Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII Ka 356/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - SSO Dariusz Gąsowski – spr.

Sędziowie - SO Wiesław Oksiuta

SR Michał Czapka – del.

protokolant – Agnieszka Malewska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej – Jerzego Duńca

po rozpoznaniu w dniu 29.06.2015 r. sprawy:

S. B.

oskarżonego o czyn z art. 207 § 1 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k.

z powodu apelacji obrońcy oskarżonego od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 05.02.2015 r. sygn. akt III K 934/13:

I.  Zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy uznając apelację za oczywiście bezzasadną.

II.  Za obronę z urzędu przed sądem odwoławczym, zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. A. kwotę 516,60 [pięciuset szesnastu złotych i sześćdziesięciu groszy], w tym 96,60 [dziewięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy] z tytułu podwyższenia należności o stawkę podatku od towarów i usług.

III.  Zwalnia oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowy za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

S. B. został oskarżony o to, że w okresie od bliżej nieustalonej daty 2007 r. do 29 maja 2013 r. na terenie Francji oraz w Polsce w m. Zaścianki przy ul. (...), rejonu (...) znęcał się psychicznie i fizycznie nad swoją małoletnią córką W. B. poprzez wyzywanie jej słowami wulgarnymi i obelżywymi, zadawanie uderzeń rękoma po twarzy, głowie i całym ciele, rzucanie w nią butami, uniemożliwianie uczęszczania do szkoły i odrabiania lekcji, zmuszanie do usługiwania mu oraz w tym samym okresie znęcał się nad swoją żoną L. B. poprzez wyzywanie jej słowami wulgarnymi i obelżywymi, zadawanie uderzeń pięściami po głowie i całym ciele, kopaniu po całym ciele, duszenie rękoma za szyję, szarpanie, popychanie, uniemożliwianie kontaktów z bliskimi i sąsiadami, a w dniu 29 maja 2013 r. ok. godz. 13.30 w trakcie awantury w Z. przy ul. (...) wyzywał żonę słowami wulgarnymi i obelżywymi, zadawał uderzenia rękoma po twarzy, dusił za szyję, szarpał, popychał, w wyniku czego pokrzywdzona doznała podbiegnięć krwawych i obrzęku w okolicy brody oraz podbiegnięć błony śluzowej policzka prawego, co spowodowało naruszenie czynności narządu ciała trwające nie dłużej niż 7 dni, tj. o czyn z art. 207 § 1 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 05 lutego 2015 r. wydanym w sprawie sygn.. akt III K 934/13 oskarżonego S. B. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu w czynu i za to na mocy art. 207 § 1 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. skazał go, zaś na mocy art. 207 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności. Na mocy art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 k.k., art. 73 § 1 k.k. wykonanie kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres próby wynoszący 4 lata i oddał go w tym czasie pod dozór kuratora. Zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. A. tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej ustanowionej z urzędu kwotę 1.033,20 złotych, w tym kwotę 193,20 złotych tytułem podatku VAT. Zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych obciążając nimi Skarb Państwa.

Przedmiotowy wyrok, w całości na korzyść oskarżonego, zaskarżył jego obrońca. Na zasadzie art. 438 pkt. 2 i 3 k.p.k. zarzucił mu:

a) naruszenie prawa procesowego, mające wpływ na treść wydanego orzeczenia, a mianowicie art. 7 k.p.k., polegające na dowolnej ocenie dowodów zgromadzonych w sprawie poprzez oparcie orzeczenia o winie S. B. wyłącznie na obciążających i ocenianych w dowolny sposób zeznaniach pokrzywdzonej L. B. oraz jej siostry i matki, z którymi oskarżony pozostaje w konflikcie i pod wpływem których pozostaje pokrzywdzona, jak też na zeznaniach pokrzywdzonej W. B., która pozostaje pod silnym wpływem A. L. i M. K. (świadków w sprawie), z pominięciem dowodów korzystnych dla oskarżonego, w tym w szczególności:

- szczerych i spójnych wyjaśnień oskarżonego, w których od początku konsekwentnie nie przyznawał się on do popełnienia zarzucanego mu czynu, zaś przyznał jedynie, że pomiędzy małżonkami dochodziło do nieporozumień z powodu znacznej ingerencji rodziny generacyjnej pokrzywdzonej w życie małżonków B.

