Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: V GC 481/15

POSTANOWIENIE

Dnia 16 lipca 2015r.

Sąd Rejonowy w Elblągu V Wydział Gospodarczy

w składzie następującym

Przewodniczący : Sędzia Sądu Rejonowego Jarosław Zawrot

po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2016r. w Elblągu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa D. P., R. Z.

przeciwko L. L.

o zapłatę

p o s t a n a w i a:

I. umorzyć postępowanie;

II. zasądzić od powodów D. P., R. Z. na rzecz pozwanego L. L. kwotę 2.400,00 zł (dwa tysiące czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powodowie wnieśli pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym, przy czym pozew został złożony w systemie teleinformatycznym przez występującego w charakterze pełnomocnika powodów A. G.. Z treści pozwu wynika, że A. G. występował jako pełnomocnik w oparciu o stosunek podstawowy zlecenia (pozew k. 3).

Po wniesieniu przez pozwanego sprzeciwu od nakazu zapłaty, Sąd Rejonowy w Lublinie na mocy art. 505 36 przekazał sprawę według właściwości ogólnej tutejszemu Sądowi.

Zgodnie z art. 505 37 § 1 k.p.c. po przekazaniu sprawy w przypadku wskazanym w art. 505 36 § 1 k.p.c. przewodniczący wzywa powoda do wykazania umocowania zgodnie z art. 68 zdanie pierwsze k.p.c. oraz dołączenia pełnomocnictwa zgodnie z art. 89 § 1 zdanie pierwsze i drugie k.p.c. - w terminie dwutygodniowym od daty doręczenia wezwania pod rygorem umorzenia postępowania. W razie nieusunięcia powyższych braków pozwu sąd umarza postępowanie.

Pełnomocnik powodów został zobowiązany do wykazania swojego umocowania w powyższym zakresie.

W ocenie Sądu Rejonowego zobowiązanie nie zostało wykonane w sposób skutkujący możliwością nadania sprawie biegu. Wprawdzie zostało złożone pełnomocnictwo dla osoby, która złożyła pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym, jednakże z treści tego pełnomocnictwa wynika, że nie upoważnia ono do reprezentowania powodów przed sądami powszechnymi. Dotyczy ono postępowań toczących się przed sądami administracyjnymi (pełnomocnictwo k. 16). Jest to pełnomocnictwo z dnia 31 października 2014r., stanowiące według zawartego w pozwie wskazania podstawę umocowania składającego pozew. Tym samym pozew jako dotknięty brakami pierwotnymi nie może odnieść skutku w zakresie rozpoznania sprawy we właściwym trybie po wniesieniu sprzeciwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

U podstaw podejmowanego rozstrzygnięcia przeważające znaczenie ma to, że zobowiązanie w istocie obejmowało wykazania umocowania. Pod pojęciem tym nie kryje się zatem formalne złożenie pełnomocnictwa, lecz pełnomocnictwa o określonej treści, która sankcjonuje uprawnienie danego pełnomocnika do reprezentowania strony powodowej w procesie cywilnym. W orzecznictwie Sądu Najwyższego zostało już wyjaśnione, że pojęcie pełnomocnictwa ma dwojakie znaczenie. Z jednej strony oznacza umocowanie pełnomocnika przez mocodawcę do działania w jego imieniu, z drugiej natomiast - dokument obejmujący (potwierdzający) to umocowanie. Czym innym jest zatem udzielenie pełnomocnictwa i złożenie go przed sądem, a czym innym jego wykazanie przed sądem w rozumieniu umocowania do działania przed sądem (zob. uchwały SN: z dnia 27 listopada 2003 r., III CZP 74/03, z dnia 30 marca 2006 r., III CZP 14/06, OSNC 2006, Nr 10, poz. 165). W świetle tego zapatrywania nie ulega wątpliwości, że o uzupełnieniu lub nieuzupełnieniu braku pełnomocnictwa decyduje treść dokumentu pełnomocnictwa, a nie jego formalna postać, którą posłużono się w wykonaniu zobowiązania w niniejszej sprawie. Stanowisko takie jest prezentowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego konsekwentnie i można uznać je za utrwalone (por. postanowienia SN: z dnia 4 września 2008 r., IV CZ 68/08, z dnia 3 listopada 2009 r., II CZ 48/09, z dnia 26 listopada 2009 r., I CZ 71/09, z dnia 10 lipca 2014r., I CZ 47/14).

