Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 7/15
POSTANOWIENIE
Dnia 26 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący)
SSN Iwona Koper
SSN Agnieszka Piotrowska (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku F. K.
przy uczestnictwie K. O. i Z. K.
o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 26 marca 2015 r.,
zażalenia wnioskodawcy na postanowienie Sądu Okręgowego w B.
z dnia 21 października 2014 r.,
oddala zażalenie, pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania zażaleniowego orzeczeniu kończącemu
postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy stwierdził,
że wnioskodawca F. K. i jego żona uczestniczka postępowania Z. K. nabyli z dniem
31 października 2003 r. przez zasiedzenie prawo własności działki nr 591/10 o pow.
2475 m2
powstałej w wyniku podziału dotychczasowej działki nr 591/2, objętej księgą
wieczystą prowadzoną przez ten Sąd o numerze […], na dwie działki oznaczone nr
591/9 i 591/10. Po rozpoznaniu apelacji uczestnika K. O., Sąd Okręgowy
postanowieniem z dnia 21 października 2014 roku uchylił powyższe postanowienie
i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu wskazał, że zachodzą obie wskazane w art. 386 § 4 w związku
z art. 13 § 2 k.p.c. przesłanki uzasadniające wydanie orzeczenia kasatoryjnego,
albowiem Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy, a nadto zachodzi konieczność
przeprowadzenia postępowania dowodowego na nowo z uwagi na ustalenie przez
Sąd pierwszej instancji faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy na podstawie
zeznań świadków, którzy następnie odwołali swoje zeznania i co do których toczy
się postępowanie karne w sprawie nakłaniania ich do składania fałszywych zeznań.
W zażaleniu na to postanowienie wnioskodawca F. K., zarzucając naruszenie
art. 386 § 4 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., domagał się uchylenia zaskarżonego
postanowienia Sądu drugiej instancji i przekazania sprawy temu Sądowi do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3941
§ 11
w związku z art. 13 § 2 k.p.c., w razie uchylenia przez
sąd drugiej instancji postanowienia sądu pierwszej instancji orzekającego co do istoty
sprawy i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania przysługuje zażalenie do
Sądu Najwyższego. Przewidziany w tym przepisie środek odwoławczy skierowany
jest przeciwko wydaniu przez sąd drugiej instancji orzeczenia kasatoryjnego, stąd
ocenie Sądu Najwyższego poddany jest jedynie ewentualny błąd sądu
odwoławczego przy kwalifikowaniu określonej sytuacji procesowej jako
odpowiadającej powołanej podstawie orzeczenia kasatoryjnego. Ustawowe
przesłanki uchylenia orzeczenia Sądu pierwszej instancji zostały w art. 386 § 4 k.p.c.
zakreślone wąsko, stąd w przypadku wniesienia zażalenia kognicja Sądu
3
Najwyższego ogranicza się do skontrolowania, czy istotnie doszło do nierozpoznania
istoty sprawy lub też czy faktycznie istnieje w realiach rozpoznawanej sprawy
konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.
Sąd Okręgowy wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia na
motywy wydania orzeczenia kasatoryjnego, akcentując konieczność powtórzenia
całego postępowania dowodowego z uwagi na powstałe poważne wątpliwości co do
zgodności dowodów w postaci zeznań świadków, na których oparto zasadnicze
ustalenia faktyczne prowadzące do uwzględnienia wniosku, z prawdą oraz
konieczność ponowienia tych dowodów i ponownego rozważenia całego zebranego
w sprawie materiału. Możliwość uzupełnienia czy ponowienia dowodów
w postępowaniu drugoinstancyjnym w modelu tak zwanej apelacji pełnej nie
może zastąpić obowiązku przeprowadzenia przez Sąd pierwszej instancji
postępowania dowodowego w zakresie niezbędnym do prawidłowego ustalenia
podstawy faktycznej orzeczenia oraz rozważenia całego zebranego materiału, bez
pomijania jakiejkolwiek jego części, z uwagi na powstanie niebezpieczeństwa
jednoinstancyjnego rozpoznania sprawy. W tym kontekście zaskarżone zażaleniem
orzeczenie kasatoryjne jest korzystne dla wszystkich uczestników, w tym także dla
dla skarżącego, z uwagi na konieczność ponownego całościowego ustalenia
podstawy faktycznej rozstrzygnięcia z uwzględnieniem niemożności kwestionowania
oceny dowodów i ustaleń faktycznych w ewentualnej skardze kasacyjnej (art. 3983
§ 3 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.). Istotne dla rozpoznawanej sprawy fakty w sprawie
o zasiedzenie nieruchomości zostały ustalone przez Sąd Rejonowy w oparciu
o zeznania świadków, co do których powstały następnie poważne wątpliwości co do
ich wiarygodności. Nie chodziło, więc w niniejszej sprawie o ponowną analizę
w postępowaniu apelacyjnym zebranego w sprawie materiału dowodowego, lecz
dopiero o prawidłowe zgromadzenie i ocenę tego materiału, co należy do zadań
Sądu pierwszej instancji.
W tym stanie rzeczy orzeczono, jak w sentencji.