Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 8/15
POSTANOWIENIE
Dnia 29 kwietnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Maria Szulc (przewodniczący)
SSN Antoni Górski
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku C. S.P. A. w stanie upadłości likwidacyjnej
w M. (Włochy)
przy uczestnictwie S. C. i A. C.
o stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 29 kwietnia 2015 r.,
zażalenia uczestników postępowania
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 31 października 2014 r.,
1. odrzuca zażalenie od rozstrzygnięcia zawartego w punkcie
pierwszym sentencji zaskarżonego postanowienia;
2. oddala zażalenie w pozostałym zakresie;
3. zasądza od uczestników na rzecz wnioskodawcy 120
(sto dwadzieścia) zł kosztów postępowania zażaleniowego.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 31 października 2014 r. Sąd Apelacyjny oddalił
wniosek uczestników postępowania o przywrócenie terminu do wniesienia skargi
kasacyjnej i odrzucił skargę kasacyjną.
Z uzasadnienia orzeczenia wynika, że Sąd Apelacyjny postanowieniem z
dnia 6 grudnia 2013 r. w sprawie o stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu
zagranicznego, prowadzonej pod sygn. akt … 874/13, oddalił zażalenie
uczestników postępowania na postanowienie Sądu Okręgowego w S. z dnia 10
września 2013 r., sygn. akt … 29/13, stwierdzające wykonalność na obszarze
Rzeczypospolitej wyroku Sądu Powszechnego w B. z dnia 17 grudnia 2012 r. i
orzekł o kosztach postępowania apelacyjnego. W dniu 14 października 2014 r.
uczestnicy postępowania złożyli wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia
skargi kasacyjnej. Podnieśli, że nie można im przypisać zawinionego uchybienia
terminowi, ponieważ działania Sąd utwierdziły ich w przekonaniu, że wniosek o
sporządzenie uzasadnienia i doręczenie postanowienia z uzasadnieniem został
złożony prawidłowo, doręczono im bowiem, mimo złożenia wniosku po terminie,
odpis postanowienia z uzasadnieniem.
Powołując się na orzecznictwo dotyczące przesłanek przywrócenia
uchybionego terminu, Sąd uznał, że wskazana przez uczestników przyczyna
uchybienia terminowi do wniesienia skargi kasacyjnej nie uzasadnia uwzględnienia
wniosku. Przewidziany w art. 3985
§ 1 k.p.c. dwumiesięczny termin do wniesienia
skargi kasacyjnej, który rozpoczął bieg w dniu 13 grudnia 2013 r. upłynął zatem
dnia 13 lutego 2013 r.; skarga kasacyjna wniesiona dnia 21 marca 2014 r.,
podlegała więc odrzuceniu (art. 3986
§ 2 k.p.c.).
W zażaleniu pełnomocnik uczestników zarzucił naruszenie art. 3985
k.p.c.,
art. 379 pkt 5 w związku z art. 3985
k.p.c. i wniósł „na podstawie art. 397 § 2
w związku z art. 386 k.p.c. o zmianę zaskarżonego postanowienie co do pkt 1 przez
przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej oraz o zmianę postanowienia
w przedmiocie odrzucenia skargi kasacyjnej”.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem postanowienie o oddaleniu wniosku
o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej nie jest postanowieniem
kończącym postępowanie w sprawie i nie podlega zaskarżeniu zażaleniem
(por. uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego: z dnia 24 listopada
1998 r., III CZP 44/98, OSNC 1999, nr 5, poz. 87; z dnia 31 maja 2000 r., III ZP
1/00, OSNC 2001, nr 1, poz. 1 i z dnia 6 października 2000 r., III CZP 31/00, ONSC
2001, nr 2, poz. 22 oraz postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2005
r., III CNP 4/05, Biul. SN 2005, nr 10, s. 14; z dnia 17 lipca 2008 r., II CZ 54/08, nie
publ. i z dnia 19 listopada 2014 r., II CZ 74/14, nie publ.). Z tego względu zażalenie
na zawarte w punkcie pierwszym zaskarżonego postanowienia rozstrzygnięcie
podlegało odrzuceniu jako niedopuszczalne (art. 3986
§ 3 w związku z art. 3941
§ 2
i 3 k.p.c.).
