Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII Pa 18/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSA w SO w Gdańsku Ewa Gierszewska

Sędziowie:

SSA w SO w Gdańsku Hanna Witkowska-Zalewska (spr.)

SSO Magdalena Graul

Protokolant: st.sekr.sądowy Iwona Lawrenc

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2014 r. w Gdańsku

apelacji pozwanego (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

od wyroku Sądu Rejonowego w Gdyni

z dnia 22 listopada 2013 r. sygnatura akt IVP 157/13

w sprawie z powództwa A. P.

przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

o odszkodowanie, wynagrodzenie, ekwiwalent za urlop

oddala apelację.

/na oryginale właściwy podpis/

UZASADNIENIE

Powód A. P. pozwem z dnia 4 marca 2013 r., ostatecznie sprecyzowanym na rozprawie w dniu 22 listopada 2013 r. wskazał, iż domaga się tytułem wynagrodzenia za prace za miesiąc listopad 2012 r. od pozwanego ad. 1. J. M. (...) kwoty 829,82 zł netto., a od pozwanego ad. 2. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. kwoty 345,16 zł netto. Powód wniósł o zasądzenie od pozwanego ad. 2. za miesiąc grudzień 2012 r. kwoty 1.093,27 zł netto, za miesiąc styczeń 2013 r. kwoty 1.234,20 zł netto, a za miesiąc luty 2013 r. kwoty 1.135,38 zł netto. Tytułem odszkodowania powód wniósł o zasądzenie od pozwanego ad. 2. na jego rzecz kwoty 3.662,69 zł netto.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. wnieśli o oddalenie powództwa w całości.

Wyrokiem z dnia 22 listopada 2013 roku Sąd Rejonowy w Gdyni IV Wydział Pracy w pkt I. zasądził od pozwanego J. M. na rzecz powoda A. P. kwotę 829,82 złotych netto tytułem wynagrodzenia za listopad 2012 roku wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty; w pkt. II zasądził od pozwanej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz powoda A. P. kwotę 289,28 złotych netto tytułem wynagrodzenia za listopad 2012 roku wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty; w pkt. III zasądził od pozwanej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz powoda A. P. kwotę 1093,27 złotych netto tytułem wynagrodzenia za grudzień 2012 roku wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty; w pkt IV zasądził od pozwanej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz powoda A. P. kwotę 1234,20 złotych netto tytułem wynagrodzenia za styczeń 2013 roku wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lutego 2013 roku do dnia zapłaty; w pkt V zasądził od pozwanej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz powoda A. P. kwotę 1135,38 złotych netto tytułem wynagrodzenia za luty 2013 roku wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 marca 2013 roku do dnia zapłaty; w pkt VI zasądził od pozwanej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz powoda A. P. kwotę 3544,14 złotych netto tytułem odszkodowania; w pkt. VII umorzył postępowanie w zakresie cofniętej części roszczenia; w pkt. VIII oddalił powództwo w pozostałym zakresie; w pkt. IX nakazał pobrać od pozwanego J. M. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 42 złotych tytułem opłaty sądowej od uiszczenia której powód był zwolniony z mocy prawa; w pkt. X nakazał pobrać od pozwanej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę 365 złotych tytułem opłaty sądowej od uiszczenia której powód był zwolniony z mocy prawa; w pkt. XI odstąpił od obciążania powoda kosztami zastępstwa procesowego w zakresie oddalonej części roszczenia; w pkt XXII nadał wyrokowi w punktach II, III i IV rygor natychmiastowej wykonalności co do kwoty 1600 złotych.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy oparł na następujących ustaleniach i rozważaniach:

Powód A. P. był zatrudniony w pozwanych J. M. (...) oraz (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony zawartej w dniu 2 stycznia 2007 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku elektryka-pracownika budowlanego. Z dniem 26 listopada 2012 r. pozwany ad. 2. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. na podstawie porozumienia pracodawców przejął powoda jako pracownika.

W zaświadczeniu o wynagrodzeniu pozwany wskazał, iż średnie miesięczne wynagrodzenie powoda z ostatnich 3 miesięcy wyniosło 1.600,00 zł brutto. Pozwany wypłacał powodowi należne mu wynagrodzenie przelewem na rachunek bankowy. Od listopada 2012 r. pozwani J. M. jak i pozwana spółka (...) spółka zoo z siedzibą w G. nie wypłacili powodowi należnego mu wynagrodzenia. W grudniu 2012 roku, styczniu i lutym 2013 roku pozwana (...) nie wypłaciła powodowi wynagrodzenia za pracę. W dniu 27 lutego 2013 r. pozwany ad. 2. zorganizował spotkanie wszystkich pracowników na którym oświadczył, iż nie jest w stanie wypłacić tak bieżącej jak i zaległej pensji.

