Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Cz 195/15

POSTANOWIENIE

Dnia 11 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSO Wiesława Buczek – Markowska

Sędziowie:

SO Agnieszka Bednarek – Moraś

SO Tomasz Szaj (spr.)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 11 lutego 2015 roku w S.

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko (...)

o zapłatę

na skutek zażalenia biegłego (...)

na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 6 listopada 2014 roku, sygn. akt III C 3219/13

1.  zmienia zaskarżone postanowienie w punkcie II w ten sposób, że przyznaje (...) w S. kwotę 262,20 zł (dwieście sześćdziesiąt dwa złote dwadzieścia groszy) tytułem zwrotu wydatków i oddala wniosek w pozostałym zakresie;

2.  oddala zażalenie w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od powoda M. K. na rzecz (...) w S. kwotę 40,- zł (czterdzieści złotych) tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

SSO Tomasz Szaj SSO Wiesława Buczek – Markowska SSO Agnieszka Bednarek – Moraś

Sygn. akt II Cz 195/15

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 6 listopada 2014 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie przyznał(...) (...) w S. kwotę 1 364,- zł za sporządzoną opinię w sprawie i oddalił wniosek o przyznanie wynagrodzenia w pozostałym zakresie.

Uzasadniając powyższe postanowienie Sąd Rejonowy wskazał, postanowieniem z dnia 5 maja 2014 roku dopuścił dowód z opinii (...) (...) (...) w S. na okoliczność ustalenia czy w wyniku zdarzenia z dnia 5 października 2011 roku oraz 11 września 2012 roku nastąpił trwały uszczerbek na zdrowiu powoda i w jakim stopniu.

Instytut sporządził opinię, wnosząc o przyznanie wynagrodzenia w kwocie 2 369,60 zł.

Przywołując regulację art. 89 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia (...) roku w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym (...), wskazał, że z przedstawionego rachunku wynika, że czas na sporządzenie studium dokumentacji, udział w opracowaniu i wydaniu opinii przez biegłego – profesora ortopedę wyniósł 15 godzin przy stawce 69,42 zł netto. Dodatkowo badanie stanu zdrowia powoda kosztowało 240,- zł netto, koszty materiałowe 30,- zł netto, zaś koszty niezbędne do wydania opinii 262,20 zł netto. Wydanie opinii na podstawie akt i dokumentacji lekarskiej wyniosło kolejne 353,- zł netto. W ocenie Sądu Rejonowego czas godzinowy został zawyżony, albowiem udział w opracowaniu i wydaniu opinii przez biegłego profesora winien wynieść 7 godzin, w sytuacji gdy odrębnie policzono badanie powoda i wydanie opinii. Nadto Sąd oddalił wniosek o zwrot kosztów niezbędnych do wydania opinii, albowiem instytut nie wykazał na co powyższe koszty zostały poniesione.

Z tych względów Sąd Rejonowy przyznał wynagrodzenie w kwocie 1 108,94 zł (485,94 zł + 240,- zł + 353,- zł + 30,- zł) powiększone o podatek VAT.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył biegły, zaskarżając je w części, tj. w zakresie oddalenia wniosku o przyznanie wynagrodzenia, domagając się zmiany skarżonego postanowienia i zasądzenia na rzecz (...) kwoty pełnego wynagrodzenia, tj. 2 368,60 zł oraz zasądzenia kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając zażalenie podniósł, że kwestionowane koszty były kosztami koniecznymi dla celów wydania opinii w świetle § 1 pkt 3 i § 8 rozporządzenia z dnia 24 kwietnia 2013 roku. Zakwestionował stanowisko Sądu, że na sporządzenie opinii biegły winien poświęcić mniejszą ilość czasu, albowiem ilość ta jest zależna od wielu czynników, w tym indywidualnych cech biegłego i czynności, które przedsięwziął celem wydania opinii. Czas poświęcony na wydanie opinii może być skontrolowany jedynie w przybliżeniu. Opierając się na doświadczeniu życiowym wartości czasowe podane w karcie pracy biegłego są realne. Konieczna była analiza akt sprawy, weryfikacja materiału. Biegły zaś musiał zapoznać się z aktami samodzielnie, zweryfikować materiał i sporządzić opinię.

