II CZ 37/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:23-10-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 37/14
POSTANOWIENIE
Dnia 25 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marian Kocon (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSA Barbara Trębska
w sprawie z powództwa Syndyka masy upadłości M. – B. spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą
w R.
przeciwko G. Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 25 września 2014 r.,
zażalenia strony pozwanej
na wyrok Sądu Apelacyjnego
z dnia 11 grudnia 2013 r.
uchyla zaskarżony wyrok.
2
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 20 lutego 2013 r. oddalił powództwo
Syndyka Masy Upadłości M.-B. spółka z o.o. z siedzibą w R. w sprawie przeciwko
G. spółka z o.o. z siedzibą w K., o zapłatę. Powód dochodził zapłaty za wykonanie
prac związanych z realizacją umowy zawartej z pozwaną. Sąd Okręgowy uznał, że
powód nie wykazał, iż prace za które domaga się zapłaty nie były objęte umową.
Ponadto powód nie zgłosił tych robót jako dodatkowych w ramach procedury
przewidzianej w umowie.
Na skutek apelacji powoda Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 11 grudnia 2013
r. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu do ponownego
rozpoznania. Sąd przyjął, że roboty za które powód żąda wynagrodzenia zostały
wykonane przy akceptacji pozwanego, który korzysta z efektów tych prac. Powód
nie miał obowiązku szczegółowego sprawdzania dostarczonej dokumentacji. Tym
samym do żądania pozwu powinny znaleźć zastosowanie przepisy art. 410 § 1 k.c.
w zw. z art. 405 k.c. Brak rozważenia rozliczenia robót przez sąd I instancji oznacza
nierozpoznanie „de facto" istoty sprawy.
Orzeczenie to zaskarżył pozwany, zarzucając naruszenie art. 386 § 4 k.p.c.,
art. 233 k.p.c. oraz art. 378§1 k.p.c. Pozwany wniósł o uchylenie w całości wyroku
Sądu Apelacyjnego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 386 § 4 k.p.c., poza wypadkami określonymi w § 2 i 3, sąd
drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego
rozpoznania tylko w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty
sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania
dowodowego w całości. Treść omawianych przepisów wskazuje, że możliwość
uchylenia wyroku przez sąd drugiej instancji została ograniczona wyłącznie do
sytuacji wyczerpująco w tych przepisach wymienionych. Oznacza to, że nie ma
podstawy do dokonywania wykładni rozszerzającej przesłanki „nierozpoznania
istoty sprawy" (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2012 r.,
II CZ 141/12, niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2013 r.,
3
II CZ 193/12 niepubl.). Powyższy wniosek wynika również z właściwości
postępowania apelacyjnego, które obejmuje merytoryczne rozpoznanie sprawy.
Sąd odwoławczy, kontynuując postępowanie przed sądem pierwszej instancji,
rozpoznaje sprawę na nowo w sposób w zasadzie nieograniczony.
W rozpoznawanej sprawie Sąd Apelacyjny nie wyjaśnił precyzyjnie przyczyn
uchylenia wyroku i przekazania sprawy Sądowi Okręgowego do ponownego
rozpoznania. W jednym fragmencie uzasadnienia wskazał bowiem na brak
rozliczenia robót objętych żądaniem pozwu, zaś w innym fragmencie uzasadnienia
wskazuje na uniemożliwienie powodowi wykazania, że wykonał roboty dodatkowe
nie objęte zakresem umowy. Jednak bez względu na tą niejasność nie można
przyjąć, że w sprawie zachodzą podstawy do uchylenia wyroku na podstawie art.
386 § 4 k.p.c. W szczególności trzeba podkreślić, że samo niewyjaśnienie
wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy nie jest
równoznaczne z nierozpoznaniem jej istoty (zob. wyrok Sądu Najwyższego
z 22 kwietnia 1999 r., II UKN 589/98, OSNP 2000, nr 12, poz. 483).
Sąd I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe dotyczące
dochodzonego roszczenia, odniósł się do szeregu kwestii prawnych podnoszonych
przez strony w toku postępowania, dokonał na tej podstawie oceny prawnej
żądania częściowo zaakceptowanej przez Sąd Apelacyjny. Jak można mniemać
z uzasadnienia tego Sądu jedyny brak jaki podniósł to zaniechanie dowodu z opinii
biegłego na okoliczność czy wykonane roboty były objęte umową i jaka jest ich
wartość. Z uwagi na podniesione wyżej właściwości postępowania apelacyjnego,
ten dowód mógł zostać przeprowadzony przez Sąd II instancji. Braki w zakresie
ustaleń faktycznych nie są zatem tak rozległe i na tyle determinujące
treść rozstrzygnięcia, aby można było uznać, że przeprowadzenie przez Sąd
Apelacyjnej uzupełniającego postępowania dowodowego będzie równoznaczne
z rozpoznaniem sprawy w jednej tylko instancji.
Uznając zarzut naruszenia art. 386 § 4 k.p.c. za uzasadniony, Sąd
Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. uchylił
zaskarżony wyrok, a orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego
4
pozostawił, zgodnie z 108 § 2 w zw. z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c., Sądowi
Apelacyjnemu.
