Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: WA 25/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 11 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Edward Matwijów (przewodniczący)
SSN Jan Bogdan Rychlicki (sprawozdawca)
SSN Jerzy Steckiewicz
Protokolant : asystent SN Marcin Szlaga
przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej płk. Zbigniewa
Badelskiego
w sprawie ppłk. rez. M. B., oskarżonego z art. 231 § 2 k.k. i innych, po rozpoznaniu
w Izbie Wojskowej na rozprawie w dniu 4 września 2014 r., apelacji, wniesionych
przez obrońcę i prokuratora na niekorzyść oskarżonego od wyroku Wojskowego
Sądu Okręgowego w W. z dnia 4 marca 2014 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok w części skazującej oskarżonego
(pkt. VIII i pkt. XIV) i sprawę w tym zakresie przekazuje do
ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji, a na
podstawie art. 17 § 1 pkt. 3 k.p.k. w związku z art. 1 § 2 k.k.
umarza postępowanie o czyny z pkt. IX i X (pkt. V aktu
2
oskarżenia), XI (pkt. VII aktu oskarżenia), XIII wyroku (pkt. XII aktu
oskarżenia) z powodu znikomej społecznej ich szkodliwości;
2. zmienia zaskarżony wyrok i uniewinnia oskarżonego od
popełnienia przestępstwa określonego w art. 231 § 1 k.k. (pkt. XII
wyroku), zaś w pozostałej części utrzymuje go w mocy;
3. koszty procesu ponosi Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Ppłk rez. M. B. został oskarżony o to, że:
1. „bliżej nieustalonego dnia grudnia 2008 r. na terenie Wojskowej Komendy
Uzupełnień w C., w związku z pełnieniem funkcji publicznej, tj. Komendanta w/wym.
instytucji uzależnił wykonanie czynności służbowej od otrzymania korzyści
majątkowej, w ten sposób, że obiecał, podwładnej mu pracownicy cywilnej – A. B.,
udzielenie wyróżnienia w postaci nagrody finansowej, pod warunkiem, że
wymieniona z przyznanych jej środków finansowych zakupi mu aparat
fotograficzny, następnie po uzyskaniu obietnicy o wyżej opisanej treści, rozkazem
dziennym nr […] z dnia 17.12.2008 r. wyróżnił w/wym. pracownika cywilnego
nagrodą pieniężną w kwocie 476,41 zł brutto, a następnie w dniu 6 lutego 2009 r.
przyjął od tego pracownika cywilnego aparat fotograficzny m-ki „Olympus”, wartości
ok. 300 zł, tj. o czyn z art. 228 § 4 k.k.,
2. bliżej nieustalonego dnia na przełomie lutego i marca 2010 r. w siedzibie
Wojskowej Komendy Uzupełnień w C., w związku z pełnieniem funkcji publicznej, tj.
Komendanta w/wym. instytucji przyjął od swoich podwładnych – kpt. Z. D., kpt. D.
M., kpt. P. K., mjr. J. W., sierż. szt. A. M. korzyść majątkową w postaci butelki
alkoholu „Jack Daniels” o pojemności 0,7 l, wartości ok. 100 zł, po czym polecił ją
przesłać M.Ż., pracownikowi cywilnemu WKU w K., a w zamian udostępnił w/wym.
podwładnym wzorcową dokumentację gotowości bojowej i mobilizacyjnej
opracowaną w Wojskowej Komendzie Uzupełnień w K., którą uzyskał w formie
elektronicznej, za pośrednictwem służbowej sieci, od w/wym. pracownika cywilnego
3
wojska, który to czyn stanowił wypadek mniejszej wagi, tj. o czyn z art. 228 § 2 k.k.
w zw. z art. 228 § 1 k.k.;
3. w okresie czasu od bliżej nieustalonego dnia, w czwartym kwartale 2008 roku do
bliżej nieustalonego dnia października 2010 r., na terenie Wojskowej Komendy
Uzupełnień w C., działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru oraz w celach osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej,
przekroczył swoje uprawnienia przewidziane w rozdziale 3 pt. „Zadania
Komendanta WKU”, Szczegółowego Zakresu Działania Wojskowej Komendy
Uzupełnień w C., uregulowanych rozkazami Szefa Wojewódzkiego Sztabu
Wojskowego […] z dnia 18 sierpnia 2008 r. i nr 27 z dnia 26 sierpnia 2009 r. w ten
sposób, że bliżej nieustalonego dnia, w czwartym kwartale 2008 r., polecił S. R.,
pracownikowi cywilnemu wojska w godzinach służbowych wykonać cyfrowy projekt
ulotki reklamującej lokal gastronomiczny swojej córki, następnie bliżej
nieustalonego dnia, w pierwszym kwartale 2009 r., temu samemu podwładnemu
polecił w godzinach służbowych, przez okres dwóch tygodni tłumaczyć z języka
angielskiego na język polski, instrukcję obsługi motocykla m-ki BMW, będącego
jego prywatną własnością, a następnie wydrukować cały przetłumaczony jej tekst,
liczący 323 strony, przy pomocy sprzętu i środków będących na ewidencji WKU w
C., A. B., pracownikowi wojska, polecił zaadresowanie w dniach od 10 do 14
kwietnia 2009 r., na komputerze służbowym 115 kopert, do instytucji użyteczności
publicznej w C., w których umieszczono ulotki reklamujące lokal gastronomiczny
jego córki, E. K., stażystce przydzielonej do podległej mu instytucji, w bliżej
nieustalonych dniach kwietnia 2009 r., polecił roznoszenie w godzinach pracy
w/wym. kopert z ulotkami, zaś M. D., pracownicy cywilnej wojska w bliżej
nieustalonych dniach kwietnia 2009 r., polecił umożliwienie E. K. podpisywanie listy
obecności w pracy, mimo iż w tym czasie była nieobecna, gdyż roznosiła w/wym.
ulotki, A. M., pracownikowi cywilnemu wojska, polecił bliżej nieustalonego
października 2010 r. wyszukiwanie w bibliotece, do jego celów prywatnych
materiałów na temat „[…]", zaś A. B., dwukrotnie polecił w bliżej nieustalonych
dniach października 2010 r. wykonywanie, przy pomocy sprzętu i środków
będących na ewidencji WKU w C. kserokopii różnego rodzaju książek do jego
4
celów prywatnych, czym działał na szkodę interesu publicznego podległej mu
instytucji", tj. o czyn z art. 231 § 2 k.k. w zb. z art. 231 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.;
4. bliżej nieustalonego dnia 2010 r. na terenie Wojskowej Komendy Uzupełnień w
C., przekroczył swoje uprawnienia przewidziane w rozdziale 3 pt. „Zadania
Komendanta WKU" Szczegółowego Zakresu Działania Wojskowej Komendy
Uzupełnień w C., uregulowanego rozkazem Szefa Wojewódzkiego Sztabu
Wojskowego […] z dnia 26 sierpnia 2009 r. w ten sposób, że ukarał A. O.,
pracownika cywilnego wojska dodatkowym dyżurem portiera WKU w C., który
musiała odbyć w dniu następnym, bezpośrednio po zakończeniu poprzedniego
dyżuru, za niedopilnowanie miejsca parkingowego, które rzekomo było do
wyłącznej jego dyspozycji, czym działał na szkodę interesu prywatnego w/wym. tj.
