Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Piotrkowie Trybunalskim,

Wydział V w składzie:

Przewodniczący: SSO Magdalena Marczyńska

Sędziowie: SSO Agnieszka Leżańska

SSR del. Marzena Foltyn-Banaszczyk (spr.)

Protokolant: st.sekr.sądowy Marcelina Machera

po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2015 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa W. Ś. (1)

przeciwko Zespołowi Szkół Nr (...) w T.

o przywrócenie do pracy, wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy

na skutek apelacji powoda W. Ś. (1) od wyroku Sądu Rejonowego

w Tomaszowie Maz. IV Wydziału Pracy z dnia 12 listopada 2014r.

sygn. IV P 201/13

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu Sądowi Pracy w Tomaszowie Maz. do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania za instancję odwoławczą.

Sygn. akt V Pa 15/15

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 12 listopada 2014 roku wydanym w sprawie IVP 201/13 roku Sąd Rejonowy IV Wydział Pracy w Tomaszowie Maz. oddalił powództwo W. Ś. (1) oraz zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Powyższe orzeczenie zostało wydane w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sądu Rejonowego:

Powódka W. Ś. (2) była zatrudniona w Gimnazjum nr (...) w T. na podstawie umowy o pracę z dnia 2 kwietnia 2012 roku zawartej na czas nieokreślony jako sekretarz szkoły w pełnym wymiarze czasu pracy.

Powódka pracowała w sekretariacie. Była jedynym pracownikiem sekretariatu.

W dniu 26 lutego 2013 r. Rada Miejska w T. podjęła uchwałę nr(...) zgodnie z którą z dniem 31 sierpnia 2013 roku Gimnazjum nr (...)w T.miało ulec likwidacji.

W dniu 24 kwietnia 2013 roku Rada Miejska w T. podjęła uchwałę nr (...) zgodnie z którą z dniem 31 sierpnia 2013 roku likwidacji ulega Gimnazjum nr (...) w T. Na mocy uchwały uczniom likwidowanej szkoły zapewniono naukę w Zespole Szkół nr (...) w T. Uchwała miała wejść w życie w chwili podjęcia.

W dniu 29 maja 2013 roku Wojewoda (...) stwierdził nieważność uchwały. Jako powód wskazał niespełnienie wymogów formalnych dotyczących publikacji uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego.

W dniu 26 czerwca 2013 roku Rada Miejska w T. podjęła uchwałę nr (...) zgodnie z którą z dniem 31 sierpnia 2013 r. likwidacji ulega Gimnazjum nr (...) w T. Na mocy uchwały uczniom likwidowanej szkoły miano zapewnić naukę w Zespole Szkół nr (...) wT. Uchwała weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa (...).

Zespół Szkół nr (...) przejął zadania i nieruchomości (budynek) Gimnazjum nr(...)

W dniu 27 maja 2013 roku dyrektor Gimnazjum nr (...) dokonał rozwiązania umowy o pracę zawartej z powódką z 3-miesięcznym okresem wypowiedzenia, który upłynął w dniu 31 sierpnia 2013 roku. Jako przyczynę wskazał likwidację z dniem 31 sierpnia 2013 roku Gimnazjum nr(...)

Powódka otrzymała wypowiedzenie umowy w dniu 27 maja 2013 roku W tej dacie posiadała uprawnienia emerytalne.

Powódka otrzymała odprawę pieniężną i emerytalną.

W dniu wypowiedzenia umowy o pracę powódce uchwała z dnia 24 kwietnia 2013 roku o likwidacji Gimnazjum nr (...) była ważna. Obie uchwały przewidywały ten sam termin likwidacji szkoły z dniem 31 sierpnia 2013 roku.

Pozostali pracownicy Gimnazjum nr (...)przeszli do Zespołu Szkół nr (...) na podstawie przeniesienia.

