Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 126/15
POSTANOWIENIE
Dnia 28 maja 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jacek Sobczak
na posiedzeniu bez udziału stron (art. 535 § 3 k.p.k.)
po rozpoznaniu w dniu 28 maja 2015 r.,
sprawy S. K.
skazanego z art. 282 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i inne
z powodu kasacji, wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […] z dnia 26 listopada 2014 r., zmieniającego
wyrok Sądu Okręgowego w W.
z dnia 23 grudnia 2013 r.
p o s t a n o w i ł:
1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną,
2. zwolnić skazanego od ponoszenia kosztów sądowych
postępowania kasacyjnego przejmując je na rachunek Skarbu
Państwa.
UZASADNIENIE
S. K. wyrokiem Sądu Okręgowego w W. z dnia 23 grudnia 2013 r., został
skazany za: czyn z art. 258 § 2 k.k. (pkt I) na karę 1 roku pozbawienia wolności, za
czyn z art. 282 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. (czyn z pkt II) karę 1
roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności, zaś uniewinniony od popełnienia czynu z
art. 282 k.k., art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 282 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 64
§ 1 k.k. Na mocy art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. wymierzono temu skazanemu karę
łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności (pkt III) zaliczając na jej poczet
okres rzeczywistego pozbawienia w sprawie (pkt V).
2
Od tego wyroku apelację w stosunku do S. K. wywiódł, na jego niekorzyść,
prokurator.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 26 listopada 2014 r., zmienił zaskarżony
wyrok m. in. w odniesieniu do S. K. w ten sposób, że podwyższył do 3 lat
orzeczoną w pkt II wyroku Sądu Okręgowego karę pozbawienia wolności za czyn z
art. 282 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. (pkt I) i określił wobec
skazanego nową karę łączną w wymiarze 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności
(pkt III).
Od tego orzeczenia została wywiedziona kasacja przez obrońcę S. K., w
której zarzucił rażącą obrazę przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art.
457 § 3 k.k., poprzez lakoniczne, niespełniające wymogów ustawy, odniesienie się
w treści uzasadnienia przez Sąd II instancji do przyczyn, jakie kierowały nim przy
zmianie (podwyższeniu) wysokości orzeczonej wobec skazanego kary pozbawienia
wolności w wymiarze przeszło dwukrotnie wyższym niż kara orzeczona przez Sąd I
instancji (z 1 roku i 3 miesięcy do 3 lat za czyn z pkt II oraz karę łączną z 1 roku i 6
miesięcy na 3 lata i 6 miesięcy); rażącą obrazę prawa materialnego, tj. art. 53 § 1 i
2 k.k., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i wymierzenie skazanemu za czyn z
pkt II kary, której dolegliwość w sposób oczywisty i jaskrawy przekracza stopień
jego winy, nie uwzględnia stopnia społecznej szkodliwości czynu popełnionego
przez skazanego, nie bierze pod uwagę celów zapobiegawczych i wychowawczych,
które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeb w zakresie
kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, brak uwzględnienia rodzaju i
rozmiaru ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunków osobistych
sprawcy, jego zachowania się po popełnieniu przestępstwa a także zachowania
pokrzywdzonej; rażącą obrazę prawa materialnego, tj. art. 115 § 2 k.k., poprzez
jego niewłaściwe zastosowanie przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu,
nieprawidłowe wzięcie przez Sąd Apelacyjny pod uwagę rodzaju i charakteru
naruszonego dobra, rozmiaru wyrządzonej i grożącej szkody, sposobu i
okoliczności popełniania czynu, a także postaci zamiaru i motywacji sprawcy;
rażącą obrazę prawa materialnego, tj. art. 60 § 2 pkt 1 k.k. w zw. z art. 60 § 6 pkt 3
k.k., poprzez ich niezastosowanie w sytuacji gdy z niekwestionowanych ustaleń
faktycznych wynika, że poszkodowana pojednała się ze skazanym, co
3
doprowadziło do wymierzenia skazanemu kary w wymiarze powyżej maksimum
przewidzianego w art. 60 § 6 pkt 3 k.k.
