Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 105/14
POSTANOWIENIE
Dnia 15 stycznia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Anna Kozłowska
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z wniosku Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w R.
przy uczestnictwie W. M.
o umieszczenie w domu pomocy społecznej całkowicie ubezwłasnowolnionej E.
G.,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 stycznia 2015 r.,
zażalenia uczestniczki postępowania
na postanowienie Sądu Okręgowego w R.
z dnia 29 lipca 2014 r.,
I. uchyla zaskarżone postanowienie;
II. przyznaje adw. D. A. ze Skarbu Państwa - Sądu
Okręgowego w R. kwotę 120 (sto dwadzieścia) zł,
powiększoną o należny podatek od towarów i usług, z tytułu
kosztów pomocy prawnej udzielonej uczestniczce w
postępowaniu zażaleniowym przed Sądem Najwyższym.
UZASADNIENIE
2
Postanowieniem z dnia 29 lipca 2014 r. Sąd Okręgowy w R. w odrzucił
wniosek uczestniczki W. M. o doręczenie odpisu postanowienia z uzasadnieniem
tego Sądu z dnia 30 czerwca 2014r., którym została oddalona jej apelacja w
sprawie o umieszczenie córki w domu opieki społecznej. Przyczynę odrzucenia
wniosku stanowiło złożenie go dopiero w dniu 24 lipca 2014 r., a więc po upływie
terminu przewidzianego w art. 387 § 3 k.p.c.
W zażaleniu na to postanowienie uczestniczka wniosła o jego uchylenie,
zarzucając, że Sąd nie wziął pod uwagę wcześniej (w dniu 2 lipca 2014 r.)
złożonego wniosku, który – co najmniej - wymagał wyjaśnienia dotyczącego
rzeczywistego celu jego wniesienia, co pozwoliłoby na ustalenie, że zamiarem
uczestniczki było uzyskanie odpisu postanowienia z uzasadnieniem w celu jego
zaskarżenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego regulację zawartą w art. 130 § 1 zdanie
drugie k.p.c. odczytuje się jako dyrektywę rozpoznania pisma zgodnie z jego treścią
wyrażającą intencje autora, także wówczas gdy zostało ono mylnie oznaczone lub
dotknięte innymi oczywistymi niedokładnościami, jeżeli wątpliwości można wyjaśnić
w drodze wykładni pisma lub przez wezwanie strony do jej wyjaśnienia (por.
postanowienie z dnia 14 listopada 2013 r., IV CZ 81/13, niepubl.).
Jeżeli zatem – w świetle okoliczności sprawy – istnieją wątpliwości co do
rzeczywistych intencji autora pisma, Sąd powinien poddać je wykładni zgodnie
z dyrektywami właściwymi dla tłumaczenia oświadczeń woli (art. 65 k.c.) albo
usunąć te wątpliwości przez wezwanie strony do ich wyjaśnienia.
Dotyczy to przede wszystkim sytuacji, w których – tak jak w niniejszej
sprawie - strona działa osobiście, bez profesjonalnego pełnomocnika, tym bardziej
wtedy, gdy strony tej nie można uznać za biegłą w prowadzeniu swych spraw (por.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 1992 r., IV CSK 384/11,
z dnia 7 lutego 2006 r., IV CZ 7/06, z dnia 23 marca 2006 r., III CZ 19/06 i z dnia
23 września 2009 r., I CZ 51/09, nie publikowane).
3
Uczestniczka w toku całego postępowania, w tym w apelacji i na rozprawie
apelacyjnej, sprzeciwiała się umieszczeniu jej córki w placówce opiekuńczej.
Z taką też „prośbą” wystąpiła do Sądu po zamknięciu rozprawy, a przed
ogłoszeniem orzeczenia. W kontekście postawy uczestniczki w postępowaniu,
i przy zakładanej racjonalności podejmowanych w postępowaniu działań, złożony
przez nią w dniu 2 lipca 2014 r. wniosek „o wydanie odpisu wyroku/postanowienia
ze stwierdzeniem prawomocności” powinien wzbudzić wątpliwości co do tego, czy
odzwierciedla rzeczywistą intencję autorki. Należy przy tym zauważyć, że wniosek
został złożony na udostępnionym jej formularzu urzędowym, uczestniczka wpisała
osobiście jedynie dane swoje i sprawy oraz datę – ewidentnie błędną.
Wskazane okoliczności sprawy składały się na kontekst uzasadniający
powzięcie wątpliwości co do rzeczywistego rezultatu, jaki skarżąca zamierzała
osiągnąć składając wniosek. W razie takich wątpliwości właściwe jest skorzystanie
przez Sąd z możliwości ich wyjaśnienia przez stronę, zwłaszcza w sytuacji, z którą
wiążą się daleko idące skutki procesowe (w danym wypadku – dopuszczalność
skargi kasacyjnej).
Z omówionych względów zaskarżone postanowienie, wydane bez
przedsięwzięcia takich czynności, podlegało uchyleniu na podstawie art. 3941
§ 3
w zw. z art. 39815
§ 1 k.p.c. Koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
skarżącej w postępowaniu zażaleniowym przyznano na podstawie § 13 ust. 2 pkt 2
i § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (jedn. tekst Dz. U.
z 2013 r., poz.461).