Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 czerwca 2015 r. w Szczecinie

sprawy T. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wypłatę emerytury za okres od 1 października 2011roku do 21 listopada 2012roku

na skutek apelacji ubezpieczonej

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 10 września 2014 r. sygn. akt VI U 475/14

oddala apelację.

SSA Urszula Iwanowska SSA Romana Mrotek SSA Jolanta Hawryszko

III A Ua 828/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 kwietnia 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił T. O. wypłaty emerytury za okres od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r. wskazując, że wbrew treści załącznika do decyzji przyznającej ubezpieczonej emeryturę, nie złożyła ona stosownego wniosku o jej wypłatę.

W odwołaniu od powyższej decyzji T. O. wniosła o wypłatę emerytury za wskazany w niej okres wraz z odsetkami.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, przytaczając uzasadnienie jak w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 10 września 2014 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie (punkt I) oraz wniosek ubezpieczonej T. O. z dnia 10 marca 2014 r. przekazał organowi rentowemu do rozpoznania jako wniosek o wznowienie postępowania w sprawie wypłaty emerytury od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r. (punkt II).

Powyższe orzeczenie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

T. O. od 3 sierpnia 1990 r. zatrudniona jest w (...) Urzędzie Wojewódzkim w G..

W dniu 8 grudnia 2008 r. złożyła wniosek do organu rentowego o przyznanie prawa do emerytury. W dniu 18 marca 2009 r. ZUS wydał decyzję przyznającą ubezpieczonej prawo do wnioskowanego świadczenia, poczynając od 1 grudnia 2008 r. W uzasadnieniu wskazał, że wypłata emerytury podlega zawieszeniu, gdyż ubezpieczona kontynuuje zatrudnienie, a w celu podjęcia wypłaty emerytury należy przedłożyć świadectwo pracy lub zaświadczenie potwierdzające fakt rozwiązania stosunku pracy z każdym pracodawcą, na rzecz którego praca ta była wykonywana. Do decyzji został dołączony załącznik zawierający informację, że z uwagi na zmiany wprowadzone do ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wypłata emerytury począwszy od 8 stycznia 2009 r. może być realizowana bez konieczności wcześniejszego rozwiązania stosunku pracy i w tym celu należy złożyć stosowny wniosek.

Decyzją z dnia 3 kwietnia 2009 r. o przeliczeniu emerytury, organ rentowy zawiesił wypłatę emerytury, ponieważ ubezpieczona osiągała przychody w wysokości powodującej zawieszenie świadczenia.

W dniu 16 sierpnia 2012 r. do organu rentowego wpłynęło pismo T. O., w którym wniosła o przeliczenie emerytury przyznanej decyzją z 18 marca 2009 r. z uwzględnieniem załączonego Rp-7. Jednocześnie wskazała, że nadal pozostaje w zatrudnieniu i nie będzie korzystać z emerytury.

W dniu 11 marca 2014 r. do organu rentowego wpłynął wniosek T. O. o wypłatę zawieszonej emerytury, na podstawie art. 7 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o ustaleniu i wypłacie emerytury, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r. (Dz. U. z 2014 r., poz. 169), w którym wniosła o wypłatę zawieszonej emerytury wraz z odsetkami.

Na podstawie ustalonego stanu faktycznego oraz art. 1 ustawy z dnia 13 grudnia 2013 r. o ustaleniu i wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r. (Dz. U. z 2014 r., poz. 169; powoływana dalej jako: ustawa o wypłacie emerytur) Sąd Okręgowy uznał odwołanie za nieuzasadnione.

Sąd pierwszej instancji miał na uwadze, że art. 1 powołanej wyżej ustawy określa zasady ustalenia i wypłaty emerytury, do której prawo zostało zawieszone na podstawie art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 257, poz. 1726 i z 2011 r., nr 291, poz. 1707 oraz z 2012 r., poz. 1285) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j. t. Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.; powoływana dalej jako: ustawa emerytalna), w okresie od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r. Zgodnie z art. 2 ustawy emerytura, o której mowa w art. 1, zwana dalej "zawieszoną emeryturą", przysługuje emerytowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) nabył prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011 r.;

2) jego prawo do emerytury zostało zawieszone na podstawie przepisów określonych w art. 1 w związku z kontynuowaniem przez niego po dniu 30 września 2011 r. zatrudnienia bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.

Sąd Okręgowy miał na uwadze, że T. O. nabyła prawo do emerytury w grudniu 2008 r., kiedy to aktualny był wynikający wprost z art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej, obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą, celem realizacji nabytego prawa do świadczenia emerytalnego. Przepis ten obowiązywał w okresie od 1 lipca 2000 r. do 8 stycznia 2009 r. i stanowił, że prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Sąd meriti uznał, że ubezpieczona nie jest w kręgu osób, których dotyczy ta ustawa, albowiem jej emerytura nie została zawieszona na podstawie powyższych przepisów.