W dniu 27 lutego 2013 r. powód rozwiązał z pozwanym ad. 2. umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia w trybie art. 55 § 1 1 k.p. z powodu nie wypłacenia wynagrodzenia od miesiąca listopada 2012 r.

Na liście płac przedstawionej przez pozwanego J. M. wynagrodzenie za pracę za miesiąc listopad 2013 roku należne powodowi wyniosło kwotę 829, 82 złotych netto, która to kwota jest pomniejszona o wysokość składki na poczet polisy ubezpieczeniowej w kwocie 62, 82 złotych.

Na liście płac przedstawionej przez pozwaną (...) spółkę zoo w G. za miesiąc styczeń 2013 roku jako należne wynagrodzenie powodowi pozwana wskazała kwotę 1234, 20 złotych netto.

Zdaniem Sądu Rejonowego powództwo jest uzasadnione co do zasady, przy czym w zakresie wysokości zasługiwało na uwzględnienie w całości za miesiące grudzień 2012, styczeń i luty 2013 roku, zaś w części za miesiąc listopad 2012 roku.

Rozpoczynając rozważania od żądania zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty odpowiadającej umówionemu wynagrodzeniu Sąd Rejonowy wskazał, że skoro mocą umowy o pracę pracodawca zobowiązuje się wypłacać pracownikowi wynagrodzenie w określonej wysokości, ciężar dowodu wypłacenia tego wynagrodzenia spoczywa w postępowaniu sądowym na pracodawcy. Zgodnie z art. 86 par 1 KP pracodawca jest zobowiązany wypłacać wynagrodzenie w miejscu, terminie i czasie określonych w regulaminie pracy lub w innych przepisach płacowych. Wypłaty dokonuje się w formie pieniężnej. W razie pisemnej zgody pracownika wynagrodzenie może być płatne na konto przelewem. Dług pracodawcy wobec pracownika ma charakter długu oddawczego, co oznacza, że jeżeli miejsce spełnienia świadczenia nie zostało określone i nie wynika z właściwości stosunku prawnego wykonanie zobowiązania dłużnika – pracodawcy powinno nastąpić w miejscu zamieszkania pracownika – wierzyciela.

Z charakteru prawnego wynagrodzenia za pracę oraz zobowiązania pracodawcy wynika więc, że to na pracodawcy spoczywa ciężar wykazania, że ze zobowiązania wypłaty wynagrodzenia się wywiązał.

Sąd Rejonowy podał, iż w niniejszym postępowaniu zarówno pozwany J. M. jak i (...) spółka zoo w G. nie wykazali, aby wypłacili powodowi należne mu wynagrodzenie. Pozwani nie przedłożyli ani dowodów wykonania przelewu jak i dowodu spełnienia świadczenia w inny sposób, a więc poprzez zapłatę w miejscu i terminie oznaczonym zgodnie z art. 86 kp czy też w miejscu zamieszkania powoda, co tym samym uprawnia do uznania, że wynagrodzenie nie zostało zapłacone za żadne z miesięcy objętych pozwem.

Z tych względów Sąd Rejonowy uznał, że żądanie zasądzenia wynagrodzenia zarówno za miesiąc listopad jak i grudzień 2012 roku oraz wynagrodzenia chorobowego i przestojowego za miesiące styczeń i luty 2013 roku są należne powodowi. Jak wskazał Sąd I instancji, z zeznań powoda wynika, że w miesiącu listopadzie i grudniu żądane kwoty wynagrodzenia dotyczą wynagrodzenia za pracę wykonywaną, bądź w części jak w przypadku miesiąca grudnia 2012 roku wynagrodzenia urlopowego, zaś w miesiącu styczniu 2013 roku co do 9 dni wynagrodzenie jest wynagrodzeniem chorobowym, zaś w pozostałym zakresie wynagrodzeniem żądanym w oparciu o art. 81 kp, czyli wynagrodzeniem za przestój. Podstawą żądania wynagrodzenia za pracę za luty 2013 roku jest także przestój.