Skarżący w konkluzji wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania w odniesieniu do skazanego.
Prokurator w odpowiedzi na kasację wniósł o jej oddalenie jako oczywiście
bezzasadnej.
Sąd Najwyższy, zważył, co następuje:
Kasacja jest bezzasadna w stopniu oczywistym, dlatego podlega oddaleniu
w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
Analiza tak zarzutów kasacyjnych jak i przywołanej na ich poparcie
argumentacji, w sposób przekonujący uzewnętrznia rzeczywisty cel skarżącego,
jakim jest sprowokowanie przed Sądem Najwyższym kontroli orzeczenia Sądu
Apelacyjnego w zakresie orzeczonej (podwyższonej) wobec skazanego kary
pozbawienia wolności za czyn z pkt II oraz określenia nowej kary łącznej.
Od razu podjąć wypada, że wywiedzione zarzuty są ukrytą postacią
składania rażącej niewspółmierności kary. Takiej oceny nie zmienia wyrażona
przez skarżącego świadomość - wsparta odpowiednim orzecznictwem co do
podstaw i dopuszczalności wnoszenia tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia -
skoro opiera się ona tylko na pustej deklaracji.
Pomimo wielokrotnego wypowiadania się przez Sąd Najwyższy w kwestii
niedopuszczalności wskazywania w kasacji na rażącą niewspółmierność kary,
jeszcze raz należy podkreślić, iż tego zakazu, wynikającego wprost z art. 523 § 1
k.p.k., nie da się skutecznie ominąć także w drodze podnoszenia zarzutu rażącego
naruszenia art. 53 k.k.
Przepis ten nie ma charakteru normy stanowczej (zawierającej nakaz lub
zakaz określonego zachowania), zatem jego obraza – w rozumieniu art. 438 pkt 1
k.p.k. – nie wchodzi w grę. Wspomniany przepis określa objęte sferą swobodnego
sędziowskiego uznania ogólne dyrektywy wymiaru kary, dlatego podważenie
przyjętej na ich podstawie oceny sądu jest możliwe tylko w ramach zarzutu rażącej
niewspółmierności kary (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 lutego
2015 r., V KK 331/14, Lex 1640273 i przywołane tam orzecznictwo).
4
Bezzasadny i na granicy dopuszczalności jest także zarzut dotyczący obrazy
art. 60 § 2 pkt 1 k.k. w zw. z art. 60 § 6 pkt 3 k.k. Przywołany przepis ma
fakultatywny charakter, co oznacza, iż decyzja o jego zastosowaniu wynikać może
jedynie z ustaleń i oceny Sądu. Wskazać trzeba, iż obraza przepisom prawa
materialnego zachodzić będzie wówczas gdy dojdzie do niezastosowania przepisu
o charakterze bezwzględnym i obligatoryjnym, a także wtenczas gdy do
określonego stanu faktycznego zastosuje się niewłaściwy przepis lub dokona
błędnej wykładni. W przedmiotowej sprawie nie mamy bowiem do czynienia z
żadną z opisanych wyżej sytuacji a zatem jakiekolwiek rozważania co do
naruszenia przez Sąd art. 60 § 2 i 6 k.k., są w tym miejscu bezprzedmiotowe.
Myli się również obrońca twierdząc, iż Sąd Apelacyjny dopuścił się obrazy
art. 115 § 2 k.k. Trudno w jakikolwiek sposób odnieść się do treści tego zarzutu,
skoro poza przywołaniem kodeksowych kwalifikatorów warunkujących i
wpływających na stopień społecznej szkodliwości czynu, nie przytoczono
jakichkolwiek faktycznie istniejących w tej materii racjonalnych argumentów.