Dalej sąd pierwszej instancji podniósł, że ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz. U. nr 228, poz. 1507) uchyliła art. 103 ust. 2a i w związku z tym do ubezpieczonej została wysłana informacja w postaci załącznika, o możliwości podjęcia wypłaty emerytury na jej pisemny wniosek, pomimo kontynuowania zatrudnienia. Ubezpieczona nie złożyła takiego wniosku. Przy czym sąd wyjaśnił, że wprawdzie ubezpieczona zaprzeczyła, iż otrzymała pouczenie, lecz ta okoliczność pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.

W związku z powyższym, w ocenie Sądu Okręgowego, brak było podstaw do wypłaty zawieszonej emerytury za okres od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r. biorąc pod uwagę wniosek ubezpieczonej powołujący się na ustawę z dnia 13 grudnia 2013 r. oraz treść zaskarżonej decyzji.

Nie znajdując zatem podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji, na podstawie art. 477 ¹⁴§ 1 k.p.c. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie ubezpieczonej.

Natomiast wniosek ubezpieczonej z dni 10 marca 2014 r. Sąd ten przekazał organowi rentowemu jako wniosek o wznowienie postępowania w sprawie wypłaty emerytury od 1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r., na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c.

Z powyższym wyrokiem Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim w zakresie punktu I nie zgodziła się T. O., która wywiedzionej apelacji zarzuciła mu:

- naruszenie prawa materialnego poprzez przyjęcie, że ubezpieczona nie należy do kręgu osób, których dotyczy ustawa tj. art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS,

- naruszenie prawa materialnego tj. ustawy o wypłacie emerytur przez przyjęcie, że ubezpieczona nie podlega przepisom tej ustawy,

- błąd w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że ubezpieczonej doręczone zostało pouczenie o konieczności złożenia wniosku, podczas, gdy ubezpieczonej takiego pouczenia nie doręczono,

- naruszenie art. 233 k.p.c. przez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie,

- naruszenie prawa procesowego art. 328 § 2 k.p.c. przez sporządzenie uzasadnienia wyroku nie spełniającego wymogów powołanego przepisu.

Zarzucając powyższe apelująca wniosła o:

- zmianę zaskarżonego wyroku w pkt I i uwzględnienie odwołania ubezpieczonej w całości oraz obciążenie organu rentowego kosztami postępowania w sprawie,

ewentualnie

- uchylenie zaskarżonego wyroku w pkt I i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skarżąca między innymi podniosła, że zaskarżony wyrok został wydany nie tylko z naruszeniem prawa, lecz nadto jest krzywdzący. Zdaniem apelującej sporządzone przez sąd uzasadnienie nie odpowiada wymogom art. 328 § 2 k.p.c. jest lakoniczne i nie wyjaśnia w sposób jednoznaczny i zrozumiały dla przeciętnego człowieka przyczyn oddalenia odwołania.

W ocenie apelującej uznanie przez Sąd Okręgowy, że nie należy ona do kręgu osób uprawnionych do otrzymania zawieszonej emerytury, gdyż jej emerytura nie została zawieszona z powodu nie rozwiązania stosunku pracy jest niezasadne, gdyż przyczyną zawieszenia emerytury ubezpieczonej było pozostawanie w zatrudnieniu. W każdej z decyzji organu rentowego przyczyną zawieszenia emerytury było pozostawanie w stosunku pracy. Nadto wbrew twierdzeniu sąd skarżąca nie otrzymała pouczenia o możliwości wypłaty emerytury na jej pisemny wniosek, a domniemanie z art. 71a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych musi wykazać organ rentowy.

Przy czym ubezpieczona podniosła, że nie jest do przyjęcia za prawdziwe, iż racjonalnie myślący człowiek otrzymując pouczenie o przysługującym mu prawie i mogący otrzymać określone świadczenie, z tego prawa nie korzysta i nie składa stosownego wniosku.

W świetle powyższego, zdaniem skarżącej nie można uznać, że dokonana przez sąd pierwszej instancji ocena materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie odpowiada wymogom art. 233 k.p.c.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej okazała się nieuzasadniona.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne i rozważania prawne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, a przedstawione przez Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Istotne dla rozstrzygnięcia sprawy jest ustalenie, że T. O. nabyła prawo do emerytury od dnia 1 grudnia 2008 r. na mocy decyzji z dnia 18 marca 2009 r. Jednocześnie zawieszono wypłatę świadczenia na mocy art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej, czyli wobec kontynuowania przez ubezpieczoną zatrudnienia bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywała je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury – w (...) Urzędzie Wojewódzkim. Ubezpieczona złożyła wniosek o podjęcie wypłaty emerytury bez konieczności rozwiązania umowy o pracę w dniu 31 lipca 2013 r. Organ rentowy decyzją z dnia 5 sierpnia 2013 r. podjął wypłatę emerytury ubezpieczonej od lipca 2013 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku.