o czyn z art. 231 § 1 k.k.;
5. w dniu 24 marca 2010 r. na terenie Wojskowej Komendy Uzupełnień w C.,
przekroczył swoje uprawnienia przewidziane w rozdziale 3 pt. „Zadania
Komendanta WKU", Szczegółowego Zakresu Działania Wojskowej Komendy
Uzupełnień w C., uregulowanego rozkazem Szefa Wojewódzkiego Sztabu
Wojskowego […] z dnia 26 sierpnia 2009 r. w ten sposób, że polecił, w ramach
kary za nieprawidłowo wykonany dokument podwładnym żołnierzom zawodowym:
kpt. Z. D., kpt. P. K. oraz pracownikowi cywilnemu wojska T. D., pracować po
godzinach służbowych, tj. od godz. 15.30 do godz. 19.30, jednocześnie zakazał
odnotowywania tego faktu w książce ewidencji czasu pracy po godzinach
służbowych oraz wykorzystywania wypracowanych nadgodzin, czym działał na
szkodę interesu prywatnego w/wym. osób, tj. o czyn z art. 231 § 1 k.k.;
6. bliżej nieustalonego dnia kwietnia 2010 r. na terenie Wojskowej Komendy
Uzupełnień w C., przekroczył swoje uprawnienia przewidziane w rozdziale 3 pt.
„Zadania Komendanta WKU", Szczegółowego Zakresu Działania Wojskowej
Komendy Uzupełnień w C., uregulowanego rozkazem Szefa Wojewódzkiego
Sztabu Wojskowego […] z dnia 26 sierpnia 2009 r. w ten sposób, że polecił
podwładnemu - mjr J. W. wszcząć postępowania dyscyplinarne wobec kpt. D. M.
oraz pracownika cywilnego wojska – K. S. za czyn polegający na nieuczestniczeniu
w spotkaniu z okazji Świąt Wielkanocnych, organizowanym w kierowanej przez
5
niego instytucji, czym działał na szkodę interesu prywatnego w/wym. osób, tj. o
czyn z art. 231 5 1 k.k.;
7. w dniu 24 sierpnia 2010 r. na terenie Wojskowej Komendy Uzupełnień w C.,
przekroczył swoje uprawnienia przewidziane w rozdziale 3 pt. „Zadania
Komendanta WKU", Szczegółowego Zakresu Działania Wojskowej Komendy
Uzupełnień w C., uregulowanego rozkazem Szefa Wojewódzkiego Sztabu
Wojskowego […] z dnia 26 sierpnia 2009 r. w ten sposób, że obecnej wówczas w
pracy kadrze m.in. mjr J. W., kpt. D. M. oraz pracownikom cywilnym wojska m.in.
[…], polecił w ramach kary pozostać w miejscu pracy po godzinach służbowych, tj.
od godz. 15.30 do godz. 17.00, zakazał odnotowywania tego faktu w książce
ewidencji czasu pracy po godzinach służbowych oraz wykorzystywania
wypracowanych nadgodzin, czym działał na szkodę interesu prywatnego w/wym.
osób, tj. o czyn z art. 231 § 1 k.k.;
8. w dniach 7 i 8 czerwca 2010 r. na terenie Wojskowej Komendy Uzupełnień w C.,
nie dopełnił swoich obowiązków przewidzianych w rozdziale 3 pt. „Zadania
Komendanta WKU", Szczegółowego Zakresu Działania Wojskowej Komendy
Uzupełnień w C., uregulowanego rozkazem Szefa Wojewódzkiego Sztabu
Wojskowego […] z dnia 26 sierpnia 2009 r. wyszczególnionych w: pkt.5 ppkt 9 lit.
„c" tj. dotyczących przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy i służby,
pkt.5 ppkt ll lit. „m", tj. dotyczących wykonywania innych zadań związanych z
pełnioną funkcją wynikających z przepisów resortowych i państwowych, pkt.7
ppkt.4, tj. dotyczących rozstrzygania spraw związanych z funkcjonowaniem
wojskowej komendy uzupełnień oraz wynikających z § 5 ust. l Rozporządzenia
Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 września 2003 r. w sprawie postępowania w
razie wypadku lub ujawnienia choroby, pozostających w związku z pełnieniem
czynnej służby wojskowej (Dz. U. z 2003 r., Nr 175, poz. 1707 ze zm.), w ten
sposób, że pełniąc obowiązki Komendanta w/wym. instytucji, po otrzymaniu od
podwładnego - sierż. szt. A. M. meldunku z dnia 7 czerwca 2010 r., dotyczącego
doznanego przez niego w dniu 18 maja 2010 r. w trakcie zajęć służbowych z
wychowania fizycznego urazu prawego kolana, nie powołał komisji, w celu
ustalenia okoliczności oraz przyczyn wypadku i wykorzystując omyłkę
podwładnego w meldunku, dotyczącą daty zdarzenia, grożąc mu powiadomieniem
6
o powyższym organów ścigania, doprowadził do wycofania przedmiotowego
meldunku oraz utraty należnego odszkodowania, a nadto przekroczył swoje
uprawnienia przewidziane w powołanym wyżej zakresie obowiązków, gdyż za
przedmiotowy czyn, mimo iż nie był on przewinieniem dyscyplinarnym oraz nie
wszczynając postępowania dyscyplinarnego ukarał go karą upomnienia, czym
działał na szkodę interesu prywatnego w/wym. podoficera, tj. o czyn z art. 221 k.k.
w zb. z art. 231 § 1 k.k.;
9. w dniu 24 października 2008 r., działając w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej, za pomocą wprowadzenia w błąd, doprowadził organ finansowy
Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w […] do niekorzystnego rozporządzenia
mieniem w ten sposób, że przedstawił do rozliczenia wypełnione osobiście
polecenie wyjazdu służbowego nr 137/08, wystawione mu celem odbycia podróży
służbowej w dniu 22.10.2008 r. do Z., po odbiór opraw introligatorskich na
dokumenty służbowe, w którym nieustalony pracownik zakładu introligatorskiego
„A.[…]", poświadczył nieprawdę co do faktu odbycia przez niego tej podróży
służbowej, poprzez odciśnięcie pieczęci w/wym. zakładu oraz złożenie
nieczytelnego podpisu w rubryce „potwierdzenie pobytu służbowego", oraz
wypełnione osobiście oświadczenie o użyciu swojego pojazdu prywatnego do celu
tej podróży służbowej, mimo, iż podróży tej nie odbył, w następstwie czego organ
finansowy w/wym. jednostki wojskowej wypłacił mu nienależny zwrot kosztów
przejazdu w kwocie 93 zł, który to czyn stanowił wypadek mniejszej wagi
przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., tj. o czyn z art. 286 § 3 k.k. w zw. z art. 286 §1 k.k.
w zb. z art. 273 k.k. w zw. z art. 271 § 1 k.k.;
10. bliżej nieustalonego dnia listopada 2008 r. na terenie Wojskowej Komendy
Uzupełnień w C., przekroczył swoje uprawnienia przewidziane w rozdziale 3 pt.
