, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej z urzędu.
Uzasadnienie
Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z 12 maja 2006 r. odmówił G. J.
przyznania prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Wnioskodawczyni wniosła odwołanie od powyższej decyzji.
Sąd Okręgowy– Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w W. wyrokiem z 21
listopada 2008 r., oddalił odwołanie.
2
Sąd Okręgowy stwierdził, że na podstawie wyroku Sądu Okręgowego z 7
stycznia 2005 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z 20 września 2005 r.
przyznał G. J. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy
przysługującej na stałe. Natomiast zaskarżoną decyzją z 12 maja 2006 r. organ
rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do
pracy.
Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniosła ubezpieczona.
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 29
maja 2009 r., oddalił apelację.
Sąd Apelacyjny stwierdził brak podstaw do zmiany uprawnienia do
pobieranego przez wnioskodawczynię świadczenia w rozumieniu art. 107 ustawy z
dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2004 r., Nr 39, poz. 353 ze zm.), ponieważ
wnioskodawczyni nie jest osobą, która utraciła całkowicie zdolność do
wykonywania jakiejkolwiek pracy.
Skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego wniosła w imieniu
wnioskodawczyni jej pełnomocnik „z urzędu” (w osobie adwokata ustanowionego
przez sąd), zaskarżając wyrok ten w całości. W skardze kasacyjnej nie oznaczono
wartości przedmiotu zaskarżenia. Zarządzeniem z 19 kwietnia 2010 r., II UK 35/10,
Sąd Najwyższy zwrócił skargę kasacyjną Sądowi Apelacyjnemu w celu wezwania
pełnomocnika skarżącej do uzupełnienia braku formalnego w postaci
nieoznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia.
Na wezwanie Sądu Apelacyjnego pełnomocnik skarżącej oznaczyła wartość
przedmiotu zaskarżenia kasacyjnego na kwotę 4.840 zł. Wyjaśniła, że kwota ta
odpowiada różnicy pomiędzy wysokością obecnie pobieranej renty z tytułu
częściowej niezdolności do pracy (około 680 zł) a hipotetyczną wysokością renty,
jaka mogłaby być przyznana skarżącej w przypadku uznania jej za całkowicie
niezdolną do pracy (około 1.100 zł). Różnica ta wynosi 420 zł miesięcznie. Wartość
przedmiotu zaskarżenia stanowi suma różnicy w wysokości renty z tytułu całkowitej
niezdolności do pracy i renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za jeden rok.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna wniesiona w niniejszej sprawie jest niedopuszczalna i jako
taka podlegała odrzuceniu.
Stosownie do art. 3982
§ 1 k.p.c., w sprawach z zakresu prawa pracy i
ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o
prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż
dziesięć tysięcy złotych; jednakże niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia
skarga przysługuje w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty
oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. W sprawach o prawa
majątkowe - także z zakresu ubezpieczeń społecznych - które nie należą do
kategorii spraw wymienionych w tym ostatnim przepisie (o przyznanie i o
wstrzymanie emerytury lub renty oraz o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia
społecznego), dopuszczalność skargi kasacyjnej uzależniona jest od wartości
przedmiotu zaskarżenia.
Sprawy o przyznanie renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w
miejsce przyznanej już ubezpieczonemu renty z tytułu częściowej niezdolności do
pracy - w przeciwieństwie do spraw o przyznanie prawa renty w ogóle, po raz
pierwszy - nie zostały normatywnie wyłączone spośród spraw z zakresu
ubezpieczeń społecznych, w których skarga kasacyjna jest dopuszczalna ze
względu na wartość przedmiotu zaskarżenia.
Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie przyjmuje, że sprawa wszczęta w
wyniku wniesienia odwołania od decyzji organu rentowego rozstrzygającej o prawie
do renty z tytułu niezdolności do pracy, kwestionującego wyłącznie stopień tej
niezdolności, jest sporem o wysokość świadczenia, w którym o dopuszczalności
skargi kasacyjnej decyduje wartość przedmiotu zaskarżenia (por. np.
postanowienie z 6 listopada 2008 r., II UZ 47/08, OSNP 2010, nr 9-10, poz. 128).
Przyznanie renty następuje po stwierdzeniu istnienia przesłanek
wymienionych w art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Prawo do tego świadczenia
uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy, lecz nie od stopnia tej
niezdolności. Wymiar niezdolności do pracy nabiera znaczenia dopiero na etapie
4
wyliczenia świadczenia (por. art. 62 pkt 1 i 2 ustawy). Skoro różnicowanie stopnia
niezdolności do pracy nie decyduje o prawie do renty, to sprawa wszczęta
odwołaniem od decyzji rozstrzygającej o prawie do renty z tytułu niezdolności do
pracy, w którym kwestionowany jest wyłącznie stopień niezdolności do pracy, nie
dotyczy "przyznania świadczenia", o którym mowa w art. 398
2
§ 1 k.p.c., lecz jest
sporem o jego wysokość.
W postanowieniu z 7 czerwca 2005 r., II UZ 26/05 (niepublikowane), Sąd
Najwyższy potwierdził, że w sprawie o rentę z tytułu trwałej i całkowitej niezdolności
do pracy w miejsce orzeczonej (przyznanej) okresowej renty z tytułu częściowej
niezdolności do pracy wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi różnica pomiędzy
wypłaconym a żądanym świadczeniem, obliczona za okres jednego roku.
W niniejszej sprawie organ rentowy przyznał ubezpieczonej prawo do renty
z tytułu częściowej niezdolności do pracy, przysługującej na stałe. Jednocześnie
zaskarżona decyzją odmówił jej prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do
pracy. Przedmiotem sporu nie było zatem przyznanie wnioskodawczyni renty, gdyż
renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy została jej przyznana i jest
wypłacana, lecz sama tylko wysokość tego świadczenia.
Sprawa, w której wniesiono skargę kasacyjną, jest sprawą o prawa
majątkowe, gdyż żądanie ubezpieczonej zmierza do realizacji prawa mającego
bezpośredni wpływ na jej stosunki majątkowe. W sprawach tego rodzaju istnieje
obowiązek oznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia w skardze kasacyjnej (art.
3984
§ 2 k.p.c.).
Pełnomocnik skarżącej, wezwana do uzupełnienia braku formalnego skargi
kasacyjnej poprzez wskazanie wartości przedmiotu zaskarżenia, określiła ją na kwotę
4.840 zł. Kwota ta odpowiada różnicy pomiędzy wysokością obecnie pobieranej przez
wnioskodawczynię renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (około 680 zł) a
hipotetyczną wysokością renty, jaka mogłaby być przyznana skarżącej w przypadku
uznania jej za całkowicie niezdolną do pracy (około 1.100 zł). Różnica ta wynosi 420
zł miesięcznie. Wartość przedmiotu zaskarżenia została oznaczona przez
pełnomocnika skarżącej prawidłowo jako różnica (w skali roku) między dochodzoną
wysokością renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy a przyznaną rentą z tytułu
częściowej niezdolności do pracy. Wskazana wartość przedmiotu zaskarżenia nie
5
przekracza kwoty dziesięciu tysięcy złotych jako granicy dopuszczalności skargi
kasacyjnej w sprawach o prawa majątkowe z zakresu ubezpieczeń społecznych.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy odrzucił skargę kasacyjną na
podstawie art. 3986
§ 3 k.p.c. w związku z art. 3982
§ 1 zdanie drugie k.p.c.
Jednocześnie przyznał pełnomocnikowi skarżącej koszty nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu.