Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 września 2014 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi w sprawie z powództwa B. S. przeciwko Miastu Ł. o ustalenie opłaty za użytkowanie wieczyste

1)  ustalił, że aktualizacja opłaty rocznej z tytułu prawa wieczystego użytkowania gruntu położonego w Ł. przy ulicy (...), oznaczonego jako działka (...) obręb P-6, o powierzchni 1055 m ² ha, dla której w Sądzie Rejonowym dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi, XVI Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta (...), stanowiąca własność Gminy Ł., dokonana przez Prezydenta Miasta Ł. wypowiedzeniem z dnia 22 sierpnia 2012 r., była uzasadniona w innej wysokości niż zaproponowana i wynosi od dnia 1 stycznia 2013 roku kwotę 5.670 zł (pięć tysięcy sześćset siedemdziesiąt złotych);

2)  ustalił, że rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 1 (pierwszym) nie narusza regulacji art. 77 ust. 2a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (t.j.: Dz. U. z 2010 roku, nr 102, poz. 651 z późn. zm.) a szczegółowego wyliczenia stawek przy uwzględnieniu powołanego przepisu dokona Prezydent Miasta Ł.;

3)  szczegółowe wyliczenie kosztów postępowania pozostawił referendarzowi sądowemu, przy przyjęciu zasady stosunkowego rozliczenia kosztów postępowania, wyrażonej w treści przepisu art. 100 kpc, ustaleniu, że powódka wygrała proces w 14,51% ulegając pozwanemu w 85,49%, przyjęciu że dla obliczenia kosztów procesu 0% stanowi kwota dotychczasowej stawki opłaty rocznej, tj. 2.133 złote, zaś 100% - kwota zaproponowana przez Prezydenta Miasta Ł. wypowiedzeniem z dnia 22 sierpnia 2012 roku, tj. 6.270 złotych.

Apelacje od tego wyroku w części oddalającej powództwo o aktualizację opłaty ponad kwotę 2133 zł złożyła powódka zarzucając:

1. naruszenie prawa procesowego a mianowicie przepisu art. 233 § l kodeksu postępowania cywilnego poprzez zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego a przez to dokonanie istotnych ustaleń w sprzeczności z tym materiałem, w szczególności przez przyjęcie, że opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego w całym swoim zakresie jest rzetelna, wykonana zgodnie ze standardami zawodowymi oraz zawiera pełne kompleksowe, fachowe i rzeczowe ustosunkowanie się do pytań Sądu, a opinia jest jasna, logiczna i nie pozostawia żadnych wątpliwości, oraz że biegły odniósł się do pytań strony powodowej i wyjaśnił wszelkie podnoszone przez nią wątpliwości, tym samym Sąd uznając wszystkie wątpliwości za wyjaśnione wyłącznie bazował na wskazanej opinii, co miało istotny wpływ na wynik sprawy;

2. naruszenie prawa procesowego a mianowicie przepisu art. 328 § 2 w związku z przepisem art. 227 kodeksu postępowania cywilnego poprzez odstąpienie od zasady rozważenia w sposób bezstronny i wszechstronny całego materiału dowodowego w sprawie i przez błędne przyjęcie, że sporne okoliczności zostały dostatecznie wyjaśnione co miało istotny wpływ na wynik sprawy;

3. naruszenie prawa procesowego a mianowicie przepisu art. 278 § l w związku z przepisem art.217 § 3 kodeksu postępowania cywilnego poprzez bezzasadne oddalenie wniosków dowodowych złożonych na posiedzeniu w dniu 11 września 2014 roku w przedmiocie przeprowadzenia dowodu z kolejnej opinii biegłego sądowego rzeczoznawcę majątkowego, w sytuacji gdy powód wskazywał wady dowodu z opinii biegłego, na którym Sąd wyłącznie oparł swoje rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie, tym samym nie dążył do wyjaśnienia sprawy, co miało istotny wpływ na wynik sprawy;