W Gimnazjum nr(...) zlikwidowano tylko stanowisko sekretarza, gdyż w Zespole Szkół nr (...) nie było wolnego etatu w sekretariacie, a w jednej jednostce nie może być dwóch sekretariatów. Nie było zgłoszenia od dyrektora Zespołu Szkół nr (...) o zapotrzebowaniu na stanowisko sekretarza. Stanowisko sekretarza szkoły pełnił Ł. J.. Pracuje on na tym stanowisku do dzisiaj.

Zwolnienie powódki zostało skonsultowane przez dyrektora Gimnazjum nr (...) E. W. z zastępcą prezydenta miasta W. W. (1) oraz Naczelnikiem Wydziału (...) Urzędu Miasta. Z tych konsultacji wynikało, że nie będzie miejsca dla powódki w Zespole Szkół nr (...). W. W. (1) znał wyniki analizy zmian organizacyjnych z związku z planowaną likwidacją, zgodnie z którymi brak jest podstaw do zatrudnienia powódki w Zespole Szkół nr (...).

Dyrektor Gimnazjum nr (...) wiedziała o uprawnieniach emerytalnych powódki. Uprawnienia te nie stanowiły przyczyny, dla której powódka została zwolniona.

Sekretariat Zespołu Szkół nr (...) przejął wszystkie działania sekretariatu Gimnazjum nr (...) Po likwidacji Gimnazjum nr(...) stanowisko sekretarza w Zespole Szkół nr (...) w pełni zapewniło czynności w zakresie obsługi uczniów i rodziców.

Powódka obecnie utrzymuje się z emerytury w wysokości 1.800 złotych.

W oparciu o poczynione ustalenia Sąd Rejonowy uznał, że powództwo jest bezzasadne.

Uzasadniając swoje stanowisko Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie treścią z art. 59 ust 1 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty szkoła publiczna może być zlikwidowana z końcem roku szkolnego przez organ prowadzący szkołę. Uwzględnić przy tym należy treść art. 63 ustawy o systemie oświaty, zgodnie z którym rok szkolny we wszystkich szkołach i placówkach rozpoczyna się z dniem 1 września każdego roku, a kończy z dniem 31 sierpnia następnego roku, a zatem w treści uchwały należy wskazać jako termin likwidacji szkoły dzień 31 sierpnia konkretnego roku.

Dalej Sąd I instancji podniósł, że złożenie pracownikowi wypowiedzenia umowy o pracę z powodu likwidacji stanowiska pracy przed dniem tej likwidacji jest dopuszczalne (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 2011 r., III PK 75/10, LEX nr 901632).

Z ustaleń poczynionych w niniejszej sprawie przez Sąd Rejonowy wynika, że rozwiązanie stosunku pracy powódki nastąpiło z końcem roku szkolnego – a więc z dniem 31 sierpnia – po uprzednim trzymiesięcznym wypowiedzeniu praz, że wypowiedzenie to zostało dokonane w taki sposób, aby mogła się zapoznać w tym terminie z jego treścią.

Dalej Sąd Rejonowy wskazał, że po zakończeniu bytu prawnego placówki, w przypadku, gdy zadania i mienie zlikwidowanej szkoły przejmie inny podmiot, tworząc na tej bazie nową szkołę, mamy do czynienia z przejściem zakładu pracy na innego pracodawcę, zgodnie z art. 23 ¹ k.p. (wyrok SN z dnia 29 sierpnia 1995 roku, I PRN 38/95, OSNAPiUS 1996, nr 6, poz. 83; wyrok SN z dnia 16 maja 2001 roku, I PKN 573/00, OSNP 2003, nr 5, poz. 124). Brak przekazania mienia do korzystania przez nową szkołę, jest równoznaczny w skutkach prawnych z brakiem przejścia zakładu pracy wraz z pracownikami na nowego pracodawcę.

Zgodnie z przywołanym przez Sąd I instancji art. 23 ¹ § 1 k.p. w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy.