Ubezpieczona w dniu 11 marca 2014 r. złożyła wniosek o wypłatę zawieszonej emerytury wraz z odsetkami na podstawie ustawy o wypłacie emerytur. W odpowiedzi organ rentowy wydał zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzję.

Wszystkie ustalone powyżej fakty są bezsporne, wynikają z dokumentów sporządzonych przez strony i odzwierciedlają dotychczasowy przebieg postępowania przed organem rentowym w sprawie przyznania prawa do emerytury T. O., a następnie zawieszenia wypłaty tego świadczenia. Treść dokumentów nie budziła wątpliwości co do wiarygodności ani stron, ani sądu.

Mając na uwadze tak ustalony stan faktyczny jedynym zarzutem apelacji ubezpieczonej istotnym dla oceny prawidłowości zaskarżonego wyroku jest zarzut naruszenia prawa materialnego, czyli ustawy o wypłacie emerytur przez uznanie, że ustawa ta nie ma zastosowania do ubezpieczonej.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił, że ustawa o wypłacie emerytur nie ma zastosowania do ubezpieczonej skoro art. 1 stanowi, że ustawa określa zasady ustalenia i wypłaty emerytury, do której prawo zostało zawieszone na podstawie art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726, z 2011 r. Nr 291, poz. 1707 oraz z 2012 r. poz. 1285) w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440, 1717 i 1734). Natomiast w sprawie nie budzi żadnych wątpliwości fakt, że wypłata świadczenia ubezpieczonej została zawieszona od dnia przyznania emerytury tj. od 1 grudnia 2008 r. na podstawie art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej, a nie na podstawie ustaw wyżej wskazanych. Nadto prawidłowo sąd pierwszej instancji uznał, że do ubezpieczonej nie miał zastosowania art. 103a ustawy emerytowanej, bowiem podstawą zawieszenia wypłaty jej świadczenia był – jak wyżej ustalono i to bezspornie – art. 103 ust. 2a ustawy emerytalnej. Ubezpieczona od dnia zwieszenia wypłaty emerytury, czyli od 1 grudnia 2008 r. do miesiąca czerwca 2013 r. nie złożyła wniosku o podjęcie wypłaty świadczenia. Natomiast wniosek z dnia 31 lipca 2013 r. był podstawą do podjęcia wypłaty świadczenia od miesiąca złożenia wniosku, czyli tak jak uznał organ rentowy w decyzji z dnia 5 sierpnia 2013 r.

Dlatego słusznie sąd pierwszej instancji oddalił odwołanie ubezpieczonej od decyzji z dnia 18 kwietnia 2014 r.

Pozostałe zarzuty nie miały żadnego wpływu na ocenę prawidłowości zaskarżonego wyroku. Dotyczy to zarówno zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, że ubezpieczonej doręczone zostało pouczenie o konieczności złożenia wniosku, podczas, gdy ubezpieczonej takiego pouczenia nie doręczono, jak i zarzutu naruszenie art. 233 k.p.c. przez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, czy też zarzut naruszenie prawa procesowego art. 328 § 2 k.p.c. przez sporządzenie uzasadnienia wyroku nie spełniającego wymogów powołanego przepisu.

Okoliczność doręczenie lub nie doręczenia ubezpieczonej informacji z dnia 18 marca 2009 r. (k. 85 akt ZUS) nie ma żadnego znaczenia dla ustalenia, że ubezpieczona nie jest objęta ustawą o wypłacie emerytury, a tej okoliczności dotyczy również zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. Zasada swobodnej oceny dowodów w niniejszej sprawie nie mogła zostać naruszona skoro istotne okoliczności dla jej rozstrzygnięcia są niesporne i wynikają z dokumentów, których wiarygodność nie budzi żadnych wątpliwości. Również zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. jest chybiony, bowiem uzasadnienie sądu pierwszej instancji zostało sporządzone w sposób przez ten przepis przewidziany, a okoliczność, że znajdują się w nim sformułowania, z którymi nie zgadza się skarżąca w zakresie – jak wyżej już podkreślono – okoliczności nieistotnych dla rozstrzygnięcia sporu, nie wpływa na ocenę zaskarżonego orzeczenia.

Mając na uwadze powyższe, sąd odwoławczy uznał apelację T. O. za nieuzasadnioną i dlatego na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił ją w całości.

SSA Urszula Iwanowska SSA Romana Mrotek SSA Jolanta Hawryszko