Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III UK 192/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Iwulski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Myszka (sprawozdawca)
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z odwołania Stacji Ratownictwa Medycznego- Samodzielnego
Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w C.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawnych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 22 lipca 2014 r.,
skargi kasacyjnej odwołującej się od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 5 czerwca 2013 r.,
oddala skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 5 czerwca 2013 r. Sąd Apelacyjny III Wydział Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację wnioskodawcy Stacji Ratownictwa
Medycznego - Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej od wyroku
Sądu Okręgowego w L. z dnia 29 stycznia 2013 r. oddalającego odwołanie
wnioskodawcy od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 czerwca
2
2012 r., odmawiającej wnioskodawcy dokonania interpretacji przepisów o
obowiązku odprowadzania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych za
pracowników będących w okresie wypowiedzenia umów o pracę bez świadczenia
pracy oraz zaliczenia tego okresu do pracy w szczególnych warunkach
uprawniającego wymienionych pracowników do przejścia na emeryturę pomostową.
W sprawie tej ustalono, że w dniu 11 czerwca 2012 r. wnioskodawca złożył w
trybie art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
(jednolity tekst: Dz. U. z 2010 r., Nr 220, poz. 1447 ze zm., powoływanej dalej jako
ustawa o swobodzie działalności gospodarczej) wniosek o wydanie pisemnej
interpretacji przepisów dotyczących obowiązku odprowadzania składek na Fundusz
Emerytur Pomostowych za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych
lub o szczególnym charakterze oraz wyjaśnienia, czy za pracowników
zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach o szczególnym
charakterze na stanowisku kierowców karetek pogotowia, będących w okresie
wypowiedzenia umowy o pracę bez świadczenia pracy, należy odprowadzać
składki na FEP, a tym samym czy okres nieświadczenia pracy w okresie
dokonanego wypowiedzenia zostanie zaliczony im do okresu pracy o szczególnym
charakterze, uprawniającego pracownika do przejścia na emeryturę pomostową.
Decyzją z dnia 18 czerwca 2012 r. organ rentowy odmówił wydania interpretacji w
tej sprawie, argumentując, że wnioskodawca nie ma statusu przedsiębiorcy, a jego
wniosek może być załatwiony „w zwykłym trybie administracyjnym”.
W odwołaniu od tej decyzji wnioskodawca utrzymywał, że według ustawy o
swobodzie działalności samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (zwane
dalej SP ZOZ-y) prowadzą profesjonalną działalność usługową w rozumieniu
ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, mającą charakter zorganizowany i
ciągły, są wyodrębnionymi organizacyjnie podmiotami posiadającymi osobowość
prawną, które koszty swojej działalności pokrywają samodzielnie z posiadanych
środków i uzyskiwanych przychodów.
Na podstawie art. 5 i art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej oraz art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.)
Sąd Okręgowy uznał, że wniosek o interpretację może dotyczyć jedynie przepisów
3
regulujących obowiązki przedsiębiorcy z zakresu danin publicznych oraz składek na
ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, ale może go złożyć wyłącznie
przedsiębiorca. W ocenie tego Sądu, powołane w odwołaniu od zaskarżonej decyzji
orzecznictwo „cywilne” Sądu Najwyższego, z którego wynikało, że działalność
prowadzona przez SP ZOZ-y ma cechy zarobkowej działalności gospodarczej,
przeto jednostki te są przedsiębiorcami nie jest już aktualne, ponieważ powoływane
judykaty zostały wydane w okresie obowiązywania i na podstawie przepisów
ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (jednolity tekst:
Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 80 ze zm.).
Natomiast art. 2 ust. 1 pkt 4 aktualnie obowiązującej od dnia 1 lipca 2011 r.
ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (jednolity tekst: Dz. U. z
2011 r., Nr 1 12, poz. 654 ze zm., powoływanej dalej jako ustawa o działalności
leczniczej) w sposób jasny i niebudzący wątpliwości przesądza o tym, że
podmiotem leczniczym niebędącym przedsiębiorcą jest podmiot leczniczy
wymieniony w art. 4 ust. 1 pkt 2, tj. samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej.
Sąd ten uznał, że nie jest związany dołączoną do akt sprawy decyzją Prezesa
Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Delegatury w L. nr RLl 3 1/2012, w
której SP ZOZ-y zostały określone mianem przedsiębiorców.