Kontynuując swój wywód Sąd Rejonowy wskazał, że art. 23 ¹ k.p. nie ustanawia ochrony pracowników niepedagogicznych przed wypowiedzeniem umowy o pracę w fazie poprzedzającej przekazanie szkoły (por. wyrok SN z dnia 4 października 2000 roku, I PKN 57/00, OSNAPiUS 2002, nr 9, poz. 210), zatem dyrektor szkoły samorządowej może dokonać zwolnień na ogólnych zasadach np. tych pracowników, których przejęcie nie zostało ustalone z nowym organem prowadzącym.

Artykuł 45 § 1 k.p. stanowi, że w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego - Sad Rejonowy wskazał, że przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony powinna być wyraźna, konkretna i rzeczywista (uchwała Sądu Najwyższego z 27 czerwca 1985 roku, III PZP 10/85, OSNC 1985/11/164, a także, wyrok SN z 15 lutego, 2000 roku, I PKN 514/99, OSNAP 2001/13/440).

Wobec powyższych ustaleń Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że w niniejszej sprawie pracodawca miał prawo rozwiązać z powódką umowę o pracę wobec likwidacji szkoły. Pozwany wykazał bowiem, że przyczyna w postaci likwidacji wystąpiła. Z ustaleń Sądu I instancji wynika, że likwidacja szkoły nastąpiła wraz z upływem terminu wypowiedzenia w dniu 31 sierpnia 2013 r. Podkreślić przy tym należy, iż jako przyczynę rozwiązania umowy powódce wskazano likwidację szkoły, nie zaś uchwałę rady miejskiej, która następnie została uchylona. W ocenie Sądu przyczyna zawarta w wypowiedzeniu umowy o pracę powódki jest wyraźna, konkretna i rzeczywista. Jednocześnie Sąd Rejonowy nie czynił ustaleń względem pozostałych pracowników pozwanej, jako, że nie stanowiły one przedmiotu niniejszego postępowania.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy oddalił powództwo uznając je za bezzasadne.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł na mocy art. 98 § 1 k.p.c. oraz § 11 ust. 1, pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490).

Powyższe orzeczenie zaskarżyła apelacją w całości powódka reprezentowana przez pełnomocnika zarzucając wyrokowi naruszenie art. 30 § 1 pkt 2 k.p. w zw. z art. 10 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników.

W oparciu o powyższe zarzuty powódka wniosła o :

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa bądź uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji;

2.  zasadzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych

W odpowiedzi na apelację powódki pozwany Zespół Szkół nr (...) w T.– reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika radcę prawnego wniósł o:

1)  oddalenie w całości apelacji wniesionej przez powódkę w dniu 13 stycznia 2015 roku od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wydanego w dniu 12 listopada 2014 roku w sprawie o sygn. akt IV P 201/13 oraz o

2)  zasadzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie, co skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania z powodu nie rozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy.

Pojecie „istoty sprawy” dotyczy jej aspektu materialnego, a wiec nie rozpoznanie istoty sprawy zachodzi wówczas gdy sąd nie zbadał materialnej podstawy powództwa, jak też skierowanych do niego zarzutów merytorycznych i w swoim rozstrzygnięciu nie odniósł się do tego co jest przedmiotem sprawy ( por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 12 września 2002 roku, IV CKN 1298/00, LEX nr 80271, wyrok SN z dnia 23 września 1998 roku, IICKN 897/97, OSNC 1999/1/22). Rozpoznanie istoty sprawy łączy się – mówić najogólniej - z rozważeniem oraz oceną poddanych przez strony pod osad żądań i twierdzeń.

Wskazać również należy, że granice procesu cywilnego zakreśla przede wszystkim strona powodowa poddając pod osąd określone fakty, z których wywodzi skutki prawne. W doktrynie i orzecznictwie ugruntowany jest też pogląd, że nierozpoznanie istoty sprawy odnosi się do roszczenia będącego podstawą powództwa i zachodzi, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł w ogóle merytorycznie o żądaniach stron, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania pozwu albo pominął merytoryczne zarzuty pozwanego (zob. w szczególności wyrok SN z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 1999, Nr 1, poz. 22; wyrok SN z dnia 14 maja 2002 r., V CKN 357/00, Lex, nr 55513).

