Pełny tekst orzeczenia

Sygn. VPa 207/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2013 roku

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim,

Wydział V w składzie:

Przewodniczący: SSO Mariola Mastalerz

Sędziowie: SSO Magdalena Marczyńska

SSR del. Marcin Wojciechowski (spr.)

Protokolant: sekr.sądowy Anna Fijołek

po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa SP ZOZ Szpital (...) w O.

przeciwko J. S. (1)

o odszkodowanie z tytułu rozwiązania przez pozwaną umowy o pracę na podstawie art.55 1 kodeksu pracy i z powództwa wzajemnego pozwanej o odszkodowanie

na skutek apelacji powoda SP ZOZ Szpital (...) w O.

od wyroku Sądu Rejonowego w T. IV Wydziału Pracy

z dnia 2 sierpnia 2012r.

sygn. IV P 2/12

I zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 (pierwszym) w ten sposób, że:

1. zasądza od pozwanej J. S. (1) na rzecz powoda SP ZOZ Szpitala (...) w O. kwotę 1509 (jeden tysiąc pięćset dziewięć) złotych oraz oddala powództwo główne w pozostałej części;

2. zasądza od pozwanej J. S. (1) na rzecz powoda SP ZOZ Szpitala (...) w O. kwotę 225 (dwieście dwadzieścia pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w zakresie pozwu głównego;

II. zmienia zaskarżony wyrok w punktach 2 ( drugim), 3 (trzecim) i 4 (czwartym)
w ten sposób, że:

1.  oddala powództwo wzajemne,

2.  zasądza od J. S. (1) na rzecz SP ZOZ Szpitala (...)
w O. kwotę 135 (sto trzydzieści pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu w zakresie pozwu wzajemnego;

III. oddala apelację w pozostałej części;

IV. zasądza od J. S. (1) na rzecz SP ZOZ Szpitala (...)
w O. kwotę 97,50 (dziewięćdziesiąt siedem 50/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą od pozwu wzajemnego
oraz znosi te koszty w zakresie pozwu głównego.

Sygn. akt V Pa 207/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 21 października 2011 roku powód SP ZOZ Szpital (...) w O. wniósł o zasądzenie od pozwanej J. S. (2) odszkodowania w kwocie 3.427,00 PLN tytułem bezzasadnego rozwiązania stosunku pracy przez pracownika bez wypowiedzenia.

W odpowiedzi na pozew z dnia 12 grudnia 2011 roku pozwana J. S. (2) nie uznała powództwa i wniosła o jego oddalenie kwestionując powództwo zarówno co do zasady jak i co do wysokości.

W dniu 15 grudnia 2011 roku pozwana J. S. (2) wniosła przeciwko SP ZOZ Szpital (...) w O. pozew wzajemny, w którym wniosła o zasądzenie od powoda – pozwanego wzajemnego odszkodowania w kwocie 1.098,00 PLN tytułem odszkodowania.

Powodowy SP ZOZ Szpital (...) w O. – pozwany wzajemny nie uznał powództwa wzajemnego i wniósł o jego oddalenie w całości.

Wyrokiem z dnia 2 sierpnia 2012 roku w sprawie IV P – Pm 2/12 Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim oddalił powództwo SP ZOZ Szpitala (...) w O. i uwzględniając powództwo wzajemnie zasądził na rzecz J. S. (2) od SP ZOZ Szpital (...) w O. odszkodowanie w kwocie 1.098,00 PLN z ustawowymi odsetkami oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 450,00 PLN.

Podstawą rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego były następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

J. S. (2) po ukończeniu studiów medycznych przez okres 13 miesięcy odbywała staż podyplomowy w Szpitalu w T.. Po zakończeniu stażu w celu zrobienia specjalizacji z zakresu chorób wewnętrznych zawarła w dniu 12 listopada 2009 roku z SP ZOZ Szpital (...) w O. umowę o pracę na czas określony – 5 lat ( czas kształcenia specjalizacyjnego ). Pozwana została zatrudniona w charakterze młodszego asystenta w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem 3.170,00 PLN.

