Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 25 czerwca 2015 r.

S ąd Okręgowy w B. II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Ireneusz Płowaś
Sędziowie: SO Bogumił Goraj

SO Tomasz Adamski (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2015 roku w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa H. S.

przeciwko: J. S.

o zapłatę

na skutek zażalenia powódki

na postanowienie Sądu Okręgowego w Bydgoszczy co do kosztów

postępowania apelacyjnego zawarte w punktach II (drugim) i III (trzecim)

wyroku z dnia 30 kwietnia 2015 roku sygn. akt II Ca 834/14

postanawia:

odda lić zażalenie.

II Ca 834/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2015 roku Sąd Okręgowy w Bydgoszczy rozpoznając apelację powódki od wyroku Sądu Rejonowego w Inowrocławiu z dnia 30 lipca 2014 roku w sprawie I C 392/10 oddalił apelację (pkt I), zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 1.200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego (pkt II) oraz przyznał adwokatowi W. D. od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Inowrocławiu kwotę 1.200 (pkt III). Następnie postanowieniem z dnia 5 maja 2015 roku Sąd Okręgowy w Bydgoszczy przyznał adwokatowi W. D. od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Inowrocławiu kwotę 276 złotych tytułem podatku VAT od przyznanego wynagrodzenia. Sąd wskazał, że o kosztach sąd orzekł zgodnie z regułą opisaną w art. 98 § 1 kpc w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Po stronie apelującej, w ocenie sądu, nie wystąpiły żadne istotne okoliczności, które mogłyby świadczyć, że mamy do czynienia ze szczególnie uzasadnionym przypadkiem (art. 102 kpc), w szczególności sam charakter roszczenia powódki (o zapłatę zachowku), jak i wynik postępowania przed sądem I instancji, po którym zdecydowała się na wywiedzenie apelacji i spowodowała wydatki po stronie pozwanej poniesione w ramach obrony, jak i sytuacja osobista powódki, nie uzasadniały zwolnienia jej z obowiązku zwrotu kosztów pozwanej.

Zażalenie na postanowienie w przedmiocie kosztów procesu wniosła powódka domagając się jego zmiany poprzez odstąpienie od obciążenia jej kosztami postępowania apelacyjnego, a nadto domagając się zasądzenia na rzecz pełnomocnika powódki z urzędu kwoty 276 zł tytułem podatku VAT od wynagrodzenia. W uzasadnieniu powódka podniosła, że jej sytuacja majątkowa (pozostawała zwolniona od kosztów sądowych), zdrowotna (cierpi na organiczne zaburzenia nastroju i osobowości) oraz ekonomiczna (jest niewypłacalna i bezdomna) wskazuje na zasadność zastosowania art. 102 kpc. Dodała też, że była subiektywnie przekonana o zasadności swego roszczenia

S ąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie jest zasadne.

Zgodnie z regułą określoną w art. 98 § 1 kpc koszty procesu ponosi strona przegrywająca proces, w niniejszej sprawie zatem powódka. W art. 102 kpc przewidziany jest wyjątek od powyższej zasady pozwalający - w szczególnie uzasadnionych przypadkach- na odstąpienie od obciążania obowiązkiem zwrotu przeciwnikowi kosztów procesu. Z sytuacją taką nie mamy jednak do czynienia w przedmiotowej sprawie. Uzasadnienie sądu co do przesłanek, którymi kierował się sąd nie znajdując podstaw do zastosowania instytucji opisanej w art. 102 kpc jest przekonujące i znajdujące potwierdzenie w zebranym sprawie materiale dowodowym. Powódka niewątpliwie jest osobą znajdującą się w szczególnie trudnej sytuacji majątkowej, tym bardziej zatem powinna w sposób wyjątkowo rozsądny dysponować posiadanymi środkami finansowymi i wystrzegać się wywodzenia niezasadnych środków odwoławczych. Z drugiej strony uczestnik procesu nie może być pozbawiony kosztów mu należnych tylko dlatego, że przeciwnik wnoszący nieuzasadnione roszczenia jest w trudnej sytuacji majątkowej. Powódka znała stanowisko sądu I instancji oddalającego powództwo, znała też jego uzasadnienie. Mimo tego powódka zdecydowała się wywieść apelację opartą na zarzutach podnoszonych przed sądem I instancji zakładając, że jako osoba uboga otrzyma od Państwa pomoc w postaci zwolnienia jej od kosztów sądowych, zaś konieczności ewentualnego zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi bezpodstawnie nie zakładała, bądź też przyjęła, że z obowiązku ich zwrotu też zostanie zwolniona (o co wnosi obecnie w zażaleniu). Tymczasem zasady słuszności warunkujące zastosowanie instytucji zawartej w art. 102 kpc obejmują wystąpienie w sprawie wypadków szczególnie uzasadnionych, które powodują, że zasądzenie kosztów na rzecz wygrywającego przeciwnika w całości, a nawet w części, byłoby sprzeczne z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013 roku, V Cz 132/12). Przepis ten nie może być wykładany rozszerzająco, jako unormowanie szczególne. W realiach niniejszego procesu ani charakter sprawy (sprawa o zapłatę zachowku), ani przyczyna oddalenia apelacji (ustalenie, że zarówno ustalenia faktyczne, jak i wywód prawny sadu I instancji są prawidłowe), ani też ewentualne subiektywne przekonanie strony o zasadności jej żądań (wbrew stanowisku sądu I instancji, które w apelacji nie zostało podważone) nie przemawiają za możliwością zastosowania regulacji opisanej w art. 102 kpc, a rozstrzygnięcie sądu okręgowego co do obciążenia powódki kosztami postępowania apelacyjnego - zarówno co do zasady, jak i co do wysokości - jest prawidłowe. Samo odwołanie się trudnej sytuacji ekonomicznej i zdrowotnej powódki jest niewystarczające do zastosowania art. 102 kpc.

Co do żądania zasadzenia kwoty 276 zł na rzecz pełnomocnika z urzędu, sad wskazuje, że kwota ta została już przyznana na mocy postanowienia sądu z dnia 5 maja 2015 roku, przyznanie dalszej kwoty nie znajduje żadnej podstawy prawnej.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy zażalenie uznał za bezzasadne i na podstawie przepisów art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc je oddalił