W przedmiotowej sprawie powódka zakwestionowała prawdziwość wskazanej przez pracodawcę przyczyny dokonanej jej wypowiedzenia umowy o prace w postaci likwidacji Gimnazjum Nr (...) im. I. S. w T.Powódka w toku postępowania wskazywała, iż wszyscy pracownicy Gimnazjum, tj. zarówno nauczyciele, jak i pracownicy niepedagogiczni – administracyjni za wyjątkiem powódki „zostali przejęci” przez Zespół Szkół Nr (...) w T. Zdaniem powódki wszyscy, również powódka, powinni zostać przejęci przez Zespół Szkół. Takie zachowanie pracodawcy – następcy prawnego – powódka uznała za dyskryminację. Powódka również podnosiła, iż doszło do zwiększenia zadań sekretariatu w Zespole Szkół Nr (...) na skutek przejęcia uczniów z Gimnazjum oraz powołując się na sporządzony audyt była wskazywała, że była możliwość dalszego zatrudnienia powódki w Zespole Szkół Nr (...) np. na ½ etatu. Powódka również podnosiła, iż wszyscy pracownicy administracyjni powinni mieć rozwiązane umowy o pracę, zaś do rozwiązania umów nie doszło.

Sąd Rejonowy po przeprowadzeniu postępowania dowodowego ustalił , iż przyczyna wypowiedzenia w postaci likwidacji Gimnazjum Nr (...) im. I. S. w T. była wyraźna, konkretna i rzeczywista, bowiem istotnie doszło do likwidacji placówki. W tym zakresie Sąd Rejony odniósł się do uchwał Rady Miejskiej w T. z dnia 24 kwietnia 2013 roku oraz z dnia 16 czerwca 2013 roku.

Jednocześnie Sąd powołał w rozważaniach prawnych przepis art. 23 ¹ § 1 k.p. powołując się na orzeczenie Sądu Najwyższego, iż po zakończeniu bytu prawnego placówki, przypadku, gdy zadania i mienie zlikwidowanej szkoły przejmie inny podmiot, tworząc na tej bazie nową szkołę, mamy do czynienia z przejściem zakładu pracy na innego pracodawcę, zgodnie z art. 23 ¹ k.p. (wyrok SN z dnia 29 sierpnia 1995 roku, I PRN 38/95, OSNAPiUS 1996, nr 6, poz. 83; wyrok SN z dnia 16 maja 2001 roku, I PKN 573/00, OSNP 2003, nr 5, poz. 124). Zgodnie z przywołanym przez Sąd I instancji art. 23 ¹ § 1 k.p. w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Sąd I instancji podniósł, iż nie czynił ustaleń względem pozostałych pracowników pozwanej, jako że nie stanowiły przedmiotu postępowania, a jednocześnie w ustaleniach faktycznych jako bezsporne wskazując, iż „pozostali pracownicy Gimnazjum nr (...) przeszli do Zespołu Szkół nr (...) na podstawie przeniesienia”. Sąd I instancji czynił też szczątkowe ustalenia co do zakresu przeniesionych zadań z zakresu zadań sekretariatu. Odnosząc się zaś do sytuacji powódki Sąd Rejonowy wskazał, że art. 23 ¹ k.p. nie ustanawia ochrony pracowników niepedagogicznych przed wypowiedzeniem umowy o pracę w fazie poprzedzającej przekazanie szkoły powołując się na wyrok SN z dnia 4 października 2000 roku, I PKN 57/00, OSNAPiUS 2002, nr 9, poz. 210.

