Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Ca 652/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 lipca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Leszek Dąbek

Sędzia SO Barbara Braziewicz (spr.)

Sędzia SR (del.) Barbara Konińska

Protokolant Renata Krzysteczko

po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2015 r. w Gliwicach

na rozprawie sprawy z powództwa A. G. (G.)

przeciwko J. P. (P.)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Jastrzębiu-Zdroju

z dnia 5 lutego 2015 r., sygn. akt I C 343/09

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 o tyle, że:

a)  zasądza od pozwanego na rzecz powoda rentę wyrównawczą w kwotach po 110 zł (sto dziesięć złotych) miesięcznie, płatne z góry do dnia 20-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności poszczególnych rat, w miejsce renty ustalonej w wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 26 kwietnia 2007 r. o sygn. II C 169/04 w wysokości 72,30 zł;

b)  oddala powództwo w pozostałej części;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  odstępuje od obciążenia powoda nieuiszczonymi w postępowaniu odwoławczym kosztami sądowymi;

4.  przyznaje adwokatowi A. P. od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w J. Z.) kwotę 2.214 zł (dwa tysiące dwieście czternaście złotych), w tym kwotę 414 zł (czterysta czternaście złotych) podatku od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu powodowi w postępowaniu odwoławczym.

SSR (del.) Barbara Konińska SSO Leszek Dąbek SSO Barbara Braziewicz

UZASADNIENIE

Powód A. G. pozwem z dnia 17 listopada 2009r. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego J. P. renty wyrównawczej w kwocie po 1.200 zł miesięcznie płatnej od dnia 1 listopada 2009r. z ustawowymi odsetkami od dnia płatności każdej raty oraz kosztami procesu.

Pozwany J. P. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i obciążenie powoda kosztami postępowania i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 5 lutego 2015r. Sąd Rejonowy w Jastrzębiu – Zdroju w sprawie z powództwa A. G. przeciwko J. P. oddalił powództwo, odstąpił od obciążenia powoda nieuiszczonymi kosztami postępowania, zwrócił pozwanemu kwotę 600zł tytułem niewykorzystanej zaliczki na biegłego i przyznał wynagrodzenia od Skarbu Państwa adwokatowi powoda tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Rozstrzygnięcie to Sąd Rejonowy poprzedził ustaleniem, iż prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach - Wydziału Zamiejscowego w R. z dnia 30 czerwca 2003r., sygn. akt V K 138/02, pozwany J. P. został uznany winnym tego, że w dniu 9 lutego 1998r. w J. w kawiarni (...) przy ul. (...), poprzez uderzanie pięścią w twarz i kopanie leżącego na całym ciele dokonał uszkodzenia ciała powoda A. G. w wyniku czego doznał on podbiegnięcia krwawego po stronie lewej nosa, podbiegnięcia krwawego oka lewego, podbiegnięcia krwawego w okolic jarzmowej lewej, wstrząśnienia mózgu oraz złamania nosa, które to obrażenia naruszyły prawidłowe funkcjonowanie narządu jego ciała na okres powyżej 7 dni, to jest czynu z art.157§1 k.k. i za to został skazany na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 2 (dwóch) lat próby.

Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2007r. wydanym w sprawie syn. akt II C 169/04 Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek (...) w R. zasądził od pozwanego J. P. na rzecz powoda A. G. kwotę 35.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 kwietnia 2007r. tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, kwotę 31.935 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 5 września 2001r. tytułem skapitalizowanej renty wyrównawczej oraz rentę wyrównawcza od dnia 1 lipca 2001r. do nadal płatną miesięcznie, przy czym w okresie od 1 stycznia 2007r. do nadal w kwocie 72,30 zł; w pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone.

Jak wnika z uzasadnienia wyroku podstawą prawną zasądzenia renty był art.444§2 k.c. Pobicie powoda w dniu 9 lutego 1998r. spowodowało u niego pogorszenie jego stanu zdrowia i wystąpienie zaburzeń określanych jako pourazowy przewlekły zespół mózgowy (encefalopatia). W efekcie doznanego urazu głowy i związanych z tym powikłań powód wymagał i wymaga długotrwałego leczenia farmakologicznego. Z uzasadnienia wynika, iż powód domagał się od zasądzenia od pozwanego renty w kwocie 1.150 zł miesięcznie. Od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z dnia 26 kwietnia 2007r. powód A. G. nie wniósł apelacji. W wyniku pobicia z dnia 9 lutego 1998r. doszło u powoda A. G. do urazu głowy ze wstrząśnieniem i niewielkim stłuczeniem mózgu. Od czasu pobicia występują u niego bóle i zawroty głowy, a także szumy uszne, zaburzenia pamięci i koncentracji. U powoda jako odległe następstwa urazu mózgu rozpoznano encefalopatię pourazową. Encefalopatii towarzyszy charakteropatia, tj. organiczne zaburzenia osobowości – tj. u powoda występują trwałe wtórne pourazowe zaburzenia osobowości, takie jak impulsywność, wybuchowość, skłonność do zalegania afektu, rozwlekłość wypowiedzi. Objawy charakteropatii wskazywane były już w opiniach lekarzy konsultantów psychiatrów i psychologa w 2001r., jak również są widoczne obecnie.