Sąd Apelacyjny podzielił w pełni stanowisko Sądu pierwszej instancji, że
wnioskodawca nie jest przedsiębiorcą, przeto nie jest podmiotem uprawnionym do
występowania z wnioskiem o interpretację przepisów zgodnie z przepisami ustawy
o swobodzie działalności gospodarczej. Obok art. 4 ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej, definicję przedsiębiorcy zawiera także art. 431
k.c.,
według którego przedsiębiorcą jest prowadząca we własnym imieniu działalność
gospodarczą lub zawodową osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka
organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną.
Każdy przedsiębiorca, niezależnie od jego formy prawnej działa pod firmą (art. 432
k.c.), pod którą prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o
swobodzie działalności gospodarczej. Firmę ujawnia się w rejestrze
przedsiębiorców i jest to wymóg spójny z przepisami k.s.h. oraz ustawy o
swobodzie działalności gospodarczej.
4
Kluczowe w rozpoznanej sprawie było ustalenie, czy wnioskodawca jest
przedsiębiorcą zarówno w świetle ustawy o działalności leczniczej, jak i ustawy o
swobodzie działalności gospodarczej. Z art. 4 ust. 4 tej ostatniej ustawy wynika, że
podmiot leczniczy jest przedsiębiorca w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie
działalności we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności
gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Podmioty lecznicze są
przedsiębiorcami tylko wtedy, gdy mają status prawny spółek: akcyjnych, z
ograniczoną odpowiedzialności, jawnych, partnerskich, komandytowych lub
komandytowo-akcyjnych. Wśród takich przedsiębiorców nie wymieniono SP ZOZ-
ów.
Działalność lecznicza może być uznana za działalność gospodarczą (art. 2
tej ustawy) tylko wtedy, gdy jest wykonywana jest przez podmioty lecznicze
będące, zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o działalności leczniczej,
przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Przepis art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej wymienia samodzielny
publiczny zakład opieki zdrowotnej jako „inny podmiot leczniczy niż przedsiębiorca
w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej”. Ustawodawca w
art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o działalności leczniczej dokonał „wykładni określenia
podmiotu leczniczego”. Za podmiot leczniczy niebędący przedsiębiorcą został
uznany samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej wymieniony w art. 4 ust. 1
pkt 2 tej ustawy. Oznacza to, że „w świetle ustawy o działalności leczniczej
wnioskodawca Stacja ratownictwa Medycznego w C. - SP ZOZ działający w formie
publicznego zakładu opieki zdrowotnej nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy
o swobodzie działalności gospodarczej”. Co więcej, nie może być uznany za
przedsiębiorcę także w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej
po dniu 1 lipca 2011 r., tj. po zmianie przepisów o Krajowym Rejestrze Sądowym,
do których odwołuje się ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, ponieważ
wymagane jest zarejestrowanie przedsiębiorcy w rejestrze przedsiębiorców.
Według art. 14 ustawy swobodzie działalności gospodarczej, od przedsiębiorca
może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do
Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo po uzyskaniu
wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. Tymczasem
5
wnioskodawca nie jest wpisany do rejestru przedsiębiorców. Według art. 1 ust. 2
ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2007 r.
Nr 168, poz. 1186), KRS składa się z rejestru przedsiębiorców oraz od dnia 1 lipca
2011 r. z rejestru stowarzyszeń innych organizacji społecznych i zawodowych oraz
samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Podział ten dowodzi, że
SP ZOZ nie jest wpisywany do rejestru przedsiębiorców. Z przedłożonego do akt
zaświadczenia KRS z dnia 13 kwietnia 2012 r. wynika, że wnioskodawca został
wpisany do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych,
fundacji i publicznych ZOZ, wymienionego w art. 49 ust. 1 ustawy o KRS, i nie
został wpisany do rejestru przedsiębiorców. Według art. 19 ust. 4 ustawy o KRS,
jeżeli podmiot podlega obowiązkowi wpisu do rejestru stowarzyszeń, o którym
mowa w art. 49 ust. 1 tej ustawy, to nie składa wniosku o wpis do rejestru
przedsiębiorców. Z art. 50 tej ustawy (zmienionego z dniem 1 lipca 2011 r. przez
art. 57 pkt 6 ustawy o działalności leczniczej), wynika, że jeżeli podmiot wpisany do
rejestru stowarzyszeń z art. 49 ust. 1 podejmuje działalność gospodarczą, to
podlega obowiązkowi wpisu także do rejestru przedsiębiorców, ale z wyjątkiem
samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Z analizy tych przepisów
wynika, że SP ZOZ nie może być wpisany do rejestru przedsiębiorców, nawet
wtedy gdy podejmuje działalność gospodarczą. Zaświadczenie z KRS potwierdza,
że wnioskodawca nie został wpisany do rejestru przedsiębiorców, bowiem w myśl
art. 49 i 50 ustawy o KRS podejmujące działalność gospodarczą SP ZOZ-y nie
podlegają obowiązkowi wpisu do takiego rejestru.