Zawarta umowa o pracę nie zawierała klauzuli pozwalającej stronom jej rozwiązanie za wypowiedzeniem.

W lipcu 2010 roku powódka zaczęła korzystać ze zwolnień lekarskich w okresie ciąży, a następnie z urlopu macierzyńskiego. Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego pozwana wykorzystała urlop wypoczynkowy.

Pozwana mówiła, że karmi dziecko piersią i zamierza karmić do roku, nie będzie w stanie pełnić dyżurów. Mówiła to ordynatorowi oddziału wewnętrznego, który pełnił jednocześnie funkcję kierownika jej specjalizacji. Doszło do nieporozumień w kwestii akceptacji planu specjalizacji.

W związku z powyższym pozwana wystąpiła do dyrektora powodowego Szpitala z pisemną ofertą rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron.

Pozwana chciała kontynuować specjalizację w Szpitalu w T.. Pozwana mówiła dyrektorowi powodowego Szpitala, że karmi piersią, że chce pogodzić obowiązki matki i lekarza, a rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron oraz kontynuowanie specjalizacji w Szpitalu w T., z uwagi na zamieszkiwanie wT.., umożliwi jej pogodzenie roli matki i lekarza.

Dyrektor Szpitala w O. odmówił pozwanej rozwiązani umowy na mocy porozumienia stron. Pozwana poczuła się dyskryminowana jako młoda matka, że Szpital kwestionuje jej prawa wynikające z macierzyństwa wynikające z kodeksu pracy.

Pozwana pismem z dnia 17 października 2011 roku rozwiązała umowę o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 1 1 kodeksu pracy. W piśmie pozwana zarzuciła pracodawcy naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika, naruszenie zasad współżycia społecznego, przejawy jej dyskryminacji z uwagi na sytuację rodzinną związaną z rodzicielstwem.

W momencie złożenia oświadczenia pracodawcy pozwana była już w posiadaniu pisemnej zgody Wojewódzkiego Centrum Zdrowia Publicznego w Ł. na zmianę miejsca kontynuowania szkolenia specjalizacyjnego w (...) Spółka z o.o. w T. – Oddział Chorób Wewnętrznych.

Powodowy Szpital nie zgodził się na rozwiązanie stosunku pracy na mocy porozumienia stron z uwagi na brak lekarzy na Oddziale Wewnętrznym.

Dla powodowego Szpitala pismo Wojewódzkiego Centrum Zdrowia Publicznego w Ł., wyrażające zgodę na kontynuację szkolenia specjalizacyjnego w Szpitalu w T. nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia tej sprawy.

Dyrektor powodowego Szpitala wniósł do Komisji Etyki Lekarskiej przy Okręgowej Izbie Lekarskiej w Ł. o zbadanie czy pozwana nie dopuściła się naruszenia zasad etyki lekarskiej. Komisja Etyki Lekarskiej przy Okręgowej Izbie Lekarskiej w Ł. stwierdziła, iż zachowanie powódki w stosunku do pracodawcy nie miało znamion lekceważenia i uwarunkowane było problemami z ciążą i macierzyństwem.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo SP ZOZ Szpitala (...) w O. nie zasługuje na uwzględnienie, a zachowanie pozwanej J. S. (2), które miało miejsce przed rozwiązaniem umowy jak i rozwiązanie stosunku pracy w trybie art. 55 §1 1 k.p. było prawidłowe, uzasadnione i zgodne z prawem.

Zdaniem Sądu I Instancji powodowy pracodawca naruszył słuszny interes pozwanej wynikający z rodzicielstwa i macierzyństwa. Stanowisko to Sąd Rejonowy wywiódł z analizy treści art. 187 §1 k.p. regulującego uprawnienia pracownicy karmiącej piersią do dwóch półgodzinnych przerw w pracy i stwierdził, iż prawo to było niemożliwe przy zamieszkaniu w T. i świadczeniu pracy w O.. Dlatego też wystąpienie pozwanej o rozwiązanie stosunku pracy za porozumieniem stron było zasadne, a wobec odmowy powodowego Szpitala, zasadnym było rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia.

