Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 czerwca 2013 r. w O.

sprawy z odwołania R. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

o rentę socjalną

na skutek odwołania R. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

z dnia 06.08.2012r. znak (...)

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje R. S. prawo do renty socjalnej na okres od 01.07.2012r. do 30.06.2013r.

2.  stwierdza brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 06.08.2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił R. S. prawa do renty socjalnej.

R. S. wniósł odwołanie od powyższej decyzji podnosząc, że stan jego zdrowia od czasu wydania poprzednich orzeczeń, na podstawie których przyznano mu prawo do renty, nie uległ poprawie. W związku z powyższym wniósł o ustalenie jego niepełnosprawności i niezdolności do pracy przez Sąd.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości podnosząc, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS odwołujący nie został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce ustalił następujący stan faktyczny:

R. S. od dnia 10.06.2007r. do 30.06.2012r. był uprawniony do renty socjalnej, przyznanej mu na mocy decyzji z dnia 11.07.2007r. W dniu 14.06.2012r. R. S. złożył w (...) Oddział P. Inspektorat w O. wniosek o ustalenie uprawnień do renty socjalnej na dalszy okres. W celu ustalenia powyższych uprawnień, odwołującego skierowano na badanie lekarskie, po przeprowadzeniu którego, lekarz orzecznik ZUS, orzeczeniem z dnia 06.07.2012r. stwierdził, że R. S. jest całkowicie niezdolny do pracy do 30.09.2013r. Do powyższego orzeczenia Główny Lekarz Orzecznik ZUS złożył zarzut wadliwości, wobec czego sprawa została skierowana do Komisji Lekarskiej ZUS, która w orzeczeniu z dnia 31.07.2012r. uznała, że odwołujący nie jest całkowicie niezdolny do pracy. Wobec powyższego ZUS decyzją z dnia 06.08.2012r. odmówił R. S. prawa do renty socjalnej na dalszy okres.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce zważył co następuje:

Odwołanie R. S. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej, renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1)przed ukończeniem 18. roku życia;

2)w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia;

3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Zgodnie z ust. 2 cytowanego art. 4 osobie, która spełnia warunki określone w ust. 1, przysługuje:

1)renta socjalna stała - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała;

2) renta socjalna okresowa - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa.

Definicję osoby niezdolnej do pracy zawiera art. 12 ust. 1-3 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r., nr 39 poz. 353 z późn. zm.), który stwierdza, że jest nią osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Zgodnie z art. 61 cytowanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który z mocy art. 15 ustawy o rencie socjalnej stosuje się odpowiednio, prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu osiemnastu miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony stał się ponownie niezdolny do pracy. Przez ustąpienie niezdolności do pracy należy rozumieć zarówno sytuację, kiedy na skutek badania lekarskiego ustalono brak niezdolności do pracy, jak też sytuację kiedy upłynął okres, na jaki świadczenie przyznano.