„Zadania Komendanta WKU", Szczegółowego Zakresu Działania Wojskowej
Komendy Uzupełnień w C., uregulowanych rozkazem Szefa Wojewódzkiego
Sztabu Wojskowego […] z dnia 18 sierpnia 2008 r., działając w celu osiągnięcia
korzyści majątkowej, za pomocą wprowadzenia w błąd, doprowadził organ
finansowy Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego do niekorzystnego rozporządzenia
mieniem w ten sposób, że zatwierdził fakturę VAT z dnia 12 listopada 2008 r.
wystawioną przez spółkę „A.[…]" za wykonaną usługę introligatorską, na kwotę 400
7
zł, a na jej odwrocie poświadczył nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie
prawne, wpisując adnotację, że dotyczy ona wykonania dokumentacji oficera
dyżurnego, mobilizacyjnej i oprawy księgi ewidencji, co nie polegało na prawdzie,
bowiem faktycznie fakturą tą opłacono usługę polegającą na wykonaniu ulotek
reklamujących lokal gastronomiczny jego córki, po czym posłużył się tym
dokumentem przedstawiając go do realizacji w organie finansowym Wojewódzkiego
Sztabu Wojskowego, czym działał na szkodę interesu publicznego, tj. o czyn z art.
231 § 2 k.k. w zb. z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 271 § 1 k.k.
w zb. z art. 273 k.k.;
11. od bliżej nieustalonego dnia 2008 r. do 15 listopada 2010 r. na terenie
Wojskowej Komendy Uzupełnień w C., działając w krótkich odstępach czasu, w
wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wielokrotnie poniżał podwładnego sierż. szt.
A. M. w ten sposób, że: zmuszał go w obecności kadry zawodowej oraz
pracowników cywilnych, w tym osób podległych służbowo wskazanemu
podoficerowi do odpowiedzi na pytania, którymi starał się podważać jego
kompetencję i wiedzę oraz autorytet u podwładnych, w trakcie rozmowy nakazywał
pokrzywdzonemu przyjmowanie postawy zasadniczej, mimo, że w ten sposób nie
traktował pozostałych podległych mu żołnierzy zawodowych, wielokrotnie
uszczypliwie krytykował wygląd zewnętrzny pokrzywdzonego, jego wady w
sposobie wysławiania się, oraz zarzucał mu braki w wykształceniu, tj. o czyn z art.
350 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.;
12. w dniu 24 marca 2010 r. na terenie Wojskowej Komendy Uzupełnień w C.,
znieważył podwładnych kpt. P. K. oraz pracownika cywilnego wojska T. D. w ten
sposób, że użył wobec nich słów powszechnie uznanych za obraźliwe, tj. o czyn z
art. 350 § 1 k.k. w zb. z art. 216 § 1 k.k.;
13. bliżej nieustalonego dnia października 2010 r., a następnie w dniu 30 listopada
2010 r. na terenie Wojskowej Komendy Uzupełnień w C., działając w krótkich
odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, nakłaniał pracownika
cywilnego wojska – A. B., do złożenia nieprawdziwych zeznań, mających służyć za
dowód w toku postępowania przygotowawczego, prowadzonego przez Oddział
Żandarmerii Wojskowej […], dotyczącego jego osoby, w ten sposób, że sugerował
by będąc przesłuchiwana w charakterze świadka w swoich zeznaniach zataiła fakt
8
kupna i wręczenia mu w dniu 6 lutego 2009 r. aparatu fotograficznego, który
zgodziła się nabyć ze środków finansowych z nagrody pieniężnej - przyznanej jej
rozkazem dziennym Komendanta WKU w C. z dnia 17.12.2008 r., lub żeby tym
faktom zaprzeczyła, tj. o czyn z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 233 § 1 k.k. w zw. z art.
12 k.k.”
Wojskowy Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z dnia 4 marca 2014 r. uniewinnił
go od zarzutu popełnienia przestępstwa opisanego w pkt. pkt. 2,4,6,9,10 i 11 aktu
oskarżenia.
Natomiast ppłk. rez. M. B. uznał za winnego popełnienia przestępstwa
opisanego w pkt. VIII:
„w bliżej nieustalonym dniu grudnia 2008 r., na terenie Wojskowej Komendy
Uzupełnień w C., jako funkcjonariusz publiczny z tytułu pełnienia czynnej służby
wojskowej na stanowisku Komendanta w/wym. instytucji, przekroczył swoje
uprawnienia na zajmowanym stanowisku służbowym w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej, postępując w ten sposób, że po uprzednim uzyskaniu zgody na takie
postępowanie ze strony podległego mu pracownika korpusu służby cywilnej w
osobie A. B., na mocy rozkazu dziennego z dnia 17 grudnia 2008 roku przyznał jej
następnie nagrodę pieniężną w łącznej wysokości 476 złotych i 41 groszy (brutto),
za które to pieniądze zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami dokonała ona zakupu
nieustalonej marki aparatu fotograficznego za kwotę około 300 złotych, po czym
aparat ten przekazała w bliżej nieustalonym dniu lutego 2009 roku oskarżonemu
ppłk M. B., będąc uprzednio przez niego zapewnioną, że będzie on
wykorzystywany na potrzeby służbowe WKU w C., tj. za winnego przestępstwa
określonego w art. 231 § 2 k.k.”;
- w pkt. IX: „w bliżej nieustalonych dniach 2009 roku na terenie Wojskowej
Komendy Uzupełnień w C., działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z
góry powziętego zamiaru, jako funkcjonariusz publiczny z tytułu pełnienia czynnej
służby wojskowej na stanowisku Komendanta w/wym. instytucji, przekroczył swoje
uprawnienia na zajmowanym stanowisku służbowym w celu osiągnięcia korzyści
osobistej, postępując w ten sposób, że polecił podległemu sobie pracownikowi
cywilnemu wojska S. R. wykonać cyfrowy projekt ulotki reklamującej lokal
gastronomiczny swojej córki, a także dodatkowo polecił mu dokonać tłumaczenia z
9
języka angielskiego na język polski instrukcji obsługi motocykla marki BMW, a
następnie wydrukować jej przetłumaczony tekst liczący ponad 300 stron przy
pomocy sprzętu i materiałów będących na ewidencji WKU w C., które to prace
w/wym. wykonał w godzinach służbowych, a którym to postępowaniem oskarżony
działał na szkodę interesu publicznego, tj. za winnego przestępstwa określonego w
art. 231 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.”, ponadto uznał go za winnego popełnienia
przestępstwa opisanego w pkt. X wyroku (pkt 5 aktu oskarżenia), w pkt XI wyroku
(pkt 7 aktu oskarżenia), w pkt. XII wyroku:
„ w dniu 8 czerwca 2010 r., na terenie Wojskowej Komendy Uzupełnień w C., jako
funkcjonariusz publiczny z tytułu pełnienia czynnej służby wojskowej na stanowisku
Komendanta w/wym. instytucji, przekroczył swoje uprawnienia na zajmowanym
stanowisku służbowym, postępując w ten sposób, że na piśmie z dnia 8 czerwca
2010 r. sporządzonym przez podwładnego sierż. szt. A. M., w którym to wniósł on o
wycofanie z obiegu prawnego swojego wcześniejszego meldunku w sprawie
wypadku losowego złożonego w dniu 7 czerwca 2010 r., nie wszczynając
formalnego postępowania dyscyplinarnego naniósł odręczny zapis, że wytknął temu
żołnierzowi przewinienie dyscyplinarne i nałożył upomnienie, czym działał na
szkodę jego interesu prywatnego, tj. za winnego przestępstwa określonego w art.
