Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SW 46/14
POSTANOWIENIE
Dnia 16 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Staryk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Roman Kuczyński
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z protestu A. Ł.
z udziałem
1. Państwowej Komisji Wyborczej,
2. Prokuratora Generalnego,
3. Okręgowej Komisji Wyborczej w O.
przeciwko ważności wyborów do Parlamentu Europejskiego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 16 lipca 2014 r.,
postanawia:
wyrazić opinię, że protest wyborczy jest zasadny, ale jego
zarzuty nie miały wpływu na ważność wyborów.
UZASADNIENIE
A. Ł. wniósł do Sądu Najwyższego protest przeciwko ważności wyborów do
Parlamentu Europejskiego, przeprowadzonych w dniu 25 maja 2014 r., formułując
w nim zarzut naruszenia w Okręgu Wyborczym nr […] w Obwodowej Komisji
Wyborczej nr […] nieprawidłowego ustalenia wyników głosowania, poprzez
nieuwzględnienie przez tę Komisję Obwodową głosów oddanych przez
wnoszącego protest oraz innych wyborców - na wnoszącego protest, będącego
kandydatem na posła do Parlamentu Europejskiego z listy Komitetu Wyborczego
2
[…]. Protestujący formułując powyższe zarzuty wniósł o ponowne przeliczenie 549
głosów w tym obwodzie oraz wyciągnięcie konsekwencji w stosunku do osób
winnych zaistniałej sytuacji.
Prokurator Generalny oraz Państwowa Komisja Wyborcza (dalej PKW),
odnosząc się do meritum protestu podnieśli, że zarzut jest zasadny, jednak nie miał
wpływu na ważność wyborów.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 14 akapitem 2. Traktatu o Unii Europejskiej (w wersji
uwzględniającej zmiany wprowadzone Traktatem z Lizbony: Dz.U. z 2004 r. Nr 90
poz. 864/30 ze zm.) w skład Parlamentu Europejskiego wchodzą przedstawiciele
obywateli Unii. Ich liczba nie przekracza siedmiuset pięćdziesięciu, nie licząc
przewodniczącego. Reprezentacja obywateli ma charakter degresywnie
proporcjonalny, z minimalnym progiem sześciu członków na Państwo Członkowskie.
Żadnemu Państwu Członkowskiemu nie można przyznać więcej niż
dziewięćdziesiąt sześć miejsc. Rada Europejska przyjmuje jednomyślnie, z
inicjatywy Parlamentu Europejskiego i po uzyskaniu jego zgody, decyzję
określającą skład Parlamentu Europejskiego, z poszanowaniem zasad, o których
mowa w akapicie pierwszym. Członkowie Parlamentu Europejskiego są wybierani
na pięcioletnią kadencję w powszechnych wyborach bezpośrednich, w głosowaniu
wolnym i tajnym.
Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 12 września 2006 r., w sprawie C
-145/04 (Królestwo Hiszpanii v. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii
Północnej - ZOTSiS 2006/8-/I-7917) zajął stanowisko, że na obecnym etapie
rozwoju prawa wspólnotowego określenie osób, którym przysługuje prawo
głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego, należy do
kompetencji każdego państwa członkowskiego, pod warunkiem, że nie narusza ono
prawa wspólnotowego.
Sąd Najwyższy uznał, że zasada ta znajduje zastosowanie również po
wejściu w życie Traktatu lizbońskiego, co implikowało subsumpcję zarzutów
protestu wyborczego pod unormowania Kodeksu wyborczego. Zgodnie z art. 328
3
ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz.U. Nr 21, poz. 112 ze zm.)
wybory do Parlamentu Europejskiego są powszechne, równe, bezpośrednie i
proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym. Stosownie do art. 338 tego
kodeksu w związku z art. 241 § 1 i 3 - protest przeciwko ważności wyborów wnosi
się na piśmie do Sądu Najwyższego w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników
wyborów przez Państwową Komisję Wyborczą w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej, a wnoszący protest powinien sformułować w nim zarzuty
oraz przedstawić lub wskazać dowody, na których opiera swoje zarzuty.
Relewantny jest także art. 82 § 1 Kodeksu wyborczego, w myśl którego
przeciwko ważności wyborów, ważności wyborów w okręgu lub wyborowi
określonej osoby może być wniesiony protest z powodu: 1) dopuszczenia się
przestępstwa przeciwko wyborom, określonego w rozdziale XXXI Kodeksu karnego,
mającego wpływ na przebieg głosowania, ustalenie wyników głosowania lub
wyników wyborów lub 2) naruszenia przepisów kodeksu dotyczących głosowania,
ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów, mającego wpływ na wynik
wyborów. Zgodnie z § 2 tego artykułu protest przeciwko ważności wyborów z
powodu dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom, o którym mowa w § 1,
lub naruszenia przez właściwy organ wyborczy przepisów kodeksu dotyczących
głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów może wnieść
wyborca, którego nazwisko w dniu wyborów było umieszczone w spisie wyborców
w jednym z obwodów głosowania; § 3 stanowi natomiast, że protest przeciwko
ważności wyborów w okręgu wyborczym lub przeciwko wyborowi posła, senatora,
posła do Parlamentu Europejskiego, radnego lub wójta może wnieść wyborca,
którego nazwisko w dniu wyborów było umieszczone w spisie wyborców w jednym
z obwodów głosowania na obszarze danego okręgu wyborczego.
