I CZ 31/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:24-04-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 31/15
POSTANOWIENIE
Dnia 2 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marian Kocon (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
SSN Marta Romańska
w sprawie z powództwa T.-B. Spółki jawnej A. S., J. H.,
J. H. w likwidacji w K.
przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeń i Reasekuracji A. P. S.A.
w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 2 kwietnia 2015 r.,
zażalenia strony powodowej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 19 września 2014 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 19 września 2014 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
kasacyjną powódki T. – B. spółki jawnej A. S., J. H., J. H. w likwidacji w K., w
sprawie przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeń i Reasekuracji A. P. SA w W . o
zapłatę.
W zażaleniu na to postanowienie pełnomocnik procesowy powódki wniósł
o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na wstępie należy wskazać, że na postanowienia sądów niższej instancji
w przedmiocie zwolnienia od opłaty od skargi kasacyjnej nie przysługuje zażalenie
do Sądu Najwyższego (art. 3941
k.p.c.). Jednak takie postanowienie może zostać
skontrolowane pośrednio, w ramach rozpoznania zażalenia na postanowienie
odrzucające skargę kasacyjną wskutek nieuiszczenia należnej opłaty, jeżeli
w zażaleniu zostanie sformułowany wniosek na podstawie art. 380 k.p.c. w zw. z art.
39821
k.p.c. W niniejszej sprawie żaląca uczyniła zadość wskazanemu wymaganiu,
podniesione zarzuty podlegają zatem rozpoznaniu przez Sąd Najwyższy.
W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że koszty dochodzenia przed
sądem roszczeń związanych z prowadzoną działalnością stanowią koszty, które
strona musi uwzględniać w racjonalnym planowaniu swoich wydatków
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2013 r., V CZ 2/13, niepubl.).
W procedurze planowania wydatków związanych z działalnością gospodarczą
podmioty prowadzące tę działalność, przewidując realizację swoich praw przed
sądem, powinny uwzględniać także konieczność posiadania środków na
prowadzenie procesu sądowego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
18 stycznia 2013 r., IV CZ 144/12, niepubl.). Przy ocenie prawnej zagadnienia nie
można również pominąć, że zgodne z art. 103 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
„o kosztach sądowych w sprawach cywilnych" (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r., Nr 90
poz. 594 ze zm. dalej jako: „u.k.s.c.") sąd może przyznać zwolnienie od kosztów
3
sądowych w razie wykazania, że strona nie ma dostatecznych środków na ich
uiszczenie. Przepis nie wskazuje w jaki sposób należy wykazać tą okoliczność,
jednak w orzecznictwie przyjmuje się, że można tego dokonać przedstawiając
jakiekolwiek dokumenty, które pozwalają określić jej sytuację majątkową, np. bilans
roczny, sprawozdanie finansowe, wyciągi z kont bankowych, raporty kasowe,
deklaracje podatkowe, umowy kredytowe i pisma banku oceniające zdolność
kredytową, dokumenty stwierdzające obciążenie nieruchomości hipoteką
a ruchomości zastawem, dokumenty stwierdzające wysokość zobowiązań
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2007 r., V CZ 106/07,
niepubl.).
Mając powyższe na względzie nie można przyjąć, że zaskarżone
postanowienie narusza przepisy k.p.c. Sąd Apelacyjny zasadnie pokreślił, że żaląca
poprzestała na przedstawieniu jednego dokumentu czyli oświadczenia
majątkowego spółki. Ponadto, mimo wezwania, w toku postępowania nie
przedłożono oświadczenia majątkowego jednego ze wspólników. Uzyskane w ten
sposób informacje są niepełne i nie pozwalają na przyjęcie nieistnienia możliwości
wygospodarowania jakichkolwiek środków i pokrycia chociaż części kosztów
sądowych (1/10 opłaty sądowej). Nie bez znaczenia jest również okoliczność,
że w toku wieloletniego procesu sądowego żaląca uzyskiwała zwolnienie od
obowiązku ponoszenia opłat sądowych, co już oznaczało wymierną ulgę i powinno
umożliwić wygospodarowanie chociażby części środków na pokrycie opłat
sądowych należnych w toku dalszego postępowania.
