Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 75/14
POSTANOWIENIE
Dnia 28 listopada 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marta Romańska (przewodniczący)
SSN Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa M. F.
przeciwko Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 28 listopada 2014 r.,
zażalenia strony pozwanej na punkt II wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 30 kwietnia 2014 r.
uchyla zaskarżony wyrok w punkcie II (drugim), pozostawiając
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego
w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Po rozpoznaniu apelacji powoda M. F. oraz pozwanego Ubezpieczeniowego
Funduszu Gwarancyjnego w W. Sąd Apelacyjny, wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2014
r., zmienił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w R. z dnia 14 listopada 2013 r. w
pkt I. o tyle, że ustawowe odsetki od kwoty 150.000 zł zasądził od dnia 14 lipca
2011 r. oraz w pkt. VIII w ten sposób, że zasądził od pozwanego
Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w W. na rzecz powoda M. F. dalszą
kwotę 100.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 14 lipca 2011 r. i oddalił
powództwo o zadośćuczynienie w pozostałej części (pkt I). Ponadto uchylił wyżej
wymieniony wyrok: w pkt II. - w części ponad zasądzoną kwotę 13.180 zł z
ustawowymi odsetkami od dnia 14 listopada 2013 r., w pkt III. - w części ponad
zasądzoną kwotę po 900 zł miesięcznie, płatną z góry do 1-go dnia każdego
miesiąca z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności - począwszy
od dnia 23 kwietnia 2013 r., w pkt IV. - co do całości, w pkt IX. - w części
nakazującej ściągnięcie od pozwanego Ubezpieczeniowego Funduszu
Gwarancyjnego w W. opłaty sądowej od uwzględnionej części powództwa, od której
powód był zwolniony, na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w R. - ponad
kwotę 14.290 zł, i w tym zakresie sprawę przekazał do ponownego rozpoznania
Sądowi Okręgowemu w R., pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania apelacyjnego (pkt II) oraz oddalił apelacje powoda i pozwanego w
pozostałych częściach (pkt III). Przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu pierwszej
instancji były roszczenia powoda z tytułu zadośćuczynienia, odszkodowania
obejmującego skapitalizowaną rentę z tytułu opieki osób trzecich, bieżącej renty
uzupełniającej z tytułu zwiększonych potrzeb, utraconych zarobków oraz renty
bieżącej z tytułu utraconych zarobków oraz odsetek od tych należności - za skutki
wypadku spowodowane u powoda wypadkiem komunikacyjnym w dniu 11 maja
2010 r.
Orzeczenie co do uchylonej części wyroku Sądu pierwszej instancji wiązało
się z tym, że Sąd Apelacyjny uznał za częściowo uzasadnioną apelację pozwanego
w zakresie zasądzonej renty bieżącej za zwiększone potrzeby oraz
skapitalizowanej renty z tego tytułu. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku brak
3
było ustaleń faktycznych, a przede wszystkim brak było w aktach sprawy
dostatecznego materiału dowodowego, który dałby podstawę do dokonania ustaleń
faktycznych - tak co do zakresu niezbędnej powodowi pomocy w okresie
po wszczepieniu endoprotezy, jak i stawki za 1 godzinę pomocy, której potrzebował
powód w okresie leczenia i obecnie. Stąd też Sąd drugiej instancji na podstawie
art. 386 § 4 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok w opisanym zakresie.
W zażaleniu na wyrok Sądu Apelacyjnego w części uchylającej wyrok Sądu
pierwszej instancji i przekazującej temu Sądowi sprawę do ponownego rozpoznania
pozwany zarzucił naruszenie art. 386 § 4 k.p.c., bowiem w sprawie nie zaistniała
sytuacja uzasadniająca jego zastosowanie. Pozwany wniósł o uchylenie wyroku
Sądu drugiej instancji w zaskarżonej części.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z obowiązującym w polskim prawie procesowym modelem apelacji,
w sytuacji, w której zarzuty skarżącego okażą się zasadne, sąd drugiej instancji
powinien wydać orzeczenie reformatoryjne (art. 386 § 1 k.p.c.). A contrario
rozstrzygnięcie kasatoryjne może być stosowane jedynie wyjątkowo wówczas,
gdy spełniona zostanie chociaż jedna z wyszczególnionych w przepisach
przesłanek, pozwalających sądowi drugiej instancji na uchylenie zaskarżonego
orzeczenia (art. 386 § 2, 3 i 4 k.p.c.).
Z uzasadnienia orzeczenia Sądu Apelacyjnego wynika, że przyczyną
uchylenia wyroku Sądu pierwszej instancji we wskazanej części były braki
w ustaleniach faktycznych związane z wadliwie prowadzonym postępowaniem
dowodowym. Taka argumentacja zdaje się wskazywać, że Sąd drugiej instancji,
wydając orzeczenie kasatoryjne, odwołał się do drugiej przesłanki z art. 386 § 4
k.p.c. pozwalającej na uchylenie zaskarżonego wyroku, gdy wydanie wyroku
wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Tymczasem
należy zgodzić się z pozwanym, że w badanej sprawie nie istniała konieczność
przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Analiza uzasadnienia
wyroku Sądu Okręgowego pozwala bowiem na przyjęcie, że Sąd ten przeprowadził
postępowanie dowodowe i dokonał przynajmniej części ustaleń faktycznych
4
niezbędnych dla oceny zasadności i wysokości roszczenia powoda obejmującego
żądanie zasądzenia renty.
Jak trafnie wyjaśniono to w orzecznictwie (por. m.in. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 25 października 2012 r., I CZ 143/12, nie publ., z dnia
17 kwietnia 2013 r., V CZ 129/12, nie publ., z dnia 21 listopada 2013 r., III CZ
51/13, nie publ. oraz z dnia 21 października 2014 r., III PZ 9/14, nie publ.), nawet
potrzeba znacznego uzupełnienia postępowania dowodowego nie może stanowić
podstawy do wydania przez sąd drugiej instancji orzeczenia kasatoryjnego,
a jedynie konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości,
tj. gdy sąd pierwszej instancji nie przeprowadził w ogóle żadnego postępowania
dowodowego albo przeprowadził dowody wyłącznie na okoliczności nieistotne dla
rozstrzygnięcia sprawy, względnie, gdy uchybienia formalne sądu pierwszej
instancji powodują potrzebę powtórzenia przeprowadzonego w sprawie
postępowania dowodowego w całości. Nie jest więc wystarczającą podstawą
uzasadniającą uchylenie zaskarżonego wyroku sądu pierwszej instancji wskazana
przez Sąd Apelacyjny konieczność uzupełnienia postępowania dowodowego w celu
ustalenia dodatkowych okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia o zasadności
dochodzonego powództwa w zakresie żądania obejmującego zasądzenie renty.
Tego rodzaju sytuacji nie można także uznać za nierozpoznanie istoty sprawy,
co jest drugą z wymienionych w art. 386 § 4 k.p.c. przesłanek uzasadniających
wydanie przez sąd drugiej instancji orzeczenia kasatoryjnego (por. m.in. wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1999 r., OSNP 2000, nr 12, poz. 483
oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 września 2014 r., II CZ 37/14,
nie publ.).
Z tych względów na podstawie art. 39815
§ 1 w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
orzeczono, jak w sentencji. O kosztach postępowania zażaleniowego przed Sądem
Najwyższym orzeknie Sąd wydający orzeczenie kończące postępowanie
w sprawie, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 108 § 1 k.p.c.