Już z powyższego wynika, iż Sąd Rejonowy popadł w sprzeczności w zakresie ustalenia faktycznej przyczyny rozwiązania stosunku pracy z powódką i w konsekwencji nie ustalił czy przyczyna wskazana w rozwiązaniu umowy o pracę – likwidacja Gimnazjum była rzeczywistą i prawdziwą przyczyną rozwiązania stosunku pracy z powódką. O prawdziwości przyczyny rozwiązania umowy o pracę nie świadczy przy tym kwestia obowiązywania w dacie wypowiedzenia powódce umowy o pracę Uchwały Rady Miasta w T. ale to czy i kiedy jednostka uległa faktycznej likwidacji. Wbrew przekonaniu powódki bowiem uchwała z dnia 24 kwietnia 2013 roku nie stanowiła prawnej podstawy wypowiedzenia stosunku pracy, lecz jedynie podstawę likwidacji Gimnazjum. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 10 września 2013 roku, w sprawie I PK 73/13 – likwidacja placówki oświatowo-wychowawczej nie jest czynnością jednorazową i wymaga odpowiedniego przygotowania, a następnie przeprowadzenia, zaś proces decyzyjny w tym kierunku – mniej lub bardziej złożony – obejmuje rozmaite czynności podejmowane nierzadko przez różne podmioty. Oznacza to, że likwidacja jednostki organizacyjnej – formalna i faktyczna – nie muszą zbiegać się w czasie, bowiem ostatecznie realna likwidacja jednostki zawsze następuje po rozwiązaniu stosunku pracy z osobami ją zajmującymi. Z tej przyczyny jest nawet racjonalnie uzasadnione wypowiedzenie „wyprzedzające” formalną likwidację jednostki, dokonane po rozpoczęciu procedury likwidacyjnej, jeżeli pracodawca z dużym prawdopodobieństwem, graniczącym z pewnością, przewiduje akceptację dla podjętej przez niego decyzji.

Okoliczność likwidacji Gimnazjum Nr (...) im I. S. w T. z dniem 31 sierpnia 2013 roku była zatem okolicznością obiektywną i niewątpliwą. Istota sporu sprowadzała się natomiast do ustalenia czy okoliczność ta, wskazana jako przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę z powódką, stanowiła rzeczywistą przyczynę rozwiązania stosunku pracy, skoro jak przyjął sam Sąd Rejonowy doszło do przejęcia pracowników przez nowego pracodawcę w trybie art. 23 ^{( 1)}§ 1 k.p. Nie może bowiem budzić wątpliwości, iż tylko przyczyna rzeczywista, konkretna, prawdziwa, uzasadniająca wypowiedzenie umowy spełnia warunki przyczyny skutecznie rozwiązującej umowę o pracę w rozumieniu art. 30 § 4 k.p. Przyczyna wskazana jako przyczyna wypowiedzenia umowy musi być zatem tą przyczyną, która faktycznie stanowiła przyczynę rozwiązania stosunku pracy, nie była zatem przyczyną wskazaną dla pozoru czy dla ukrycia innej rzeczywistej przyczyny wypowiedzenia. Przyczyna wypowiedzenia w postaci likwidacji jednostki będzie zaś fikcyjna, gdy faktyczną przyczyną będzie przejęcie pracowników przez innego pracodawcę w trybie art. 23 ^{( 1)}§ 1 k.p.

Przepis art. 23 ¹ k.p. normuje sytuację prawną pracowników w wypadku zmiany pracodawcy spowodowanej przejęciem ich zakładu pracy przez inny podmiot. Przepis ten ma charakter ochronny i określa zakres odpowiedzialności każdego ze zmieniających się pracodawców wobec pracowników. Dla oceny, kto jest pracodawcą w stosunku do pracownika decydujące jest faktyczne przejęcie zakładu pracy, powodujące, że pracownicy świadczą pracę na rzecz, kogo innego niż dotychczas. Zmiany prawne dotyczące praw do zakładu pracy nie są przy tym przesądzające. Orzecznictwo zgodnie uważa, że podstawowym celem art. 23 ¹ § 1 k.p. jest ochrona interesów pracowników przed utratą miejsc pracy oraz pogorszeniem warunków zatrudnienia w sytuacji gdy następca prawny dotychczasowego pracodawcy przejmujący zakład pracy lub jego część prowadzi w nim nadal taką samą lub podobną działalność, z czego wynika możliwość dalszego zatrudnienia pracowników. Dlatego przyjmuje, że przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę może nastąpić także wtedy, gdy przejmuje on zadania wykonywane przez poprzednika, przy czym nie jest niezbędne przejęcie znaczącego substratu majątkowego. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 kwietnia 2009 roku, I PK 210/09, OSNP 2011/19-20/ 249; z dnia 22 października 2012 roku, I PK 139/12, LEX). Likwidacja zakładu pracy, w wyniku której majątek dotychczasowego pracodawcy jest wykorzystywany do wykonywani tych samych zadań czemu towarzyszy przejęcie części pracowników, jest przejściem zakładu pracy na nowego pracodawcę w rozumieniu art. 23 ¹ § 1 k.p. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2001 roku, I PKN 573/00, LEX; z dnia 10 września 1998 roku, I PKN 310/98,OSNP 1999/19/614; z dnia 9 grudnia 2004 roku, I PK 103/04,LEX).