Z tych względów, skoro zażalenie okazało się niezasadne, należało orzec jak
w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 2 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marian Kocon (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
SSN Marta Romańska
w sprawie z powództwa T.-B. Spółki jawnej A. S., J. H.,
J. H. w likwidacji w K.
przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeń i Reasekuracji A. P. S.A.
w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 2 kwietnia 2015 r.,
zażalenia strony powodowej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 19 września 2014 r.,
oddala zażalenie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 19 września 2014 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
kasacyjną powódki T. – B. spółki jawnej A. S., J. H., J. H. w likwidacji w K., w
sprawie przeciwko Towarzystwu Ubezpieczeń i Reasekuracji A. P. SA w W . o
zapłatę.
W zażaleniu na to postanowienie pełnomocnik procesowy powódki wniósł
o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego
rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Na wstępie należy wskazać, że na postanowienia sądów niższej instancji
w przedmiocie zwolnienia od opłaty od skargi kasacyjnej nie przysługuje zażalenie
do Sądu Najwyższego (art. 3941
k.p.c.). Jednak takie postanowienie może zostać
skontrolowane pośrednio, w ramach rozpoznania zażalenia na postanowienie
odrzucające skargę kasacyjną wskutek nieuiszczenia należnej opłaty, jeżeli
w zażaleniu zostanie sformułowany wniosek na podstawie art. 380 k.p.c. w zw. z art.
39821
k.p.c. W niniejszej sprawie żaląca uczyniła zadość wskazanemu wymaganiu,
podniesione zarzuty podlegają zatem rozpoznaniu przez Sąd Najwyższy.
W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że koszty dochodzenia przed
sądem roszczeń związanych z prowadzoną działalnością stanowią koszty, które
strona musi uwzględniać w racjonalnym planowaniu swoich wydatków
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 2013 r., V CZ 2/13, niepubl.).
W procedurze planowania wydatków związanych z działalnością gospodarczą
podmioty prowadzące tę działalność, przewidując realizację swoich praw przed
sądem, powinny uwzględniać także konieczność posiadania środków na
prowadzenie procesu sądowego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
18 stycznia 2013 r., IV CZ 144/12, niepubl.). Przy ocenie prawnej zagadnienia nie
można również pominąć, że zgodne z art. 103 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
„o kosztach sądowych w sprawach cywilnych" (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r., Nr 90
poz. 594 ze zm. dalej jako: „u.k.s.c.") sąd może przyznać zwolnienie od kosztów
3
sądowych w razie wykazania, że strona nie ma dostatecznych środków na ich
uiszczenie. Przepis nie wskazuje w jaki sposób należy wykazać tą okoliczność,
jednak w orzecznictwie przyjmuje się, że można tego dokonać przedstawiając
jakiekolwiek dokumenty, które pozwalają określić jej sytuację majątkową, np. bilans
roczny, sprawozdanie finansowe, wyciągi z kont bankowych, raporty kasowe,
deklaracje podatkowe, umowy kredytowe i pisma banku oceniające zdolność
kredytową, dokumenty stwierdzające obciążenie nieruchomości hipoteką
a ruchomości zastawem, dokumenty stwierdzające wysokość zobowiązań
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2007 r., V CZ 106/07,
niepubl.).
Mając powyższe na względzie nie można przyjąć, że zaskarżone
postanowienie narusza przepisy k.p.c. Sąd Apelacyjny zasadnie pokreślił, że żaląca
poprzestała na przedstawieniu jednego dokumentu czyli oświadczenia
majątkowego spółki. Ponadto, mimo wezwania, w toku postępowania nie
przedłożono oświadczenia majątkowego jednego ze wspólników. Uzyskane w ten
sposób informacje są niepełne i nie pozwalają na przyjęcie nieistnienia możliwości
wygospodarowania jakichkolwiek środków i pokrycia chociaż części kosztów
sądowych (1/10 opłaty sądowej). Nie bez znaczenia jest również okoliczność,
że w toku wieloletniego procesu sądowego żaląca uzyskiwała zwolnienie od
obowiązku ponoszenia opłat sądowych, co już oznaczało wymierną ulgę i powinno
umożliwić wygospodarowanie chociażby części środków na pokrycie opłat
sądowych należnych w toku dalszego postępowania.
Z tych względów, skoro zażalenie okazało się niezasadne, należało orzec jak
w sentencji.