231 § 1 k.k.”, w pkt. XIII wyroku (pkt 12 aktu oskarżenia), w pkt XIV wyroku:
„w bliżej nieustalonych dniach października 2010 roku, a następnie w dniu 30
listopada 2010 roku na terenie Wojskowej Komendy Uzupełnień w C., działając w
krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, nakłaniał
podwładnego mu pracownika korpusu służby cywilnej A.B. do złożenia przez nią
nieprawdziwych zeznań mających służyć za dowód w toku prowadzonego przez
Oddział Żandarmerii Wojskowej przeciwko jego osobie postępowania
przygotowawczego o sygn. akt …/10, sugerując jej, ażeby w składanych
zeznaniach zeznała nieprawdę lub też zataiła prawdę na temat okoliczności
dokonania przez nią zakupu aparatu fotograficznego i następnie przekazania go
oskarżonemu, a który to zgodziła się nabyć ze środków finansowych pochodzących
z przyznanej jej specjalnie w tym celu na mocy rozkazu dziennego Komendanta
WKU w C. z dnia 17 grudnia 2008 roku nagrody pieniężnej, tj. za winnego
przestępstwa określonego w art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 233 k.k. w zw. z art. 12
10
k.k.” i za to wymierzył mu karę łączną roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby lat 3. Orzekł również
karę łączną grzywny w wymiarze 20 stawek dziennych po 100 zł każda. Nadto za
czyn z pkt. VIII wyroku, na podstawie art. 45 § 1 k.k. orzekł przepadek
równowartości korzyści majątkowej pochodzącej z przestępstwa w wysokości 300
zł.
Apelację od wyroku wniósł obrońca oskarżonego i prokurator na jego
niekorzyść.
Obrońca zaskarżając wyrok w części w zakresie czynów z pkt. VIII – XIV
zarzucił:
„1. w zakresie pkt. VIII obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść
orzeczenia, a mianowicie:
- art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. przez
błędną ocenę wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań […], w zakresie, w jakim traktują
o przebiegu zdarzenia, wbrew zasadom prawidłowego rozumowania, wskazań
wiedzy i doświadczenia życiowego, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego
wniosku, iż oskarżony dopuścił się przestępstwa z art. 231 § 2 k.k., a nadto
niewystarczające wykazanie tychże ocen w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia
z punktu widzenia ich wiarygodności,
- art. 5 § 2 k.p.k. i art 424 § 1 pkt 1 k.pk przez przyjęcie, iż oskarżony dopuścił się
przestępstwa z art. 231 § 2 k.k. w sytuacji procesowej, w której wyjaśnieniom
oskarżonego zaprzeczającym dokonaniu czynu zabronionego, przeciwstawić
można jedynie tendencyjne i nieprecyzyjne pomówienia świadka A. B., a to wbrew
regule, że wszelkie nie dające się usunąć wątpliwości należy tłumaczyć na korzyść
oskarżonego, a nadto niewystarczające wykazanie tychże ocen w uzasadnieniu
zaskarżonego orzeczenia,
- art. 6 k.p.k. w zw. z art 313 § 2 k.p.k. poprzez pominięcie w treści zarzutu jakie
uprawnienia przekroczył oskarżony wyczerpując ustawowe znamiona czynu
zabronionego z art 231 § 2 k.k., co w konsekwencji ograniczyło jego prawo do
materialnej obrony,
2. w zakresie pkt IX obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść
orzeczenia, a mianowicie
11
- art. 4 k.p.k., art 7 k.p.k.w. zw. z art 410 k.p.k. i art 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez
błędną ocenę wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań świadka S. R.o w zakresie w
jakim traktują one o motywach i sposobie wykonania instrukcji do motocykla oraz
projektu ulotki reklamowej, wbrew zasadom prawidłowego rozumowania, wskazań
wiedzy i doświadczenia życiowego, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego
wniosku, iż oskarżony dopuścił się przestępstwa z art 231 § 2 k.k. w zw. z art 12
k.k., a nadto niewystarczające wykazanie tychże ocen w uzasadnieniu
zaskarżonego orzeczenia z punktu widzenia ich wiarygodności,
- art. 5 § 2 k.p.k. i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. przez przyjęcie, iż oskarżony dopuścił się
przestępstwa z art. 231 § 2 k.k. w zw. z art 12 k.k. w sytuacji procesowej, w której
wyjaśnieniom oskarżonego zaprzeczającym dokonaniu czynu zabronionego,
przeciwstawić można jedynie tendencyjne i nieprecyzyjne zeznania świadka S. R.,
a to wbrew regule, że wszelkie nie dające się usunąć wątpliwości należy tłumaczyć
na korzyść oskarżonego, a nadto niewystarczające wykazanie tychże ocen w
uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia,
- art, 6 k.p.k. w zw. z art. 313 § 2 k.p.k. poprzez pominięcie w treści zarzutu jakie
uprawnienia przekroczył oskarżony wyczerpując ustawowe znamiona czynu
zabronionego z art 231 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., co w konsekwencji ograniczyło
jego prawo do materialnej obrony,
3. w zakresie pkt X oraz XI:
a) obrazę prawa materialnego, a mianowicie art. 231 § 1 kk poprzez przyjęcie, iż
działanie oskarżonego polegające na poleceniu podległym żołnierzom i
pracownikom cywilnym wykonywania zadań służbowych po upływie godzin
służbowych stanowi przekroczenie uprawnień po myśli cyt. przepisu,
b) obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, a
mianowicie: art 4 k.p.k., art 7 k.p.k. w z w. z art. 410 k.p.k. i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.
