Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VII U 1966/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 września 2015roku.

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Małgorzata Kowalska

Protokolant Agnieszka Goluch

po rozpoznaniu w dniu 1 września 2015 roku w Lublinie

sprawy K. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania K. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 7 sierpnia 2014 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych w L. do ustalenia K. L. od dnia (...) roku prawa do emerytury w myśl nowych zasad na podstawie art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

VII U 1966/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 sierpnia 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. po rozpatrzeniu wniosku z dnia (...) odmówił K. L. przyznania emerytury na podstawie art. 55 ustawy emerytalnej. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że zgodnie z art.55 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., który osiągnął wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i posiada okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet, może być obliczona emerytura w oparciu o zgromadzone na koncie składki na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji, o ile wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31.12.2008r. i kontynuował ubezpieczenie emerytalne i rentowe po osiągnięciu wieku emerytalnego (k. 11, t. II a.e.).

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła w dniu 25 sierpnia 2014 r. K. L., kwestionując merytoryczną zasadność decyzji. Domagała się uchylenia zaskarżonej decyzji odmawiającej przyznania emerytury w myśl art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz.U. z 2015 r., poz. 748), powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2014r. w sprawie I UK 345/13 (odwołanie k. 2 as)

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wnosił o jego oddalenie przytaczając argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji oraz cytując przepisy dotyczące zasad ustalania emerytur i ich wysokości. (k. 3 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. L. urodziła się w dniu (...). W dniu 14 grudnia 1989 roku złożyła wniosek o ustalenie prawa do emerytury we wcześniejszym wieku. Decyzją z 4 stycznia 1990 r. przyznano wnioskodawczyni emeryturę od dnia (...). (k. 11, t. I a.e.). Po przyznaniu prawa do wcześniejszej emerytury wnioskodawczyni kontynuowała zatrudnienie(bezsporne).

W dniu 1 października 1993 roku K. L. złożyła wniosek o podwyższenie jej emerytury w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego – 60 lat – w dniu(...) roku (k. 22, t. I a.e.). Decyzją z dnia 12 października 1993 roku przyznano skarżącej prawo do emerytury, wskazując iż przepisy nie przewidują podwyższenia świadczenia po osiągnięciu wieku emerytalnego (k. 25, t. I a.e.). Po dacie osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego skarżąca pracowała zawodowo i odprowadzała z tego tytułu składki (do dnia 15 lipca 2002 roku – karta przebiegu zatrudnienia k. 8, t. II a.e.).

W dniu 30 lipca 2014 roku wnioskodawczyni złożyła wniosek o emeryturę, zaznaczając w nim, iż wnosi o obliczenie emerytury w myśl nowych zasad, w związku z kontynuowaniem zatrudnienia po osiągnięciu wieku emerytalnego (k. 1-4, t. II a.e.).

Decyzją z dnia 7 sierpnia 2014 roku, nr (...) przyznał skarżącej prawa do emerytury od dnia (...) roku, ustalając jej wysokość na kwotę 2 016,37 zł (k. 9, t. II a.e.). Kolejną decyzją wydaną w tym dniu, nr (...), zaskarżana w tym postępowaniu odmówiono K. L. prawa obliczenia wysokości emerytury, wskazując iż możliwość taką mają jedynie osoby, które nie pobierały wcześniejszej emerytury (k. 11, t. II a.e.).

Sąd w toku niniejszego postępowania zobowiązał organ emerytalny do hipotetycznego ustalenia wysokości emerytury na dzień 1 lipca 2014 r. tj. na dzień złożenia wniosku, według zasad określonych w art. 55 w zw. z art. 26 ustawy emerytalnej. W wykonaniu zobowiązania ZUS ustalił wnioskodawczyni hipotetyczną wysokość emerytury w oparciu o wskazany art. 55 ustawy emerytalnej w zw. z art. 26 ustawy na kwotę 6 353,23 zł (k. 15 a.s.)..

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawczyni jest zasadne jako odnoszące się do żądania ustalenia wysokości emerytury według „nowych zasad”.

Zgodnie z art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) zwanej dalej ustawą emerytalną ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.

Według art. 26 ust. 1 ustawy emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Przepis ten umożliwia ustalenie najbardziej korzystnej wysokości świadczenia przyznanego na podstawie art. 27. Umożliwia on ustalenie wysokości świadczenia osobom spełniającym warunki do przejścia na emeryturę na starych zasadach według reguł obowiązujących dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. (tekst jedn.: na zasadach art. 26), o ile osoby te kontynuowały ubezpieczenie emerytalne po osiągnięciu 60/65 lat życia i wystąpiły z wnioskiem o świadczenie po dniu 31 grudnia 2008 r., a emerytura obliczona w myśl art. 26 okaże się wyższa niż obliczona zgodnie z art. 53.

