Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 235/14
POSTANOWIENIE
Dnia 7 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Henryk Gradzik (przewodniczący)
SSN Marian Buliński
SSN Krzysztof Cesarz (sprawozdawca)
Protokolant Barbara Kobrzyńska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Beata Mik,
w sprawie P. P.
skazanego z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i innych
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 7 listopada 2014 r.,
kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 27 marca 2014 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w P.
z dnia 22 kwietnia 2013 r.
1) oddala kasację jako oczywiście bezzasadną,
2) obciąża skazanego kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2013 r., sygn. akt […],
uznał P. P. za winnego:
I. czynu wypełniającego dyspozycję art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i
297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i 12 k.k. polegającego na tym, że
oskarżony od lipca 2004 r. do stycznia 2005 r. w P., działając wspólnie i w
porozumieniu z M. P. i U. U., przy czym z U.U. w okresie od lipca 2004 r. do
2
września 2004 r., w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowych oraz w celu
uzyskania od Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych dofinansowania do wynagrodzeń pracowników
niepełnosprawnych firmy „P. M. P. Zakład Pracy Chronionej” w łącznej
kwocie 2.943.991,20 zł, przedłożył nierzetelne i poświadczające nieprawdę
dokumenty w postaci wniosków o dofinansowanie do wynagrodzeń za okres
od maja 2004 r. do grudnia 2004 r. pracowników niepełnosprawnych, w
których zawarł mające istotne znaczenie dla uzyskania przedmiotowego
dofinansowania niezgodne z prawdą dane dotyczące zatrudnienia
wskazanych we wnioskach osób niepełnosprawnych i wysokości
wypłacanego wynagrodzenia i poprzez wprowadzenie Państwowego
Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w błąd co do rzetelności i
prawdziwości przedkładanych dokumentów oraz co do faktu świadczenia
pracy przez pracowników wymienionych we wnioskach i wysokości
wypłacanego im wynagrodzenia, a także co do wysokości należnego firmie
„P. M. P. Zakład Pracy Chronionej”, czym doprowadził PFRON do
niekorzystnego rozporządzania mieniem w postaci pieniędzy w łącznej
kwocie 2.038.981,92 zł., a nadto usiłował doprowadzić do niekorzystnego
rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w łącznej kwocie 905.009,28
zł., lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na odmowę przyznania
dofinansowania i za czyn ten na podstawie art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 286
§ 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył karę 3 lat pozbawienia wolności,
II. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 286 § 1 k.k. i 297 § 1 k.k. w zw. z art.
11 § 2 k.k. i 12 k.k. przez to, że oskarżony w okresie od maja 2005 r. do lipca
2005 r. w P., działając w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz w celu
uzyskania od Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych dofinansowania do wynagrodzeń pracowników
niepełnosprawnych firmy M. w łącznej kwocie 43.224,43 zł., przedłożył
nierzetelne i poświadczające nieprawdę dokumenty w postaci wniosków o
dofinansowanie do wynagrodzeń za okres od kwietnia 2005 r., do czerwca
3
2005 r. pracowników niepełnosprawnych, w których zawarł mające istotne
znaczenie dla uzyskania przedmiotowego dofinansowania niezgodne z
prawdą dane dotyczące zatrudnienia wskazanych we wnioskach osób
niepełnosprawnych i wysokości wypłacanego wynagrodzenia i poprzez
wprowadzenie Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych w błąd co do rzetelności i prawdziwości przedkładanych
dokumentów oraz co do faktu świadczenia pracy przez pracowników
wymienionych we wnioskach i wysokości wypłacanego im wynagrodzenia, a
także co do wysokości należnego firmie M. dofinasowania, doprowadził
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych do
niekorzystnego rozporządzania mieniem w postaci pieniędzy w łącznej
kwocie 43.224,43 zł. i na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. art. 11 § 3
k.k. wymierzył karę roku pozbawienia wolności,
III. czynu realizującego znamiona art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i 297
§ 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i 12 k.k. w ten sposób, że oskarżony w
listopadzie 2005 r., w Ś. i P., działając wspólnie i w porozumieniu z inną
ustaloną osobą, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz w celu
uzyskania od Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych dofinansowania do wynagrodzeń pracowników
niepełnosprawnych firmy L. S. w łącznej kwocie 280.964,66 zł., przedłożył
nierzetelne i poświadczające nieprawdę dokumenty w postaci wniosków o
dofinansowanie do wynagrodzeń za październik 2005 r. pracowników
niepełnosprawnych, w których zawarł mające istotne znaczenie dla
uzyskania przedmiotowego dofinansowania niezgodne z prawdą dane
dotyczące zatrudnienia wskazanych we wnioskach osób niepełnosprawnych
i wysokości wypłacanego wynagrodzenia i poprzez wprowadzenie w błąd
Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych co do
rzetelności i prawdziwości przedkładanych dokumentów oraz co do faktu
świadczenia pracy przez pracowników wymienionych we wnioskach o
wysokości wypłacanego im wynagrodzenia, a także co do wysokości
należnego L. S. dofinansowania, doprowadził Państwowy Fundusz
4
Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych do niekorzystnego rozporządzania
mieniem w postaci pieniędzy w kwocie 260.424,40 zł, a nadto usiłował
doprowadzić do niekorzystnego rozporządzania mieniem w postaci
pieniędzy w kwocie 20.540,26 zł i na podstawie art. 294 § 1 k.k. w zw. z art.
