Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: X U 39/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2015 roku

Sąd Okręgowy – Sąd Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach Wydział X

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Anna Petri

Protokolant:

Magdalena Stachurska

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2015 roku w Katowicach

odwołań M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 21 listopada 2014 roku Nr: (...) i z dnia16 grudnia 2014 roku Nr: (...)

o prawo do emerytury

zmienia zaskarżone decyzje i przyznaje ubezpieczonemu prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych począwszy (...)

SSO Anna Petri

sygn. akt X U 39/15

UZASADNIENIE

Ubezpieczony M. S. wniósł odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 21 listopada 2014r.i z 16 grudnia 2014r. o odmowie przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony podniósł, że wbrew twierdzeniom organu rentowego przez cały okres zatrudnienia w jednostkach organizacyjnych Kółek Rolniczych w Spółdzielni Usług Rolniczych w M. w okresie od dnia 1 września 1988r. do dnia 31 grudnia 1992r. pracował przez całe dniówki jako kierowca autobusu M. I. wykonując pracę w warunkach szczególnych (k. 2).

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołań wskazując, iż wbrew stanowisku ubezpieczonego podany przez niego okres pracy nie może być uznany za zatrudnienie w warunkach szczególnych z uwagi na to, iż nie przedłożył świadectwa pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy podniósł, iż ubezpieczony udowodnił 28 lat, 3 miesiące i 28 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 10 lat, 11 miesięcy i 14 dni pracy w szczególnych warunkach zamiast wymaganych 15 lat (k. 4-5).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony w okresie od dnia 17 września 1977r. do 31 sierpnia 1988r. był zatrudniony w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w T. na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15. Za ten okres wydano mu świadectwo pracy w warunkach szczególnych potwierdzające, iż stale wykonywał pracę w tych warunkach i powołano się na wykaz A dział VIII, pozycję 2 rozporządzenia RM z 7.02.1983r. i w załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 z dnia 1 lipca 1983r. w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska na których wykonywane są prace w warunkach szczególnych. W okresie od dnia 1 września 1988r. do dnia 31 grudnia 1992r. pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Spółdzielni Usług Rolniczych w M. na stanowisku kierowcy – mechanika. Począwszy od 1 czerwca 2001r. jest na stałe uprawniony do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, świadectwo pracy i decyzje emerytalne w aktach emerytalnych ubezpieczonego).

Ubezpieczony uzyskał uprawnienia do kierowania autobusem – prawo jazdy kategorii Dnia 19 września 1977r., dnia 24 lutego 1979r. uzyskał prawo jazdy kategorii DE, dnia 24 lutego 1979r. - prawo jazdy kategorii BE, dnia 29 kwietnia 1988r. nabył uprawnienia do kierowania samochodem ciężarowym o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony – prawo jazdy kategorii C (kopia prawa jazdy – k. 12).

Ubezpieczony pracował w (...) Spółdzielni Usług Rolniczych w M. jako kierowca autobusu I. powyżej 15 miejsc, który wraz z nim był wynajmowany firmie zewnętrznej. Na jej rzecz ubezpieczony wykonywał obowiązki kierowcy autobusu przewożąc pracowników. Innymi pojazdami wówczas nie kierował. Ubezpieczony codziennie odstawiał autobus do bazy. Jego wynagrodzenie było rozliczane według stawki godzinowej, a wymiar przepracowanych godzin potwierdzała mu firma zewnętrzna. Autobus był nowy i nie wymagał napraw z wyjątkiem usuwania drobnych usterek na trasie, które ubezpieczony sam wykonywał. W poważniejszych, należących do rzadkości przypadkach napraw dokonywali mechanicy spółdzielni bądź pracownicy warsztatu samochodowego po godzinach tak, by następnego dnia autobus był gotowy na wyjazd w trasę. Ubezpieczony nie przyjął propozycji pracy w Spółdzielni na stanowisku mechanika od dnia 1 stycznia 1993r., bo miałby wówczas obniżone wynagrodzenie. Dlatego zmienił wówczas pracodawcę. Z tych samych przyczyn w spornym okresie nie pracował jako mechanik, tylko stale jako kierowca autobusu. Pozostawał w zatrudnieniu do dnia 31 października 2000r.(zeznania świadków: T. W. przełożonej ubezpieczonego, kierownika zakładu usług mechanicznych Spółdzielni w spornym okresie i L. C. - pracownika księgowości Spółdzielni w tym czasie – k. 24, przesłuchanie ubezpieczonego - k. 24).

Ubezpieczony ukończył 60 lat w dniu (...) Począwszy od 1 czerwca 2001r. uprawniony jest do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na stałe. Nie jest członkiem OFE. Na dzień 1 stycznia 1999r. posiadał 28 lat, 3 miesiące i 28 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym uznane przez organ rentowy 10 lat, 11 miesięcy i 14 dni pracy w szczególnych warunkach (wniosek emerytalny ubezpieczonego i zaskarżone decyzje w jego aktach emerytalnych).