Na marginesie zauważyć należy, iż niepoprawnie skarżący do jednej
argumentacji wrzucił dyrektywy sądowego wymiaru kary oraz społeczną
szkodliwość czynu. Nie mają bowiem dla oceny stopnia społecznej szkodliwości
znaczenia takie elementy jak: poprawne życie po popełnieniu przestępstwa,
pozytywna opinia, stałe zatrudnienie, brak konfliktu z prawem, trudna sytuacja
rodzinna i materialna. W większości okoliczności powyższe wprawdzie Sąd
uwzględnia przy wymiarze kary, jednakże nie w aspekcie określenia społecznej
szkodliwości czynu.
Nie może być i tak, jak pragnie tego skarżący, iż jedynymi podlegającymi
weryfikacji i godnymi dostrzeżenia w procesie wymiaru kary staną się okoliczności,
które odnoszą się do osoby skazanego i miały miejsce po popełnieniu
przestępstwa, nawet wówczas jeśli są to okoliczności pozytywne z punktu widzenia
oceny obecnego życia zainteresowanego. Znaczny upływ czasu od momentu
popełnia czynu aż do skazania winien być i był w omawianej sprawie uwzględniany,
jednakże nie z takim natężeniem i skutkiem dla wymiaru kary jakby życzył sobie
obrońca. Kwestie zaś związane z trudną sytuacja rodzinną skazanego, pozostają
zupełnie ambiwalentne dla niniejszego przedmiotu, mogą zaś mieć znaczenie dla
5
postępowania w przedmiocie odroczenia wykonania kary bądź przerwy w jej
wykonaniu.
Wreszcie zauważyć wypada, iż Sąd Apelacyjny kreując wobec skazanego
nową karę za czyn z pkt II w pełni podzielił wszelkie ustalenia Sądu I instancji karę
tę w istocie warunkujące. Uznał jednak, iż biorąc pod uwagę zarówno dyrektywy
sądowego wymiaru kary, społeczną szkodliwość przypisanego skazanemu czynu,
okoliczności obciążające skazanego ale także znaczny upływ czasu od popełniania
tego przestępstwa kara wymierzona przez Sąd Okręgowy jawi się jako nadzwyczaj
łagodna a przez to nie spełniająca swej roli w zakresie prewencji ogólnej i
szczególnej (str. 29 i n.). Pominąć przecież nie można, iż kara 1 roku i 3 miesiące
pozbawienia wolności pierwotnie orzeczona za to przestępstwo jest karą w dolnej
granicy ustawowego zagrożenia, co wydaje się nieuzasadnione zważywszy na
uprzednią karalność S. K., w tym popełnienie przypisanego czynu w warunkach
recydywy podstawowej. Sąd Apelacyjny zwrócił także uwagę na fakt, iż Sąd
Okręgowy nie znalazł wobec skazanego żadnej okoliczności łagodzącej, co również
nie uprawnia wymierzenia tak łagodnej kary.
Nie można zgodzić się ze skarżącym, iż w przedmiotowej sprawie nie doszło
do indywidualizacji kary i rozpatrzenia jej wymiaru z punktu indywidualnych
warunków każdego skazanego. To, że Sąd na równi potraktował i ocenił sytuację:
P., K. i S. nie było nieprawidłowe zważywszy, że jak wykazano na str. 50 i n.
uzasadnienia Sądu I instancji, ocena indywidualnych okoliczności kształtującyych
karę co do tychże oskarżonych była tożsama.
Przytoczone powyżej argumenty Sądu II instancji co do reformatoryjnego
rozstrzygnięcia w przedmiocie wymierzenia podwyższonej kary 3 lat pozbawienia
wolności za czyn z pkt II oraz określenia kary łącznej na 3 lata i 6 miesięcy
pozbawienia wolności czynią zarzut naruszenia przez ten Sąd art. 7 k.p.k. w zw. z
art. 457 § 3 k.k. niezasadnym.
Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w części dyspozytywnej
postanowienia.