W świetle cytowanych wyżej przepisów kwestią wymagającą rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie, od której zależała skuteczność odwołania R. S., było ustalenie czy jest on nadal całkowicie niezdolny do pracy. Na tę okoliczność Sąd dopuścił w sprawie dowód z opinii biegłych lekarzy z zakresu psychiatrii, rehabilitacji i neurologii, jako właściwych ze względu na schorzenia odwołującego, którzy w złożonej opinii, po przeprowadzeniu badań podmiotowo - przedmiotowych, rozpoznali u niego: niedowład spastyczny kończyn dolnych w przebiegu mózgowego porażenia dziecięcego oraz zaburzenia depresyjne. W konkluzji uznali badanego za całkowicie niezdolnego do pracy zarobkowej nadal, na okres jednego roku do 30 czerwca 2013r. Uznali jednocześnie, że jest on zdolny do samodzielnej egzystencji. W uzasadnieniu opinii wskazali, że 23 letni badany, ma ukończony licencjat z filologii polskiej, obecnie kończy magisterium, nigdzie nie pracował, do czerwca 2012 roku był uznany za całkowicie niezdolnego do pracy zarobkowej. Choruje na mózgowe porażenie dziecięce, pod postacią tertraparezy, obecnie głównie niedowład spastyczny kończyn dolnych, znacznie zaawansowany, z zanikami mięśniowymi, z ograniczeniem zakresu ruchów w obu stawach skokowych, w istotny sposób utrudniający chodzenie, stanie. Biegli podkreślili, że zmiany te, upośledzają w bardzo dużym stopniu funkcjonowanie społeczne, uniemożliwiają praktycznie podjęcie jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Wskazali, opiniowany jest jednak zdeterminowany do podjęcia pracy i pomimo kalectwa pragnie ukończyć studia filologiczne, aby móc podjąć pracę. Podkreślili jednak, że zmiany te są nieodwracalne i nie rokują wyleczenia. Biegły psychiatra stwierdził istnienie zaburzeń depresyjnych, które pojawiły się na początku studiów i nadal utrzymują się, pomimo przyjmowania leków i stosowanej psychoterapii. Biegli stwierdzili, że nie zgadzają się z decyzją Lekarzy Orzeczników ZUS, że stan badanego uległ poprawie i jest on zdolny do podjęcia pracy zarobkowej. Zdaniem biegłych jest on nadal całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej na okres roku, celem ukończenia pracy magisterskiej, aby miał większe możliwości do zarobkowania.

Do powyższej opinii zastrzeżenia złożył organ rentowy podnosząc, że absolutnie nie może zgodzić się z opinią biegłych, że badany jest niezdolny do pracy w stopniu całkowitym, czyli, że jest niezdolny do jakiejkolwiek pracy skoro jest aktywnym studentem w trakcie pisania pracy magisterskiej, czyli jest zdolny do pracy umysłowej, nie tylko odtwórczej ale nawet koncepcyjnej. Organ rentowy wskazał, że biegli najwyraźniej pomylili pojęcie renty socjalnej - czyli brak zdolności do jakiejkolwiek pracy w tym pracy poniżej kwalifikacji - np. prostych prac typu sklejanie kopert, skręcanie długopisów, roznoszenie korespondencji, ze stypendium socjalnym - to są dwie różne sprawy i przyznawanie ubezpieczonemu renty celem dokończenia studiów jest ze wszech miar niedopuszczalne. Renta, zdaniem organu rentowego, ma wynikać z naruszenia sprawności organizmu a nie „na dokończenie pisania pracy magisterskiej”.

Wskazując na powyższe organ rentowy wniósł o powołanie innych biegłych. Sąd uwzględnił powyższy wniosek i dopuścił dowód z opinii innego zespołu biegłych z zakresu psychiatrii, neurologii i rehabilitacji, którzy w złożonej opinii, podobnie jak pierwszy zespół biegłych, rozpoznali u badanego niedowład spastyczny kończyn górnych i dolnych w przebiegu mózgowego porażenia dziecięcego oraz zaburzenia depresyjne. W konkluzji biegli uznali badanego za całkowicie niezdolnego do pracy zarobkowej nadal na okres jednego roku do 30 czerwca 2013r., stwierdzając jednocześnie, że jest zdolny do samodzielnej egzystencji. W uzasadnieniu biegli podnieśli, że badany do czerwca 2012r. nigdzie nie pracował, był uznany za całkowicie niezdolnego do pracy zarobkowej. Mózgowe porażenie dziecięce pod postacią tetraparezy, która to postać znacznie zaawansowana występuje u badanego, a charakteryzuje się patologicznym napięciem mięśni, wzmożoną kurczliwością, sztywnością, zaburza czynności manualne i utrzymanie prawidłowej postawy i chodu. Proste prace typu sklejanie kopert, skręcanie długopisów, roznoszenie korespondencji nie mają miejsca i zastosowania u wnioskodawcy ze względu na charakter schorzenia- zaburzenia tonusu mięśni i koordynacji ruchów w kończynach górnych i dolnych, niemożliwością zachowania prawidłowej postawy. Biegli podkreślili, że zmiany te są nieodwracalne i nie rokują wyleczenia. W obrazie klinicznym stwierdzili zaburzenia depresyjne, nakładające się dezadaptacyjne cechy osobowości. Jego wzorce zachowania, styl życia oraz sposób odnoszenia się do siebie i innych ludzi charakteryzuje niska samoocena, czytanie w myślach, przewidywanie przyszłości, pesymistyczna ocena siebie, przyszłości, fiksacja na tle niepełnosprawności fizycznej, tendencje do uogólniania i katastrofizacji. Schematy poznawcze powodują, że często na codzienne trudności reaguje objawami depresyjnymi, wycofując się z relacji, rezygnując z aktywności. Biegli wskazali, że psychopatologia powoduje znaczący dyskomfort. Zwrócili uwagę, że wskazane jest podjęcie psychoterapii. Psychopatologia nie powoduje całkowitej niezdolności do pracy.

