Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 sierpnia 2015 r.

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi - V Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Teresa Dylis

Protokolant stażysta Patrycja Krupczyńska

po rozpoznaniu w dniu 23 lipca 2015 r. w Łodzi

sprawy z powództwa M. P. (1)

przeciwko M. P. (2)

o alimenty zaległe

1.  oddala powództwo;

2.  przyznaje i nakazuje wypłacić z funduszu Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, na rzecz adw. T. K., Kancelaria Adwokacka ul. (...) lok. 3, (...)-(...) Ł., kwotę 110,70 (sto dziesięć 70/100) złotych – w tym 20,70 (dwadzieścia 70/100) złotych podatku VAT – tytułem pomocy prawnej udzielonej z urzędu pozwanemu;

3.  nie obciąża powoda kosztami postępowania.

V RC 431/14

UZASADNIENIE

W dniu 25 września 2014 r. M. P. (1) złożył pozew skierowany przeciwko pozwanemu M. P. (2) o zapłatę alimentów zaległych za okres od dnia 11 września 2011 r. do dnia 11 września 2014 r. w łącznej kwocie 17.216 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od kwot szczegółowo określonych w pozwie, powołując się na umowę alimentacyjną zawartą pomiędzy ojcem i synem w dniu 6 kwietnia 2010 r. (pozew k.2-5; umowa alimentacyjna k.7-8; historia rachunku k.13-37).

W piśmie procesowym z dnia 11 stycznia 2014 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, gdyż w spornym okresie powód pracował i uczył się w trybie zaocznym (pismo procesowe k.45-46).

Z kolei w piśmie złożonym w dniu 7 maja 2015 r. pełnomocnik z urzędu pozwanego podniósł zarzut przedawnienia raty w wysokości 270 złotych wymaganej od dnia 11 września 2011 r., gdyż z uwagi na termin złożenia pozwu rata uległa przedawnieniu na postawie art. 137 § 1 k.r.o. (pismo procesowe k.86-87).

Na rozprawie bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku w 23 lipca 2015 r. pełnomocnik powoda popierał powództwo, wnosząc o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 16.946 złotych tytułem zaległych alimentów za okres od 11 października 2011 r. do 11 września 2014 r. i cofnął roszczenie w pozostałym zakresie. Pełnomocnik pozwanego nie uznawał powództwa, wnosząc o jego oddalenie i wyraził zgodę na cofnięcie roszczenia w zakresie określonym przez pełnomocnika powoda (protokół rozprawy k.100-104).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. P. (1) ur. (...) jest synem D. S. i M. P. (2), którzy są po rozwodzie (odpis skrócony aktu urodzenia k.12).

Powód sprawiał kłopoty wychowawcze, miał orzeczony nadzór kuratora. Po rozwodzie rodziców mieszkał z matką, natomiast w 2006 r. zamieszkał z ojcem, a następnie wielokrotnie zmieniał miejsce pobytu: mieszkał u matki, ojca lub dziadków. Od września 2008 r. do września 2009 r. powód mieszkał z ojcem i za jego namową podjął naukę w technikum budowlanym. Bez poprawek uzyskał promocję do II klasy, lecz ponownie zamieszkał z matką i zaczęły się problemy w szkole. M. twierdził, że przyczyną kłopotów w nauce jest zła atmosfera i konflikty z matką. Wówczas pozwany postanowił, że gdy syn ukończy 18 lat udostępni mu odrębne mieszkanie, co uczynił, wynajmując mieszkanie w Ł. przy ulicy (...). W biurze nieruchomości zapłacił prowizję 3.000 złotych, ponadto poniósł koszty remontu tego mieszkania i przystosowania go do potrzeb mieszkaniowych, co łącznie wyniosło około 20.000 złotych (zeznania pozwanego k.102-103 oraz jego informacyjne wysłuchanie k.63-64).