286 § 1 k.k. i 116 § 3 k.k. wymierzył mu karę roku i 10 miesięcy pozbawienia
wolności,
IV. czynu wypełniającego dyspozycję art. 286 § 1 k.k. i 297 § 1 k.k. w zw. z art.
w zw. z art. 11 § 2 k.k. i 12 k.k. przez to, że oskarżony od listopada 2005 r.
do stycznia 2006 r. w R. i W., działając w krótkich odstępach czasu, w
wykonaniu z góry powziętego zamiaru, wspólnie i w porozumieniu z M. B., w
celu osiągnięcia korzyści majątkowej oraz w celu uzyskania od
Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych firmy S.
w łącznej kwocie 11.134,38 zł., przedłożył nierzetelne i poświadczające
nieprawdę dokumenty w postaci wniosków o dofinansowanie do
wynagrodzeń za październik 2005 r., listopad 2005 r. i grudzień 2005 r.
pracowników niepełnosprawnych, w których zawarł mające istotne znaczenie
dla uzyskania przedmiotowego dofinansowania dane dotyczące zatrudniania
wskazanych we wnioskach osób niepełnosprawnych i wysokości
wypłacanego wynagrodzenia, i poprzez wprowadzenie Państwowego
Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w błąd co do rzetelności i
prawdziwości przedkładanych dokumentów oraz co do faktu świadczenia
pracy przez pracowników wymienionych we wnioskach i wysokości
wypłacanego im wynagrodzenia, a także co do wysokości należnego
dofinansowania, doprowadził Państwowy fundusz Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych do niekorzystnego rozporządzania mieniem w postaci
pieniędzy w kwocie 11.134,38 zł. i na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art.
11 § 3 k.k. wymierzył karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,
V. czynu z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., za który na podstawie art. 270 §
1 k.k. wymierzył karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Dalej Sąd:
5
- na podstawie art. 415 § 4 k.p.k. zasądził od oskarżonego na rzecz Państwowego
Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w W. odszkodowanie:
a. w kwocie 2.007.277,36 zł solidarnie z M. P. i U. U., przy czym z oskarżoną do
kwoty 1.121.374,08 zł. w związku ze skazaniem za czyn z pkt I,
b. kwotę 43.224,43 zł. w związku ze skazaniem za czyn z pkt II,
c. kwotę 260.424,40 zł. w związku ze skazaniem za czyn z pkt III,
 na podstawie art. 85 i 86 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu krę łączną 4 lat i 6
miesięcy pozbawienia wolności,
 zaliczając na jej poczet okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania od
dnia 20 maja 2008 r. do 23 września 2009 r.,
 na podstawie art. 44 § 1 k.k. orzekł przepadek sfałszowanych dokumentów,
 zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych.
Wyrokiem z dnia 27 marca 2014 r., sygn. akt […], Sąd Apelacyjny, po
rozpoznaniu m.in. apelacji obrońcy P. P. zarzucającej błędy w ustaleniach
faktycznych, obrazę prawa materialnego i procesowego, utrzymał w mocy wyrok
Sądu I Instancji co do oskarżonego, po czym zwolnił go od kosztów sądowych
postępowania odwoławczego.
