Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 czerwca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Lidii Sobestiańczuk-Jasim prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Lublinie

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2015 r.

sprawy K. K.

oskarżonego z art.53 ust. 2 w zb. z art. 63 ust.3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art.11 § 2 kk w zw. z art.12 kk

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Zamościu

z dnia 5 marca 2015r. sygn. akt II K 89/14

I – zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  ilość wytworzonych przez oskarżonego środków odurzających w postaci ziela konopi innych niż włókniste ustala na 256,46 grama;

2.  orzeczoną karę pozbawienia wolności obniża do roku i 6 (sześciu) miesięcy;

3.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 300 zł (trzysta) opłaty za obie instancje;

II – w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III – zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 20 (dwadzieścia) zł tytułem wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym.

II AKa 117/15

UZASADNIENIE

K. K. został oskarżony o to, że:

w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w okresie od 5 czerwca 2014 roku do 2 września 2014r w Z. woj. (...) uprawiał wbrew przepisom ustawy 81 krzewów konopi innych niż włókniste, przy czym uprawa mogła dostarczyć znacznej ilości ziela konopi innych niż włókniste, po czym w okresie od 2 września 2014r. do 9 września 2014r. poprzez zerwanie i wysuszenie 20 krzewów konopi wytworzył z nich znaczną ilość środków odurzających w postaci ziela konopi innych niż włókniste w ilości 310,88 grama, tj. czynu z art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005r o przeciwdziałaniu narkomanii w zb. z art. 63 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

Wyrokiem z dnia 5 marca 2015r. Sąd Okręgowy w Zamościu

oskarżonego K. K. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu tj. przestępstwa wyczerpującego dyspozycję art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005r o przeciwdziałaniu narkomanii w zb. z art. 63 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005r o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. przy czym przyjął, iż ilość wytworzonych środków odurzających w postaci ziela konopi innych niż włókniste wynosiła 268,87 grama i za to skazał go na podstawie art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005r o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k.. w zw. z art. 60 § 2 § 6 pkt 2 k.k. na karę 2 (dwóch) lat 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 9 września 2014r. do dnia 26 lutego 2015r. przyjmując, iż jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności;

na podstawie art. 70 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy orzekł przepadek dowodów rzeczowych wyszczególnionych w wykazie dowodów Nr I/425/14 pod poz. 2, 4, 6, 7, 8, od 10-22, pod. poz. 25, 30, 31, 33-35, 38, 40-42, 44, 46-47, 49-52, 55-58, 54-58, 60-64, 66-68, 71, 75-77, 79-80 w ilościach po przebadaniu w Laboratorium Kryminalistycznym w L. podanej w tabeli na k. 285 opinii oraz dowody pod poz. 3,5 9, 26, 28, 32, 36, 37, 43, 45, 81, 82, 23, 24, 27, 29;

na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. nakazał zwrócić oskarżonemu K. K. dowody rzeczowe wyszczególnione w wykazie dowodów Nr I/425/14 pod poz. 39, 53.

zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za I instancję.

Powyższe rozstrzygnięcie zaskarżył w całości obrońca oskarżonego.

W wywiedzionym przez siebie środku odwoławczym podniósł zarzut:

1.  błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku w zakresie dotyczącym ilości wytworzonych w okresie zarzucanym aktem oskarżenia przez oskarżonego środków odurzających poprzez niesłuszne uznanie, iż środków odurzających oskarżony wytworzył 310,88 grama w sytuacji kiedy właściwa analiza materiału dowodowego powinna była prowadzić do jedynie trafnego wniosku o wytworzeniu przez K. K. co najwyżej 242,83 grama ziela konopi innych niż włókniste,

2.  niesłusznego zakwalifikowania czynu oskarżonego – zwłaszcza w postaci dotyczącej wytworzenia przez oskarżonego 242,83 grama ziela konopi innych niż włókniste - jako zbrodni z art.53 ust. 2 ustawy z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii, w sytuacji kiedy czyn taki powinien być uznany za występek z art.53 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii,

3.  rażącej niewspółmierności orzeczonej wobec oskarżonego kary, która mimo, że została wymierzona poniżej dolnej granicy zagrożenia z art. 53 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii zważywszy zwłaszcza na postawę sprawcy po ujawnieniu przestępstwa,

4.  niedostateczne wyeksponowanie na tle kryteriów związanych z obliczem represji karnej wobec oskarżonego tych okoliczności jakie towarzyszyły wskazaniu przez K. K. miejsca uprawy konopi innych niż włókniste – w sytuacji kiedy okoliczność ta nie była jeszcze ówcześnie znana organom ścigania – co mogło i zapewne miało istotny wpływ na niewspółmierną surowość represji karnej wobec K. K..