poprzez błędną ocenę wyjaśnień oskarżonego w zakresie w jakim traktują one o
tym, że nie wydawał polecenia zabraniającego odnotowanie prac poza godzinami
służbowymi w książce ewidencji, wbrew zasadom prawidłowego rozumowania,
wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, co w konsekwencji doprowadziło do
błędnego wniosku, iż oskarżony dopuścił się przestępstwa z art. 231 § 1 k.k., a
12
nadto niewystarczające wykazanie tychże ocen w uzasadnieniu zaskarżonego
orzeczenia z punktu widzenia ich wiarygodności,
c) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający
wpływ na treść orzeczenia, a polegający na błędnym przyjęciu, iż polecenie
wykonania prac podległym żołnierzom oraz pracownikom cywilnym po godzinach
służbowych, stanowi rodzaj kary dyscyplinarnej, co w konsekwencji doprowadziło
do uznania oskarżonego winnym popełnienia przestępstwa z art. 231 § 1 k.k.,
4. w zakresie pkt XII:
a) naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 232 § 1 k.k. poprzez
przyjęcie, iż niewszczęcie postępowania dyscyplinarnego i wytknięcie podległemu
żołnierzowi naruszenia dyscyplinarnego stanowi przekroczenie uprawnień w
rozumieniu cyt. przepisu,
b) art. 6 k.p.k. w zw. z art. 313 § 2 k.p.k. poprzez pominięcie w treści zarzutu jakie
uprawnienia przekroczył oskarżony wyczerpując ustawowe znamiona czynu
zabronionego z art. 231 § 2 k.k., co w konsekwencji ograniczyło jego prawo do
materialnej obrony,
5. w zakresie pkt XIII:
a) obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, a
mianowicie
- art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez
błędną ocenę wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań świadków mjr […] w zakresie w
jakim traktują one o sposobie i treści wypowiedzi oskarżonego w konfrontacji z
nieprecyzyjnymi zeznaniami kpt. P. K. oraz T.D., wbrew zasadom prawidłowego
rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, co w konsekwencji
doprowadziło do błędnego wniosku, iż oskarżony znieważył wymienionych
pokrzywdzonych słowami powszechnie uznanymi za obelżywe czym wyczerpał
ustawowe znamiona czynu zabronionego z art. 350 § 1 k.k. w zb. z art 216 § 1
k.k., a nadto niewystarczające wykazanie tychże ocen w uzasadnieniu
zaskarżonego orzeczenia z punktu widzenia ich wiarygodności,
- art 5 § 2 k.p.k. i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. przez przyjęcie, iż oskarżony dopuścił
się przestępstwa z art. 231 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w sytuacji procesowej, w
której wyjaśnieniom oskarżonego oraz zeznaniom świadków […] zaprzeczającym
13
dokonaniu czynu zabronionego, przeciwstawić można jedynie nieprecyzyjne
zeznania kpt. P. K. oraz T. D., a to wbrew regule, że wszelkie nie dające się
usunąć wątpliwości należy tłumaczyć na korzyść oskarżonego, a nadto brak
uzasadnienia w tym zakresie,
b) błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia, a polegający
na wysnuciu błędnego wniosku, iż wypowiedzi oskarżonego stanowiły znieważenie
w rozumieniu art. 350 § 1 k.k. w zb. z art 216 § 1 k.k.,
6. w zakresie pkt XIV obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść
orzeczenia, a mianowicie:
- art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. przez
błędną ocenę wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań A. B., w zakresie w jakim
traktują o przebiegu zdarzenia, wbrew zasadom prawidłowego rozumowania,
wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, co w konsekwencji doprowadziło do
błędnego wniosku, iż oskarżony dopuścił się przestępstwa z art 18 § 2 k.k. w zw. z
art. 233 § 1 k.k. w zw., z art 12 k.k., a nadto niewystarczające wykazanie tychże
ocen w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia z punktu widzenia ich
wiarygodności,
- art 5 § 2 k.p.k. i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. przez przyjęcie, iż oskarżony dopuścił
się przestępstwa z art 18 § 2 k.k. w zw. z art. 233 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., w
sytuacji procesowej, w której wyjaśnieniom oskarżonego zaprzeczającym
dokonaniu czynu zabronionego, przeciwstawić można jedynie tendencyjne i
nieprecyzyjne pomówienia świadka A. B., a to wbrew regule, ze wszelkie nie
dające się usunąć wątpliwości należy tłumaczyć na korzyść oskarżonego, a nadto
niewystarczające wykazanie tychże ocen w uzasadnieniu zaskarżonego
orzeczenia”.
Obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w tej części i uniewinnienie
oskarżonego od popełnienia przypisanych mu czynów, ewentualnie o uchylenie
wyroku w tej części i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego
rozpoznania, a w pozostałej części utrzymanie go w mocy.
Z kolei Wojskowy Prokurator Garnizonowy zaskarżając „wyrok w całości” na
podstawie art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. zarzucił:
„1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku mający wpływ
14
na jego treść skutkujący uniewinnieniem oskarżonego w pkt. 2,4,6,9,10 i 11
sentencji zaskarżonego orzeczenia, w szczególności poprzez wyciągnięcie
błędnych wniosków z przeprowadzonej analizy ustalonego stanu faktycznego oraz
nadanie zbyt dużego znaczenia wybiórczo wybranym elementom ujawnionego
materiału dowodowego, w szczególności oparcie wysnutych wniosków w głównej
mierze na szeroko prezentowanych i omówionych wyjaśnieniach ppłk. rez. M. B., z
pominięciem szczegółowej analizy innych źródeł dowodowych i oparcie w ten
sposób orzeczenia na wyselekcjonowanym materiale dowodowym z pominięciem
dowodów niekorzystnych dla oskarżonego, co w konsekwencji doprowadziło do
uniewinnienia w/wym. oficera od 6 czynów,
2. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a
mianowicie art. 7 k.p.k., art. 366 k.p.k. oraz art. 424 § 1 k.p.k. poprzez oparcie
rozstrzygnięcia na niepełnym materiale dowodowym, z naruszeniem zasad
swobodnej oceny dowodów i poprawnego rozumowania, jak również wskazań
wiedzy i doświadczenia życiowego co doprowadziło do wydania wyroku na
podstawie analizy wybranych fragmentów ustaleń co znalazło odzwierciedlenie w
treści uzasadnienia orzeczenia.
Nadto na nieuwzględnieniu unormowań dotyczących obowiązku
sporządzenia prawidłowego uzasadnienia swojej decyzji, co w konsekwencji
doprowadziło do braku możliwości prześledzenia prawidłowości wyciągniętych
wniosków z całokształtu ujawnionych okoliczności” – i wniósł o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi
pierwszej instancji.
Sąd Najwyższy rozważył.
W pierwszej kolejności należało odnieść się do apelacji prokuratora. Z
petitum środka odwoławczego wynika, że zaskarżył on wyrok w całości, na
niekorzyść oskarżonego (art. 425 § 2 k.p.k.). Zgodnie z treścią art. 427 § 1 k.p.k.
odwołujący powinien w tej sytuacji sformułować zarzuty skierowane co do całości
rozstrzygnięcia, gdy tymczasem z uzasadnienia środka odwoławczego wynika, że
zarzut błędu (…) wyłącznie został skierowany do rozstrzygnięć wyrokowych
zawartych w pkt. I-VI wyroku ( pkt. pkt. 2,4,6,9,10 i 11aktu oskarżenia). Natomiast
zarzut obrazy przepisów postępowania mających wpływ na treść wyroku, jak
15
wynika również z uzasadnienia apelacji, dotyczy rozstrzygnięcia zawartego w pkt.