Sąd Rejonowy uznał za wiarygodne nie zaprzeczone przez stronę pozwaną twierdzenia powoda, iż w miesiącach styczniu i lutym 2013 roku z winy pracodawcy powód nie wykonywał pracy, pomimo, że był gotowy do jej świadczenia. Pozwany nie zapewnił powodowi miejsca do wykonywania pracy zarobkowej jak i samej pracy, co czyniło koniecznym uznanie, że przestój był zawiniony przez pozwaną (...) spółkę zoo. Z tych względów powodowi co do zasady należy się, zdaniem Sądu Rejonowego, wypłata wynagrodzenia za miesiąc styczeń i luty 2013 roku w wysokości wskazanej w art. 81 par 1 kp, a zatem wynikającego ze stawki osobistego zaszeregowania bez dodatków nie niższego jednakże od minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Tym samym za miesiąc styczeń 2013 roku należne wynagrodzenie netto przysługujące powodowi to kwota netto 1234,20 złotych dochodzona pozwem i potwierdzona na liście płac z k. 42 akt, którą Sąd Rejonowy zasądził w punkcie IV wyroku wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lutego 2013 roku do dnia zapłaty, przyznanymi zgodnie z art. 85 par 2 kp.

Za miesiąc luty 2013 roku należne powodowi wynagrodzenie za pracę przysługuje w wysokości oznaczonej w art. 81 par 1 kp, a zatem w kwocie adekwatnej do wysokości 1600 złotych brutto z ograniczeniem do ilości dni lutego, w którym powód pozostawał w zatrudnieniu – do dnia 27 lutego 2013 roku. Wynagrodzenie żądane przez powoda za miesiąc luty 2013 roku w kwocie 1135, 38 złotych netto, które jest adekwatne do okresu zatrudnienia powoda do dnia 27 lutego 2013 roku – obliczonej od należności netto za cały miesiąc pracy 1181, 38 złotych. Sąd Rejonowy uznał tą wysokość wynagrodzenia za poprawną pod względem rachunkowym jak i uzasadnioną z przyczyn podanych wcześniej, która nadto nie była kwestionowana przez pozwaną. Z tych względów zasądzono jak w punkcie V wyroku orzekając o należnych odsetkach od dnia 11 marca 2013 roku na podstawie art. 85 par 2 kp.

Sąd Rejonowy uznał za zasadne w całości żądanie wynagrodzenia za miesiąc grudzień 2013 roku, które było w części od dnia 17 grudnia 2012 roku do 31 grudnia 2012 roku wynagrodzeniem urlopowym, zaś w pozostałym zakresie wynagrodzeniem za pracę, albowiem, jak wskazał, oznaczona w pozwie wysokość na kwotę 1093, 27 złotych netto nie była kwestionowana przez pozwaną, która nie przedłożyła dowodu wypłaty tej kwoty, jak i nie wykazała istnienia żadnych okoliczności które wskazywałyby na to, aby podana przez powoda wysokość wynagrodzenia nie była należna. Z tych względów orzeczono jak w punkcie III wyroku, zasądzając odsetki od wynagrodzenia na podstawie art. 85 par 2 kp.

O wynagrodzeniu za miesiąc listopad 2012 roku Sąd Rejonowy orzekł w punktach I i II wyroku, zasądzając w punkcie I wynagrodzenie za pracę należne powodowi od J. M. za okres od 1 listopada 2013 roku do dnia 25 listopada 2013 roku, który to okres odpowiada czasowi zatrudnienia powoda u tego pozwanego. Wynagrodzenie za listopad 2012 roku nie zostało wypłacone powodowi, o czym świadczy fakt, że pozwany nie wykazał tej okoliczności żadnym dowodem. Co do wysokości wynagrodzenia żądanego od pozwanego J. M. stwierdzić, jak podał Sąd Rejonowy należy, że wskazana przez pozwanego na liście płac kwota 829, 82 złotych netto została ostatecznie przez powoda zaakceptowana, albowiem powód zgodził się z faktem, iż pozwany od kwoty wynagrodzenia naliczonego odjął sumę 62, 28 złotych tytułem polisy. Z tych względów orzeczono jak w punkcie I wyroku, zasądzając na podstawie art. 85 par 2 kp odsetki od wynagrodzenia od dnia 11 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty.