W przypadku zakładów o celach gospodarczych przy wyjaśnieniu pojęcia „zakładu” i ich „części” oraz istoty aktu „przejścia”, zasadnicze znaczenie mają elementy i uwarunkowania typu majątkowego, natomiast nie mogą one odgrywać dominującej roli tam, gdzie dochodzi do przejęcia zakładu pracy realizującego cele społeczne, polityczne czy publiczne. W przypadku takich zakładów pracy jak np. szkoły, zasadniczymi elementami dla wyjaśnienia ich istoty, a tym samym odpowiednio i dla ustalenia istoty „przejścia szkoły” (jako zakładu pracy) obok organizacji i majątku są zadania, a więc poddanie dzieci procesowi kształcenia i wychowania. Przejęcie zadań dydaktycznych w zakresie kształcenia uczniów przez inną szkołę stanowi przejęcie części zakładu pracy przez innego pracodawcę w trybie art. art. 23 ¹ § 1 k.p. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 1994 roku, I PRN 4/94, OSNAPiUS 1994/3/42, LEX; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2014 roku, IIIPK 119.13,LEX; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2000 roku, I PKN 489/99, OSNPiUS 2001/11/381, LEX). Części zakładu pracy nie można tym samym utożsamiać wyłącznie ze składnikami materialnymi, ponieważ mogą ją także stanowić zadania pracodawcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2007 roku, I PK 212/06, OSNP 2008/5-6/66).

Wbrew również przyjętemu przez Sąd Rejonowy stanowisku, nie można wyłączyć stosowania przepisu art. 23 ¹ k.p. w odniesieniu do pracowników wykonujących obsługę administracyjno-gospodarczą i finansowo księgową przejętych szkół (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 1998 roku, I PKN 28/98, OSNAPiUS 1999/7/241, LEX). Powołany przez Sąd I instancji wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2000 roku dotyczy zupełnie innej sytuacji faktycznej i prawnej, w szczególności zaś nie odnosi się do wyłączenia ochrony z powołanego przepisu do pracowników niepedagogicznych. Skoro bowiem są to pracownicy zatrudnieni na podstawie umów o pracę, to tym bardziej podlegają wskazanej ochronie.

W sprawie zatem należało dokonać w szczególności ustalenia czy doszło do przejęcia zadań przez nowego pracodawcę i w jakim zakresie, a w konsekwencji czy doszło do przejęcia pracowników w trybie art. 23 ¹§ 1 k.p. przez następcę prawnego zlikwidowanego Gimnazjum Nr 2. Ustalenie to jest niezbędne, gdyż w przypadku stwierdzenia, iż doszło do przejęcia pracowników przez nowego pracodawcę nie dochodzi faktycznie do likwidacji pracodawcy i stanowisk pracy pracowników u poprzedniego pracodawcy. W takiej zaś sytuacji przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę – likwidacja pracodawcy jest oczywiście pozorną i nieprawdziwą, skoro bowiem przejście zakładu pracy ( określonych zadań) na nowego pracodawcę powoduje automatyczne przejęcie zatrudnionych pracowników, to nie następuje likwidacja pracodawcy i stanowisk pracy pracowników. (por. cyt. Uzasadnienia wyroków Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2004 roku i 16 maja 2001 roku). Ponadto Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 października 2012 roku w sposób szczegółowy dokonał rozróżnienia sytuacji pracowników określonej w art. 23 ¹ § 1 k.p. i w art. 41 ¹ k.p., gdy dochodzi faktycznie do likwidacji pracodawcy. Sąd Najwyższy podkreślił, iż w sytuacji przejęcia zakładu pracy przez innych zakład pracy, nie dochodzi do likwidacji pierwotnego pracodawcy, a pracownicy podlegają ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę.