W kasacji obrońca skazanego zarzucił „rażące naruszenie prawa
procesowego oraz w konsekwencji prawa materialnego, polegające na obrazie
przepisów:
1. art. 433 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. – polegające na błędnej ocenie dowodów
poprzez błąd sumaryczny co do wysokości szkody i rezygnacji z wyjaśnienia
zasadniczej okoliczności sprawy, jaką jest wysokość korzyści majątkowej
uzyskanej przez P. P., co w konsekwencji doprowadziło do istotnego
naruszenia prawa materialnego – art.. 415 § 4 k.p.k. poprzez zasądzenie od
skazanego kwoty wyższej od rzeczywistej szkody;
2. art. 457 § 3 k.p.k. i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. w związku z art. 410 k.p.k., art. 433
k.p.k. praz art. 7 k.p.k. polegające na: inkorporowaniu przez Sąd odwoławczy
błędnej oceny Sądu I Instancji, polegającej na niewyjaśnieniu wszystkich
istotnych okoliczności sprawy, rozstrzygnięciu na niekorzyść oskarżonego P. P.
nie dających się usunąć wątpliwości, oparcie orzeczenia na materiale
dowodowym opartym wyłącznie na okolicznościach obciążających z
6
jednoczesnym pominięciem dowodów przemawiających na korzyść, co w
konsekwencji doprowadziło do oceny materiału dowodowego z naruszeniem
zasady określonej w art. 7 k.p.k.;
3. rażącą niewspółmierność wymierzonej kary poprzez niewymierzenie kary w
dolnych granicach ustawowego zagrożenia karą”.
Skarżący w konkluzji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu
Apelacyjnego i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
W pisemnej odpowiedzi na kasację prokurator wniósł o jej oddalenie jako
oczywiście bezzasadnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wskazanie na wstępie kasacji, że zaskarża „wyrok w części t. j. w zakresie
punktu 1, 2, 6, 7, 8, 9, 10, 11”, sugeruje skierowanie jej przeciwko orzeczeniu Sądu
I instancji, skoro wyrok Sądu odwoławczego składa się z trzech punktów. Do
takiego odczytania kasacji i w efekcie, uznania jej za niedopuszczalną, bo stronie
przysługuje ona jedynie od wyroku Sądu odwoławczego, skłaniałaby treść zarzutu z
pkt 3 oraz sposób sformułowania pozostałych zarzutów. Zarzut z pkt 1 jest
kompilacją zarzutów: błędu w ustaleniach faktycznych (pkt 1 lit. d) i obrazy art. 415
§ 4 k.p.k. (pkt 3) podniesionych w apelacji, w których stwierdzono, że kwota
niekorzystnego rozporządzenia mieniem, a przez to kwota zasądzonego
odszkodowania na rzecz PFRON powinna być pomniejszona o środki z powrotem
wpłacone na poczet obowiązkowych wpłat do Państwowego Funduszu Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych. Natomiast zarzut z pkt 2 kasacji w części jest
powtórzeniem zarzutu z pkt 1 lit. a i b apelacji, wytykającego Sądowi Okręgowemu
błędne ustalenie faktyczne co do wiodącej roli P. P. w czynie I i otrzymania przez
niego przelewem kilkuset tysięcy złotych od M. P., a w części nowym zarzutem
dokonania przez Sąd I instancji wadliwej oceny obwodów, inkorporowanej tylko
przez Sąd odwoławczy. Apelacyjny charakter zarzutów kasacyjnych z pkt 1 i 2 jest
maskowany wskazaniem w nich jako naruszonych art. 433 k.p.k. i 457 § 3 k.p.k.(ale
i tu zabrakło precyzji, że chodzi o uchybienie dyspozycji § 2 art. 433 k.p.k.,
zważywszy, że nie wytyka się Sądowi Apelacyjnemu wyjścia poza granice
zaskarżenia) oraz art. 7 k.p.k., i 424 § 1 k.p.k., mimo, że dotyczą one tylko
7
procedowania pierwszoinstancyjnego, gdy sąd odwoławczy nie zmienia
zaskarżonego orzeczenia.