Sąd Apelacyjny wskazał, że wprawdzie wpis do KRS „nie konstytuuje
prowadzenia działalności gospodarczej, to jednak jest dowodem, że dokonanie
wpisu do rejestru przedsiębiorców konkretnego podmiotu, oznaczać będzie uznanie
tego podmiotu za prowadzącego działalność gospodarcza tak jakby był
przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej”.
Tymczasem nawet gdy SP ZOZ podejmuje działalność gospodarczą, to nie spełnia
warunków do wpisania go do rejestru przedsiębiorców w myśl art. 49 ustawy o
KRS. „Wyjątkiem jest sytuacji opisana w art. 67 ustawy o działalności leczniczej,
która jednak w sprawie nie wystąpiła”. Wszystko to oznacza, że Stacja Ratownictwa
Medycznego - Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w C. nie jest
6
przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przeto
nie ma podstawy prawnej do występowania o interpretacje przepisów, ponieważ nie
spełnia warunków do uznania jej za przedsiębiorcę.
Sąd Apelacyjny podzielił stanowiska Sądu Najwyższego zawarte w uchwale
z dnia 11 maja 2005 r., III CZP 11/05 (OSNC 2006 r. Nr 3, poz. 48) oraz w wyroku z
dnia 26 kwietnia 2002 r., IV CKN 1667/00 (OSNC 2003 r. Nr 5, poz. 65), ale także
wskazał, że wymienione judykaty zapadły w innym stanie faktycznym. Aktualnie
obowiązujące przepisy uzależniają uznanie osoby prawnej za przedsiębiorcę w
rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej od wpisu do rejestru
przedsiębiorców. Czyli za przedsiębiorcę uznany jest podmiot prowadzący
działalność gospodarczą, który został wpisany do rejestru przedsiębiorców. Takiego
warunku apelująca nie spełnia.
Sąd Apelacyjny wskazał też, że zgodnie art. 83d ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych ZUS wydaje interpretacje w indywidualnych sprawach, o
których mowa w art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, ale przepis
ten wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. (dodany przez art. 7 ustawy z dnia 16
listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce,
Dz. U. 2012 r., poz. 1343), a zatem po wydaniu zaskarżonej decyzji. Zgodnie z
zasadą legalizmu stosowania prawa ubezpieczeń społecznych, przepis ten nie
mógł mieć zastosowania do rozpoznania wniosku, który wnioskodawca złożył 6
czerwca 2012 r. Wszystko to oznaczało, że w myśl art. 10 ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej przedsiębiorca może wystąpić o interpretację przepisów,
ale wnioskodawca nie ma podstawy prawnej do wystąpienia z wnioskiem o
interpretację przepisów, ponieważ nie spełnia warunków do uznania go za
przedsiębiorcę.
W skardze kasacyjnej wnioskodawca zarzucił naruszenie przepisów prawa
materialnego: 1/ art. 4 ust. 1 w związku z art. 2 ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej oraz art. 4331
k.c. przez błędną wykładnię i przyjęcie, że nie jest
przedsiębiorcą w rozumieniu tych przepisów, argumentując, że SP ZOZ-y
prowadzą profesjonalną działalność usługową w rozumieniu ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej, mającą charakter zorganizowany i ciągły, są
wyodrębnionymi organizacyjnie podmiotami posiadającymi osobowość prawną,
7
pokrywają samodzielnie z posiadanych środków i uzyskanych przychodów koszty
swojej działalności i regulują zobowiązania, działają we własnym imieniu i na
własny rachunek oraz uczestniczą w obrocie gospodarczym. Okoliczności te
przesądzają o przyznaniu im statusu przedsiębiorcy w świetle ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej i k.c., 2/ art. 10 ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej przez jego wykładnię polegającą na przyjęciu, że SP ZOZ w jego
indywidualnej sprawie nie może złożyć do właściwego organu administracji
publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosku o wydanie pisemnej
interpretacji z zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika
obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na
ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne.