Niezbędne są wydatki materiałowe obejmujące amortyzację aparatury badawczej oraz koszty dojazdu do miejsca czynności. Wydatki te mogą być dokumentowane oświadczeniem, co stanowi wystarczające ich udokumentowanie. Przywołując orzeczenie tut. Sądu wskazał, że uczelnia oprócz kosztów osobowych ponosi również koszty związane z wydaniem opinii n zlecenie sądu, biegli korzystają bowiem z pomieszczeń uczelni, zużywają media oraz korzystają z pracy personelu zatrudnionego przez uczelnię. Zarządzeniem rektora z dnia 17 lipca 2013 roku przyjęto możliwość ustalenia wysokości kosztów pośrednich pomiędzy 20 – 30% wartości zleconej pracy badawczej. Wydawanie opinii jest działalnością poza statutową, nie dotowaną przez(...), więc koszt tej usługi winien być w całości zrefundowany przez zleceniodawcę.

Akta do wydania posta 115 kart, opinia w zasadzie 5 stron niepełnych plus karta tytułowa, zaś sama konsultacja to 2 stron.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się częściowo uzasadnione.

W niniejszej sprawie skarżący domaga się uwzględnienia wniosku o przyznanie wynagrodzenia w dwóch aspektach – wynagrodzenia konsultanta spoza instytutu w pełnym zakresie oraz zwrotu kosztów niezbędnych do wydania opinii.

Odnosząc się do kwestii zwrotu kosztów niezbędnych do wydania opinii w kwocie 284,80 zł wskazać należy, że zgodnie z § 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia (...) roku w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym (...)wydatki poniesione przez biegłego, niezbędne dla wydania opinii, w tym w szczególności wydatki materiałowe, amortyzację aparatury badawczej oraz koszty dojazdu na miejsce wykonania czynności, biegły dokumentuje za pomocą faktur lub rachunków albo kopii tych dokumentów, a w razie ich braku - za pomocą oświadczenia.

W rozpoznawanej sprawie (...) (...) oświadczenie o wysokości owych wydatków zawarł w przedłożonej przez siebie fakturze z dnia 1 czerwca 2014 roku. Oświadczenie takie podlega weryfikacji Sądu. Niemniej jednak mając na względzie treść zażalenia przyjąć należy, że (...)w sposób przekonywający wyjaśnił mechanizm naliczenia przedmiotowych wydatków, oparty na przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia(...) roku w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej uczelni publicznych (...) które tym samym muszą być uznane za zasadne. Oczywistym jest bowiem, jak to podniesiono w zażaleniu, że wydanie opinii wiąże się z używaniem pomieszczeń uczelni, mediów, co w zasadzie nie jest możliwe do precyzyjnego obliczenia. Stąd też należało przyznać kwotę 262,20 zł kosztów niezbędnych do wydania opinii.

Zauważyć także należy, ze zgodnie z ust. 4 art. 89 ww. ustawy, wynagrodzenie biegłego będącego podatnikiem obowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług, określoną zgodnie ze stawką tego podatku obowiązującą w dniu orzekania o tym wynagrodzeniu (ust. 4).

Jak już wyżej zaznaczono, biegłemu niezależnie od wynagrodzenia za wykonaną pracę, przysługuje zwrot poniesionych wydatków niezbędnych dla wydania opinii. Podkreślić też należy, iż aktualnie obowiązujący przepis art. 89 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych odnosi się jedynie do wynagrodzenia. Zgodnie bowiem z treścią tego przepisu wynagrodzenie biegłego będącego podatnikiem obowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług, określoną zgodnie ze stawką tego podatku obowiązującą w dniu orzekania o tym wynagrodzeniu. Tym samym, oznacza to, że w zakresie kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego w postępowaniu sądowym w postaci np. kosztów maszynopisania i ksero, kosztów korespondencji czy kosztów dojazdu samochodem, czy też takowych kosztów ryczałtowych jak w niniejszej sprawie, nie ma podstaw do podwyższenia ich o podatek VAT, albowiem w świetle wymienionego rozporządzenia nie stanowią one wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę, lecz są wydatkami niezbędnymi do wydania opinii.

Odnosząc się natomiast do kwestii ilości godzin przeznaczonych przez biegłego konsultanta na sporządzenie i wydanie opinii należy uznać trafność stanowiska Sądu Rejonowego.