W konkluzji skarżący domagał się:

I.  zmiany opisu czynu przyjętego przez sąd I instancji przez ustalenie, iż K. K. wytworzył 242,83 grama środków odurzających w postaci ziela konopi innych niż włókniste,

II.  przyjęcia, iż taka ilość środków odurzających nie stanowi „znacznej ilości” w rozumieniu art.53 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii a czyn oskarżonego w postaci wskazanej w pkt I wyczerpuje jedynie dyspozycję art.53 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i orzeczenie – przy tak zmodyfikowanym opisie czynu i jego kwalifikacji prawnej nawet w zw. z art.63 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii kary nie przekraczającej 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat, ewentualnie

III.  takiego zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary jakie oznaczałoby jej złagodzenie wobec oskarżonego K. K. do 2 lat pozbawienia wolności z jednoczesnym warunkowym zawieszeniem wykonania tak orzeczonej kary na okres lat 5, bądź

IV.  uchylenia zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w Zamościu i przekazania sprawy oskarżonego K. K. do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelację obrońcy należy uznać za zasadną ale jedynie w zakresie w jakim dotyczy zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia oraz w kwestii dotyczącej niewspółmierności orzeczonej kary.

Otóż analiza dokumentów w postaci protokołów przeszukania w powiązaniu z wywołaną na potrzeby niniejszego postępowania opinią biegłego z zakresu badań chemicznych wskazuje, że istotnie Sąd Okręgowy w sposób wadliwy określił w zaskarżonym wyroku ilość wytworzonych przez oskarżonego środków odurzających w postaci ziela konopi innych niż włókniste.

Prawidłowo zatem wskazaną w akcie oskarżenia ilość tych środków /310,88 g/ - Sąd Okręgowy pomniejszył o dwie rośliny konopi oznaczone we wskazanej wyżej opinii jako pozycje 79 i 80, gdyż nie posiadały one statusu „wytworzonego” środka odurzającego. Jednocześnie uwadze sądu uszła okoliczność, że w miejscu uprawy roślin konopi znajdującym się przy ul. (...) zostały zabezpieczone również rośliny, których wynikający tak z protokołu oględzin, jak i opinii Laboratorium Kryminalistycznego opis – eliminuje możliwość uznania, że posiadają one status o jakim stanowi przepis art. 53 powołanej na wstępie ustawy.

W tym stanie rzeczy – z przyjętej przez Sąd I instancji ilości wytworzonego środka odurzającego winny zostać wyeliminowane rośliny zabezpieczone podczas oględzin przy ul. (...), a wykazane w pkt. 38-64 oraz tabeli z pkt. 3 opinii Laboratorium Kryminalistycznego KWP w L. /str.18-30 oraz 36 opinii/.

Jak dowodzą wyliczenia biegłego – waga tych roślin wynosiła 12,41 g, co powoduje, że przyjęta przez Sąd I instancji ilość wytworzonych przez oskarżonego środków odurzających winna zostać pomniejszona dodatkowo o wskazaną wyżej wielkość, a zatem wynosiła ona 256,46 g.

Sąd Apelacyjny natomiast nie podzielił stanowiska obrońcy o ile podnosił on, iż w przypisanej oskarżonemu ilości środków wytworzonych zostały wadliwie ujęte także te, które zostały zabezpieczone u innej osoby /P. S./. Analiza powołanych wyżej dokumentów dowodzi, że środki zabezpieczone u P. S. – nie zostały wliczone w ilość przypisaną finalnie K. K..

Dokonana na etapie postępowania odwoławczego weryfikacja ilości wytworzonych przez oskarżonego środków odurzających i finalne uznanie, że było ich 256,46 g – pozostaje bez wpływu na prawidłowość przyjętej kwalifikacji prawnej z art. 53 ust. 2 cyt. ustawy.

Jednolita linia tak judykatury, jak i nauki prawa wypracowała akceptowany powszechnie desygnat „znacznej ilości” środka odurzającego, odnosząc jego treść do możliwości zaspokojenia co najmniej kilkudziesięciu osób uzależnionych. Poza sporem pozostaje zatem, że wytworzona przez oskarżonego substancja odurzająca w ilości 256,46 g – mogła potrzeby takiej właśnie ilości osób zaspokoić.

Powyższe eliminuje więc postulowaną przez skarżącego zmianę wyroku i przyjęcie, iż czyn oskarżonego winien zostać uznany za występek z art.53 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Odnosząc się do wyartykułowanego w apelacji zarzutu tyczącego rażącej niewspółmierności kary– stwierdzić należy, iż istotnie nosi ona cechy o jakich stanowi art. 438 pkt. 4 k.p.k.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary, jako zarzut w kategorii ocen można podnieść wówczas, gdy kara nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, stając się w odczuciu społecznym karą niesprawiedliwą .

