Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 29/14
POSTANOWIENIE
Dnia 11 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej w K.
przy uczestnictwie Gminy Miejskiej K.
o stwierdzenie nabycia spadku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 11 lipca 2014 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego w K.
z dnia 30 stycznia 2014 r.
uchyla zaskarżone postanowienie w części odrzucającej
zażalenie wnioskodawcy na postanowienie Sądu Okręgowego
w K. z dnia 5 listopada 2013 r. o odrzuceniu apelacji.
2
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w K., po rozpoznaniu sprawy z wniosku Stowarzyszenia
Żołnierzy Armii Krajowej z siedzibą w K. przy uczestnictwie Gminy Miasta K.,
postanowieniem z dnia 25 maja 2012 r. stwierdził, że spadek po S. J., zmarłej w
dniu 25 września 2009 r. w K., na podstawie ustawy nabyła Gmina Miasta K.
Po wniesieniu przez wnioskodawcę apelacji od tego postanowienia, Sąd
Okręgowy w K. na rozprawie w dniu 28 maja 2013 r. stwierdził, że pełnomocnictwo
udzielone przez wnioskodawcę radcy prawnemu W. N. „…nie jest podpisane przez
właściwe osoby…”, po czym tymczasowo dopuścił go do udziału w postępowaniu i
zobowiązał do przedłożenia pełnomocnictwa w terminie 7 dni. Po dwukrotnym
przedłużeniu tego terminu, złożeniu kolejnego pełnomocnictwa i ponownym
wezwaniu radcy prawnego W. N. do przedłożenia prawidłowego pełnomocnictwa,
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 5 listopada 2013 r. pominął czynności
dokonane przez tego radcę przed Sądem Okręgowym i odrzucił apelację. W
uzasadnieniu stwierdził, że radca prawny W. N. został wezwany do usunięcia
braków apelacji przez przedłożenie w terminie 14 dni prawidłowego
pełnomocnictwa do reprezentowania wnioskodawcy. W wezwaniu wskazano, że –
zgodnie ze statutem – Stowarzyszenie Żołnierzy Armii Krajowej w K. jest
reprezentowane przez zarząd główny, w imieniu którego działa prezydium,
wybierane przez zarząd. Prezydium składa się z 2 – 3 wiceprezesów, sekretarza,
zastępcy sekretarza, skarbnika, 3 – 5 członków oraz prezesa. Jako członkowie
prezydium w rejestrze zostali wpisani: K. C., T. C., D. K., M. M., H. T., H. L., A. W.,
J. W. i J. Ż. Ze względu na to, że radca prawny W. N. nie przedłożył prawidłowego
pełnomocnictwa upoważniającego do reprezentowania wnioskodawcy, Sąd
Okręgowy pominął dokonane przez niego czynności i odrzucił apelację (art. 97 § 2 i
art. 373 k.p.c.).
Po wniesieniu zażalenia na postanowienie z dnia 5 listopada 2013 r., Sąd
Okręgowy pismem z dnia 23 grudnia 2013 r. wezwał radcę prawnego W. N. do
przedłożenia pełnomocnictwa, upoważniającego go do działania w imieniu
wnioskodawcy w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem Najwyższym, w
3
terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia zażalenia. Przed upływem tego terminu
radca prawny W. N. wniósł o jego przedłużenie, motywując swój wniosek tym, że
część członków prezydium zarządu głównego nie żyje.
Postanowieniem z dnia 30 stycznia 2014 r. Sąd Okręgowy oddalił wniosek
o przedłużenie terminu do uzupełnienia braków formalnych zażalenia na
postanowienie z dnia 5 listopada 2013 r. i odrzucił to zażalenie.
Stwierdził, że wniosek o przedłużenie terminu do uzupełnienia braków
formalnych zażalenia jest bezzasadny, tym bardziej że wnioskodawca nie był nawet
w stanie wskazać, w jakim terminie będzie mógł te braki uzupełnić. Na
postanowienie o pominięciu czynności na podstawie art. 97 § 2 k.p.c. nie
przysługuje zażalenie, wobec czego wniesione zażalenie w odnośnej części
podlega odrzuceniu jako niedopuszczalne. Postanowienie o odrzuceniu apelacji
podlega wprawdzie zaskarżeniu zażaleniem, jednak zażalenie wnioskodawcy także
w tej części podlega odrzuceniu z powodu nieuzupełnienia w wyznaczonym
terminie braku pełnomocnictwa do reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu
zażaleniowym przed Sądem Najwyższym (art. 373 w związku z art. 370 i art. 397
§ 2 oraz art. 13 § 2 k.p.c.).