Ustalenie zasadności rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia skutkuje, zdaniem Sądu Rejonowego, bezzasadnością powództwa powodowego Szpitala, a zarazem zasadnością powództwa wzajemnego zgłoszonego przez pozwaną.

Powyższy wyrok zaskarżył w całości powodowy SP ZOZ Szpital (...) w O. podnosząc, iż Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia przepisów prawa materialnego mające istotny wpływ na wynik sprawy polegające na naruszeniu:

- art. 55 §1 1 k.p. poprzez jego zastosowanie i przyjęcie, że powód dopuścił się ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych wobec pozwanej;

- art. 187 § 1 k.p. poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, że powód odmówił pozwanej skorzystania z uprawnienia wynikającego z tegoż przepisu, w sytuacji gdy powód odmówił pozwanej rozwiązanie stosunku pracy za porozumieniem stron;

- art. 62 2§1 k.p. poprzez jego niezastosowanie i nieuwzględnienie roszczenia powoda;

- art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. w zw. z art. 300 k.p. poprzez błędne zastosowanie i zasądzenie odsetek ustawowych na rzecz pozwanej od dnia wytoczenia powództwa wzajemnego, nie zaś od dnia doręczenia pozwu wzajemnego powodowemu szpitalowi

oraz naruszenie przepisów prawa procesowego, mającego istotny wpływ na wynik sprawy, a polegającego na naruszeniu:

- art. 233 §1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego w celu ustalenia faktów mających istotne znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, dokonanie dowolnej oceny zebranego materiału dowodowego i poczynienie ustaleń nie mających potwierdzenia w zgromadzonych dowodach

W konkluzji apelacji powodowy Szpital wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kwoty 3.135,19 PLN orazo zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów postępowania za obie instancje według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Tomaszowie Mazowieckim do ponownego rozpoznania i zasądzenia na rzecz pozwanego kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

zważył co następuje :

Analiza zarzutów podniesionych przez pozwanego wskazuje na zasadność apelacji.

W pierwszej kolejności należy uznać za zasadny zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów. Należy zgodzić się z pozwanym, że ocena materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie cechowała się dowolnością, bez wszechstronnego rozważenia wszystkich dowodów. Przy konstrukcji stanu faktycznego Sąd Rejonowy oparł się w istocie na twierdzeniach pozwanej ignorując okoliczności wynikające z dowodów przeprowadzonych na wniosek powoda, a w szczególności zeznań świadka J. M. oraz zeznań występującego w imieniu powodowego Szpitala (...)

Dokonując ustaleń w niniejszej sprawie Sąd I instancji winien wziąć pod uwagę, iż podstawą rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia przez pracownika w trybie art. 55§1 1 k.p. ma być ciężkie naruszenie praw pracowniczych przez pracodawcę.

Badanie tych okoliczności winno mieścić się w granicach wyznaczonych przez pracownika w złożonym oświadczeniu woli.

Powoduje to, iż należało uznać ocenę materiału dowodowego za dowolną, a tym samym nie pozwalającą Sądowi Odwoławczemu na ocenę rozumowania Sądu I Instancji.

Przez analogię do podobnego zwrotu zawartego w art. 52 § 1 k.p., użyte w art. 55 § 11 k.p. określenie "ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków" należy interpretować jako bezprawne (bo sprzeczne z obowiązującymi przepisami bądź zasadami współżycia społecznego) działania lub zaniechania pracodawcy, polegające na niedopełnieniu podstawowych obowiązków objętych treścią stosunku pracy i noszące znamiona "ciężkości" tak w sensie przedmiotowym (wobec zagrożeń, jakie stanowią one dla istotnych interesów pracownika) jak i podmiotowym (z uwagi na kwalifikowaną postać przypisywanej pracodawcy winy) – wyrok SN z dnia 10 maja 2012 roku II PK 220/11.