IX wyroku (pkt 3 aktu oskarżenia). Uzasadnienie środka odwoławczego
jednoznacznie wskazuje więc na to, że prokurator de facto kwestionuje ustalenia
faktyczne poczynione przez sąd pierwszej instancji oraz podnosi zarzuty obrazy
przepisów postępowania mające wpływ na treść rozstrzygnięcia (art. 7, 366 § 1,
424 § 1 pkt 1) związane z uniewinnieniem ppłk. rez. M. B. od popełnienia
zarzucanych mu aktem oskarżenia czynów, o których mowa w pkt I – VI oraz pkt IX
wyroku w zakresie zmiany opisu czynu. Tak więc przyjąć należało, że prokurator
zaskarżył wyrok w tej części.
Przechodząc do oceny zarzutów apelacji stwierdzić należało na wstępie, że
są one chybione, a ich uzasadnienie w ocenie sądu odwoławczego nie zasługuje
na uwzględnienie. Wbrew temu, co podnosi skarżący, sąd pierwszej instancji
prawidłowo ustalił stan faktyczny w tej części zdarzenia i dokonał oceny dowodów
zgodnie z wymogami art. 7 k.p.k., a także sporządził uzasadnienie zaskarżonego
wyroku czyniąc zadość regułom, o których mowa w art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.
Odnosząc się po kolei do zarzutów apelacyjnych związanych z treścią
rozstrzygnięć wyrokowych, co do czynu z pkt. I wyroku (pkt 2 aktu oskarżenia)
należało podnieść następujące okoliczności. Sąd pierwszej instancji poczynił
ustalenia, że oskarżony w trakcie rozmowy telefonicznej ze swoim znajomym ppłk.
rez. M. Ż., dowiedział się o znajdującej się w WKU w K. „wzorcowej dokumentacji
bojowo-mobilizacyjnej”, a która mogła być udostępniona na potrzeby WKU w C. za
zwyczajową formę podziękowania w postaci butelki alkoholu. Podlegli oskarżonemu
żołnierze i pracownicy ([…]) dobrowolnie złożyli się na zakup butelki whisky „Jack
Daniels”, która została wysłana M. Ż. na adres WKU w K. On z kolei przesłał
oskarżonemu wspomnianą dokumentację, którą oskarżony udostępnił następnie
kpt. K. i kpt. D. Skarżący wprawdzie aprobuje ocenę sądu orzekającego, że w tej
sytuacji oskarżony swoim zachowaniem nie wyczerpał znamion przestępstwa
określonego w art. 228 § 2 k.k. w zw. art. 228 § 1 k.k., to jednakże dopuścił się on
czynu określonego w art. 231 § 1 k.k. W ocenie sądu odwoławczego stanowisko
procesowe zajęte przez sąd pierwszej instancji jest trafne. Przekonują o tym
wywody poczynione w tej części na s. 25-28 uzasadnienia wyroku. W istocie rzeczy
propozycja oskarżonego, czy też sugestia skierowana do podwładnych o
16
skorzystaniu z dokumentacji znajdującej się w WKU w K., a następnie
podziękowanie za nią w formie przekazania butelki alkoholu przez jego
podwładnych osobie, która im udostępniła tę dokumentację na pewno jest rzeczą
naganną z punktu widzenia zasad funkcjonowania instytucji, jaką jest WKU,
jednakże po stronie oskarżonego nie oznacza przekroczenia przez niego
uprawnień bądź niedopełnienia obowiązków penalizowanych przez przepis art. 231
§ 1 k.k. Nie każde bowiem uchybienie w zakresie pełnienia obowiązków
służbowych oznaczać musi naruszenie normy art. 231 § 1 k.k. Tego typu
zachowania i sytuacje z reguły powinny być rozstrzygane na drodze postępowania
dyscyplinarnego.
Co do czynu z pkt. II wyroku (pkt 4 aktu oskarżenia). Prokurator podnosi, że
wyznaczenie A. O. do pełnienia dodatkowego dyżuru portiera przez oskarżonego
stanowiło swoiste ukaranie jej i spowodowało szkodę o charakterze niematerialnym
w postaci utraty prestiżu przez pokrzywdzoną. W tej części sąd pierwszej instancji
ustalił, że w WKU w C. pełnione były dyżury portiera dodatkowo przez pracowników
cywilnych zgodnie z wcześniejszym grafikiem. W bliżej nieustalonym dniu w 2010 r.
dyżur taki pełniła A. O. Oskarżony uznając, że niewłaściwie wykonuje ona swoje
obowiązki portiera (nieprzestrzeganie właściwego wyznaczania miejsc
parkingowych dla interesantów WKU, a nie dla oskarżonego – uwaga SN) polecił
sierż. M. „ujęcie” A. O. w celach szkoleniowych do pełnienia dyżuru dodatkowego.
W wyznaczonym terminie dyżur ona odbyła. W ocenie sądu orzekającego
oskarżony jako Komendant WKU miał prawo wydać takie polecenie i mieściło się
ono w jego uprawnieniach – pkt 7 ust. 2 zadania Komendanta WKU. Nie stanowiło
zatem przekroczenia jego uprawnień (s. 29 uzasadnienia). Należało zgodzić się z
tą oceną dowodów i wskazać li tylko na fakt, że w rzeczy samej nie chodziło o
miejsce parkingowe przynależne oskarżonemu, ale o sposób pełnienia dyżuru
portiera przez A. O.
Co do czynu z pkt. III wyroku (pkt 6 aktu oskarżenia). W ocenie autora
apelacji przekroczenie uprawnień przez oskarżonego miało polegać na wydaniu
polecenia mjr. W. wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec kpt. M. i
pracownika K. S., za to, że nie brali udziału w spotkaniu z okazji Świąt
Wielkanocnych w kwietniu 2010 r., na terenie WKU w C. Sąd pierwszej instancji
17
ustalił, że osoby te rzeczywiście nie brały udziału w tym spotkaniu, pomimo, że
były obecne tego dnia w pracy. Oskarżony po uzyskaniu informacji, że
nieusprawiedliwiły one tej nieobecności, polecił mjr. W. wyjaśnienie tej sytuacji.
Oficer ten sporządził dwie notatki z rozmowy z tymi osobami. Sąd pierwszej
instancji słusznie podniósł, że oskarżony w żaden sposób nie polecił wszcząć
postępowania dyscyplinarnego wobec tych dwóch osób mając na uwadze treść art.