W zażaleniu na postanowienie z dnia 30 stycznia 2014 r. wnioskodawca
wniósł o jego uchylenie, zarzucając, że Sąd Okręgowy nie wziął pod rozwagę
trudności związanych z uzyskaniem pełnomocnictwa podpisanego przez wszystkich
członków prezydium zarządu głównego. Twierdził, że członkami Stowarzyszenia są
byli żołnierze Armii Krajowej, niektórzy z nich liczą po około sto lat i w związku
z tym zachodzi potrzeba zwołania walnego zgromadzenia w celu wyboru nowych
władz. Właśnie z tego powodu w piśmie z dnia 29 listopada 2013 r., wnioskodawca
złożył wniosek o zawieszenie postępowania na okres sześciu miesięcy, jednak
wniosek ten nie został przez Sąd Okręgowy uwzględniony. W konkluzji skarżący
wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W pierwszej kolejności zachodzi potrzeba rozważenia, czy radca prawny W.
N., który w imieniu wnioskodawcy wniósł zażalenie na postanowienie Sądu
Okręgowego z dnia 30 stycznia 2014 r. odrzucające zażalenie wnioskodawcy na
4
postanowienie tego Sądu o odrzuceniu apelacji, był umocowany do dokonania tej
czynności procesowej.
Jak wynika z akt sprawy, wnioskodawca przy piśmie z dnia 30 stycznia
2014 r. przedłożył pełnomocnictwo udzielone w dniu 23 styczna 2014 r. radcy
prawnemu W. N. do reprezentowania Stowarzyszenia w postępowaniu
zażaleniowym przed Sądem Najwyższym, podpisane przez prezesa zarządu
głównego K. C., wiceprezesa J. Ż. i skarbnika J. M. W treści pełnomocnictwa
potwierdzono również umocowanie radcy prawnego W. N. do reprezentowania
Stowarzyszenia przed Sądami I i II instancji. Do dokumentu pełnomocnictwa
wnioskodawca dołączył protokół spisany na okoliczność ukonstytuowania się
nowych władz Stowarzyszenia Żołnierzy Armii Krajowej w K., wybranych na VII
Walnym Zebraniu Delegatów w dniu 25 maja 2011 r. (k. 229 – 230).
Wcześniej, bo w dniu 21 czerwca 2013 r., wnioskodawca przedłożył
pełnomocnictwo udzielone w dniu 28 maja 2013 r. radcy prawnemu W. N. do
reprezentowania Stowarzyszenia „…w sprawie zwisłej przed Sądem Okręgowym w
K. Wydział II Cywilny Odwoławczy do sygn. akt … 2303/12 z naszej apelacji od
postanowienia I instancji, tj. Sądu Rejonowego w K. Wydział I Cywilny – do sygn.
akt … 426/10/K oraz instancjami właściwymi i w postępowaniu egzekucyjnym…”.
Dokument pełnomocnictwa został podpisany przez prezesa zarządu głównego K.
C., wiceprezesa J. Ż. oraz skarbnika J. M. pełniącą obowiązki księgowej (k. 184 –
185).
Z protokołu z przebiegu ukonstytuowania się władz Stowarzyszenia
wybranych na VII Walnym Zebraniu Delegatów wynika, że w skład prezydium
zarządu głównego wchodzi 8 osób, w tym przewodniczący K. C.,
wiceprzewodniczący J. Ż. oraz skarbnik – księgowa J. M.