Niezaskarżalność postanowienia oddalającego wniosek o przywrócenie
terminu do wniesienia skargi kasacyjnej nie oznacza, że orzeczenie to nie
może być poddane kontroli w postępowaniu zażaleniowym. Możliwa jest bowiem
ocena jego prawidłowości na podstawie art. 380 w związku z art. 3941
§ 3
i art. 39821
k.p.c. (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 r.,
I CZ 165/01, OSNC 2002, nr 7-8, poz. 102, z dnia 15 stycznia 2001 r.,
II CZ 197/04, nie publ., i z dnia 23 września 2004 r., III CZ 71/04 nie publ.).
Jej warunkiem jest jednak zamieszczenie w zażaleniu na postanowienie
o odrzuceniu skargi kasacyjnej wniosku o rozpoznanie postanowienia o oddaleniu
wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej na podstawie art.
380 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2004 r., III CZ
71/04). W sprawie, w której występuje profesjonalny pełnomocnik, wspomniany
wniosek powinien być sformułowany jednoznacznie, gdyż nie ma podstaw
do przypisywania pismom wniesionym przez zawodowego pełnomocnika treści
wprost w nich niewyrażonych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
17 lipca 2008 r., II CZ 54/08, nie publ.).
Skarżący nie zamieścił w zażaleniu wniosku o rozpoznanie postanowienia
oddalającego wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej,
4
same zaś rozważania dotyczące tego rozstrzygnięcia nie mogą wywołać skutku
przewidzianego w art. 380 k.p.c. Kwestia zasadności oddalenia wniosku
o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej uchyla się zatem spod
kontroli w postępowaniu zażaleniowym.
Z akt sprawy wynika, że złożony przez skarżących na podstawie art. 387 § 3
k.p.c. wniosek o doręczenie odpisu postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia
6 grudnia 2013 r., … 874/13, z uzasadnieniem został odrzucony jako spóźniony. W
konsekwencji, nie jest możliwe wniesienie skargi kasacyjnej; zgodnie z art. 3985
§ 1
k.p.c. wnosi się ją bowiem w terminie dwóch miesięcy od dnia
doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem stronie skarżącej (por. postanowienie Sąd
Najwyższego z dnia 10 marca 2000 r., IV CZ 18/00, OSNC 2000, Nr 10, poz. 181).
Tej oceny nie zmienia okoliczność, że na skutek podlegającego odrzuceniu
wniosku skarżących Sąd doręczył im odpis postanowienia z uzasadnieniem.
Unormowanie przewidziane w art. 3985
§ 1 k.p.c. należy bowiem rozumieć w ten
sposób, że dwumiesięczny termin jest liczony od prawidłowego doręczenia odpisu
orzeczenia z uzasadnieniem, tj. zgodnego z wymaganiami przewidzianymi w art.
387 § 3 k.p.c. To oznacza, że tylko wtedy, gdy strona w terminie tygodniowym
zażądała doręczenia odpisu orzeczenia z uzasadnieniem, można mówić, że zostało
spełnione wstępne wymaganie dla powstania możliwości wniesienia skargi
kasacyjnej. Jeżeli strona z takim żądaniem nie wystąpiła lub też występując z nim
przekroczyła tygodniowy termin do zgłoszenia żądania doręczenia odpisu
orzeczenia z uzasadnieniem (art. 387 § 1 k.p.c.), przewidziany w art. 3985
§ 1 k.p.c.
dwumiesięczny termin w ogóle nie może rozpocząć biegu, a tym samym
niemożliwe jest wniesienie skargi kasacyjnej (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 19 kwietnia 1999 r., II CZ 23/99, OSNC 1999, Nr 11, poz. 195).
Zarzut odrzucenia skargi kasacyjnej z naruszeniem art. 3985
§ 1 k.p.c.
należało zatem uznać za nieuzasadniony.
Nieuzasadniony jest również zarzut wydania zaskarżonego postanowienia
w postępowaniu dotkniętym nieważnością spowodowaną pozbawieniem
skarżących możności obrony swych praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.). Utrata możliwości
wniesienia skargi kasacyjnej na skutek niedopełnienia przez stronę, działająca
5
z profesjonalnym pełnomocnikiem, wymagań dotyczących zaskarżenia orzeczenia
nie stanowi bowiem w rozumieniu art. 379 pkt 5 k.p.c. pozbawienia strony możności
obrony swych praw, uzasadniającego stwierdzenie nieważności postępowania.
W tej sytuacji zażalenie na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej
należało oddalić jako nieuzasadnione (art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3
k.p.c.).
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia. Orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego jest oparte na
art. 98 w związku z art. 3941
§ 3 i art. 391 § 1 k.p.c.).