45 ust. 5 ustawy z dnia 9 października 2009 r. o dyscyplinie wojskowej (Dz. U. 2009
Nr 190, poz. 1474 ze zm.) Przekonuje o tym wymownie postępowanie mjr. W.,
które de facto ograniczyło się do sporządzenia dwóch notatek o charakterze
„dyscyplinującym”. W tej sytuacji należało w pełni zgodzić się ze stanowiskiem
procesowym sądu pierwszej instancji.
Co do czynu z pkt. IV i V wyroku (pkt 9 i 10 aktu oskarżenia). Zdaniem
prokuratora uniewinniając oskarżonego od zarzucanych mu przestępstw, sąd
pierwszej instancji poczynił niepełne ustalenia dowodowe w tej materii. In concreto
całkowicie pominął dowód w postaci czynności oględzin książki ewidencji sprzętu
kwaterunkowego oraz ewidencji mienia wojskowego WKU w C. Zaniechano też
oceny oględzin książek, które miały być oprawiane, gdy tymczasem w
postępowaniu przygotowawczym przeprowadzono czynności, z których wynika, że
książki te nie były oprawiane. Do tych kwestii sąd pierwszej instancji odniósł się na
s. 8-9 uzasadnienia (ustalenia faktyczne), a następnie dokonał ich subsumpcji (s.
31-32). W ocenie sądu odwoławczego takie ujęcie zarzutu apelacyjnego w świetle
poczynionych ustaleń czyni go niezrozumiałym i wysoce utrudnia kontrolę
odwoławczą. Zwrócić należało uwagę, że w opisie zarzutu w pkt 9 i 10 aktu
oskarżenia mowa jest o dokumentach służbowych (pkt 9), dokumentacji oficera
dyżurnego, dokumentacji mobilizacyjnej i oprawy książki ewidencji (pkt 10). Sąd
pierwszej instancji bardzo szczegółowo rozważył kwestię ewentualnej
odpowiedzialności karnej oskarżonego i stanowisko swoje prawidłowo uzasadnił.
Zatem w pełni należało je zaaprobować.
Co do czynu z pkt. VI wyroku (pkt 11 aktu oskarżenia). Prokurator akcentuje
w apelacji, że oskarżony w okresie 2008 r.-2010 r. wielokrotnie i to w obecności
innych pracowników WKU w C. poniżał sierż. M. w ten sposób, że ośmieszał go,
zarzucał mu niepoprawne wysławianie się, zmuszał go do wielokrotnego
18
powtarzania jego pytań i relacjonowania przez tegoż podoficera zadań służbowych.
Sąd pierwszej instancji na s. 34 uzasadnienia wyroku ocenił to postępowanie
oskarżonego przez pryzmat art. 350 § 1 k.k. jak również miał na uwadze zeznania
świadka M. złożone na rozprawie w dniu 19 stycznia 2012 r. i stwierdził, że to
zachowanie było całkowicie pozbawione znamion poniżania i przedstawiało się jako
„egzekwowanie regulaminowych zasad żołnierskiego zachowania się”. Dotyczyło to
tylko jednego przypadku, kiedy podoficer ten prowadził szkolenie z pracownikami
cywilnymi jako nieetatowy Komendant ochrony. Wprawdzie należało zaakceptować
stanowisko procesowe sądu pierwszej instancji, to jednakże w ocenie sądu
odwoławczego postępowanie oskarżonego było naganne i nie sprzyjało
powstawaniu prawidłowych relacji przełożony – podwładny. Jest rzeczą oczywistą,
że przełożony ma prawo wymagać od podwładnych właściwego wykonywania
swoich obowiązków, jednakże również i na nim ciąży obowiązek postępowania w
sposób taktowny względem nich. Zadawanie przez oskarżonego swojemu
podwładnemu kilkunastu pytań podczas prowadzonego przez niego szkolenia z
pewnym ujemnym nastawieniem wobec jego osoby, nie może być jednak oceniane
jako poniżanie tej osoby w rozumieniu art. 350 § 1 k.k. W związku z tym sąd
odwoławczy podtrzymał stanowisko procesowe sądu pierwszej instancji w tej
części.
Co do czynu z pkt. IX wyroku (pkt 3 aktu oskarżenia). Prokurator w tej części
podniósł, że sąd pierwszej instancji w sposób mało przekonywający uzasadnił
modyfikację opisu tego czynu, poprzez wyeliminowanie niektórych bezprawnych
zachowań oskarżonego w postaci wydania poleceń E. K. roznoszenia w
godzinach pracy kopert z ulotkami (…), wydanie polecenia M. D. umożliwienia E. K.
podpisania list obecności w pracy, pomimo, iż w tym czasie była ona nieobecna.
Skarżący odnosząc się do regulacji zawartej w art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. wskazał na
modelowe zasady sporządzania uzasadnień orzeczeń przyjęte w praktyce
orzeczniczej. Ocena tego zarzutu w świetle rozstrzygnięcia sądu odwoławczego
staje się bezprzedmiotowa.
Co do apelacji obrońcy.
Obrońca zaskarżył wyrok w części skazującej oskarżonego (pkt VIII-XIV). W
zakresie poszczególnych przypadków „skazań” autor apelacji sformułował dwie
19
grupy zarzutów: obrazy prawa materialnego (art. 231 § 1 i 2 k.k., art. 350 § 1 k.k. w
zb. z art. 216 k.k.), obrazy przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku
(art. art. 4, 5 § 2, 7, 410, 424 § 1 pkt 1 k.p.k.).
Wbrew wywodom skarżącego, w ocenie sądu odwoławczego, brak jest
podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku i uniewinnienia oskarżonego od
popełnienia zarzucanych mu czynów jak podnosi się to w apelacji. Jeżeli chodzi o
ten rodzaj rozstrzygnięcia sąd odwoławczy w tej części przyznał rację skarżącemu
tylko co do czynu z pkt. XII wyroku kwalifikowanego jako przestępstwo określone w
art. 231 § 1 k.k. Sąd pierwszej instancji w tej części ustalił, że do urazu nogi u sierż.
M. miało dojść na zajęciach z wychowania fizycznego 18 lub 21 maja 2010 r.
Oskarżony po otrzymaniu od tego podoficera meldunku w dniu 7 czerwca 2010 r.
powziął uzasadnione wątpliwości co do prawdziwości daty tego zdarzenia. Po
rozmowie z tym podoficerem i po otrzymaniu przez niego pisma w postaci prośby o
wycofanie z obiegu tego meldunku, oskarżony poczynił pisemną adnotację o
wytknięciu uchybienia dyscyplinarnego oraz udzielenie upomnienia temu
podoficerowi (s. 8 i 47 uzasadnienia). Sąd pierwszej instancji uznał w tej sytuacji,
że postępowanie oskarżonego było prawnie niedozwolone i przedstawiało się jako
„samowola urzędnicza” wyczerpująca znamiona przestępstwa określonego w art.
231 § 1 k.k. Z tą oceną nie można się jednak zgodzić. Przyznać należało rację
autorowi apelacji (s.15), że w zaistniałej sytuacji oskarżony prawidłowo postąpił,
stosownie do treści art. 47 ust. 1 pkt 4 powołanej ustawy o dyscyplinie wojskowej.