4. naruszenie prawa procesowego a mianowicie przepisu art. 278 § l w związku z przepisem art.217 § 3 kodeksu postępowania cywilnego poprzez bezzasadne oddalenie wniosków dowodowych złożonych na posiedzeniu w dniu 11 września 2014 roku w przedmiocie przeprowadzenia dowodu z oceny operatu szacunkowego przez (...) Federację Stowarzyszeń (...), przez niezasadne przyjęcie iż strona powodowa nie wykazała wad opinii biegłego, która stanowi jedyny materiał dowodowy w sprawie, w sytuacji gdy strona powodowa wskazywała w toku postępowania, iż opinia pisemna i ustna biegłego zawiera rozbieżności, a także zawiera cechę niedopuszczalną w postaci braku możliwości zweryfikowania jej tez przez odbiorców, co miało istotny wpływ na wynik postępowania.

5. naruszenie prawa procesowego a mianowicie przepisu art. 328 § 2 kodeksu postępowania cywilnego, przez odniesienie się w treści uzasadnienia, części mieszczącej rozważania prawne, do wniosku o miarkowanie opłaty, który to wniosek nie dotyczył ani przedmiotowej sprawy, ani wskazanej w tej części uzasadnienia strony powodowej (spółki), wniosek ten nie znajduje potwierdzenia w stanie faktycznym sprawy, a przez to wskazuje na brak przedstawienia pełnego procesu myślowego składu orzekającego, w wyniku którego doszło do wydania skarżącego rozstrzygnięcia co miało istotny wpływ na wynik postępowania.

Wskazując na powyższe zarzuty powódka wnosiła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpatrzenia, celem uzupełnienia bądź podania ocenie materiału dowodowego sprawy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Uwzględniając, iż kontrola zastosowania norm materialnoprawnych może być odnoszona wyłącznie do niekwestionowanych ustaleń faktycznych w pierwszym rzędzie należy odnieść się do zarzutów natury procesowej, skoro wnioski w tym względzie wyznaczają kierunek dalszych rozważań.

Z istoty rzeczy analizę zarzutów apelacji rozpocząć trzeba od wskazania, iż nieuprawnione jest twierdzenie, jakoby uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie odpowiadało wymogom ustawy (art. 328 § 2 k.p.c.).

Wbrew wywodom skarżącej pisemne motywy kwestionowanego wyroku pozwalają na odtworzenie rozumowania, które doprowadziło Sąd Rejonowy do wniosków ujętych w sentencji rozstrzygnięcia w przedmiocie ustalenia wysokości opłaty. Nie zawiera ono luk w zakresie elementów istotnych z punktu widzenia art. 328 § 2 k.p.c., co uniemożliwiałoby dokonanie kontroli orzeczenia, a tylko w takim wypadku można mówić o naruszeniu przywołanej regulacji.

Treść art. 328 § 2 k.p.c. wskazuje, że punktem wyjścia dla przedstawienia w motywach pisemnych orzeczenia koncepcji prawnej rozstrzygnięcia sprawy, muszą być poczynione ustalenia faktyczne. Ustalenia te winny odpowiadać postulatowi jasności i kategoryczności. W uzasadnieniu musi też znaleźć odzwierciedlenie dokonany przez sąd wybór podstawy prawnej oceny przedmiotu postępowania, ustalenie znaczenia wybranych przepisów w drodze wykładni oraz proces subsumcji okoliczności faktycznych pod owe normy prawne.

Odwołując się do treści pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie można przyjąć, by nie ujęto w nim któregoś z tak opisanych elementów wymaganych ustawą. Sąd Rejonowy przedstawił bowiem ustalony w toku postępowania stan faktyczny i wskazał dowody, na których się oparł. Podkreślenia wymaga, że postępowanie dowodowe skupiało się w rozpoznawanej sprawie na opinii biegłego.

