Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 55/14
POSTANOWIENIE
Dnia 12 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Agnieszka Piotrowska (sprawozdawca)
SSA Elżbieta Fijałkowska
w sprawie z powództwa J. Z.
przeciwko Skarbowi Państwa - Okręgowemu Inspektoratowi Służby Więziennej
w W.
o zadośćuczynienie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 12 września 2014 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 21 stycznia 2014 r.,
1. oddala zażalenie;
2. przyznaje ze środków Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego
na rzecz radcy prawnego A. D.
kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) złotych powiększoną
o należny podatek od towarów i usług tytułem kosztów
pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu
w postępowaniu zażaleniowym;
3. zasądza od powoda na rzecz pozwanego Skarbu Państwa
- Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa koszty
postępowania zażaleniowego w kwocie 3.600 (trzy tysiące
sześćset) złotych.
2
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 18 lutego 2011 r. Sąd Okręgowy w W. oddalił powództwo J.
Z. o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Okręgowego Inspektoratu
Służby Więziennej kwoty 2.000.000 zł z odsetkami ustawowymi tytułem
zadośćuczynienia za naruszenie przez Dyrektora Okręgowego Inspektoratu Służby
Więziennej wskazanych przez powoda przepisów ustawy o dostępie do informacji
publicznej. Powód wniósł apelację od tego wyroku do Sądu Apelacyjnego.
Zawiadomienie o terminie rozprawy apelacyjnej wyznaczonej na dzień 23
października 2013 r. powód odebrał osobiście w dniu 30 sierpnia 2013 r. (k. 248
akt). Nie uczestniczył w rozprawie apelacyjnej, po zamknięciu której Sąd
Apelacyjny wydał wyrok oddalający apelację powoda i obciążający go kosztami
postępowania na rzecz strony pozwanej.
W dniu 25 listopada 2013 roku J. Z. złożył pisemny wniosek o sporządzenie
uzasadnienia tego wyroku i doręczenie mu odpisu wyroku z uzasadnieniem (k. 258
akt). Wniosek ten został odrzucony postanowieniem Sądu Apelacyjnego z dnia 21
stycznia 2014 roku jako spóźniony na podstawie 328 § 1 w związku z art. 391 § 1
k.p.c.
W zażaleniu na to postanowienie powód zarzucił naruszenie art. 5 k.p.c.
poprzez jego niezastosowanie i nie pouczenie go co do czynności procesowych
w przypadku zamknięcia rozprawy wyznaczonej na dzień 23 października
2013 roku i wydania w tym dniu wyroku rozstrzygającego o apelacji. Powołując
się na to uchybienie skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia
i zasądzenie na jego rzecz od strony pozwanej kosztów postępowania
zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Stosownie do art. 387 § 1 k.p.c., sąd drugiej instancji uzasadnia z urzędu
wyrok oraz postanowienie kończące postępowanie w sprawie. W sprawach,
w których apelację oddalono, uzasadnienie sporządza się tylko wówczas, gdy
strona w terminie tygodnia od daty ogłoszenia sentencji wyroku zażądała
3
doręczenia jej wyroku z uzasadnieniem. Żądanie spóźnione sąd drugiej instancji
odrzuca na posiedzeniu niejawnym (art. 328 § 1 w związku z art. 391 § 1 k.p.c.).
W zażaleniu powód nie kwestionuje ani tego, że został prawidłowo
powiadomiony o terminie rozprawy apelacyjnej wyznaczonej na dzień
23 października 2013 roku ani tego, że wniosek o sporządzenie uzasadnienia
zapadłego po zamknięciu tej rozprawy wyroku i doręczenie mu odpisu wyroku
z uzasadnieniem złożył po upływie ustawowego terminu. Już ta konstatacja
wystarcza do stwierdzenia, że zażalenie jest bezzasadne, skoro nie kwestionuje
prawidłowości oceny prawnej wniosku powoda ani podstawy prawnej
rozstrzygnięcia Sądu Apelacyjnego. Stawiany w zażaleniu zarzut naruszenia art. 5
k.p.c. przez nie udzielenie powodowi stosownych (jego zdaniem) pouczeń, co do
możliwości wydania wyroku po zamknięciu rozprawy apelacyjnej i uzależnienia
doręczenia powodowi jego odpisu z uzasadnieniem od stosownego wniosku
złożonego w określonym ustawa procesową terminie nie zasługuje na
uwzględnienie. Po pierwsze dlatego, że art. 5 k.p.c. pozostawia sądowi ocenę, czy
istnieje rzeczowa i uzasadniona przebiegiem postępowania potrzeba udzielenia
stronie występującej w sprawie bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika
patentowego lub radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa niezbędnych
pouczeń co do czynności procesowych. Stosownie do poglądów formułowanych
w orzecznictwie udzielanie stronie przez sąd pouczeń co do czynności
procesowych w toku postępowania można uznać za uzasadnione w celu
zapewnienia równości stron wtedy, gdy sąd stwierdzi, że strona jest nieporadna,
gdy napotyka na niezależne od niej trudności lub przeszkody, które mogłyby
prowadzić do niekorzystnego dla niej wyniku sprawy (por. wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 14 lutego 2007 r., II CSK 436/06, niepubl., z dnia
28 października 2003 r., I CK 185/02, niepubl., z dnia 13 maja 1997 r., II UKN
100/97, OSNP 1998, nr 4, poz. 133; z dnia 30 kwietnia 1997 r., II UKN 79/97,
OSNP 1998, nr 2, poz. 58). Wskazuje się ponadto, że brak pouczenia ze strony
sądu w zakresie określonym w art. 5 i art. 212 k.p.c., który może stanowić
ewentualne uchybienie procesowe w okolicznościach konkretnej sprawy, nie może
być traktowany jako działanie, które pozbawiło stronę, wbrew jej woli, możności
podejmowania lub świadomego zaniechania czynności procesowych zmierzających
4
do ochrony jej sfery prawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 lutego 2011 r.,
III CSK 137/10, niepubl.). Powód, co należy zaakcentować, został prawidłowo
zawiadomiony o terminie rozprawy apelacyjnej i mógł, zachowując minimum
staranności we właściwym prowadzeniu swoich spraw, uczestniczyć w niej
osobiście lub po jej zakończeniu telefonicznie lub osobiście zasięgnąć w Sądzie
Apelacyjnym informacji co do dalszego biegu postępowania, w tym co do składania
wniosków o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie odpisu wyroku Sądu
Apelacyjnego z uzasadnieniem oraz co do dalszych ewentualnych środków
zaskarżenia tego orzeczenia. Skutki zaniechania tych elementarnych aktów
staranności w należytym prowadzeniu własnych spraw nie mogą być
przerzucane na sąd.
W tym stanie rzeczy zażalenie powoda podlegało, jako bezzasadne
oddaleniu na podstawie art. 3941
§ 3 w zw. z art. 39814
k.p.c. O kosztach
postępowania zażaleniowego na rzecz pozwanego, który wniósł w ustawowym
terminie odpowiedź na zażalenie, orzeczono na podstawie art. 98 i art. 99
w związku z art. 108 w związku z art. 3941
w związku z art. 39821
k.p.c.
Orzeczenie o kosztach postępowania kasacyjnego w odniesieniu do
pełnomocnika powoda z urzędu znajduje oparcie w art. 223
ust. 1 ustawy z dnia
6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz.U.2010.10.65, j.t.) oraz § 2 ust. 2 i 3 i § 13
ust. 4 pkt 2 w związku z § 6 punkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia
28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz.U.2013, poz. 490 - j.t.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13