Sąd pierwszej instancji w powołanych wyżej sytuacjach prawidłowo interpretował
przepisy ustawy o dyscyplinie wojskowej, jednakże w tym omawianym przypadku,
nie wiadomo dlaczego, zaniechał analizy art. 16 pkt. 6 cyt. ustawy. W rzeczy samej
postępowanie oskarżonego w żaden sposób nie przedstawiało się tak jak to ujął
sąd pierwszej instancji. Oskarżony w sposób prawidłowy zareagował na podanie
nieprawdy przez swojego podwładnego i wytknął mu jego postępowanie, jednakże
nie wymierzył mu kary dyscyplinarnej upomnienia, ponieważ nie wszczęto w tej
sprawie żadnego postępowania dyscyplinarnego (art. 26 cyt. ustawy). Oskarżony
nie przekroczył więc swoich uprawnień, działał więc w granicach swoich
obowiązków służbowych, a zatem należało go uniewinnić od popełnienia tego
przestępstwa.
20
Natomiast w ocenie sądu odwoławczego przypisane oskarżonemu czyny w
pkt. IX i X (pkt 5 aktu oskarżenia), XI (pkt 7 aktu oskarżenia), pkt XIII wyroku (pkt 12
aktu oskarżenia) znamionują się znikomym stopniem ich społecznej szkodliwości w
ujęciu art. 1 § 2 k.k. w zw. z art. 115 § 2 k.k. Niewątpliwie przyjęte tam
postępowanie oskarżonego było naganne, jednakże ocena całokształtu
okoliczności podmiotowo – przedmiotowych tych czynów prowadzi do wniosku, iż
nie stanowiły one przestępstw przekroczenia uprawnień i znieważenia
podwładnych. Przekroczenie uprawnień przez oskarżonego z punktu widzenia
właściwego funkcjonowania WKU w C. dotyczyło zdarzeń błahych. Znieważenie
natomiast podwładnych było czynem jednorazowym i jako takie nie wywołało u
pokrzywdzonych poczucia głębokiej krzywdy i goryczy. Z kolei oskarżony swoją
długoletnią wzorową służbą wojskową dowiódł, że te postępowania były czynami
odosobnionymi i w żaden sposób nie uprawniają do sformułowania wniosku, że
były one karygodne z punktu widzenia prawa karnego materialnego.
Sąd odwoławczy nie podzielił jednak wniosku obrońcy o uniewinnienie
oskarżonego od popełnienia przypisanych mu czynów w pkt. VIII i XIV wyroku i w
tej części uznał za celowe uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy w
tym zakresie sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania z
następujących powodów. Jak podniesiono wyżej, sąd pierwszej instancji w
przeważającej większości dokonał właściwej oceny materiału dowodowego. W
sprawie tej, gdzie najpoważniejszy zarzut de facto jest pomówieniem, gdzie
podwładny bez wiedzy oskarżonego nagrywa rozmowę z nim i gdzie przełożony
oskarżonego bez wiedzy jego spotyka się z żołnierzami i pracownikami WKU w C.
ta ocena powinna rozciągać się na całość materiału dowodowego, a tak jednak nie
jest. Jeżeli chodzi o czyn z pkt. VIII wyroku poza sporem jest, że jedynym
bezpośrednim dowodem przeciwnym wyjaśnieniom oskarżonego były zeznania A.
B. złożone w śledztwie jak i podczas rozprawy. Sąd pierwszej instancji, pomimo ich
„niedoskonałości” (s. 35-37), uznał je za wiarygodne. Zwrócić jednak należało
uwagę, że ta „niedoskonałość” zeznań A. B. dotyczyła istotnych okoliczności czynu
przypisanego oskarżonemu. A. B., jak ustalono, została zatrudniona w maju 2008
r., na stanowisku referenta kancelarii tajnej i niespełna po 8 miesiącach, w grudniu
2008 r., oskarżony miał złożyć jej propozycję, że przyzna jej nagrodę pieniężną,
21
jeżeli zgodzi się ona przeznaczyć ją na zakup aparatu fotograficznego, który będzie
wykorzystywany w WKU w C. Aparat ten zakupiła w sklepie w C., jednakże nie
pamiętała jakiej jest on marki. Aparat ten miała wręczyć oskarżonemu w
określonym dniu i to w obecności koleżanki z pracy. Z dalszych jej zeznań i ustaleń
wynika, że aparatu tego nie mogła wręczyć oskarżonemu, ponieważ była to wolna
sobota i WKU w C. nie funkcjonowała, a koleżanka z pracy M. D. nie widziała
momentu wręczenia aparatu oskarżonemu przez A. B. Natomiast M. D., W. P. i S.
R. o fakcie zakupu aparatu wiedzieli od A. B. W postępowaniu przygotowawczym i
w postępowaniu sądowym nie zdołano ustalić, co się stało z tymże aparatem.
Natomiast oskarżony wyjaśnił, iż dysponuje swoim własnym aparatem
fotograficznym i zeznania A. B. określił jako zemstę za zwolnienie jej z pracy w
ramach redukcji etatów.
W zaistniałej sytuacji zeznania A. B. należało ocenić zgodnie z wymogami
art. 7 k.p.k. i wszechstronnie rozważyć okoliczności wynikające z jej zeznań, w tym
ocenić kwestię jej wiarygodności, bowiem nie jest rzeczą zwyczajną, kiedy to nowo
przyjęty pracownik otrzymuje od swojego przełożonego propozycję, która w istocie
rzeczy jest naruszeniem prawa. Z doświadczenia życiowego wynika, że tego typu
propozycje składane są w sytuacjach, kiedy osoby te znają się dosyć długo, darzą
się zaufaniem, wzajemnie liczą na dyskrecję, obawiając się słusznie, że
okoliczności tej propozycji mogą być ujawnione. Z tego też względu ocena zeznań
A. B. nie do końca została przeprowadzona w sposób prawidłowy i powinna być
ona zweryfikowana o te uwarunkowania. I z całą pewnością nie można wykluczyć
takiej sytuacji, że oskarżony mógł zostać przez nią pomówiony wydaniem polecenia
jej zakupu aparatu fotograficznego, na potrzeby WKU w C. z pieniędzy uprzednio
przyznanej jej nagrody. Nie przesądzając rzecz jasna kwestii winy oskarżonego w
tej części należało zaskarżony wyrok w zakresie czynów z pkt VIII i XIV (zachodzi
łączna ich ocena) wszak chodzi o wiarygodność A. B. również w zakresie pkt. XIV
wyroku, uchylić i sprawę w tym zakresie przekazać sądowi pierwszej instancji do
ponownego rozpoznania. Zachodzi konieczność ponownego przesłuchania świadka
A. B., a jeżeli sąd uzna to za celowe, także M. D., W. P. czy S. R., a następnie
dokonanie oceny tych dowodów zgodnie z wymogami art. 7 k.p.k. oraz art. 424 § 1
pkt 1 k.p.k.
22
O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k.