W tym czasie powód podpisał z ojcem umowę alimentacyjną, zgodnie z którą ojciec miał płacić mu alimenty po 600 złotych, potrącając z tego świadczenia mieszkaniowe (czynsz oraz należność za energię elektryczną). Pozwany ponosił te koszty oraz przekazywał synowi pozostałą kwotę w wysokości około 300 złotych miesięcznie i kupował mu żywność. Matka płaciła na rzecz powoda alimenty w kwocie po 500 złotych miesięcznie, zgodnie z ugodą sądową. Paragraf 5 zawartej pomiędzy stronami umowy alimentacyjnej stanowił, że umowa wygasa w przypadku odpadnięcia przesłanek, stanowiących podstawę obowiązku alimentacyjnego (umowa alimentacyjna k.7-8).

Powód mieszkał w wynajętym przez ojca mieszkaniu od marca 2010 roku do końca sierpnia 2010 roku, a nadtępnie powrócił do matki. Wynajęte mieszkanie zostało zdewastowane przez powoda, natomiast pozwany musiał ponosić koszty związane z wynajmem tego mieszkania do lutego 2011 roku, a potem rozwiązał umowę najmu. Wówczas jego stosunki z synem uległy pogorszeniu. Od dnia 17 listopada 2014 r. pozwany nie ma żadnego kontaktu z synem, gdyż dzwonił on do niego z groźbami karalnymi (zeznania pozwanego k.102-103 oraz jego informacyjne wysłuchanie k.63-64).

M. P. (1) ma obecnie 23 lata, posiada średnie wykształcenie i nie ma wyuczonego zawodu. Ukończył szkołę podstawową oraz gimnazjum i w tym czasie nie powtarzał żadnej klasy. W okresie od 1 września 2008 r. do 10 listopada 2010 r. był uczniem Technikum Budowlanego Nr (...) w Ł. przy ulicy (...). Ukończył pierwszą klasę technikum, a następnie dwukrotnie nie uzyskał promocji do klasy trzeciej technikum. Na własną prośbę został skreślony z listy uczniów. W roku szkolnym 2009/2010 (w klasie II) opuścił 523 godziny lekcyjne, w tym 496 godzin nieusprawiedliwionych, w wyniku czego był nieklasyfikowany z 5 przedmiotów. Konsekwencją było nie otrzymanie promocji do klasy III. Powód przyznał, że ojciec chciał, żeby on ukończył technikum i zdobył zawód, jednakże. „nie chciało mu się uczyć i szukał w tym czasie pracy”.

Od dnia 23 marca 2012 r.(przyjęty na semestr III) do 20 stycznia 2014 r. M. P. (1) był słuchaczem Liceum Ogólnokształcącego dla Dorosłych w Ł. przy ulicy (...). Zajęcia odbywały się w co drugą sobotę i niedzielę w godzinach 8:15 – 14:45. Powód uczęszczał regularnie na zajęcia i uzyskiwał wszystkie zaliczenia, jednak nie przystąpił do matury, stwierdził, że „nie była mu do niczego potrzebna”. Pozwany opłacał czesne za naukę syna w liceum dla dorosłych w wysokości 65 złotych miesięcznie (umowa o świadczenie usług edukacyjnych k.55-56; świadectwo ukończenia LO dla Dorosłych k.57-57odw.; pismo technikum k.82; pismo liceum k.106; zeznania powoda k.102 i k.103 oraz jego informacyjne wysłuchanie k.62-63; zeznania pozwanego k.102-103 oraz jego informacyjne wysłuchanie k.63-64).

W okresie od 10 listopada 2010 r. do 23 marca 2012 r. powód nie uczył się i podejmował różne prace: magazynowe, sezonowe, porządkowe oraz przy produkcji komputerów w D.. Od kwietnia 2011 r. przez rok czasu pracował jako kasjer – sprzedawca w całodobowym kantorze – lombardzie (...). Pracował tam również w godzinach nocnych, przy czym różne są zeznania w kwestii jego zarobków. Powód twierdzi, że oficjalnie zarabiał 180 złotych miesięcznie, a faktycznie – 400 złotych miesięcznie. Przesłuchana w charakterze świadka matka powoda zeznała, iż syn zarabiał w kantorze około 200 złotych miesięcznie. Natomiast pozwany podał, iż syn mówił mu, że pracował 12 godzin i zarabiał początkowo 8 złotych, a później 11 złotych na godzinę. Pomimo to pozwany deklarował wsparcie finansowe i przelewał na konto dla syna kwoty 250-300 złotych miesięcznie. Od kwietnia 2014 roku do kwietnia 2015 roku powód pracował jako kurier i zarabiał 1.250 złotych netto miesięcznie. Obecnie ponownie pracuje na ½ etatu w lombardzie, jako sprzedawca za wynagrodzeniem 700 złotych netto miesięcznie. Powód twierdzi, że nadal nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, bo mało zarabia, a swoje potrzeby określa na kwotę 1.000 złotych miesięcznie, bez wydatków mieszkaniowych. Według rocznego zeznania podatkowego dochód powoda za 2011 r. wyniósł 3.990 złotych, natomiast za 2012 r. – 768 złotych (umowy o pracę k.47—49; PIT-37 k.50-52 i k.58-60; zeznania świadka D. S. k.100-101; zeznania powoda k.102 i k.103 oraz jego informacyjne wysłuchanie k.62-63; zeznania pozwanego k.102-103 oraz jego informacyjne wysłuchanie k.63-64).