Wreszcie prawidłowo zidentyfikowano w pisemnych motywach zaskarżonego orzeczenia podstawę materialnoprawną żądania powódki i w jej kontekście wyjaśniono przyczyny, dla których uznano , iż aktualizacja opłaty rocznej z tytułu prawa wieczystego użytkowania gruntu jest zasadna w ustalonej wysokości. Nie uchybia temu przepisowi także zamieszczenie w uzasadnieniu rozważań prawnych odnoszących się do ogólnych uregulowań instytucji opłaty rocznej z tytułu prawa wieczystego użytkowania gruntu. Co najwyżej rozważania ten uznać należy za zbędne, pozostające bez wpływu na treść rozstrzygnięcia. W tych okolicznościach zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. jawi się jako chybiony.

Zaskarżone orzeczenie należało uznać za prawidłowe, stanowiące wynik właściwej oceny zebranego materiału dowodowego i poprawnego zastosowania odpowiednich przepisów prawa materialnego. Sąd Okręgowy podziela poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia, a w konsekwencji przyjmuje za swoje, uznając za zbędne powielanie ich w treści niniejszego uzasadnienia.

Za nieuzasadniony uznać należy sformułowany w treści apelacji zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy granic swobodnej oceny dowodów, czyli art. 233 § 1 k.p.c. Zgodnie ze wskazanym przepisem Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r., sygn. akt IV CKN 970/00, Baza Orzecznictwa LEX nr 52753). Zarzut ten nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dla skarżącego oceny materiału dowodowego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r., sygn. akt II CKN 572/99, Baza Orzecznictwa LEX nr 53136).

Wbrew stanowisku apelującej, ustalenia dokonane przez Sąd pierwszej instancji znajdują pełne odzwierciedlenie w zgromadzonym materiale dowodowym.

W rozpoznawanej sprawie bezsporne jest, że powódka jako użytkownik wieczysty gruntu zobowiązana jest na mocy art. 238 k.c. i art. 71 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 518 ze zm.), do uiszczania rocznych opłat z tytułu użytkowania wieczystego gruntu. Jedyną zaś sporną kwestią, wokół której koncentrują się wszystkie zarzuty procesowe i materialnoprawne zgłoszone przez powódkę, jest wartość przedmiotowej nieruchomości, od której uzależniona jest wysokość opłaty. Kwestionując przyjętą przez Sąd I instancji za opinią sporządzona przez biegłego rzeczoznawcę Tomasza P. C. wartość rynkową nieruchomości przy ul. (...) w Ł. apelująca podniosła, że biegły sporządził wskazaną opinię nie uwzględniając, że nieruchomość ma cechy szczególne, jest obciążona służebnościami sieci przesyłowych.

Zastrzeżenia skarżącej są jednak niezasadne. W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że zarzuty apelacji stanowią w zasadzie powtórzenie przedstawionych już w toku postępowania pierwszoinstancyjnego wątpliwości odnośnie prawidłowości opinii sporządzonej przez biegłego. Wątpliwości te zostały w sposób jednoznaczny wyjaśnione w opinii uzupełniającej – ustnej jak i pisemnej przygotowanej przez biegłego, jak również omówione w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Sąd I instancji w sposób wyczerpujący i wnikliwy przeprowadził ocenę wskazanej opinii oraz w sposób należyty wykazał, dlaczego ustalenia faktyczne sprawy budował z uwzględnieniem wniosków wyprowadzonych przez biegłego Tomasza P. C.. Sąd odwoławczy tę ocenę podziela. Biegły ustalił wartość nieruchomości jako różnicę wartości gruntu nieobciążonego i wartości służebności gruntowej obciążającej nieruchomość. Wartość nieruchomości biegły ustalił przy podejściu porównawczym, metodą korygowania ceny średniej. Wybór tej metody biegły logicznie uzasadnił wskazując w szczególności na brak w obrocie rynkowym, w badanym okresie 5 lat, podobnych nieruchomości. Podzielić należy konstatację Sądu Rejonowego, iż w takiej sytuacji biegły zasadnie nie zastosował podejścia porównawczego. Nie ulega wątpliwości, że obciążająca nieruchomość służebność została przez biegłego wyliczona i uwzględniona przy ustalaniu wartości gruntu. Notabene skarżąca nie kwestionowała ustalonej przez biegłego wartości służebności. Podnoszone przez apelującą twierdzenia o bezwartościowości gruntu obciążonego nie mogą zostać zaakceptowane. Wskazać bowiem należy, na co zwrócił uwagę biegły (k. 83), że nawet gdyby nie było urządzeń podziemnych to i tak działki nie dałoby się wykorzystać w całości dowolnie, zwłaszcza w zakresie zabudowy. Przepisy ustawy prawo budowlane formułują bowiem ograniczenia w zakresie odległości budynków od granic działki. Wskazać także należy, że część nieruchomości, pod którą biegną przewodu może być wykorzystywana przez powódkę, choćby jako miejsce postojowe.