W punkcie II wyroku Sąd Rejonowy orzekł o wynagrodzeniu należnemu powodowi od pozwanego (...) spółki zoo za miesiąc listopad 2013 roku od dnia 26 listopada 2013 roku do dnia 30 listopada 2013 roku. Sąd I instancji podał, iż strona pozwana nie przedłożyła list płac za listopad 2013 roku, nie zaprzeczyła jednocześnie świadczeniu pracy przez powoda w tym okresie, jak i istnieniu zatrudnienia powoda we wskazanym czasie przez pozwaną. Wyliczając należne wynagrodzenie za pracę za listopad 2012 roku Sąd Rejonowy przyjął, iż skoro w tym czasie zarówno u pozwanego J. M. jak i w pozwanej (...) spółce zoo w G. powód wykonywał pracę zarobkową za kwotę wynagrodzenia miesięcznego 1600 złotych brutto, to uwzględniając, iż wynagrodzenie należne powodowi za miesiąc listopad 2012 roku za pracę wykonaną dla pozwanego J. M. zostało wyliczone na sumę 892, 10 złotych /wypłata pomniejszona o polisę w kwocie 62,28 złotych/, to uznając, że wynagrodzenie za ten miesiąc w kwocie netto winno wynieść 1181, 38 złotych, zaś do dnia 25 listopada 2012 roku powodowi naliczono sumę 892, 10 złotych to za pozostały okres zatrudnienia w tym miesiącu wynagrodzenie należne wynosi kwotę 289, 10 złotych a nie wskazywaną przez stronę powodową sumę 345, 16 złotych netto. Sąd I instancji wskazał, iż powód nie przedłożył żadnych dowodów celem wykazania przysługującemu mu ponad kwotę 289, 10 złotych netto wynagrodzeniu za pracę za okres od dnia 25 listopada 2012 roku do dnia 30 listopada 2012 roku, co czyniło koniecznym uznanie jego żądania w kwocie przewyższającą kwotę równowartości 289, 10 złotych za niezasadnego. Z tych względów Sąd Rejonowy orzekł jak w punkcie II wyroku, orzekając o należności ubocznej na podstawie art. 85 par 2 kp.