Powód nadal mieszka z matką, która choruje na depresję i nowotwór, w związku z czym pobiera rentę w wysokości 1.200 złotych i ma zasądzone alimenty od byłego męża w kwocie po 400 złotych miesięcznie. W 2011 roku matka powoda wzięła pożyczkę gotówkową w wysokości ponad 20.000 złotych, którą spłaca w ratach po 600 złotych miesięcznie. Powód daje matce na swoje utrzymanie 400-500 złotych miesięcznie. W spornym okresie powód nie zaciągał żadnych pożyczek i nie ma z tego okresu żadnych zadłużeń. M. P. (1) jest osobą zdrową, nie ma żadnych schorzeń. Obecnie nie posiada on żadnego majątku. W 2010 r. powód kupił sobie samochód marki O. (...) z 1993 r. za kwotę 2.000 złotych i został obciążony karą w kwocie około 1.000 złotych za brak ubezpieczenia OC. Samochód sprzedał za sumę 800 złotych. Ponadto powód był karany za zniszczenie mienia, bo w czerwcu 2014 roku, będąc pod wpływem alkoholu wybił szybę autobusową i tytułem odszkodowania musi zapłacić na rzecz MPK kwotę 5.650 złotych. Powód zeznał, iż wystąpił z przedmiotowym powództwem, bo „nadeszła taka potrzeba i miał do zapłaty 5.650 złotych na rzecz MPK” (umowa pożyczki k.97; harmonogram spłat k.98-99; zeznania świadka D. S. k.100-101; zeznania powoda k.102 i k.103 oraz jego informacyjne wysłuchanie k.62-63).

M. P. (2) ma 50 lat, wykształcenie wyższe, zawód - mgr. inż. instalacji sanitarnych. Od lipca 2007 roku prowadził działalność gospodarczą – sprzedaż i pośrednictwo sprzedaży materiałów budowlanych. Nie zatrudniał pracowników. Jego średnie miesięczne dochody w 2014 roku wynosiły 1.653 złote miesięcznie. Z dniem 1 lutego 2015 roku zawiesił działalność gospodarczą, bo opierała się ona na umowie agencyjnej z przedstawicielstwem włoskiej firmy w Polsce i ta umowa agencyjna został mu wypowiedziana w lipcu 2014 roku, więc działalność stała się niedochodowa. W dniu 9 kwietnia 2015 pozwany zarejestrował się w PUP jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Od 11 maja 2015 roku do 30 sierpnia 2015 roku pracuje na umowę zlecenie na zastępstwo jako przedstawiciel handlowy w firmie zajmującej się sprzedażą rur polipropylenowych, gdzie zarabia 4.500 złotych netto.

M. P. (2) ma żonę i syna w wieku 8 lat. Na pierwszą żonę płaci alimenty w wysokości 400 złotych miesięcznie. Nie ma innych zobowiązań alimentacyjnych. Posiada samochód marki S. z 2012 roku, który kupił na kredyt 50/50, płacąc połowę ceny w gotówce, a resztę spłaca w ratach po 1.173 złote miesięcznie. Mieszka z rodziną w mieszkaniu stanowiącym własność teściowej, gdzie świadczenia mieszkaniowe wynoszą około 1.300 złotych miesięcznie. Jego żona pracuje jako inspektor w (...). Małżonkowie mają ustanowioną rozdzielność majątkową (decyzja Prezydenta Miasta Ł. k.88; zeznania pozwanego k.102-103 oraz jego informacyjne wysłuchanie k.63-64).

