Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 87/14
POSTANOWIENIE
Dnia 9 stycznia 2015 r.
.Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosław Bączyk (przewodniczący)
SSN Agnieszka Piotrowska
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa M. Sp. z o.o. w P.
przeciwko Skarbowi Państwa - Dyrektorowi Izby Celnej w O.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 9 stycznia 2015 r.,
zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 11 lipca 2014 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie, pozostawiając orzeczenie
o kosztach postępowania zażaleniowego końcowemu orzeczeniu.
2
UZASADNIENIE
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił apelację powódki od
wyroku Sądu Okręgowego w O. z dnia 18 lutego 2014 r. Podał na uzasadnienie, że
po doręczeniu powódce tego wyroku z uzasadnieniem złożyła ona, w terminie
przepisanym dla apelacji, niepodpisane pismo nazwane apelacją, które nie
posiadało jednak cech wymaganych dla tego środka odwoławczego. Skierowanie
przez Sąd Okręgowy do pełnomocnika powódki pisma wzywającego do usunięcia
braków, które w istocie miały polegać na napisaniu apelacji, było pozbawione
podstaw. W ocenie Sądu Apelacyjnego złożenie tego pisma miało na celu
wydłużenie terminu do wniesienia apelacji. Jako apelację należało zatem
potraktować pismo nadane w dniu 29 kwietnia 2014 r., w odpowiedzi na wezwanie.
Z uwagi jednak na złożenie go po upływie dwutygodniowego terminu od doręczenia
wyroku z uzasadnieniem, podlegało odrzuceniu jako spóźnione.
Powódka w zażaleniu zarzuciła zaskarżonemu postanowieniu naruszenie
przepisów postępowania art. 373 w związku z art. 368 § 1 k.p.c. przez przyjęcie,
że pismo z dnia 4 kwietnia 2014 r. nie mogło być potraktowane jako apelacja,
chociaż zawierało wszystkie konstytucyjne wymagania apelacji, a braki formalne
zostały uzupełnione w zakreślonym terminie. Z naruszeniem art. 369 § 1 k.p.c. Sąd
Apelacyjny ustalił, że apelację wniesiono po upływie terminu dwóch tygodni od
doręczenia powódce wyroku Sądu pierwszej z uzasadnieniem. Domagała się
uchylenia zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W art. 368 § 1 k.p.c. wskazane zostało, że apelacja powinna czynić zadość
wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a nadto zawierać:
oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on
zaskarżony w całości czy w części, zwięzłe przedstawienie zarzutów, uzasadnienie
zarzutów, powołanie w razie potrzeby nowych faktów i dowodów oraz wniosek
o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub
uchylenia. Należy także oznaczyć wartość przedmiotu zaskarżenia (§ 2). Nieobjęcie
3
któregokolwiek z tych wymagań pismem strony nazwanym apelacją, powoduje
konieczność podjęcia przez sąd pierwszej instancji postępowania naprawczego
i wezwania strony do ich uzupełnienia. Przez braki należy rozumieć braki formalne,
oceniane w kontekście art. 368 w związku z art. 130 § 1 i art. 391 § 1 k.p.c. W razie
nieusunięcia braków w wyznaczonym terminie apelacja, stosownie do art. 370
w związku z art. 130 § 2 k.p.c., podlega odrzuceniu. Zgodnie z art. 373 k.p.c.,
odrzucenia apelacji może dokonać także sąd drugiej instancji, jeżeli ulegała ona
odrzuceniu przez sąd pierwszej instancji. Sąd drugiej instancji może wezwać stronę
do uzupełnienia braków, jeżeli je dostrzeże, a strona nie była wzywana do
poprawienia apelacji w tym zakresie.
Analiza przepisów prowadzi do wniosku, że wszystkie wymagania apelacji
mogą być usunięte i w tym celu sąd powinien podjąć właściwe czynności. Sąd
Najwyższy w składzie rozpoznającym zażalenie podziela trafne stanowisko,
wyrażone przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 marca 1998 r., III ZP 1/98
(OSNP 1998, nr 16, poz.483), że nieprzytoczenie w apelacji zarzutów i ich
uzasadnienia stanowi brak formalny, który może zostać uzupełniony w trybie
przewidzianym w art. 130 k.p.c. Nie ma podstaw do uznania, że wymagania
przewidziane w art. 368 k.p.c. mogłyby być potraktowane jako konstrukcyjne,
których niedochowanie skutkuje odrzuceniem, bez wezwania do uzupełnienia. Na
charakter pisma wniesionego przez stronę wskazują te elementy jego treści, które
w miarodajny sposób określają wolę i dążenie strony, nawet jeżeli nadano mu
błędną nazwę.
Powódka w terminie określonym w art. 369 § 1 k.p.c. wniosła niepodpisane
pismo, nazwane „apelacja”, w którego treści zawarte zostało oświadczenie:
„w imieniu powódki zaskarżam wyrok z dnia 18 lutego 2014 r. w całości i wnoszę o
jego uchylenie”. W dostateczny zatem sposób wyrażona została wola zaskarżenia
wyroku Sądu pierwszej instancji oraz jego zakres. Niewątpliwie pismo to było
dotknięte brakami formalnymi, które powinny być usunięte na wezwanie Sądu. Nie
było podstaw do uznania, że stanowi jedynie pozór zaskarżenia, skoro możliwe
i dopuszczalne było wdrożenie postępowania naprawczego. Nie ma znaczenia dla
oceny dopuszczalności i potrzeby wezwania o uzupełnienie braków apelacji fakt,
4
że powódka była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika,
niezależnie od tego, że nie można z jej treści wywieźć wniosku, że sporządzona
została przez pełnomocnika. Nie zasługiwało na podzielenie stanowisko Sądu
Apelacyjnego, że jako apelację traktować trzeba pismo złożone w następstwie
wezwania przez Sąd Okręgowy do uzupełnienia braków formalnych apelacji,
co miało miejsce po upływie terminu określonego w art. 369 § 1 k.p.c. Jeżeli doszło
do złożenia pisma uzupełniającego braki przed upływem terminu wskazanego
w wezwaniu, należało uznać je za element apelacji zgłoszonej w terminie.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie
na podstawie art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.