Mimo wskazanych mankamentów kasacja nie została pozostawiona bez
rozpoznania jako niedopuszczalna, ponieważ odniesienia się wymagają te nieliczne
jej fragmenty, które w przekonaniu autora kasacji, choć błędnym, spełniają warunki
z art. 523 § 1 k.p.k. Chodzi o wiodącą myśl zarzutów z pkt 1 i 2, że Sąd Apelacyjny
nie sprostał obowiązkom określonym w art. 433 § 2 k.p.k. i 457 § 3 k.p.k., i zarzutu
z pkt 3, że wskazanie w poprzednich punktach na uchybienia prawa otwiera drogę
do postawienia w kasacji zarzutu rażącej niewspółmierności kary.
1. W apelacji ani w kasacji ich autor nie wskazał, dlaczego kwoty niekorzystnego
rozporządzenia mieniem przez PFRON powinny być pomniejszane o kwoty
późniejszych obowiązkowych wpłat na rzecz pokrzywdzonego. Ten brak wynikał
zapewne ze świadomości, że wielkość wyłudzonej czynem z art. 286 § 1 k.k. kwoty
wylicza się na chwilę, to jest, według czasu jego dokonania oraz, że znamiona
przestępstwa oszustwa mogą być wypełnione nawet wówczas, gdy sprawca
zamierza zwrócić wyłudzone mienie i zwrot taki nastąpi. Szerzej nie trzeba również
odnosić się do tezy zawartej tylko w uzasadnieniach obu środków zaskarżenia, że
kwota odszkodowania powinna być zmniejszona o wysokość wypłaconych
pracownikom wynagrodzeń i o wpłaty na ubezpieczenie obowiązkowe. Jest
przecież oczywiste, że odszkodowanie zasądzane na podstawie art. 415 § 4 k.p.k.,
wylicza się według zasady określonej w art. 361 § 2 k.c. Stanowi on, że
naprawianie szkody obejmuje straty, które poszkodowany (podkr.- SN) poniósł.
Wypłacone wynagrodzenia i wpłaty na ubezpieczenia, przekazane innym
podmiotom, nie zostały zwrócone poszkodowanym przez te podmioty. Już Sąd I
instancji, wypowiadając się co do każdego z przypisanych przestępstw oszustwa,
wskazał, że wypłaty wynagrodzeń dla zatrudnionych we wszystkich zakładach
pracy chronionej (P., M., S. i S.), składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
oraz na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
(FPiFGŚP), stanowiły, „koszt utrzymania fikcji – konieczny dla pozyskania
dofinansowania z PFRON” (s. 288, 730, 750, 762, 770 uzasadnienia). Sąd do tych
kosztów, niezbędnych dla kontynuowania działalności przestępczej, zaliczył
również obowiązkowe wpłaty na rzecz PFRON (s. 288 motywów). Odpowiadając na
8
zarzuty apelacji, że odszkodowanie nie zostało pomniejszone o te wszystkie
wypłaty, Sąd odwoławczy wykluczył taką możliwość, podzielając powyższy pogląd
Sądu meriti i stwierdzając, że wypłaty te służyły maskowaniu przestępczej
działalności i pozwalały na jej kontynuowanie. „Oskarżeni musieli się liczyć z
koniecznością ponoszenia pewnych wydatków, w tym właśnie m.in. obowiązkowych
wpłat na rzecz PFRON, w celu ukrycia rzeczywistego charakteru swojej
działalności. Stanowiły one formę »kosztu uzyskania« przestępczych dochodów”.
Gdyby oskarżeni nie dokonywali tych wypłat i wpłat, to „ich działalność zastałaby
wykryta nieomal natychmiastowo” (s. 303 – 304 in princ. oraz 305 – 306
uzasadnienia Sądu II instancji).
Powyższa argumentacja Sądu obu instancji nie spotkała się z polemiką w
środkach zaskarżenia. Ograniczyły się one do twierdzenia, że wypłaty z podanych
wyżej tytułów powinny być odliczane od kwot wyłudzeń oraz odszkodowań.