W ocenie Sądu Okręgowego wnioski zawarte w opinii biegłego są trafne i w sposób logiczny wynikają z poczynionych ustaleń oraz analizy stanu faktycznego.

Dlatego też Sąd Rejonowy zasadnie oddalił wniosek powódki o przeprowadzenia dowodu z kolejnej opinii biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego co prowadzi do uznania, że bezzasadny jest zarzut naruszenia art. 278 § l w zw. art.217 § 3 k.p.c. O ewentualnym dopuszczeniu dowodu z uzupełniającej opinii biegłego lub opinii innego biegłego tej samej specjalności nie może decydować wyłącznie wniosek strony, lecz zawarte w tym wniosku konkretne uwagi i argumenty podważające miarodajność dotychczasowej opinii lub co najmniej miarodajność tę podające w wątpliwość. W przeciwnym wypadku wniosek taki musi być uznany za zmierzający wyłącznie do nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu. Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii (tak wyrok Sądu Najwyższego z 4 sierpnia 1999 r., I PKN 20/99, OSNP 2000/22/807).

Zarzut opisany w punkcie 4. przez apelującą w istocie dotyczy zarzutu naruszenia art. 157 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Przepisy tego artykułu dopuszczają poddanie oceny prawidłowości sporządzenia operatu szacunkowego przez organizację zawodową rzeczoznawców majątkowych przy czym, gdy operat szacunkowy został sporządzony przez osoby powołane lub ustanowione przez sąd, o ocenę operatu może wnioskować tylko sąd.

Należy podkreślić – na co zwrócił już uwagę Sąd I instancji, że ocena środka dowodowego w postaci opinii biegłego przysługuje wyłącznie sądowi, który nie może wyręczać się w tym zakresie innymi podmiotami. Sąd prowadzący postępowanie z zachowaniem zasad swobodnej oceny dowodów, weryfikuje zgromadzony w toku sprawy materiał dowodowy i ustala podstawę faktyczną wyroku. Od tego obowiązku nie może się uchylić zwracając się o ocenę organizacji zawodowej rzeczoznawców majątkowych.

Zwłaszcza, że nie doszło do sporządzenia rozbieżnych operatów szacunkowych określających wartość tej samej nieruchomości dla tożsamego celu wyceny.

Z przedstawionych wyżej rozważań wynika zaś, że ocena materiału dowodowego nie budzi w niniejszej sprawie jakichkolwiek zastrzeżeń.

Konkludując, Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy ustalił wartość nieruchomości przy w Ł. przy ulicy (...) i na tej podstawie wysokość zaktualizowanej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości począwszy od 1 stycznia 2013 r. stosownie do przepisów art. 71 i nast. ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 §1 k.p.c. i art. 99 k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c.