Dla powyższej oceny obojętną pozostaje okoliczność wypowiedzenia przez powodów pełnomocnictwa (k. 25). Przede wszystkim odnosi się ono do zakwestionowanego przez Sąd pełnomocnictwa z dnia 21 października 2014r. Po drugie, miało miejsce po wniesieniu pozwu w elektronicznym postępowania upominawczym, które zapoczątkowało niniejsze postępowanie i bez którego niemożliwym byłoby sięgnięcie do szczególnej normy prawnej art. 505 37 k.p.c. Stąd zakresem odniesienia należy objąć umocowanie do złożenia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym zważywszy, że sąd po wniesieniu sprzeciwu proceduje w oparciu o pozew wniesiony w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Koncepcja ciągłości postępowania wynika z zakresu pierwszej nowelizacji art. 505 37 k.p.c. (Dz. U. 2013.654). Ustawodawca zrezygnował w niej z rozwiązania, w którym ponownie badano warunki formalne pozwu, nakazując wezwanie powoda do usunięcia braków formalnych pozwu oraz uzupełnienia pozwu, w sposób odpowiedni dla postępowania, w którym sprawa miała być rozpoznana. Poza tym, skoro ustawodawca zaniechał z nałożenia obowiązku badania dokumentu pełnomocnictwa w elektronicznym postępowaniu upominawczym (art. 126 § 3 1 k.p.c.), poprzestając na wymogu formalnego powołania się w pozwie na pełnomocnictwo ze wskazaniem daty, zakresu oraz okoliczności wymienionych w art. 87 k.p.c. (art. 89 § 1 in fine k.p.c.), jest zupełnie oczywistym, iż spójność i koherencyjności procesu cywilnego, wymaga takiej interpretacji i stosowania przepisów prawa, która zapewni realizację jego podstawowych aksjomatów. Do nich zapewne należy - jako bezwględna przesłanka procesowa pozytywna - należyte umocowanie pełnomocnika procesowego, gdyż jej spełnienie decyduje o możliwości rozpoznania w określonym postępowaniu danej sprawy przez dany sąd. Z tej przyczyny wymóg należytego umocowania pełnomocnika, od którego zależy dopuszczalność procesu cywilnego, dotyczy każdego etapu postępowania, w tym również inicjowania postępowania cywilnego (art. 202 k.p.c.). Brak należytego umocowania pełnomocnika może skutkować zwrotem pozwu (art. 130 § 1 k.p.c. w zw. z art. 125 § 3 k.p.c.), zawieszeniem postępowania (art. 175 k.p.c., art. 175 1 k.p.c., art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. w zw. z art. 125 § 3 k.p.c.), nieważnością postępowania (art. 379 pkt 2 k.p.c.), wznowieniem postępowania (art. 401 pkt 2 k.p.c.), czy też wreszcie, jak w niniejszym przypadku, umorzeniem postępowania (art. 505 37 k.p.c.). Toteż w ujęciu systemowym przedmiotowy warunek procesowe decydujący o ważności procesu cywilnego musi być uwzględniony po przekazaniu sprawy w trybie art. 505 36 k.p.c.

Zbliżony do prezentowanego w niniejszej sprawie pogląd prawny został wyrażony przez Sąd Okręgowy w Świdnicy w postanowieniu z dnia 2 września 2014r., II Cz 796/14 (LEX nr 1731093). Uznano w nim, że dopiero w sytuacji przejścia postępowania w kolejne stadium zgodnie z dyspozycją art. 505 37 § 1 k.p.c., przewodniczący wzywa powoda do wykazania umocowania zgodnie z art. 68 zdanie pierwsze k.p.c. oraz dołączenia pełnomocnictwa zgodnie z art. 89 § 1 zdanie pierwsze i drugie k.p.c. Na kanwie tego przepisu zdaniem tego Sądu pełnomocnik był obowiązany przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo mocodawcy lub wierzytelny odpis pełnomocnictwa wraz z odpisem dla strony przeciwnej. Niezłożenie odpisu pełnomocnictwa dla strony przeciwnej skutkowało umorzeniem postępowania i zasądzeniem kosztów procesu (por. też postanowienie SO w Gliwicach z dnia 04 marca 2014r., III Cz 190/14, LEX nr 1731100).