Odnosząc się do roszczenia powoda wypłaty odszkodowania na podstawie przepisu art. 55 § 1 1 k.p. Sąd Rejonowy wskazał, iż zgodnie z treścią tego artykułu pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia gdy pracodawca dopuścił się wobec niego ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni. W związku z brzmieniem tego przepisu powód wywodził, iż pozwany dopuścił się wobec niego naruszenia podstawowego obowiązku w postaci obowiązku wypłaty wynagrodzenia i domagał się w zw. z treścią art. 36 § 1 pkt 3 k.p. odszkodowania w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Sąd I instancji wskazał, iż Kodeks pracy, wyposaża obie strony stosunku pracy w uprawnienie do natychmiastowego zakończenia łączącej strony więzi prawnej w drodze jednostronnej czynności prawnej. W przypadku pracownika, przypadki rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia zostały określone w przepisie art. 55 k.p. Przepis ten uprawnia pracownika do rozwiązania umowy o pracę w tym trybie w dwóch przypadkach: w razie nie przeniesienia przez pracodawcę pracownika w terminie określonym w orzeczeniu lekarskim stwierdzającym szkodliwy wpływ pracy wykonywanej przez pracownika na jego zdrowie na inne, odpowiednie ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe stanowisko oraz w sytuacji ciężkiego naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków wobec pracownika. W myśl przedmiotowej regulacji, ustawodawca wyposaża pracownika w uprawnienie do samodzielnego podjęcia decyzji co do trwania istniejącego pomiędzy nim a pracodawcą stosunku prawnego w przypadku ustalenia niekorzystnego wpływu pracy na jego zdrowie i braku podjęcia przez pracodawcę odpowiednich działań dostosowujących lub kwalifikowanego naruszenia przez pracodawcę jego obowiązków. Skupiając się na drugim z wskazanych przypadków nietrudno, zdaniem Sądu Rejonowego, zauważyć analogiczny charakter tego uregulowania w stosunku do przepisu art. 52 § 1 pkt 1 k.p. Jak wskazał Sąd I instancji przepisy te stanowią swoje odpowiedniki, choć każdy z nich chroni inne wartości i zabezpiecza wykonywanie odmiennych obowiązków. Patrząc od strony pracownika do podstawowego obowiązku pracodawcy zaliczyć należy niewątpliwie wypłatę wynagrodzenia. Oczywistość tego obowiązku pracodawcy względem pracownika wynika z faktu, iż stanowi on konstytutywną cechę stosunku pracy jako takiego. Stosownie do brzmienia art. 22 § 1 k.p. określającego podstawowe zobowiązania stron stosunku pracy, nawiązując stosunek pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. O podstawowym charakterze obowiązku wypłaty wynagrodzenia świadczy również stosunkowo szeroka regulacja kodeksowa tego zagadnienia, w tym zamieszczenie w ustawie odrębnego rozdziału zawierającego przepisy dotyczące ochrony wynagrodzenia za pracę oraz umieszczenie go w katalogu obowiązków pracodawcy określonego w art. 94 k.p. Zdaniem Sądu Rejonowego, obowiązek prawidłowej i terminowej wypłaty wynagrodzenia za pracę zaliczyć trzeba więc do podstawowego obowiązku pracodawcy wobec pracownika w rozumieniu art. 55 § 1 1 k.p. Sąd I instancji wskazał, iż linia orzecznicza Sądu Najwyższego jest w tej kwestii spójna i restrykcyjna. Wskazał, iż jak podał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 kwietnia 2000 r. w sprawie I PKN 516/99: „Pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi w terminie całości wynagrodzenia, ciężko narusza swój podstawowy obowiązek z winy umyślnej, choćby z przyczyn niezawinionych nie uzyskał środków finansowych na wynagrodzenia.” Sąd Rejonowy wyjaśnił, iż Sąd Najwyższy przestrzegł, iż pracodawca nie może zasłaniać się trudnościami finansowymi uniemożliwiającymi wypłacenie pracownikom wynagrodzenia, przerzucając tym samym na nich ryzyko prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Zaznaczył także, iż z punktu widzenia stosunku pracy jest całkowicie obojętne, z jakiego źródła pracodawca uzyska niezbędne środki finansowe na wypłatę wynagrodzeń. Niewypłacenie pracownikowi w terminie wynagrodzenia nie tylko świadczy, więc, zdaniem Sądu, o naruszeniu podstawowego obowiązku pracodawcy, ale również przesądza w zasadzie kwestię winy, gdyż pracodawca argumentując brak prawidłowej czy też terminowej wypłaty wynagrodzenia nie może zasłaniać się wobec pracownika trudnościami natury finansowej. W każdym razie nie jest to okoliczność wyłączająca czy też limitująca jego odpowiedzialność na gruncie art. 55 § 1 1 k.p.

Co do wysokości zasądzonego odszkodowanie Sąd Rejonowy wskazał, iż zgodnie z zaświadczeniem przedstawionym przez pozwanego wynagrodzenie powoda wynosiło 1.600,00 zł brutto, a więc 1.181,38 zł netto za miesiąc pracy. Sąd I instancji obniżył zatem należne powodowi odszkodowanie o kwotę różnicy pomiędzy dochodzonym przez powoda odszkodowaniem netto a trzykrotnością kwoty 1.181,38 zł i zasądził w miejsce dochodzonej sumy 3662, 69 złotych, kwotę 3544, 14 złotych netto tytułem odszkodowania, o czym orzeczono w punkcie VI wyroku.

W punkcie VII wyroku Sąd Rejonowy umorzył postępowanie w zakresie cofniętej części roszczenia, które to oświadczenie o cofnięciu zostało złożone w piśmie z dnia 15 października 2013 roku. Sąd Rejonowy wskazał, iż powód cofnął żądanie zasądzenia ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy w kwocie 350, 16 złotych oraz w kwocie 291, 80 złotych oraz część wynagrodzenia za miesiąc listopad 2013 roku ograniczając żądanie zasądzenia kwoty 892, 10 złotych i żądając ostatecznie kwotę 829, 82 złotych. Pełnomocnik pozwanych o cofnięciu pozwu został zawiadomiony pismem z dnia 17 października 2013 roku i w terminie do dnia 12 listopada 2013 roku nie zgłosił sprzeciwu, co czyniło koniecznym uznanie cofnięcia w części pozwu za skuteczne. Pełnomocnik pozwanych w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o cofnięciu pozwu w części nie złożył jednocześnie wniosku o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w części objętej cofnięciem w trybie art. 203 par 3 kpc. Uznając cofnięcie w części pozwu za skuteczne, Sąd Rejonowy na mocy art. 355 § 1 k.p.c. w zw. z art. 469 k.p.c. umorzył postępowanie w części dotyczącej cofnięcia pozwu.