Kasacja nie wykazała zatem, że Sąd odwoławczy dopuścił się rażącego
naruszenia prawa ani, że mogło ono mieć istotny wpływ na treść jego wyroku, jak
tego wymaga dyspozycja art. 523 § 1 k.p.k.
Wykazano wcześniej, odwołując się również do argumentacji Sądów,
dlaczego nie mogą ulec pomniejszeniu kwoty wyłudzeń (niekorzystnych
rozporządzeń) i odszkodowań, o wypłaty na rzecz innych podmiotów (osób
zatrudnionych, ZUS czy FP i GŚP). Odczytując zarzut z pkt 1 łącznie z jego
uzasadnieniem (s. 6 kasacji – k. 7 akt SN), stwierdzić należało, że przede
wszystkim odnosi się on do czynu z pkt I (firmy „P. M. P. Zakład Pracy Chronionej”),
którym wyłudzono kwotę 2.038.981,92 zł, zaś zwrócono dofinansowanie do
wynagrodzeń w kwocie 31.704,56 zł, zatem zasądzono na podstawie art. 415 § 4
k.p.k. na rzecz PFRON odszkodowanie w kwocie 2.007.277,36 zł. Tylko ten zakład
– „P.” dokonał obowiązkowych wypłat na rzecz Funduszu – w kwocie 26.288,72 zł
(zob. uzasadnienie Sądu I instancji - s. 288). Tych jedynie wpłat dotyczyły więc
zarzuty z pkt 1 lit. d i z pkt 3 apelacji, to jest o nieodliczeniu od kwoty wyłudzenia
oraz odszkodowania wpłat na rzecz PFRON, a więc do tych zarzutów i tej firmy
nawiązuje zarzut z pkt 1 kasacji, choć – jak wspomniano – w uzasadnieniu apelacji
wymienione wyżej jej zarzuty rozciągnięto na inne jeszcze wypłaty (wynagrodzenia
dla zatrudnionych, tytułem ubezpieczenia i na FP i GŚP).
9
Już Sąd Okręgowy wskazał, że kwota 26.288,72 zł została wpłacona na
rzecz PFRON na podstawie art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o
rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych
(tekst jedn.: Dz. U. 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.). Przepis ten w dacie
czynu z pkt I stanowił m.in., że prowadzący zakład pracy chronionej jest zwolniony
z podatków (z zastrzeżeniem podatków wymienionych w pkt 1 i od opłat, oprócz
opłaty skarbowej i o charakterze sankcyjnym). W myśl art. 31 ust. 3 tej ustawy,
prowadzący zakład przekazywał środki uzyskane z tytułu powyższych zwolnień: a)
na PFRON w wysokości 10%, b) na zakładowy fundusz rehabilitacji osób
niepełnosprawnych w wysokości 90%. Zatem, ze wskazanej wyżej kwoty
26.288.72 zł, do poszkodowanego wróciło tylko 10%. Kasacja, o czym była mowa
wyżej, nie podjęła trudu wykazania, dlaczego o to 10% powinno być pomniejszone
odszkodowanie zasądzone na podstawie art. 415 § 4 k.p.k. na rzecz PFRON.
Akceptując tok rozumowania i argumentację Sądów obu instancji, nie można od
kwoty odszkodowania odliczyć kosztów działalności przestępczej, w tym jej
kontynuacji. Niezależnie od tego, w polu uwagi pozostawać muszą następujące
okoliczności. Owo 10% nie było prostym zwrotem części dofinansowania. W myśl
art. 49 ust. 1 przytoczonej ustawy o rehabilitacji…, do wpłat dokonywanych m.in. na
podstawie art. 31 ust. 3 ustawy stosuje się przepisy ustawy z 29 sierpnia 1997 r. –
Ordynacja podatkowa, a uprawnienia organów podatkowych określone w tej
ustawie przysługują Prezesowi Zarządu Funduszu. Pracodawcy składają stosowne
deklaracje podatkowe Zarządowi Funduszu i dokonują wyliczonych wpłat (10%) na
jego konto. Ta wpłata, to część podatku (podkr. – SN), od którego zakład pracy
chronionej jest zwolniony, a który odprowadzony byłby do urzędu skarbowego. Nie
jest to zatem część uzyskanego od PFRON dofinansowania do wynagrodzeń
pracowników niepełnosprawnych, czyli część wyłudzonego mienia. Tym samym,
nie jest to część straty, którą poszkodowany poniósł, w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. i
o którą należałoby pomniejszyć odszkodowanie. Nie ma tu zastosowania
konstrukcja compesatio lucri cum damno. Polega ona na zaliczeniu korzyści
majątkowych, jakie poszkodowany uzyskał wskutek danego zdarzenia, na poczet
odszkodowania. Zaliczenie to wchodzi w rachubę, gdy zdarzenie wyrządzające
szkodę stanowi jednocześnie źródło korzyści majątkowych dla poszkodowanego
10
(A. Szpunar: Odszkodowanie za szkodę majątkową. Szkoda na mieniu i osobie, s.