Okolicznością uzasadniającą przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania jest
występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego polegającego na
ustaleniu, czy SP ZOZ jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej oraz czy może występować z wnioskiem w trybie art. 10
tej ustawy o wydanie pisemnej interpretacji w jego indywidualnej sprawie. Ponadto
wymaga wykładni prawidłowe zastosowanie w sprawie art. 10 oraz art. 4 ust. 1 w
związku z art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
W ocenie skarżącego, ustawa o działalności leczniczej nie jest wewnętrznie
spójna w kwestii kwalifikacji działalności leczniczej jako działalności gospodarczej.
Z jednej strony art. 4 ust. 1 tej ustawy wymienia jednostki, które podejmować mogą
działalność leczniczą, stanowiąc, że przedsiębiorcy działający we wszystkich
dopuszczalnych dla nich formach prawnych wymienieni są odrębnie od innych
jednostek (SP ZOZ-ów, jednostek budżetowych, fundacji, stowarzyszeń, kościołów i
związków wyznaniowych), z czego może wynikać, że SP ZOZ-y oraz jednostki
budżetowe nie są przedsiębiorcami. Z drugiej strony, świadczenia zdrowotne
wykonywane są w pomieszczeniach przedsiębiorstwa (art. 10 ustawy o działalności
leczniczej), regulamin organizacyjny podmiotu wykonującego działalność leczniczą
określa strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa podmiotu (art. 24 ust. 1 pkt 3 tej
ustawy). Odwołanie do pojęcia przedsiębiorstwa zawierają też inne przepisy tej
ustawy, np. art. 218 stanowiący, że ilekroć w przepisach odrębnych jest mowa o
zakładach opieki zdrowotnej rozumie się przez to przedsiębiorstwo podmiotu
8
leczniczego, który według Sądu Apelacyjnego nie pozwala na uznanie skarżącego
za przedsiębiorcę w rozumieniu art. 10 ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej.
Skarżący podkreślił, że status prawny przedsiębiorcy nie zależy od
uzyskania wpisu do rejestru, ale od podjęcia i wykonywania we własnym imieniu
działalności gospodarczej lub zarobkowej. Nie można zatem zgodzić się z
argumentacją Sądu Apelacyjnego, że wpisanie skarżącego do rejestru
stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz
publicznych zakładów opieki zdrowotnej przesądza o tym, że nie jest on
przedsiębiorcą. W sprawie konieczne jest ustalenie, czy wykonuje on we własnym
imieniu działalność gospodarczą wskazaną w art. 2 tej ustawy. Nieuzasadnione jest
twierdzenie Sądów obu instancji, że powoływane w odwołaniu orzecznictwo jest
nieaktualne, ponieważ zmianie nie uległa definicja przedsiębiorcy zawarta w
ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, a dla przedmiotowej sprawy tylko
ta definicja jest istotna. Tymczasem nie ulega wątpliwości, że nie zmienił się zakres
i sposób prowadzenia działalności przez SP ZOZ-y, skoro realizują one nadal te
same funkcje, osiągając równocześnie z tego tytułu przychody. Zyski publicznego
zakładu opieki zdrowotnej nie muszą być uzyskiwane bezpośrednio od pacjentów,
lecz mogą wynikać ze świadczeń od podmiotów publicznych (NFZ lub innej
instytucji finansującej świadczenia zdrowotne) lub polegać na uzyskaniu jak
najkorzystniejszych zasad finansowania świadczeń zdrowotnych. SP ZOZ-y
uczestniczą także w obrocie gospodarczym, zawierając samodzielnie umowy
cywilnoprawne z innymi przedsiębiorcami. Ich działalność podporządkowana jest
kryterium racjonalnego gospodarowania i powinna charakteryzować się jak
najwyższą wydajnością. Główna funkcja SP ZOZ-ów, którą stanowi ratowanie życia
i zdrowia, nie wyklucza uznania ich działalności za działalność gospodarczą.
Oznacza to, że działalność SP ZOZ-ów spełnia wszystkie przesłanki uznanie jej za
działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej.