W punkcie VIII wyroku Sąd Rejonowy oddalił powództwo w pozostałym zakresie. Oddalenia powództwa dotyczyło kwoty dochodzonego wynagrodzenia od pozwanego (...) spółki zoo w G. za listopad 2012 roku w zakresie przekraczającym kwotę 289, 28 złotych i zostało oparte o przesłanki wskazane wcześniej w uzasadnieniu. Oddalenie powództwa dotyczyło także kwoty przekraczającej sumę 3544, 14 złotych należną z tytułu odszkodowania, albowiem jak podano wyżej ponad tą kwotę odszkodowanie dochodzone nie znajduje uzasadnienia w zaświadczeniu o wynagrodzeniu powoda niekwestionowanym przez niego, a obejmującym wynagrodzenie liczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. O oddaleniu powództwa w tych częściach orzeczono na podstawie art. 55 par 2 kp stosowanym a contrario co do odszkodowania oraz na podstawie art. 78 par 1 kp stosowanego a contrario co do wynagrodzenia.

W punkcie IX wyroku Sąd Rejonowy nakazał pobrać od pozwanego J. M. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 42 zł tytułem opłaty sądowej od uiszczenia której powód był zwolniony z mocy prawa. Sąd Rejonowy wskazał, iż zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. 2010 Nr 90, poz. 594 z późn. zm.), powód jako pracownik był zwolniony z uiszczenia opłaty sądowej z mocy prawa, zatem zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach, mając na względzie zasadę odpowiedzialności za wynik procesu wskazaną w art. 98 § 1 k.p.c. Sąd nakazał pobrać kwotę 42 zł od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa. Opłata ta została ustalona w stosunku do pozwanego J. M. proporcjonalnie do zasądzonej od niego na rzecz powoda kwoty wynagrodzenia i całej zasądzonej na rzecz powoda kwoty. 8.126,09 zł x 0,05 = 407 zł. (829,82 zł : 8.126,09 zł) x 407 zł = 42 zł.

W punkcie X wyroku Sąd Rejonowy nakazał pobrać od pozwanego ad. 2. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 365 zł tytułem opłaty sądowej od uiszczenia której powód był zwolniony z mocy prawa. Sąd Rejonowy wskazał, iż w niniejszej sprawie, zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. 2010 Nr 90, poz. 594 z późn. zm.), powód jako pracownik był zwolniony z uiszczenia opłaty sądowej z mocy prawa, zatem zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach, mając na względzie zasadę odpowiedzialności za wynik procesu wskazaną w art. 98 § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy nakazał pobrać kwotę 365 zł od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa.Opłata ta została ustalona w stosunku do pozwanego ad. 2. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. proporcjonalnie do zasądzonej od niego na rzecz powoda kwoty wynagrodzenia i całej zasądzonej na rzecz powoda kwoty. 8.126,09 zł x 0,05 = 407 zł. 7.296,27 zł : 8.126,09 zł) x 407 zł = 365 zł.

W punkcie XI wyroku Sąd Rejonowy odstąpił od obciążenia powoda kosztami zastępstwa procesowego w zakresie oddalonej części roszczenia zgodnie z zasadą określoną w art. 100 zd. 2. k.p.c, uznając, że oddalenie powództwa dotyczyło tylko niewielkiej części dochodzonego roszczenia i było spowodowane błędami rozrachunkowymi powoda opartymi na braku pełnej informacji i dokumentacji płacowej uzyskanej od pozwanych.

W punkcie XII Sąd Rejonowy nadał wyrokowi w punktach II, III i IV rygor natychmiastowej wykonalności co do kwoty 1.600,00 zł. Zgodnie z przepisem art. 477 2 § 1 k.p.c., zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika, które to orzeczenie było obligatoryjne.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. zaskarżając wyrok w części tj. w punkcie VI dotyczącym zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kwoty 3.544,14 zl tytułem odszkodowania.

Wyrokowi temu zarzucił:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 55 § l 1 k.p. poprzez jego błędne zastosowanie w związku z nie wystąpieniem przesłanek sine quo non zasadności roszczenia o odszkodowanie

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 52 § 2 k.p. poprzez jego pominięcie i niezastosowanie

W oparciu o wyżej wskazane zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych lub ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie w uchylonym zakresie sprawy do Sądu I instancji celem ponownego rozpatrzenia wraz z rozstrzygnięciem o kosztach instancji odwoławczej.