Ewidentnie z przepisu tego wynika, że jeśli chodzi o czasokres kiedy ten wniosek może być złożony, to datą graniczną jest data złożenia wniosku po dniu 31 grudnia 2008 r. a przepis nie zawiera nakazu aby wniosek był złożony po osiągnięciu wieku emerytalnego. Brak też ograniczenia, że w przypadku przyznania jakiejkolwiek emerytury obliczonej na dotychczasowych zasadach - tj., zgodnie z art. 53 nie przysługuje prawo do zastosowania art. 55 ustawy i obliczenia emerytury w myśl nowych zasad – tj. zgodnie z art. 26. Warunku takiego nie zawiera przepis art. 55 ustawy emerytalnej i interpretacja tego przepisu dokonywana przez ZUS jest całkowicie wadliwa.

Zresztą wskazanie przez ZUS takiego warunku w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji jest całkowicie irracjonalne w sytuacji gry przepis art. 55 wyraźnie uzależnia obliczenie emerytury wskazanej w tym przepisie pod warunkiem, że wysokość emerytury ustalonej na podstawie art. 26 musi być wyższa niż obliczona na podstawie art. 53 ustawy.

Co do charakteru i celu oraz zasad związanych z ustaleniem emerytury na podstawie art. 55 ustawy emerytalnej wielokrotnie wypowiadał się zarówno Sąd Najwyższy a także Sądy Apelacyjne, wyjaśniając reguły dotyczące tej emerytury.

I tak w wyroku z dnia 10 lipca 2013r. SN w sprawie II UK 424/12 wskazał, że ubezpieczony urodzony przed dniem 1 stycznia 1949 r., który osiągnął powszechny wiek emerytalny, kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę dopiero po dniu 31 grudnia 2008 r., może złożyć wniosek o wyliczenie tego świadczenia niezależnie od tego, czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą. Przepis art. 55 u.e.r.f.u.s., umożliwiając ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. wyliczenie emerytury w wieku powszechnym według jej art. 26, zrównuje w pewnym sensie sytuacje tych osób (urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.) z sytuacją osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., które (jeśli nabyły prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym albo do tzw. emerytury wcześniejszej) mogą, osiągając powszechny wiek emerytalny złożyć wniosek o ustalenie prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym wyliczanej według art. 24 u.e.r.f.u.s. Jeżeli więc nie może być kwestionowana możliwość kilkakrotnego przechodzenia na emeryturę, a w treści art. 55 u.e.r.f.u.s. brak zastrzeżenia, że wniosek o przejście na emeryturę w powszechnym wieku przez osoby objęte art. 27 ma być pierwszym wnioskiem o przejście na emeryturę (o nabycie statusu emeryta), przepis ten (art. 55 u.e.r.f.u.s.) należy rozumieć jako przyznający prawo do złożenia wniosku o wyliczenie emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, jeżeli ubezpieczenie było kontynuowane po osiągnięciu wieku 60/65 lat, a wniosek został złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. niezależnie od faktu przejścia przez te osoby na emeryturę wcześniejszą lub w niższym wieku emerytalnym.

Zatem w myśl przytoczonego poglądu upada argument będący także podstawą wydania decyzji odmownej, że wnioskodawca miał ustaloną jakąkolwiek emeryturę.

Cytowany wyżej pogląd Sądu Najwyższego wynikał także z wcześniejszych orzeczeń. Np. w wyroku SN z 4 lipca 2013r. w sprawie II UZP 4/13 SN podjął uchwałę i także stwierdził, że osoba, która spełniła wszystkie przewidziane przepisami warunki, ma prawo do kapitałowej emerytury. Jej uzyskanie nie jest uzależnione od tego, czy ubezpieczony składa pierwszy wniosek o świadczenie bo ubezpieczony urodzony przed dniem 31 grudnia 1948 r., który po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008 r., ma prawo do jej wyliczenia na podstawie art. 26 w związku z art. 55 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r. poz. 748), niezależnie od tego czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą.

Identyczne stanowisko zawarł SN w wyroku z 7 listopada 2013r. w sprawie II UK 143/13 stwierdzając dodatkowo, że skorzystanie z prawnej możliwości obliczenia wyższej wysokości emerytury nie wymaga od uprawnionego wskazania "korzystniejszej" metody obliczenia przysługującej mu emerytury w wyższej wysokości (od ustalonej na podstawie dotychczasowych zasad), ani nie pozostaje do uznania dla organu rentowego (nie jest "fakultatywne").

Po tej dacie zostały opublikowane kolejne wyroki SN – np.:

- UK 27/14 z 18 września 2014r. LEX nr 1537287 zawierający tezę: „ Za nietrafną należy uznać konstatację, że osobom wskazanym w art. 55 u.e.r.f.u.s. i spełniającym przewidziane w tym przepisie warunki, może być przyznana emerytura obliczona w sposób określony w art. 26 ustawy. Nie można w takim wypadku mówić o złożeniu kolejnego wniosku emerytalnego o przyznanie "emerytury po emeryturze". W art. 55 chodzi nie o przyznanie, lecz o obliczenie według innych zasad emerytury już nabytej po spełnieniu warunków z art. 27 ustawy i przyznanej na wniosek złożony po dniu wskazanym w tym przepisie. Wyraźnie stanowi się w nim o możliwości obliczenia emerytury na podstawie art. 26, czyli - wnioskując z treści przepisu - emerytury przyznanej na wniosek zgłoszony po dniu 13 grudnia 1948 r., po spełnieniu warunków określonych w art. 27 ustawy. Nie chodzi też o osoby, które wstrzymywały się z pobieraniem należnej emerytury. Zasadnicze znaczenie dla zastosowania art. 55 u.e.r.f.u.s. ma utrzymywanie przez osobę w nim określonej statusu osoby ubezpieczonej (art. 4 ust. 13 ustawy), oraz stwierdzić, że status ten zachowują osoby, które przeszły na emeryturę, jeżeli po przyznaniu prawa podlegają obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym (art. 13 i 14 u.s.u.s.). W konsekwencji, emerytura osób, które spełniły warunki przewidziane w art. 27 i pobierały świadczenia na wniosek złożony po dniu 31 grudnia 2008 r. powinna być wyliczona na podstawie art. 53 z uwzględnieniem art. 55 w związku z art. 26 ustawy, jeżeli po ukończeniu wieku 60 lub 65 lat podlegały ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo lub dobrowolnie” lub

- I UK 345/13 z dnia 19 marca 2014 (LEX nr 1455228): „ Ubezpieczony urodzony przed dniem 31 grudnia 1948 r., który po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę po dniu 31 grudnia 2008 r., ma prawo do jej wyliczenia na podstawie art. 27 w związku z art. 55 u.e.r.f.u.s., także i niezależnie od tego, czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą. Nabycie statusu emeryta (art. 4 pkt 1 u.e.r.f.u.s.) wiąże się z utratą statusu ubezpieczonego (art. 4 pkt 13 tej ustawy) tylko wtedy, jeżeli po przyznaniu prawa do emerytury emeryt nie podlega obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym (art. 13 i 14 u.s.u.s.). Przede wszystkim zaś pojęcie "ubezpieczony" z art. 4 pkt 13 u.e.r.f.u.s. nie odnosi się do aktualnego statusu osoby ubiegającej się o emeryturę, bowiem podleganie ubezpieczeniom społecznym w dacie wniosku o emeryturę nie stanowi warunku przyznania prawa do tego świadczenia. "Ubezpieczony" to osoba, która spełnia warunek podlegania - w jakimkolwiek okresie - ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, określonym w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, a także osoba, która przed dniem wejścia w życie ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podlegała ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu, z wyłączeniem ubezpieczenia społecznego rolników” albo

- II UK 23/13 z 04.09.2013r. (LEX nr 1474928):

”Emeryt pobierający emeryturę przyznaną i obliczoną niezgodnie z wnioskiem emerytalnym na dotychczasowych zasadach (art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; aktualnie jednolity tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) nie traci prawa do ustalenia korzystniejszej wysokości emerytury "kapitałowej" na podstawie art. 26 tej ustawy, jeżeli kontynuuje ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a z wnioskiem o przyznanie emerytury obliczanej w systemie kapitałowym wystąpił po dniu 31 grudnia 2008 r. (art. 55 w związku z art. 114 ust. 1 tej ustawy)”.

Tak więc w kontekście przytoczonych orzeczeń należy uznać, że stanowisko w tej sprawie jest ugruntowane i orzecznictwo sądowe utrwalone.

Wnioskodawczyni urodzona (...) prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym na podstawie art. 27 ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej nabywała po ukończeniu wieku emerytalnego co najmniej 60 lat, a zatem w dniu(...) r.

W chwili uzyskania wieku emerytalnego z uwagi na wykonywanie umowy o pracę miała opłacane z tego tytułu składki na ubezpieczenia społeczne emerytalno-rentowe i zgłoszenia wniosku o emeryturę oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego nadal kontynuowała ubezpieczenie społeczne i miała opłacone terminowo składki na ubezpieczenie społeczne za kolejne lata 1993-2002 roku.

Wniosek o emeryturę, a właściwie o obliczenie jej wysokości według „nowych zasad” tj. art. 55 w zw. z art. 26 ustawy emerytalnej wnioskodawczyni złożyła w dniu (...). a więc po uzyskaniu wieku emerytalnego mając już ustalone prawo do emerytury. Tak, więc wniosek o emeryturę w wieku powszechnym został złożony po 31 grudnia 2008 r., występowała przesłanka kontynuowania ubezpieczenia społecznego – zostały opłacone składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wykonywanej umowy o pracę po osiągnięciu przewidzianego w art. 27 wieku emerytalnego.

Wysokość emerytury ustalonej na podstawie art. 27 ustawy emerytalnej na dzień od (...) na kwotę 2016,37zł, a wysokość emerytury ustalonej na podstawie art. 26 ustawy kwotę 6 353,23 zł. Nie ulega wątpliwości, że emerytura na podstawie art. 26 ustawy jest wyższa niż ta z art. 27.

Spełnione zostały zatem wszystkie przesłanki określone w cytowanym art. 55 ustawy i dlatego skarżoną decyzję należało zmienić i ustalić wnioskodawczyni prawo do emerytury według „nowych zasad”.

Z tych względów z mocy powołanych przepisów oraz art. 477 14 § 2 kpc orzeczono jak w sentencji.