Sąd Rejonowy popadł zatem w sprzeczności czyniąc ustalenia, iż rzeczywistą i prawdziwą przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę jest likwidacja pracodawcy, a jednocześnie stwierdzając, iż doszło do przejęcia pracodawcy w trybie art. 23 ¹ § 1 k.p.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż Sąd Rejonowy stwierdzając, że doszło do przejęcia pracowników, jak sam przyznał nie czynił w tym zakresie żadnych ustaleń. W szczególności zatem nie dokonał żadnych ustaleń w jakim faktycznie trybie doszło do zatrudnienia pracowników, w szczególności pracowników administracyjnych, u pozwanego. Z zeznań powódki wynikało bowiem i co zdawało się być bezsporne, że nie doszło do rozwiązania umów o pracę z pracownikami niepedagogicznymi. Z zeznań świadka E. W. wynikało zaś, że pracownicy otrzymali pisma o „przeniesieniu” (k. 56). Sąd nie poczynił w tym zakresie żadnych dalszych ustaleń i nie gromadził żadnego materiału dowodowego w tym zakresie.

Tymczasem przepis art. 23 ^{( 1)} § 1 k.p. jest normą bezwzględnie obowiązującą i przejęcie pracowników w tym trybie na nowego pracodawcę następuje z mocy samego prawa, a więc nie jest uzależnione od jakichkolwiek czynności pracowników czy pracodawcy. ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 lutego 2000 roku, I PKN 508/99, OSNAP i US 2001/12/412).

Należało zatem ustalić czy doszło faktycznie do przejęcia pracowników przez pozwanego i w jakim zakresie. Jak słusznie bowiem podnosiła powódka, likwidacja Gimnazjum Nr (...) dotyczyła wszystkich pracowników, nie tylko powódki. Zatem ustalenia te są niezbędne do stwierdzenia co było faktyczną przyczyną rozwiązania stosunku pracy – likwidacja Gimnazjum czy przejęcie pracowników.