75 – 76, Bydgoszcz 1998). Ujmując inaczej, instytucję tę stosuje się, gdy
uszczerbek i korzyść stanowią konsekwencję tego samego zdarzenia (zob. M.
Kaliński: Szkoda na mieniu i jej naprawienie, s. 467 – 469, Warszawa 2014 i
podana tam literatura). W orzecznictwie przyjmuje się, że zaliczenie korzyści na
szkodę jest dopuszczalne, gdy ich źródłem jest to samo zdarzenie i istnieje między
nimi normalny związek przyczynowy (zob. wyroki: z dnia 7 marca 2002 r., II CKN
727/99 – lex 53283, z dnia 28 stycznia 2014 r., I CSK 200/13 – lex 1458709,
uzasadnienie uchwały pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 15
maja 2009 r., III CZP 140/08 – OSNC 2009, z. 10, poz. 132). Przenosząc powyższe
zapatrywania na grunt niniejszej sprawy, fakt, że 10% podatku od nieruchomości,
rolnego i leśnego, podatku od czynności cywilnoprawnych i 10% opłat, które
wpływałyby do urzędu skarbowego, jest przekazywane PRON, i były przelane przez
zakład „P.”, nie stwarzał podstawy do uznania, że należy zastosować tu instytucję
compesatio lucri cum damno; niezależne od tego, że skarżący w żaden sposób nie
wykazał, aby źródłem wymienionego przysporzenia (które od innego zakładu pracy
przypadłoby fiskusowi) była kwota uzyskanego przez „P.” dofinansowania do
wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników.
2. Do części zarzutu z pkt 2 kasacji, który jest powtórzeniem zarzutu apelacyjnego,
Sąd odwoławczy wyczerpująco odniósł się na s. 301 – 303 uzasadnienia. Dotyczy
to również sposobu uzyskania od M. P. części wyłudzonych pieniędzy i stanowiska
co do faktycznej roli oskarżonego w czynie z pkt I oraz pozostałych
przestępstwach. Rolę tę opisał, wsparł dowodami i ocenił najpierw Sąd Okręgowy.
Sąd odwoławczy nie tylko podzielił tę ocenę, ale i ugruntował ją własnymi
argumentami.
Kasacja przeszła do porządku nad tymi rozważaniami Sądów, ferując własną
ocenę dowodów z odwołaniem się do zdyskwalifikowanych przez te Sądy
wyjaśnień oskarżonego i do modelu postępowania odwoławczego. I ten zarzut
kasacji okazał się więc oczywiście chybiony.
3. Jest możliwe podniesienie w kasacji zarzutu rażącej niewspółmierności kary, ale
tylko wówczas, gdy skarżący wykaże w tym zarzucie, iż do tego rodzaju
niesprawiedliwości doszło na skutek rażącego naruszenia prawa: procesowego
11
albo materialnego. Zatem nie otwiera drogi do postawienia tego zarzutu
sformułowanie jeszcze innych „kasacyjnych” zarzutów. Chodzi o wskazanie w tym
samym zarzucie uchybień natury procesowej albo materialnej, które mogły mieć
bezpośredni wpływ na treść rozstrzygnięcia o karze (zob. np. wyrok SN z dnia 3
listopada 1999 r., IV KKN 206/99 – OSNKW 2000, z. 1 – 2, poz. 15).
Z wszystkich przytoczonych względów oddalono kasację jako oczywiście
bezzasadną.