W uzasadnieniu apelacji wskazał, iż oświadczenie woli powoda z 27 lutego 2013 r. w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 §1 1 k.p. zostało złożone zbyt późno w związku z jednomiesięcznym terminem, liczonym od momentu powzięcia wiadomości o podstawie rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia wobec treści art. 52 §2 k.p.

Nadto wskazał, iż Sąd I instancji błędnie ustalił, iż naruszenie przez pracodawcę obowiązku o charakterze podstawowym, który zalicza się do katalogu przedstawionego w art. 94 k.p., z góry jest naruszeniem ciężkim. Zdaniem pozwanego bez wątpienia wypłata w sposób prawidłowy i terminowy zalicza się do podstawowych obowiązków pracodawcy. Jednakże w kontekście roszczenia pracownika o odszkodowanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracodawcy należy zbadać czy naruszenie podstawowego obowiązku jest naruszeniem ciężkim. Sąd I instancji zaniechał zaś zdaniem pozwanego zbadania, czy w powyższej sprawie miało miejsce ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy wobec pracowników, powołując się na rzekomo jednoznaczną linię orzeczniczą i przyjął z góry, iż takowe okoliczności miały miejsce.

W dalszej części uzasadnienia apelacji wskazał, iż Sąd I instancji nie uwzględnił również, wynikającej z doktryny definicji pojęcia "ciężkiego naruszenia". Podał, iż przez ciężkie naruszenie obowiązków, o których mowa w art. 55 § 11 k.p. rozumie się naruszenie przez pracodawcę z winy umyślnej lub wskutek rażącego niedbalstwa obowiązków wobec pracownika. Ważnym składnikiem niniejszej definicji jest wina umyślna pracodawcy oraz rażące niedbalstwo. W niniejszej sprawie nie było zaś podstaw by przypisać pozwanemu ad. 2 winę umyślną, gdyż naruszył on jeden z podstawowych obowiązków, o którym mowa w art. 94 k.p. ze względu na okoliczności zupełnie od niego niezależne (co wyklucza winę umyślną).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy rozpoznając niniejszą sprawę prawidłowo ustalił fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy i dokonał trafnej ich oceny z punktu widzenia obowiązujących przepisów prawa. W sposób właściwy dokonał oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie. Wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku rozprawy zostały rozważone bezstronnie, wnikliwie i wszechstronnie, z uwzględnieniem zasad wiedzy oraz doświadczenia życiowego. Rozumowaniu Sądu Rejonowego nie można zarzucić wewnętrznej sprzeczności, bądź błędów logicznych. Ustalenia te zostały zatem dokonane w granicach swobodnej oceny dowodów i nie można postawić im zarzutu dowolności. Z tych względów Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego i przyjmuje je za własne.

Wbrew zarzutom apelującego stwierdzić trzeba, iż Sąd Rejonowy nie dopuścił się naruszenia żadnego z przepisów prawa materialnego.

W ocenie Sądu Okręgowego niezasadny jest podniesiony przez pozwanego zarzut naruszenia art. 55 § l 1 k.p. poprzez jego błędne zastosowanie w związku z nie wystąpieniem przesłanek sine quo non zasadności roszczenia o odszkodowanie. Niezasadny jest również zarzut naruszenia art. 52 § 2 k.p. poprzez jego pominięcie i niezastosowanie

Art. 55 § l1 k.p. stanowi, iż pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy - w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni. W myśl zaś art. 52 § 2 k.p. rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

W zakresie zarzutów pozwanego wskazać należy, iż jak słusznie podnosił pozwany w sprawach dotyczących zasadności rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia w pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć, czy pracodawca naruszył podstawowy obowiązek lub obowiązki wobec pracownika, a dopiero pozytywna odpowiedź na to pytanie aktualizuje konieczność rozważenia, czy naruszenie pracodawcy miało charakter ciężki (vide: wyrok SN z dnia 08.10.2009 r., II PK 114/09, OSNP 2011/9-10/127). Przyjmuje się, że ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków w rozumieniu art. 55 § 11 k.p. oznacza naruszenie przez pracodawcę z winy umyślnej lub wskutek rażącego niedbalstwa obowiązków wobec pracownika, stwarzające realne zagrożenie istotnych interesów pracownika lub powodujące uszczerbek w tej sferze (vide: wyrok SN z dnia 10.11.2010 r., I PK 83/10, LEX nr 737372, wyrok SN z dnia 20.11.2008 r., III UK 57/08, LEX nr 1102538). Z uwagi na to, iż obowiązek pracodawcy polega na terminowym wypłacaniu wynagrodzenia za pracę, to w stosunku do tego obowiązku należy odnosić jego winę. Jeżeli pracodawca ogranicza wypłatę wynagrodzeń z powodu braku środków na ten cel, to nie spełniał swojego obowiązku z winy umyślnej.