Nie sposób przyjąć, że kara wobec określonego sprawcy jest karą niewspółmiernie surową w sytuacji, gdy sąd wymierzając karę uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami i wskaźnikami jej wymiaru, czyli wówczas, gdy granice swobodnego uznania sędziowskiego nie zostały przekroczone / por. wyrok SA w Poznaniu z 22 VI 1995r. II Akr 178/95 Prok. I Pr. 1996/2-3/25 /.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt sprawy niniejszej należy podnieść, iż proces decyzyjny Sądu I instancji który determinował wskazany w wyroku wymiar kary pozbawienia wolności – dotknięty jest pewną antynomią. Z jednej bowiem strony Sąd Okręgowy dostrzegł że oskarżony przyznał się do winy i sam ujawnił nieznane organom ścigania fakty skutkujące sformułowaniem wobec niego zarzutu z art. 63 ust. 3 cyt. ustawy, co w opinii sądu optowało za możliwością zastosowania instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary; z drugiej zaś skala owego złagodzenia była w istocie iluzoryczna i pozostawała w opozycji do rangi okoliczności, które zadecydowały o złagodzeniu kary.

Nadto – co warte zaakcentowania – zastrzeżenia z punktu widzenia wymogów art. 53 § 1 i 2 kk budzi także powołany przez Sąd I instancji katalog okoliczności obciążających. Sąd bowiem upatruje znacznego stopnia szkodliwości społecznej czynu przypisanego K. K. w tym, że godził on w dobro jakim jest zdrowie człowieka. Argument ten mógłby zostać uznany za prawidłowy – ale w innych realiach procesowych i przy zastosowaniu innej kwalifikacji. Tymczasem ani z części faktograficznej uzasadnienia ani z przyjętej przez sąd kwalifikacji prawnej nie wynika, aby zakwestionowane u oskarżonego substancje odurzające miały być przekazane innym podmiotom, a przeciwnie – sąd sam ustalił, że K. K. przeznaczał je wyłącznie na własne potrzeby. W tym stanie rzeczy zaś argument tyczący skutków popełnionego przez oskarżonego przestępstwa dla sfery zdrowia człowieka – musi zostać uznany za chybiony.

Analogicznie ocenić należało zakwalifikowanie faktu wskazującego na znaczne ilości uprawianych i wytwarzanych narkotyków – do katalogu okoliczności obciążających. „Znaczna ilość” jest elementem należącym do ustawowych znamion przypisanych oskarżonemu przestępstw i przesądzającym tym samym o surowszej odpowiedzialności – a zatem sui generis nie może posiadać jednocześnie statusu czynnika wpływającego na wymiar kary.

Mając zatem na uwadze podniesione okoliczności, a także uwzględniając w sposób realny warunki osobiste oskarżonego i prezentowaną przez niego postawę procesową – Sąd Apelacyjny dokonał weryfikacji zaskarżonego wyroku także w odniesieniu do orzeczenia o karze, obniżając wymierzona karę pozbawienia wolności do roku i 6 miesięcy.

Sąd odwoławczy nie podzielił natomiast postulatu skarżącego w zakresie zastosowania wobec oskarżonego instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.

Charakter przypisanych mu przestępstw, ilości będących ich przedmiotem roślin lub środków odurzających przesądzających o wybitnie dużej skali niezgodnej z prawem działalności - optują za przyjęciem, że K. K. mimo stosunkowo młodego wieku jest osobą o zaawansowanym stopniu demoralizacji, wykazującą lekceważący stosunek do obowiązującego porządku prawnego. Powyższe powoduje, że zaniechanie realnego wykonania orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności nie spełni podstawowych celów tak w zakresie prewencji oraz w aspekcie społecznego oddziaływania, jakie ustawodawca wiąże ze stosowaniem określonych instrumentów polityki karnej.

Sygnalizacji wymaga także fakt, że będący podstawą wymiaru wobec oskarżonego kary przepis art. 53 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii - obok kary pozbawienia wolności przewiduje także karę grzywny, która z nieznanych powodów nie została w rozpoznawanej sprawie orzeczona. Kierunek wywiedzionego środka odwoławczego eliminował możliwość korekty wyroku w tym zakresie, jednakże zaniechanie orzeczenia kary finansowej przez Sąd I instancji posiadało ten skutek, że całokształt zastosowanej wobec K. K. represji karnej dodatkowo uległ znacznemu ograniczeniu, co przełożyło się w sposób oczywisty na niższy stopień dolegliwości kary.

Mając zatem na uwadze wszystkie podniesione okoliczności – Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku apelacji o ile jej autor zarzuca rażącą niewspółmierność kary poprzez zaniechanie zastosowania instytucji warunkowego zawieszenia jej wykonania.

Powołując się na powyższe i nie dopatrując się przesłanek z art.439 § 1 k.p.k. – Sąd Apelacyjny poza omówioną wyżej korektą zaskarżonego wyroku – w pozostałej części utrzymał orzeczenie w mocy.

Orzeczenie w przedmiocie kosztów sądowych zostało oparte na art.636 § 1 k.p.k. i art.10 ust. 1 ustawy z 23 VI 1973r. o opłatach w sprawach karnych /Dz. U. z 1983r. Nr 49 poz.223 – ze zm./.