Analizując okoliczności wskazane przez pozwaną w oświadczeniu woli oraz wskazywane w toku postępowania należy wskazać, iż jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę nie można traktować odmowy rozwiązania stosunku pracy za porozumieniem stron. Porozumienie stron jest umową i wymaga do zaistnienia zgodnej woli obu stron. Oceniając brak woli pracodawcy nie można pominąć przyczyn takiego stanowiska. Celem Szpitala jest zaspakajanie potrzeb ludności z zakresu ochrony zdrowia i wymaga to określonego minimalnego zasobu wykwalifikowanej kadry lekarskiej. Z twierdzeń powoda wynika, iż do zaspakajania tych potrzeb konieczna była także praca świadczona przez pozwaną.

Wbrew stwierdzeniu Sądu Rejonowego nie doszło do naruszenia art. 187 § 1 k.p. pozwana w istocie nie podjęła pracy i nie próbowała korzystać z wynikającego z tej normy uprawnienia. Stanowisko pozwanej oparte było na twierdzeniu, iż wykonywanie pracy w O. może uniemożliwić jej korzystanie z tego prawa. Stanowisko to przyjął Sąd I instancji, nie zważając, iż zasadną przyczyną rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia ma być naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę nie zaś potencjalna możliwość takiego naruszenia.

Za błędne należało uznać arbitralne stwierdzenie Sądu I instancji, iż niemożliwym jest wykorzystanie uprawnienia z art. 187 § 1 k.p. przez pracownika zamieszkałego w T. a świadczącego pracę w O.. Sąd Rejonowy nie ustalił, ani nie próbował ustalać jaką drogę do pokonania ma pozwana i ile zajmuje ona czasu, nie próbował ustalać w jaki sposób powód zamierza korzystać z uprawnienia do przerw w pracy na karmienie. Ustawodawca przewidział przecież możliwość wcześniejszego kończenia pracy przez pracownika.

Powyższe wskazuje, iż zdaniem Sądu Okręgowego brak jest podstaw do stwierdzenia, iż powodowy dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków względem pozwanej.

Powyższe konstatacja skutkuje uznaniem roszczenia powodowego pracodawcy o odszkodowanie zgodnie z art. 61 1k.p. za zasadne, a tym samym roszczenia pozwanej J. S. (2) zgłoszonego w pozwie wzajemnym za bezzasadne i podlegające oddaleniu.

Wysokość odszkodowania ustala się zgodnie z art. 61 2 §1 k.p. biorąc pod uwagę w przypadku umowy o pracę na czas określony w wysokość wynagrodzenia za okres 2 tygodni wyliczoną jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy.

W ocenie Sądu Okręgowego należy podzielić zarzut pozwanej, iż kwota odszkodowania wyliczona przez pozwanego jest zawyżona. Pozwany błędnie wziął pod uwagę składniki wynagrodzenia wypłacone w okresie przekraczającym 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu – § 17 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. (Dz. U. z dnia 9 stycznia 1997 r.).

Zdaniem Sądu Okręgowego jako podstawa do naliczenia ekwiwalentu winna być brana pod uwagę kwota 3170,00 PLN co biorąc pod uwagę obowiązujący w roku 2011 mnożnik 21 i konieczność ustalenia wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni wskazuje na zasadność roszczenia o odszkodowanie w kwocie 1509,00 PLN, w pozostałej części dochodzone odszkodowanie należy uznać za zawyżone i podlegające oddaleniu.

Dlatego też Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok zasądzając na rzecz powoda SP ZOZ Szpital (...) w O. odszkodowanie w kwocie 1509,00 PLN oddalając powództwo w pozostałej części. Powództwo wzajemne wniesione przez pozwaną J. S. (2) jako niezasadne podlegało oddaleniu w całości.

O kosztach postępowania Sąd Odwoławczy orzekł biorąc pod uwagę wynikającą z art. 98 k.p.c. zasadę odpowiedzialności za wynik procesu.