Podsumowując powyższy wywód, zawarty w art. 505 37 k.p.c. obowiązek złożenia pełnomocnictwa oznacza również obowiązek wykazania umocowania do złożenia pozwu w elektronicznymi postępowaniu upominawczym. Sąd bowiem zobowiązany jest badać należyte umocowanie pełnomocnika w każdym stanie sprawy, z tym, że w elektronicznym postepowaniu upominawczym na mocy art. 89 § 1 in fine k.p.c. obowiązek ten wywiera skutek wyłącznie w zakresie badania oświadczenia pełnomocnika, a dopiero na dalszym etapie postępowania - na mocy art. 505 37 k.p.c. - zakres tego obowiązku zostaje w pełni przywrócony poprzez, nadający mu właściwe znaczenie, wymóg badania dokumentu pełnomocnictwa. Nienależyte wykonanie tego obowiązku musi więc pociągać za sobą nakaz umorzenia postępowania po myśli art. 505 37 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze na mocy art. 505 37 § 1 k.p.c. należało orzec jak w pkt I sentencji postanowienia.

Na marginesie należy tylko zaznaczyć, że niniejsze rozstrzygniecie, które ma charakter formalny, nie pozbawia prawa powodów do ponownego wytoczenia powództwa o ten sam przedmiot.

Strona pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczy, wnosząc o oddalenie powództwa w całości, zakwestionowała je tak co do zasady, jak i wysokości. Równocześnie pozwany wniósł o zasadzenie kosztów procesu (k. 6). Wziąwszy pod uwagę, że strona pozwana zajęła stanowisko w sprawie, którego bezpośrednim skutkiem był upadek tytułu egzekucyjnego wymierzonego przeciwko niej, zaś powodowie nie podjęli skutecznych środków procesowych by doprowadzić do uwzględnienia ich racji przedstawionych w pozwie, a tym samym wydania orzeczenia przesądzającego te racje na ich korzyść, uznać należało, że w tym momencie wynik sprawy stał się korzystny dla strony pozwanej w rozumieniu art. 98 § 1 k.c.

W analizowanej sprawie zagadnienie kosztów procesu trzeba też widzieć w szerszym kontekście normatywnym wyznaczonym dyspozycją art. 505 37 § 2 k.p.c., która nakazuje doręczyć pozwanemu odpis postanowienie o umorzeniu postępowania tylko wtenczas, gdy doręczono mu odpis pozwu. Specyfika postepowania elektronicznego pozwala stwierdzić, iż obowiązek ten jest powiązany z wdaniem się przez pozwanego w spór poprzez złożenie sprzeciwu od nakazu zapłaty (art. 505 36 § 1 k.p.c.). Wynik wykładni systemowej potwierdzają również przepisy art. 203 § 3 k.p.c., art. 391 § 2 k.p.c. oraz art. 497 § 2 k.p.c., 505 19 § 4 k.p.c. Stanowią one o generalnej regule obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi na wypadek cofnięcia pozwu, apelacji ,zarzutów od nakazu zapłaty albo żądania zakończenia postępowania na wypadek wniesienia sprzeciwu w europejskim postępowaniu nakazowym. Choć wszystkie z wymienionych sytuacji, włącznie z analizowaną, odznaczają się oczywistymi odrębnościami procesowymi, każdą z nich charakteryzuje obowiązek zwrotu przeciwnikowi uzasadnionych w świetle art. 98 k.p.c. kosztów procesu, pomimo zaniechania merytorycznego rozpoznania sprawy.

Rozstrzygnięcie o kosztach znajduje zatem oparcie w art. 98 § 1 k.p.c., wyrażającym zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy, zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu), art. 98 § 3 k.p.c. oraz § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2015.615 j.t.). Na zasądzone w pkt II postanowienia koszty procesu poniesione przez pozwanego składa się minimalna stawka wynagrodzenia adwokackiego.