W związku z powyższym należy stwierdzić, że wnoszący protest wyborczy
powinien zgodnie z wymogami wyżej przedstawionych przepisów Kodeksu
wyborczego sformułować w nim zarzuty dotyczące jego naruszenia, albo
dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom - mające wpływ na wynik
wyborów, jak też przedstawić lub wskazać dowody uzasadniające te zarzuty.
Sąd Najwyższy – w związku z zarzutem protestu - dopuścił dowód z oględzin
kart do głosowania. Sąd Rejonowy w […] w dniu 11 lipca 2014 r. w sprawie
4
sygnatura akt […] na posiedzeniu jawnym rozpoznał sprawę z odezwy Sądu
Najwyższego o udzielenie pomocy sądowej - w przedmiocie przeprowadzenia
dowodu z oględzin kart do głosowania. W czasie oględzin Przewodnicząca
stwierdziła, iż dostarczone przez Burmistrza Miasta w […] karty do głosowania
Obwodowej Komisji Wyborczej Numer […] zostały dostarczone w dwóch
opieczętowanych paczkach, wewnątrz których umieszczone były pogrupowane w
mniejsze paczki karty. Dokonano oględzin kart do głosowania z paczki z napisem
„głosy ważne z kart ważnych. Lista numer […]” z pieczęcią Obwodowej Komisji
Wyborczej Numer […]. Przewodnicząca stwierdziła, że wśród poddanych
oględzinom Kart Obwodowej Komisji Wyborczej Numer […] lista nr […] znajduje się
25 kart, na których oddano głos na kandydata z listy numer […] A. Ł., z czego
wszystkie głosy zostały oddane ważnie. W pozostałych paczkach nie było ważnych
głosów oddanych na tego kandydata.
Sąd Najwyższy wyraża opinię, że postępowanie Obwodowej Komisji
Wyborczej nr […] naruszało przepisy wyborcze przez błędne ustalenie ilości głosów
na kandydata wnoszącego protest wyborczy, jednak naruszenie to nie miało
wpływu na wynik wyborów. Należy podzielić konstatacje Państwowej Komisji
Wyborczej, iż na wszystkie listy Komitetu Wyborczego […] oddano łącznie 281.079
głosów (3,98% ważnie oddanych głosów), podczas gdy warunkiem udziału komitetu
wyborczego w podziale mandatów było uzyskanie co najmniej 353.475 głosów (5%
ważnie oddanych głosów), to jest o 72.396 głosów więcej, niż oddano na listy tego
Komitetu. Zatem gdyby głosy oddane na wnoszącego protest zostały przez
Obwodową Komisję Wyborczą uwzględnione jako głosy oddane na listę Komitetu
Wyborczego […], ich oddanie nie spowodowałoby, że Komitet Wyborczy spełniłby
warunek określony w art. 335 Kodeksu wyborczego. Listy tego Komitetu nie brałyby
udziału w podziale mandatów.
Ponadto słuszna jest ocena Prokuratora Generalnego, że stwierdzone wyżej
naruszenie przepisów Kodeksu wyborczego nie miało jednak wpływu na ostateczny
wynik wyborów, gdyż A. Ł. otrzymał w całym okręgu wyborczym 456 głosów, a na
posłów wybrani zostali kandydaci z list innych komitetów wyborczych, którzy
otrzymali kolejno: 67.997 i 61.418 głosów. Uchybienia w liczeniu głosów oddanych
na określonego kandydata nie mają wpływu na wynik wyborów, jeżeli jego komitet
5
wyborczy nie uczestniczy w podziale mandatów (postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 3 listopada 2005 r., III SW 135/05, LEX nr 176932). Jednocześnie Prokurator
Generalny nadmienił, że z uwagi na sformułowany w proteście wyborczym zarzut
popełnienia przestępstwa, odpis protestu został przekazany Departamentowi
Postępowania Przygotowawczego Prokuratury Generalnej w celu podjęcia
stosownych działań.
Stosownie do art. 242 § 1 i 2 Kodeksu wyborczego Sąd Najwyższy
rozpatruje protest w składzie 3 sędziów w postępowaniu nieprocesowym i wydaje,
w formie postanowienia, opinię w sprawie protestu. Opinia, o której mowa w § 1,
powinna zawierać ustalenia co do zasadności zarzutów protestu, a w razie
potwierdzenia zasadności zarzutów - ocenę, czy przestępstwo przeciwko wyborom
lub naruszenie przepisów kodeksu miało wpływ na wynik wyborów.
Protest wyborczy A. Ł. wskazuje na nieprawidłowości w pracy Obwodowej
Komisji Wyborczej nr […] w obszarze Okręgu Wyborczego w […], dotyczące
ustalania wyników wyborów i w tej części należy go uznać za zasadny. Jednak
zasadnicze znaczenie dla oceny zasadności wniesionego protestu wyborczego ma
ustalenie, czy uchybienia, które miały miejsce w postępowaniu członków wskazanej
obwodowej komisji wyborczej, powodujące naruszenia przepisów Kodeksu
wyborczego miały wpływ na wynik wyborów. W świetle art. 82 § 1 pkt 1 Kodeksu
wyborczego powyższe naruszenie przepisów nie miały wpływu na wynik wyborów
przeprowadzonych w Okręgu Wyborczym nr […].
Mając powyższe okoliczności na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł jak w
sentencji.