Według wskazań judykatury, sąd może skontrolować wskazaną przez biegłego w karcie pracy liczbę godzin niezbędnych do sporządzenia opinii (poświęconych na czynności przygotowawcze i badawcze, łącznie z zapoznaniem się z aktami sprawy oraz na opracowanie opinii wraz z uzasadnieniem) i obniżyć wynagrodzenie wyliczone przez biegłego stosownie do przyjętej przez siebie ilości czasu i nakładu pracy biegłego. Jednak ilość czasu, którą trzeba poświęcić na określoną czynność, jest zależna od wielu czynników, a wśród nich także od indywidualnych cech wykonawcy i indywidualnych cech czynności, podany zatem w rachunku czas poświęcony na wykonanie czynności może być z natury rzeczy skontrolowany tylko w przybliżeniu. Jeżeli więc nie istnieją ogólnie obowiązujące normy czasu wykonania danej czynności, kwestionowanie rachunku biegłego na tej podstawie, że czynność wymagała mniej czasu niż to wykazano w rachunku, może być skuteczne tylko wtedy, gdy podane w rachunku ilości zużytego czasu są tak jaskrawo wygórowane, iż – opierając się na zwykłym doświadczeniu życiowym – można od razu stwierdzić, że biegły niewątpliwie zużył znacznie mniej czasu niż podaje w rachunku (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia(...)

Z uszczegółowienia karty pracy dołączonej do zażalenia wynika, że biegły na analizę dokumentów z akt sądowych i przygotowanie projektu opinii przeznaczył 9 godzin, 1 godzinę zajęły czynności wstępne, 4 godziny opracowanie merytoryczne opinii oraz 1 godzinę konsultacja opinii z kierownikiem zakładu. Dostrzec przy tym należy, do momentu wydania postanowienia o dopuszczeniu dowodu akta sprawy liczą 115 kart, zaś dokumentacja medyczna jedynie 14 stron, z czego znaczna część (np. karty informacyjne leczenia szpitalnego są dołączone dwu, trzykrotnie). Sama opinia liczy sobie 6 stron (pomijając kartę tytułową), zaś opis konsultacji liczy dwie strony oraz jedną stronę opinii. Sam wywód opinii jest to w istocie jedynie punkt IV i V. Zważywszy na wiedzę i doświadczenie biegłego, posiadającego tytuł profesora i wieloletnie doświadczenie kliniczne, nie sposób uznać, aby formułowanie opinii wraz z czynnościami przygotowawczymi oraz skonsultowaniem opinii zajęło mu więcej niż 7 godzin, w szczególności aby zajęło mu to aż 15 godzin, czyli w zasadzie dwa dni pracy. W konsekwencji w ocenie Sądu Okręgowego orzeczenie Sądu Rejonowego w tym zakresie należy uznać za prawidłowe.

W niniejszej sprawie pismem z dnia 1 czerwca 2014 roku instytut przedstawił Sądowi kalkulację kosztów, w której uwzględniono konsultacje specjalisty w wymiarze 15 godzin oraz koszty niezbędne do wydania opinii w kwocie 284,80 zł. Powyższa kalkulacja zasadniczo okazała się zbieżna z przedstawionym rachunkiem. Niemniej jednak następnego dnia po otrzymaniu tej kalkulacji Sąd uchylił postanowienie o powierzeniu instytutowi sporządzenia opinii i zwrócił się o zwrot akt. Wezwanie w tym zakresie doręczono instytutowi w dniu 13 czerwca 2014 roku. Niemniej jednak nastąpiło to już po badaniu powoda.

Z tych względów na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. należało zmienić zaskarżone postanowienie, przyznając tytułem zwrotu wydatków kwotę 262,20 zł, zaś w pozostałym zakresie zażalenie należało oddalić na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

Orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego zostało wydane na podstawie art. 100 k.p.c. W niniejszej sprawie nie zostało w całości uwzględnione zażalenie biegłego, stąd brak było podstaw do zastosowania art. 79 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Biegły składając zażalenie poniósł natomiast koszty w kwocie 147,- zł, tj. 40,- zł opłaty, 17,- zł opłaty od pełnomocnictwa oraz 90,- zł wynagrodzenie pełnomocnika (...)rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia(...) roku w sprawie opłat za czynności adwokackie…). Zażalenie zostało uwzględnione w niespełna 30%, stąd należało zasądzić od powoda, który inicjował przeprowadzenie dowodu na rzecz (...) w S. kwotę 40,- zł tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

(...)

(...)

1.  (...)

2.  (...)

(...)

(...)

(...)

3.  (...)

4.  (...)

(...)