POSTANOWIENIE
Dnia 25 września 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marian Kocon (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSA Barbara Trębska
w sprawie z powództwa Syndyka masy upadłości M. – B. spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą
w R.
przeciwko G. Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 25 września 2014 r.,
zażalenia strony pozwanej
na wyrok Sądu Apelacyjnego
z dnia 11 grudnia 2013 r.
uchyla zaskarżony wyrok.
2
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 20 lutego 2013 r. oddalił powództwo
Syndyka Masy Upadłości M.-B. spółka z o.o. z siedzibą w R. w sprawie przeciwko
G. spółka z o.o. z siedzibą w K., o zapłatę. Powód dochodził zapłaty za wykonanie
prac związanych z realizacją umowy zawartej z pozwaną. Sąd Okręgowy uznał, że
powód nie wykazał, iż prace za które domaga się zapłaty nie były objęte umową.
Ponadto powód nie zgłosił tych robót jako dodatkowych w ramach procedury
przewidzianej w umowie.
Na skutek apelacji powoda Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 11 grudnia 2013
r. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu do ponownego
rozpoznania. Sąd przyjął, że roboty za które powód żąda wynagrodzenia zostały
wykonane przy akceptacji pozwanego, który korzysta z efektów tych prac. Powód
nie miał obowiązku szczegółowego sprawdzania dostarczonej dokumentacji. Tym
samym do żądania pozwu powinny znaleźć zastosowanie przepisy art. 410 § 1 k.c.
w zw. z art. 405 k.c. Brak rozważenia rozliczenia robót przez sąd I instancji oznacza
nierozpoznanie „de facto" istoty sprawy.
Orzeczenie to zaskarżył pozwany, zarzucając naruszenie art. 386 § 4 k.p.c.,
art. 233 k.p.c. oraz art. 378§1 k.p.c. Pozwany wniósł o uchylenie w całości wyroku
Sądu Apelacyjnego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 386 § 4 k.p.c., poza wypadkami określonymi w § 2 i 3, sąd
drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego
rozpoznania tylko w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty
sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania
dowodowego w całości. Treść omawianych przepisów wskazuje, że możliwość
uchylenia wyroku przez sąd drugiej instancji została ograniczona wyłącznie do
sytuacji wyczerpująco w tych przepisach wymienionych. Oznacza to, że nie ma
podstawy do dokonywania wykładni rozszerzającej przesłanki „nierozpoznania
istoty sprawy" (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2012 r.,
II CZ 141/12, niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2013 r.,
3
II CZ 193/12 niepubl.). Powyższy wniosek wynika również z właściwości
postępowania apelacyjnego, które obejmuje merytoryczne rozpoznanie sprawy.
Sąd odwoławczy, kontynuując postępowanie przed sądem pierwszej instancji,
rozpoznaje sprawę na nowo w sposób w zasadzie nieograniczony.
W rozpoznawanej sprawie Sąd Apelacyjny nie wyjaśnił precyzyjnie przyczyn
uchylenia wyroku i przekazania sprawy Sądowi Okręgowego do ponownego
rozpoznania. W jednym fragmencie uzasadnienia wskazał bowiem na brak
rozliczenia robót objętych żądaniem pozwu, zaś w innym fragmencie uzasadnienia
wskazuje na uniemożliwienie powodowi wykazania, że wykonał roboty dodatkowe
nie objęte zakresem umowy. Jednak bez względu na tą niejasność nie można
przyjąć, że w sprawie zachodzą podstawy do uchylenia wyroku na podstawie art.
386 § 4 k.p.c. W szczególności trzeba podkreślić, że samo niewyjaśnienie
wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy nie jest
równoznaczne z nierozpoznaniem jej istoty (zob. wyrok Sądu Najwyższego
z 22 kwietnia 1999 r., II UKN 589/98, OSNP 2000, nr 12, poz. 483).
Sąd I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe dotyczące
dochodzonego roszczenia, odniósł się do szeregu kwestii prawnych podnoszonych
przez strony w toku postępowania, dokonał na tej podstawie oceny prawnej
żądania częściowo zaakceptowanej przez Sąd Apelacyjny. Jak można mniemać
z uzasadnienia tego Sądu jedyny brak jaki podniósł to zaniechanie dowodu z opinii
biegłego na okoliczność czy wykonane roboty były objęte umową i jaka jest ich
wartość. Z uwagi na podniesione wyżej właściwości postępowania apelacyjnego,
ten dowód mógł zostać przeprowadzony przez Sąd II instancji. Braki w zakresie
ustaleń faktycznych nie są zatem tak rozległe i na tyle determinujące
treść rozstrzygnięcia, aby można było uznać, że przeprowadzenie przez Sąd
Apelacyjnej uzupełniającego postępowania dowodowego będzie równoznaczne
z rozpoznaniem sprawy w jednej tylko instancji.
Uznając zarzut naruszenia art. 386 § 4 k.p.c. za uzasadniony, Sąd
Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. uchylił
zaskarżony wyrok, a orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego
4
pozostawił, zgodnie z 108 § 2 w zw. z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c., Sądowi
Apelacyjnemu.