- zeznań naocznych świadków I. B., Z. B., M. B.i M. C., którzy zaprzeczyli, jakoby S. B. stosował jakąkolwiek przemoc wobec żony czy córki;

- co w konsekwencji prowadzi do wniosku, że oskarżony nie dopuścił się zarzucanego mu czynu;

b)  błąd w ustaleniach faktycznych, mogący mieć wpływ na treść wydanego orzeczenia, polegający na przyjęciu, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu, w sytuacji gdy brak jest bezpośrednich, bezstronnych i wiarygodnych dowodów to potwierdzających, zaś oskarżony, jak też przesłuchani w sprawie świadkowie – I. B. Z. B., M. B.i M. C. konsekwentnie zaprzeczali, aby S. B. dopuścił się inkryminowanego czynu.

Na zasadzie art. 427 § 1 k.p.k. skarżący wniósł aby Sąd Odwoławczy korzystając z uprawnienia wynikającego z art. 437 § 1 i 2 k.p.k. :

- zmienił zaskarżony wyrok i orzekł odmiennie, co do istoty sprawy i uniewinnił oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu; ewentualnie:

- zmienił zaskarżony wyrok i umorzył postępowanie z uwagi na znikomą społeczną szkodliwość czynu;

ewentualnie:

- uchylił zaskarżone orzeczenie i przekazał Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego jest całkowicie bezzasadna, stąd nie zasługuje na uwzględnienie.

Zarzuty apelacyjne, oparte na art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k., sprowadzają się do zanegowania sposobu i wyników oceny dowodów dokonanej przez Sąd Rejonowy. Zdaniem skarżącego zebrane w sprawie dowody powinny prowadzić do innych ustaleń faktycznych niż te, do których doszedł Sąd I instancji, czyli zgodnych z wyjaśnieniami oskarżonego i wnioskowanych przez niego świadków I. B., Z. B., M. B.i M. C. którzy zaprzeczali, aby S. B. dopuścił się zarzucanego mu czynu z art. 207 § 1 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. Jednakże ze stanowiskiem autora apelacji nie sposób się zgodzić.

Na wstępie przypomnieć należy pogląd Sądu Najwyższego, zgodnie z którym zarzut błędu w ustaleniach faktycznych może być skuteczny jedynie wówczas, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania. Zarzut ten nie może jednak sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu, wyrażonymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, lecz do wykazania, jakich mianowicie konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego [por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 1975 roku w sprawie o sygn. akt II KR 355/74, OSNPG 1975/9/84, Lex nr 16881]. Z kolei dokonanie oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób odmienny od oczekiwań stron procesowych nie stanowi naruszenia przepisów art. 7 k.p.k. [ por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 2014 roku w sprawie II KK 17/14, Lex nr 1425048], zaś o przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów można mówić wtedy, gdy ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego zawiera oczywiste błędy natury faktycznej [np. niedostrzeżenie istotnych dowodów czy okoliczności] bądź logicznej [niezrozumienie implikacji wynikających z treści dowodów] [por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2014 roku w sprawie IV KK 31/14, Lex nr 1441277].

W świetle powyższych zapatrywań obowiązkiem apelującego jest wykazanie nieprawidłowości w toku rozumowania Sądu Rejonowego, które spowodowały wadliwość orzeczenia. Tymczasem w oparciu o argumentację zawartą w apelacji nie sposób zakwestionować ustaleń, które zadecydowały o uznaniu winy oskarżonego. Sprowadza się ona bowiem w istocie do przedstawienia tych spośród dowodów, które są dla oskarżonego korzystne [w zasadzie autor apelacji dokonuje wyliczenia świadków których zeznania - jego zdaniem - potwierdzają brak stosowania przez oskarżonego przemocy wobec żony i córki], jak też zaprezentowaniem własnej, odmiennej oceny zachowania oskarżonego w kontekście ustawowych znamion przestępstwa znęcania się. Analizowany środek odwoławczy stanowi zatem ewidentną polemikę z ustaleniami Sądu I instancji, do tego ustaleniami, które na tle całokształtu materiału aktowego musiały zostać ocenione jako prawidłowe.

Przede wszystkim nie sposób zaaprobować sugestii autora apelacji jakoby dokonana przez Sąd I instancji ocena zebranego materiału dowodowego, w szczególności zeznań pokrzywdzonych L. B. i W. B. oraz świadków A. L. i M. K., obarczona była błędem dowolności bądź też został przeprowadzona w sposób wybiórczy. To, że zaskarżone rozstrzygnięcie zostało oparte przede wszystkim na dowodach w postaci zeznań pokrzywdzonych i osób pozostających w bliskich z nimi relacjach, przy równoczesnej dyskwalifikacji wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań I. B., Z. B., M. B.i M. C. samo w sobie nie może być utożsamiane z naruszeniem normy art. 7 k.p.k.