Sąd Okręgowy zważył, iż wbrew podnoszonym przez pozwanego w apelacji twierdzeniom, kwestia, czy pracodawcy można przypisać winę w nieuzyskaniu środków na wynagrodzenia pracowników, jest obojętna z punktu widzenia treści stosunku pracy i realizacji jego podstawowego obowiązku względem pracowników. Jest to efekt podstawowej cechy tego stosunku prawnego, w którym pracodawca ponosi ryzyko prowadzonej działalności, które tym samym nie obciąża pracowników (vide: wyrok SN z dnia 04.04.2000 r., I PKN 516/99, OSNP 2001/16/516, wyrok SN z dnia 05.07.2005 r., I PK 276/04, Wokanda 2006/2/23). Pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi w terminie całości wynagrodzenia, ciężko narusza swój podstawowy obowiązek z winy umyślnej, choćby z przyczyn niezawinionych nie uzyskał środków finansowych na wynagrodzenia (vide: wyrok SN z dnia 08.08.2006 r., I PK 54/06, OSNP Nr 15–16/2007, poz. 219 oraz wyrok SN z 04.04.2000 r., I PKN 516/99, OSNP Nr 16/2001, poz. 516).

Jak ustalił Sąd I Instancji, powód w dniu 27 lutego 2013 r. rozwiązał z pozwanym (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia w trybie art. 55 § 1 1 k.p. z powodu nie wypłacenia wynagrodzenia od miesiąca listopada 2012 r. do lutego 2013 r. W miesiącu listopadzie i grudniu żądane przez powoda kwoty wynagrodzenia dotyczyły wynagrodzenia za pracę wykonywaną, bądź w części jak w przypadku miesiąca grudnia 2012 roku wynagrodzenia urlopowego, zaś w miesiącu styczniu 2013 roku co do 9 dni wynagrodzenie było wynagrodzeniem chorobowym, zaś w pozostałym zakresie wynagrodzeniem żądanym w oparciu o art.81 k.p., czyli wynagrodzeniem za przestój. Podstawą żądania wynagrodzenia za pracę za luty 2013 roku był także przestój.

Wskazać należy, iż naruszenie przez pracodawcę obowiązku wypłaty wynagrodzenia za pracę, polegające na braku wypłaty wynagrodzenia lub na jego wypłacie w niepełnej wysokości, następuje co miesiąc w terminie płatności wynagrodzenia (vide: wyrok SN z dnia 10.04.2008 r., III PK 88/07,LEX nr 469173) i od dowiedzenia się przez pracownika o tej okoliczności należy liczyć termin jednego miesiąca określony w art. 55 § 2 w zw. z art. 52 § 2 k.p. Przepis art. 55 § 1 1 k.p. nie wprowadza jednak wymagania, by ciężkie naruszenie przez pracodawcę podstawowych obowiązków było wyłączną przyczyną rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia. Jeżeli pracodawca narusza obowiązki zachowaniem ciągłym, to pracownik może zwlekać z rozwiązaniem umowy do chwili dla niego dogodnej albo wcale jej nie rozwiązywać, oceniając to w płaszczyźnie własnego interesu (vide: wyrok SN z 5.6.2007 r., III PK 17/07, LEX nr 551138). Mając na uwadze powyższe niezasadny jest podniesiony przez pozwanego zarzut naruszenia art. 52 § 2 k.p. jakoby oświadczenie woli powoda z dnia 27 lutego 2013 r. w przedmiocie rozwiązania umowy o prace bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 1 1 k.p. zostało złożone zbyt późno.

W konsekwencji Sąd ad quem, działając na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

SSA w SO H. Witkowska-Zalewska SSA w SO E. Gierszewska SSO M. Graul