Powyższe okoliczności nie są przez strony kwestionowane. Spornym jedynie pozostaje, czy ubezpieczony spełnia wymóg posiadania 15 lat pracy w warunkach szczególnych przed 1 stycznia 1999r.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania zasługuj na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2015r., poz. 748), zwanej dalej ustawą emerytalną, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy, jeżeli w dniu jej wejścia w życie tj. 1 stycznia 1999r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej – wynoszący 25 lat dla mężczyzn.

Z mocy art. 32 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 powoływanej ustawy. Dla celów ustalenia uprawnień do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

W myśl art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej obniżony wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Do przepisów tych należy zaliczyć rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Na zasadzie § 2ust. 1 owego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Z mocy §4 ust. 1 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W Dziale VIII wykazu A stanowiącego załącznik do powołanego rozporządzenia w punkcie 2 wymieniono prace kierowców autobusów o liczbie miejsc powyżej 15 jako wykonywane w warunkach szczególnych.

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego, a w szczególności zeznań świadków - przełożonej ubezpieczonego T. W. i pracownika księgowości Spółdzielni - L. C. oraz przesłuchania ubezpieczonego, a także jego świadectwa pracy ze spornego okresu nie budzi wątpliwości fakt, iż posiadając od dnia 19 września 1977r. uprawnienia do kierowania autobusem – prawo jazdy kategorii D przez cały okres wykonywania obowiązków pracowniczych w (...) Spółdzielni Usług Rolniczych w M. od 1 września 1988r. do 31 grudnia 1992r. ubezpieczony faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace ujęte pod pozycją 2 działu VIII wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r., do których zalicza się pracę kierowcy autobusy o liczbie miejsc powyżej 15 i niczym innym w tym czasie się nie zajmował. Wniosek taki koresponduje z posiadaniem przez ubezpieczonego kwalifikacji do kierowania pojazdami specjalistycznymi, w tym takim autobusem i z jego doświadczeniem zawodowym. Nie sposób przyjąć, że po dotychczasowym zatrudnieniu go w (...) w T. w latach 1977 – 1988 na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15 pomimo posiadanych kwalifikacji kierował także innymi pojazdami lub wykonywał mniej płatne obowiązki mechanika. Skoro przy tym miał wciąż do własnej dyspozycji jeden autobus Spółdzielni wynajmowany wraz z nim firmie zewnętrznej, to należy założyć, że stale dla niej kierował tym autobusem. Ponieważ był on nowy, to nie wymagał poważniejszych napraw, a drobne usterki ubezpieczony usuwał na trasie, jak czyni to każdy kierowca, co nierozerwalnie związane jest z pracą kierowcy. Nie zmienia to wniosku o wykonywaniu przez niego pracy kierowcy autobusu o liczbie miejsc powyżej 15 stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Dowodem potwierdzającym zatrudnienie ubezpieczonego w warunkach szczególnych może być nie tylko świadectwo wykonywania prac w tych warunkach. W postępowaniu sądowym okoliczność tę można wykazać przy pomocy wszelkich dowodów, w tym także osobowych, mających wpływ na prawo ubezpieczonego do świadczenia. Jak wynika bowiem z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004r. (II UK 337/03; OSNP z 2004r., z. 22, poz. 392) decydujące w tym przypadku jest wykonywanie przez pracownika określonej pracy, nawet bez względu na nazwę zajmowanego stanowiska, która w przypadku ubezpieczonego nie w pełni pokrywa się z nazwą stanowiska wskazaną w cytowanym rozporządzeniu RM. Całość zebranego w sprawie materiału dowodowego wskazuje jednoznacznie, iż przed 1999r. przez okres przekraczający 15 lat stale i w pełnym wymiarze ubezpieczony wykonywał pracę w warunkach szczególnych.

Stosownie do art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej emerytura, o jakiej mowa w art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki do przyznania mu wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych: osiągnął 60 lat życia 5 grudnia 2014r., w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej tj. 1 stycznia 1999r. miał okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 28 lat, 3 miesiące i 28 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Poza uznanym przez organ rentowy okresem 10 lat 11 miesięcy i 14 dni takiej pracy świadczył ją bowiem również prze 4 lata i 4 miesiące spornego okresu. Ponadto nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

W myśl art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Ubezpieczony zgłosił wniosek o wcześniejszą emeryturę w dniu 6 listopada 2014r. Zatem świadczenie to winno mu być wypłacane od spełnienia ostatniej przesłanki do jego nabycia – osiągnięcia 60 lat życia.

Mając powyższe na względzie na mocy art. 477 14 § 2 k.p.c. w związku z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 32 ust. 1, 2 i 4, art. 27 i art. 129 ust. 1 tej ustawy oraz § 2 ust. 1 i § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odwołania ubezpieczonego należało uwzględnić zmieniając zaskarżone decyzje i przyznając mu prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych począwszy od osiągnięcia przez niego 60 roku życia.

SSO Anna Petri

ZARZąDZENIA:

1.  odnotować;

2.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS wraz z aktami emerytalnymi ubezpieczonego;

3.  kalendarz 14 dni lub z wpływem.

K. dnia 23 czerwca 2015r.