Sąd Rejonowy zważył:

Przepis art. 133 § 1 k.r.o. stanowi: „Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania”.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tezy V uchwały z dnia 16.12.1987r.- wytyczne w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty (OSN CAP 1988, nr 4, poz.42 ) podniósł, iż szczególne unormowanie obowiązku alimentacyjnego rodziców polega na tym, że obowiązek rodziców dostarczania środków utrzymania i wychowania trwa dopóty, dopóki dziecko nie zdobędzie, stosownie do swoich uzdolnień i predyspozycji kwalifikacji zawodowych, czyli do chwili usamodzielnienia się, i to niezależnie od osiągniętego wieku.

W praktyce mogą występować różnorodne stany faktyczne, mające wpływ na istnienie obowiązku alimentacyjnego.

Jeżeli dziecko zdobyło, stosownie do swych uzdolnień i predyspozycji, kwalifikacje zawodowe, to choć nie może ono podjąć pracy z uwagi na brak takiej możliwości, nie jest już traktowane jako dziecko, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie w rozumieniu art.133 § 1 k.r.o . Podobnie, gdy studiujące dziecko z własnej winy nie czyni należytych postępów w nauce i czas nauki wydłuża się nadmiernie poza przyjęte ramy, a ze względu na wiek i ogólne przygotowanie do pracy może ją podjąć, rodzice nie są obowiązani do alimentowania pełnoletniego dziecka (uzasadnienie tezy V uchwały z dnia 16.12 1987r.- OSN CAP 1988, nr 4, poz.42).

Roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem lat trzech (art. 137 k.r.o.).

Sąd Najwyższy wyjaśnił, że z uwagi na charakter świadczeń alimentacyjnych przeznaczonych na bieżące utrzymanie osoby uprawnionej, domaganie się ich za okres poprzedzający wytoczenie powództwa może być uzasadnione tylko wówczas, gdy pozostają z tego okresu nie zaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte przez uprawnionego względem osoby trzeciej na pokrycie tychże potrzeb (wyrok z dnia 8 czerwca 1976, III CRN 88/76, OSNCP 1977, nr 2, poz.33).

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo jest nieuzasadnione i podlega oddaleniu.

Po pierwsze: w spornym okresie czasu tj. od 11 października 2011 r. do 11 września 2014 r. powód był już osobą pełnoletnią i nie uczył się do dnia 23 marca 2012 r., a następnie uzupełniał wykształcenie w trybie zaocznym, co nie kolidowało z możliwością podjęcia pracy.

Po drugie: w tym czasie powód podejmował różne prace i nie może on skutecznie powoływać się na to, że uzyskiwane dochody były niewystarczające do zaspokojenia jego potrzeb, bo również obecnie występuje taka sama sytuacja. Powód z własnej winy nie ukończył technikum, więc nie posiada kwalifikacji zawodowych, które pozwoliłyby mu osiągać wyższe zarobki. Ponadto jest on młodym i zdrowym mężczyzną, więc powinien poszukiwać lepiej płatnej pracy, nawet fizycznej.

Po trzecie: w okresie objętym powództwem M. P. (1) nie miał niezaspokojonych potrzeb, skoro posiadał samochód i został ukarany za brak ubezpieczenia OC. Ponadto osobiście nie zaciągał żadnych zobowiązań finansowych na pokrycie swych potrzeb. Istotne jest, że powód sam przyznał, iż wystąpił z przedmiotowym powództwem, bo miał do zapłaty 5.650 złotych na rzecz MPK za zniszczenie mienia, którego dopuścił się pod wpływem alkoholu.

Z tych względów powództwo zostało oddalone. W zakresie cofniętego roszczenia umorzono postępowanie na podstawie art. 355 § 1 k.p.c.

Powód korzysta z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych w oparciu o treść art.96 ust.1 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Pozwany był reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu, któremu przyznano wynagrodzenie na podstawie § 7 ust. 1 pkt. 11 w zw. z § 19 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163 poz.1348).