Z kolei z Rubryki 1 Działu 2 Krajowego Rejestru Sądowego wynika,
że organem uprawnionym do reprezentowania Stowarzyszenia Żołnierzy Armii
Krajowej w K. jest zarząd główny, z tym że umowy, pełnomocnictwa oraz wszelkie
oświadczenia woli dotyczące zaciągania zobowiązań, nabywania i rozporządzania
majątkiem oraz dokumenty finansowe obrotu pieniężnego, rozliczeniowe i inne
podpisują pod pieczęcią Stowarzyszenia w zarządzie głównym – prezes lub
5
wiceprezes oraz skarbnik i główny księgowy. W Podrubryce 1 natomiast jako
członkowie prezydium zostali ujawnieni: K. C., T. C., D. K., M. M., H. T., H. L., A. W.,
J. W. i J. Ż. Wpisu dokonano w dniu 14 listopada 2002 r.
W sytuacji, gdy po dokonaniu wpisu do rejestru, na VII Walnym Zebraniu
Delegatów w dniu 25 maja 2011 r. doszło do wyboru nowych władz Stowarzyszenia
i funkcje skarbnika oraz głównego księgowego powierzono J. M., to – pomimo
nieujawnienia tej zmiany w rejestrze – J. M. jest osobą upoważnioną do
podpisywania umów, pełnomocnictw i innych oświadczeń bliżej określonych w
Rubryce 1. Złożenie zatem na dokumencie pełnomocnictwa pod pieczęcią
Stowarzyszenia podpisów przez prezesa zarządu głównego K. C., wiceprezesa J. Ż.
oraz J. M. trzeba uznać za zgodne ze sposobem reprezentacji określonym w
Rubryce 1 Działu 2 Krajowego Rejestru Sądowego. Zachodzą tym samym
podstawy do przyjęcia, że radca prawny W. N. był upoważniony do złożenia w
imieniu wnioskodawcy zażalenia na postanowienie Sądu Okręgowego odrzucające
zażalenie na postanowienie o odrzuceniu apelacji. Prawidłowe było również
pełnomocnictwo procesowe udzielone temu radcy w dniu 28 maja 2013 r. (k. 185).
Odrzucając zażalenie wnioskodawcy na postanowienie z dnia 5 listopada
2013 r., Sąd Okręgowy wyszedł z założenia, że do wniesienia zażalenia do Sądu
Najwyższego konieczne jest dodatkowe upoważnienie pełnomocnika procesowego
do dokonania tej czynności. Świadczy o tym pismo z dnia 23 grudnia 2013 r.,
wzywające radcę prawnego W. N. do przedłożenia pełnomocnictwa,
upoważniającego go do działania w imieniu wnioskodawcy w postępowaniu
zażaleniowym przed Sądem Najwyższym, w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia
zażalenia (k. 216). Potwierdzeniem tego poglądu jest również uzasadnienie
zaskarżonego postanowienia.
Uszło uwagi Sądu Okręgowego, że zażalenie do Sądu Najwyższego
przewidziane w art. 3941
k.p.c. nie jest szczególnym środkiem zaskarżenia. Celem
tej instytucji jest dokonanie przez Sąd Najwyższy kontroli instancyjnej określonych
orzeczeń sądu drugiej instancji, czyli sprawdzenie ich legalności i zasadności.
Płynie stąd wniosek, że zażalenie, o którym mowa, jest środkiem odwoławczym
rozpoznawanym przez Sąd Najwyższy w toku instancji. Do wniesienia zażalenia do
6
Sądu Najwyższego wystarczy więc pełnomocnictwo procesowe, które – zgodnie
z art. 91 k.p.c. – obejmuje z mocy samego prawa umocowanie do wszystkich
łączących się ze sprawą czynności procesowych.
Pełnomocnictwo udzielone radcy prawnemu W. N. w dniu 28 maja 2013 r.
było pełnomocnictwem procesowym i obejmowało z mocy samego prawa
umocowanie do wniesienia zażalenia na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia
5 listopada 2013 r. odrzucające apelację. Nieuzasadnione było zatem wzywanie
radcy prawnego W. N. do przedłożenia pełnomocnictwa, upoważniającego go do
działania w imieniu wnioskodawcy w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem
Najwyższym (k. 216).
Konkludując, trzeba stwierdzić, że odrzucenie zażalenia z powodu
nieuzupełnienia braku pełnomocnictwa upoważniającego radcę prawnego W. N. do
reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu zażaleniowym przed Sądem
Najwyższym nastąpiło z naruszeniem art. 373 w związku z art. 370 i art. 397 § 2
k.p.c.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 w związku z art.
3941
§ 3 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie w części odrzucającej zażalenie
wnioskodawcy na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 5 listopada 2013 r.
o odrzuceniu apelacji.