Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 393/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jacek Sobczak (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jan Bogdan Rychlicki
SSN Dariusz Świecki
Protokolant Danuta Bratkrajc
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Krzysztofa Parchimowicza
w sprawie M. B.
w przedmiocie wydania wyroku łącznego
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 12 marca 2015 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w T.
z dnia 30 czerwca 2014 r.
uchyla zaskarżony wyrok łączny odnośnie pkt 2 i pkt 3 w
części odnoszącej się do pkt 2 i na podstawie art. 572 kpk
postępowanie w tym zakresie umarza obciążając Skarb Państwa
kosztami procesu.
UZASADNIENIE
Wyrokiem łącznym z dnia 30 czerwca 2014 r., Sąd Rejonowy w T., w
odniesieniu do M. B., objął węzłem wyroku łącznego m. in. skazania w sprawach II
2
K 1234/12 - za czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., na karę 7 miesięcy
pozbawienia wolności i II K 98/13 – za czyny z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1
k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i inne, na karę łączną 1 roku i 10 miesięcy pozbawienia
wolności i wymierzył temu skazanemu karę łączną 2 lat pozbawienia wolności (pkt
II wyroku), rozstrzygając jednocześnie w przedmiocie zaliczenia na poczet tej kary
okresów rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie (pkt III wyroku).
Kasację, na korzyść skazanego, od wyroku łącznego Sądu Rejonowego
wywiódł Prokurator Generalny, zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść
tego wyroku naruszenie przepisów prawa procesowego i materialnego – art. 366 §
1 k.p.k. w zw. z art. 85 k.k., polegające na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych
okoliczności sprawy w przedmiocie wydania wyroku łącznego, co skutkowało
połączeniem jednostkowych bezwzględnych kar pozbawienia wolności orzeczonych
wobec M. B. prawomocnymi wyrokami Sądu Rejonowego z dnia 25 lutego 2013 r.,
sygn. akt II K 1234/12 i Sądu Rejonowego z dnia 11 czerwca 2013 r., sygn. akt II K
98/13 mimo braku ku temu podstaw, z uwagi na uprzednią zmianę kary 7 miesięcy
pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie II K 1234/12 za czyn z art. 278 § 1 k.k.
w zw. z art. 64 § 1 k.k. – na karę 30 dni aresztu, na podstawie przepisu art. 50 ust.
1 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013, poz. 1247).
Prokurator wniósł o uchylenie wyroku łącznego w zaskarżonej części i
umorzenie w tym zakresie postępowania na podstawie art. 572 k.p.k.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Prokuratora Generalnego jest zasadna, dlatego podlegała
uwzględnieniu w oparciu o przepis art. 535 § 5 k.p.k. Konsekwencją powyższego
umotywowany okazał się także wniosek końcowy, co skutkowało uchyleniem
wyroku łącznego w zaskarżonej części i umorzeniem postępowania w oparciu o art.
572 k.p.k.
Bezspornym jest, że zdiagnozowane uchybienia wskazanym w kasacji
przepisom prawa karnego procesowego i materialnego były następstwem nie dość
dokładnej analizy rozstrzygającego Sądu sytuacji procesowej M. B., a w związku z
tym niewyjaśnienie wszystkich istotnych z punktu widzenia postępowania w
przedmiocie wyroku łącznego okoliczności przedmiotowej sprawy. Taki sposób
3
procedowania nie zyskuje aprobaty, szczególnie gdy zważy się, że sytuacja
procesowa skazanego jest podstawowym elementem weryfikacji i badania, gdy
idzie o wydanie wyroku łącznego. Rzetelne zgłębienie jej tajników i okoliczności
warunkuje bowiem prawidłowość rozstrzygnięcia w omawianym przedmiocie.
Sąd Rejonowy przeoczył, iż jedno ze skazań w sprawie o sygn. akt II K
1234/12, objętych węzłem wyroku łącznego, na mocy postanowienia z dnia 9
listopada 2013 r. (k.10-akta SN), uległo kontrawencjonalizacji zgodnie z art. art. 50
ust. 1 ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013, poz. 1247). Przypisane M. B.
przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. przyjęło postać wykroczenia z art. 119 kw., a co za
tym idzie wymierzona mu pierwotnie kara 7 miesięcy pozbawienia wolności stała
się w rzeczywistości karą 30 dni aresztu, którą transformujący Sąd uznał za
wykonaną w całości.
Tymczasem, jak podnosi się w orzecznictwie przedmiotu wydany wyrok łączny
utraci moc z tego powodu, że jeden lub więcej ze stanowiących jego podstawę
wyroków ulegnie uchyleniu lub zmianie. Reguła zawarta w tym przepisie odnosi się
per analogiam do uchylenia lub zmiany jednostkowo orzeczonej kary wchodzącej w
skład kary łącznej, którą orzeczono w tym samym wyroku (zob. m.in. wyroki SN z:
dnia 26 września 2011 r., II KK 196/11, LEX nr 960524; dnia 21 listopada 2012 r., III
KK 31/12, LEX nr 1232296; dnia 8 sierpnia 2013 r., III KK 203/13, LEX nr 1350556).
W przypadkach, o których mowa w art. 50 ust. 1 i 2 ustawy nowelizującej, zachodzi
zmiana (modyfikacja) wyroku w części dotyczącej wymierzonej kary. Jeżeli zatem
art. 575 § 2 k.p.k. nie różnicuje przyczyn uchylenia lub zmiany wyroku, który jest
podstawą wyroku łącznego, to zmiana ta może wynikać również z ustawowego
przeniesienia czynu dotychczas przestępnego do kategorii wykroczeń. Tym samym
właśnie w treści art. 575 § 2 k.p.k. znajduje potwierdzenie fakt, że
kontrawencjonalizacja połączona z obowiązkiem zamiany kary orzeczonej za
przestępstwo na karę przewidzianą za wykroczenie, jako skutkująca modyfikację
wyroku jednostkowego, powoduje utratę mocy przez wyrok łączny, a tym samym
rozwiązanie orzeczonej nim kary łącznej (jak wskazano, także kary łącznej
orzeczonej wyrokiem rozstrzygającym o karach jednostkowych) – czytaj: uchwała
4
Sądu Najwyższego z dnia 30 kwietnia 2014 r., I KZP 3/14, OSNKW 2014, nr 6, str.
44.
Zaistniałe uchybienie niewątpliwie wywarło istotny wpływ na treść wyroku
skutkując obrazą art. 85 k.k. W okolicznościach procesowych tego skazanego w
żadnym razie łączeniu nie mogła podlegać karą aresztu z karą bezwzględnego
pozbawienia wolności. Jak słusznie wskazano w kasacji, w takiej sytuacji doszło do
pogorszenia sytuacji skazanego, który odbywałby łączną karę 2 lat pozbawienia
wolności zamiast kary 1 roku i 10 miesięcy orzeczonej w sprawie o sygn. akt II K
98/13. W tej sytuacji brak warunków do wydania wyroku łącznego co do skazań: II
K 1234/12 i II K 98/13 skutkował umorzeniem postępowania w oparciu o przepis
art. 572 k.p.k.
Mając na uwadze powyższe, Sąd Najwyższy orzekł, jak w części
dyspozytywnej wyroku.