Sąd Rejonowy nie ustalił również jaki był zakres zadań przejętych przez pozwanego w zakresie pracy sekretariatu. Powyższe zaś jest niezbędne do ustalenia możliwości ich wykonania bez konieczności zatrudnienia innych pracowników niż zatrudnieni przez pozwanego. Nie może budzić wątpliwości w świetle szerokiego orzecznictwa Sądu Najwyższego, w tym uchwały 7 sędziów z dnia 28 marca 2013 roku, III PZP 1/13 (LEX) i szczegółowego uzasadnienia uchwały oraz wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2014 roku, IIIPK 119/13 (LEX), iż zniesienie jednostki organizacyjnej i przekazanie tych zadań innej jednostce posiadającej własne zasoby kadrowe wystarczające do ich wykonania, nie stanowi przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę w rozumieniu art. 23 ¹ § 1 k.p. Ustalenia zatem zakresu zadań przejętych przez sekretariat pozwanego z Gimnazjum Nr 2 są konieczne do stwierdzenia czy doszło do przejęcia pracownika – powódki we wskazanym trybie z uwagi na brak możliwości obsługi tych zadań wyłącznie przy uwzględnieniu zatrudnienia u pozwanego. Na okoliczności te wskazywała powódka odnosząc się do sporządzonego przez R. U. audytu. Również z zeznań W. B. wynikało, że przed połączeniem szkół w sekretariacie w Zespole Nr (...) było zatrudnionych dwóch pracowników, przy czym zanim doszło do połączenia część obowiązków przejęła kadrowa, po połączeniu w sekretariacie została zatrudniona na cały etat stażystka. Sąd I instancji nie ustalił jaki był zakres obowiązków sekretariatów obu szkół, jak zmieniał się ten zakres obowiązków i jaki był zakres obowiązków i zapotrzebowanie kadrowe w obu sekretariatach przed przejęciem oraz jaki był zakres tych obowiązków po przejęciu Gimnazjum oraz w jakim celu i do jakich zadań została zatrudniona stażystka, gdyż z zeznań świadka R. U. wynikało, że rekomendował takie zatrudnienie stażysty, a jednocześnie zeznał, że stażysta wykonywał inne czynności niż czynności sekretarza szkoły. Powyższe jest niezbędne do ustalenia czy pozwany faktycznie dysponował własnymi zasobami kadrowymi potrzebnymi do wykonania przejętych zadań czy też rzeczywistą i faktyczną przyczyną rozwiązania umowy o pracę z powódką były kwestie celowości i gospodarności w sytuacji przejścia zakładu pracy, a nie likwidacja Gimnazjum. Skoro bowiem likwidacja Gimnazjum dotykała każdego pracownika – nauczyciela i pracowników administracyjnych – a do rozwiązania umowy o pracę doszło tylko z powódką, koniecznym jest ustalenie czy wskazana przyczyna jest rzeczywista czy pozorna. Tym bardziej, że jak przyznała sama Dyrektor E. W., gdyby była wskazana inna przyczyna rozwiązania stosunku pracy, powódka nie otrzymałaby odprawy pieniężnej, co również może świadczyć o pozorności wskazanej przyczyny.

W konsekwencji należało stwierdzić, iż Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy i nie ustalił co było faktyczną przyczyną rozwiązania umowy o pracę z powódką. W przypadku bowiem ustalenia, iż doszło do przejęcia pracowników w trybie art. 23 ¹ § 1 k.p. oraz że rzeczywistą i jedną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę powódce było przejęcie pracodawcy wskazana przyczyna nie byłaby przyczyną rzeczywistą, zaś zgodnie z art. 23 ¹ § 6 k.p. sam fakt przejęcia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy. (por. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2008 roku, II PK 60/08, Legalis).

Sąd Rejonowy winien przy tym mieć na uwadze, że jeżeli rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło przed przejęciem zakładu pracy na innego pracodawcę, to nie zachodzi w stosunku do tego pracownika zmiana pracodawcy w trybie wskazanego przepisu. Z treści art. 23 ¹ § 1 k.p. nie wynika bowiem zakaz wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę będącego w trakcie likwidacji, którego zadania przejmuje inny podmiot. ( por, Sąd Najwyższy wyroku z dnia 4 października 2000 roku, I PKN 57/00,OSNAPiUS 2002/9/210). Sąd Rejonowy zatem winien rozważyć czy w sprawie nie zachodzi sytuacja, gdy powódka nie podlegała już ochronie w trybie wskazanego przepisu. Jednocześnie mając na uwadze, że objęcie ochroną z art. 23 ¹ § 1 k.p. osoby, która w dacie przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę nie była już pracownikiem, jest możliwe w sytuacji gdy ustanie stosunku pracy nastąpiło właśnie z powodu tego przejścia, a wypowiedzenie stosunku pracy pozostawało w kolizji z normą art. 23 ¹ § 1 k.p.( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 września 2004 roku, I PK 449/03, OSNP 2005/9/127).

Z powyższego wynika, iż Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy, apelacja skarżącej odnosi skutek w zakresie naruszania prawa materialnego, tj. art. 30 § 1 k.p.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Rejonowy dokona ustaleń faktycznych w zakresie wyżej wskazanym w oparciu o zaoferowane przez strony dowody i dokona oceny co było faktyczną przyczyną rozwiązania z powódką umowy o pracę, a w konsekwencji czy wskazana przyczyna jest przyczyną rzeczywistą czy pozorną.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.