W konsekwencji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości
i jego zmianę przez uwzględnienie apelacji skarżącego, zasądzenie od organu
rentowego na rzecz skarżącego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa
9
procesowego według norm przypisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego
wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
Apelacyjnemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z at. 39815
§ 1 k.p.c. rozpoznanie skargi kasacyjnej następuje w
granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw wniesionej skargi, które nie są
usprawiedliwione. Przepisów ustawy o swobodzie działalności nie można
interpretować w oderwaniu od przepisów ustawy o działalności leczniczej, która w
art. 2 ust. 1 pkt 4 wymienia i ustawowo określa podmiot leczniczy niebędący
przedsiębiorcą, którym jest podmiot leczniczy wymieniony w art. 4 ust. 1 pkt 2 i 3, tj.
samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej (pkt 2) oraz jednostki budżetowe,
w tym państwowe jednostki budżetowe tworzone i nadzorowane przez Ministra
Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, Ministra
Sprawiedliwości lub Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, posiadające w
strukturze organizacyjnej ambulatorium, ambulatorium z izbą chorych lub lekarza, o
którym mowa w art. 55 ust. 2a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164,
poz. 1027 ze zm.). Wyklucza to zakwalifikowanie podmiotu leczniczego
działającego w formie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej do
kategorii przedsiębiorców w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności
gospodarczej, skoro takim statusem prawnym legitymują się podmioty lecznicze
będące przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej, we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności
gospodarczej (art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o działalności leczniczej). Tymczasem
samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej zostały inaczej i konkretnie
zdefiniowane w art. 2 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 4 ust. 1 pkt 2 tej ustawy) - jako
podmioty lecznicze niebędące przedsiębiorcami. Sprzeciwia się to postulowanej w
skardze wykładni, jakoby zawarte w podstawach skargi kasacyjnej przepisy ustawy
o swobodzie działalności (art. 4 ust. 1) lub art. 431
k.c. uzasadniały przypisanie
samodzielnych publicznym zakładom opieki zdrowotnej statusu prawnego
10
przedsiębiorców w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności, z pominięciem
wyżej wskazanych wyraźnych „definicyjnych” regulacji ustawy o działalności
leczniczej, które wykluczają taką interpretację.
To, że samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej działają w
strukturze przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego (art. 23 ust. 1 pkt 3 lub art. 218
ust. 2 ustawy o działalności leczniczej) nie oznacza, że są przedsiębiorcami w
rozumieniu ustawy o swobodzie działalności, skoro „ustrojowe” przepisy ustawy o
działalności leczniczej (art. 2 ust. 1 pkt 4 w związku z art. 4 ust. 1 pkt 2) wyraźnie
określają (definiują) te podmioty lecznicze (SPZOZ-y) jako niebędące
przedsiębiorcami. To, że samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej mogą
prowadzić działalność leczniczą polegającą także na typowo „gospodarczym”
świadczeniu odpłatnych prywatnych usług leczniczych, poza lub obok świadczeń
finansowanym ze środków publicznych Narodowego Funduszu Zdrowia, a w
konsekwencji „jurysdykcyjne” przyznanie im podmiotowości prawnej w sferze
cywilnego obrotu gospodarczego (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 11 maja
2005 r., III CZP 11/05, OSNC 2006 nr 3, poz. 48) lub zdolności układowej (tak
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2002 r., IV CKN 1667/00,
OSNC 2003 nr 5, poz. 65), nie oznaczają, że w aktualnym stanie prawnym SPZOZ-
y są przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej,
ponieważ taki status prawny wykluczają (negatywnie) przepisy „ustrojowej” ustawy
o działalności leczniczej. Podobne wnioski wynikają ze szczegółowo przytoczonych
przez Sąd Apelacyjny przepisów rejestrowych, wedle których nawet gdy
samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej podejmują działalność
gospodarczą, to nie podlegają wpisowi do rejestru przedsiębiorców, ale pozostają w
rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji
oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej.
W skardze nie zostały zawarte inne podstawy prawne ani argumenty, które
mogłyby przemawiać za uznaniem samodzielnych publicznych zakładów opieki
zdrowotnej za przedsiębiorców, którzy de lege lata są wyłącznie uprawnionymi do
składania wniosków o interpelację przepisów, z których wynika obowiązek
świadczenia daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub
zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (art. 10 ustawy o swobodzie działalności
11
gospodarczej). Ponadto w skardze nie zarzucono naruszenia art. 83d ustawy o
systemie ubezpieczeń społecznych, przeto związany granicami sformułowanych
podstaw kasacyjnych Sąd Najwyższy nie rozważał potencjalnych kontrowersji,
które może ujawnić lub budzić praktyka i zakres stosowania tego przepisu,
ograniczone wyłącznie do płatników składek o statusie prawnym przedsiębiorców.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy oddalił niemającą
usprawiedliwionych podstaw skargę kasacyjną w zgodzie z art. 39814
k.p.c.