Odwołujący nie zgłosił zastrzeżeń do wskazanej wyżej opinii. Organ rentowy natomiast w piśmie z dnia 29.04.2013r. wniósł o wydanie opinii uzupełniającej podnosząc, iż opinia biegłych jest niezrozumiała.

Sąd powyższy wniosek organu rentowego w oparciu o art. 217 § 2 kpc oddalił, uznając, że sporne okoliczności zostały już wyjaśnione. Argumenty podniesione w ostatnim piśmie procesowym organu rentowego z dnia 29.04.2013r. nie uzasadniają zdaniem Sądu stanowiska, że istniała obiektywnie potrzeba skorzystania z opinii kolejnych biegłych. Odmienna ocena stanu zdrowia odwołującego w kontekście jego zdolności do pracy dokonana przez organ rentowy, nie zawierająca konkretnych i przekonujących argumentów podważających miarodajność dotychczasowych dwóch opinii lub co najmniej miarodajność tę poddających w wątpliwość, nie może zdaniem Sądu decydować o zasadności dopuszczenia dowodu z kolejnego zespołu biegłych. Wskazać też należy, że zarówno doktryna jak i orzecznictwo stoją na stanowisku, że potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii ( vide wyrok SN z 4 sierpnia 1999 r, I PKN 20/99, OSNAPiUS 2000, nr 15, poz. 479). Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie, potrzeby powołania kolejnego, trzeciego już zespołu biegłych, nie widział. Sąd podzielił wywody i wnioski opinii biegłych lekarzy sądowych powołanych do wydania opinii w przedmiotowej sprawie. Podkreślić należy, że wydane one zostały przez biegłych lekarzy o specjalnościach odpowiednich do ujawnionych wcześniej u odwołującego jednostek chorobowych, po dokonaniu analizy zebranej w sprawie dokumentacji medycznej, przeprowadzeniu wywiadu oraz badań odwołującego. Zarówno rozpoznanie, jak i wnioski, jakie znajdują się w obu opiniach są zbieżne, spójne i logiczne. Wszyscy biegli, występujący w sprawie, wydali opinie, poparte logiczną argumentacją, z której wynika, że stan zdrowia odwołującego czyni go nadal okresowo całkowicie niezdolnym do pracy. Niewątpliwym jest też, że stan zdrowia odwołującego od czasu kiedy pobierał on rentę socjalną nie uległ poprawie, na co również wskazywali biegli.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd uznając, iż R. S. spełnia wszystkie przesłanki konieczne do uzyskania prawa do renty socjalnej na dalszy okres, w oparciu o art. art.477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał mu prawo do tego świadczenia na dalszy tj. od dnia 01.07.2012r. do 30.06.2013r.

Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd był zobowiązany, przyznając odwołującemu prawo do renty, do zamieszczenia z urzędu w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego odnośnie do nieustalenia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji tj. zarówno przyznającego prawo do świadczenia, jak też jego brak ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.04.2010 roku, II UK 330/09, LEX 604220). W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie brak podstaw do obciążenia odpowiedzialnością organu rentowego za nieprzyznanie odwołującemu prawa do renty już na etapie postępowania przed ZUS. W toku postępowania sądowego odwołujący przedłożył nową dokumentację medyczną z Poradni Zdrowia Psychicznego. Gdyby ZUS dysponował tą dokumentacją jego decyzja mogłaby być inna.

Z tych względów orzeczono jak w pkt. 2 wyroku.