Sąd orzekający ma bowiem bezsprzecznie prawo dać wiarę jednym dowodom, a jednocześnie przymiotu wiarygodności odmówić innym, pod tym wszakże warunkiem, iż swoje stanowisko w tej kwestii w sposób logiczny, racjonalny i przekonujący uzasadni, uwzględniając przy tym wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego oraz zasady prawidłowego rozumowania. A w ocenie Sądu Okręgowego wywód zawarty w uzasadnieniu skarżonego wyroku wskazujący na istnienie podstaw do przypisania oskarżonemu sprawstwa w zakresie zarzucanego mu czynu z art. 207 § 1 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. powyższe kryteria spełnia.

Dalej też, nie można zgodzić się ze skarżącym, że przypisanie oskarżonemu przestępstwa znęcania się nad żoną i córką nie jest możliwe z tego powodu, że oskarżony pozostaje w konflikcie z A. L. i M. K., pod których wpływem - zdaniem skarżącego - pozostają pokrzywdzone, a które to osoby są świadkami w przedmiotowej sprawie. Skarżący formułując taki zarzut zdaje się nie dostrzegać, że Sąd Rejonowy procedując w przedmiotowej sprawie prócz zeznań pokrzywdzonych i wymienionych wyżej świadków czynił ustalenia faktyczne także w oparciu o szereg innych jednoznacznych dowodów, m.in. zeznań świadka K. W. terapeuty z Ośrodka Interwencji Kryzysowej w B., a więc jak zasadnie zauważono w uzasadnieniu wyroku, osoby obcej, niezainteresowanej bezpodstawnym obciążaniem oskarżonego, a także opinii sądowo-lekarskiej, kserokopii akt postępowania administracyjnego w przedmiocie zezwolenia na osiedlenie się na terytorium (...).

Wreszcie stwierdzić należy, iż mija się z prawdą skarżący, wskazując jakoby Sąd meriti pominął korzystne dla oskarżonego treści zeznań świadków I. B., Z. B., M. B.i M. C., która to okoliczność mogła mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia. Wbrew twierdzeniom skarżącego, analiza treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku wskazuje, że Sąd I instancji dokonał analizy ww. zeznań i wskazał szczegółowo argumenty, jakie legły u podstaw oceny ich, jako nieprzemawiających na korzyść oskarżonego. Kontrola instancyjna przeprowadzona w przedmiotowej sprawie daje wszelkie podstawy do podzielenia stanowiska Sądu Rejonowego w tym zakresie.

Odpowiadając zatem na zarzuty obrońcy oskarżonego stwierdzić należy, iż zgromadzony i ujawniony w niniejszej sprawie materiał dowodowy oraz lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku utwierdzają w przekonaniu o trafności poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych, przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku. Nadto stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy dokonał oceny wszystkich istotnych dowodów, uzasadniając w sposób logiczny i przekonujący swoje stanowisko. Przy czym analiza tych dowodów została dokonana z uwzględnieniem reguły ustanowionej w art. 7 k.p.k., a więc nie narusza ona granic swobodnej oceny oraz jest zgodna z doświadczeniem życiowym, nie zawiera też błędów natury faktycznej lub logicznej - wobec czego Sąd Okręgowy w pełni ją podzielił.

Końcowo wskazać należy i to, że również ocena stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego S. B. dokonana przez Sąd Rejonowy jest ze wszech miar prawidłową. Tym co w głównej mierze uniemożliwia potraktowanie występku oskarżonego jako nacechowanego znikomym stopniem społecznej szkodliwości, jest rodzaj naruszonego dobra oraz rozmiar wyrządzonej szkody, który w analizowanej sprawie nie sposób ocenić, jak chciałby tego skarżący, jako znikomy.

W świetle przedstawionych powyżej okoliczności Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że tak żądanie zmiany wyroku i uniewinnienie oskarżonego od stawianego mu zrzutu, jak i uchylenia rozstrzygnięcia dla umożliwienia powtórzenia procesu czy zmiana wyroku i umorzenie postępowania z uwagi na znikomą społeczną szkodliwość czynu nie zasługują na uwzględnienie. Nie stwierdzając też uchybień, które winny być uwzględnione w instancji odwoławczej z urzędu, orzeczono o utrzymaniu zaskarżonego wyroku w mocy, przy uznaniu bezzasadności wywiedzionej w tej sprawie apelacji.

Tytułem zwrotu nieopłaconych kosztów obrony w postępowaniu odwoławczym świadczonej z urzędu, Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. A. kwotę 516,60 złotych. Wysokość należnej kwoty Sąd ustalił w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 2 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu [Dz. U. z 2013 r., poz. 461].

Na mocy art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze dając w ten sposób wyraz dostrzeżeniu trudnej sytuacji majątkowej obwinionego.