Obecnie u powoda nie stwierdza się odchyleń w zakresie obwodowego, czy ośrodkowego układu nerwowego, a dolegliwości neurologiczne powoda są takie same, jak przed dniem 26 kwietnia 2007r. Nie można też stwierdzić, iż nastąpiła zasadnicza poprawa stanu zdrowia – trwały procentowy uszczerbek na zdrowiu powoda w związku z pobiciem pod kątem neurologicznym wynosi 30%. U powoda po dniu 26 kwietnia 2007r. nie nastąpiło również pogorszenie stanu zdrowia psychicznego pozostające w związku przyczynowym z pobiciem z dnia 9 lutego 1998r. W ostatnich latach objawy utrzymują się na stałym poziomie. Trwały procentowy uszczerbek na zdrowiu pod kątem psychiatrycznym wynosi 50%. Obecny stan zdrowia powoda należy uznać za dobry, ale nie można mówić o pełnym wyleczeniu, powód nadal wymaga kontroli i leczenia neurologicznego. Natomiast ani w badaniu neurologicznym ani w dokumentacji medycznej nie występują cechy pogorszenia jego stanu zdrowia. Reasumując: po wydaniu przez Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek (...) w R. wyroku zasądzającego od pozwanego na rzecz powoda rentę, tj. pod dniu 26 kwietnia 2007r. nie nastąpiło u powoda A. G. pogorszenie stanu jego zdrowia pozostające w związku z pobiciem, które miało miejsce w dniu 9 lutego 1998r.

Powód A. G. ma lat 49. Z zawodu jest mechanikiem samochodowym, przed pobiciem z dnia 9 lutego 1998r. pracował jako taksówkarz. Powód obecnie na utrzymaniu ma niepracującą żonę (związek małżeński zawarł 17 września 2005r. ) i córkę urodzoną (...) Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 2 sierpnia 2011r. ustalono u powoda częściową niezdolność do pracy na okres do 31 lipca 2016r. i przeliczono rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy – od 1 września 2011r. wysokość należnego powodowi z tego tytułu świadczenia do wpłaty wynosiła 588,67 zł miesięcznie. W chwili orzekania przez Sąd Okręgowy w Gliwicach w dniu 26 kwietnia 2007r. powód również był częściowo niezdolny do pracy i pobierał z tego tytułu rentę.

W dniu 7 sierpnia 2000r. w Dzienniku Zachodnim ukazał się artykuł opisujący sytuację osobistą powoda zaistniałą w związku z jego pobiciem przez pozwanego, w artykule proszono o pomoc finansową dla powoda. Powód po publikacji tego artykułu otrzymał kilka darowizn pieniężnych. W okresie od 4 października 2004r. do 29 września 2008r. powód A. G. był wpisany do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Prezydenta Miasta J. i miał zarejestrowaną działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży detalicznej żywności i artykułów spożywczych. Od 2008r. powód A. G. zaczął sezonowo sprzedawać truskawki z czego osiągał roczny dochód ok.3.000 zł netto. Decyzją Prezydenta Miasta Ż. z dnia 3 marca 2011r. zezwolono powodowi na zajęcie pasa drogowego na pięciu działkach w Ż. w celu ustawienia straganu do sprzedaży truskawek. Od kilku lat powód sprzedaje również warzywa z czego osiąga dzienny dochód w wysokości 20-50 zł. Sprzedaż warzyw i truskawek powód rozpoczął po wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 26 kwietnia 2007r. Po tym wyroku powód został również właścicielem nieruchomości rolnej o powierzchni 2 ha – pieniądze w kwocie 10.000 zł na zakup tej nieruchomości otrzymał jako darowiznę od rodziny oraz właścicielem stawu hodowlanego. Powodowi i jego żonie finansowo pomagają rodzice i siostra powoda.

Pozwany J. P. ma 44 lata, z zawodu jest kierowcą. Jest osobą współpracującą w firmie żony, nie posiada żadnego majątku, z żoną ma ustanowioną rozdzielność majątkową. Pozwany nie zapłacił powodowi należności głównej zasądzonej wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 26 kwietnia 2007r. – jego zaległość z tego tytułu wynosi ponad 100.000 zł

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o szczegółowo przywołane w uzasadnieniu dowody z dokumentów, zeznań świadków, stron, opinii biegłych sądowych - lekarzy, które wnikliwie przeanalizował.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Podniósł, iż podstawę prawną żądania powoda stanowi art. 907§2 k.c. Zgodnie z tym przepisem jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie. Celem art.907§2 k.c. jest zharmonizowanie treści przysługującego poszkodowanemu prawa podmiotowego ze zmianą okoliczności faktycznych, jaka może nastąpić w przyszłości (A. Szpunar, glosa do uchwały SN z 06 sierpnia 1991 r., III CZP 66/91, OSP 1992, z. 5, poz. 102). Dosłowne brzmienie komentowanego przepisu wyraźnie wskazuje, że ustalona w nim zasada ma zastosowanie jedynie do rent mających swoje źródło w ustawie, np. w art. 444 k.c. Nie ma przy tym znaczenia fakt ustalenia wysokości renty i czasu jej trwania w orzeczeniu sądowym lub umowie, na przykład umowie ugody (art. 917 k.c.). Ustalenie takie nie zmienia bowiem źródła obowiązku płacenia renty, a jedynie konkretyzuje ustawowy obowiązek płacenia renty. Przesłanką żądania zmiany wysokości lub czasu trwania renty jest zmiana stosunków, a ciężar dowodu - zgodnie z art.6 k.c. - spoczywa na powodzie (wyrok SN z 5 marca 1976 r., III PRN 4/76).

Zmiana stosunków musi nastąpić po dacie ustalenia uprawnienia do renty (szerzej Z. Radwański (w:) System prawa prywatnego, t. 8, s. 607), przy czym powództwo oparte na przepisie art. 907§2 k.c. nie może zmierzać do poprawienia błędów poprzedniego orzeczenia sądowego bądź zawartej ugody (wyrok SN z 30 stycznia 1976 r., III PR 151/75). Orzekając o zmianie, sąd bierze pod uwagę wszelkie okoliczności dotyczące sytuacji osobistej i majątkowej stron oraz okoliczności obiektywne, w tym też istotny spadek zmiany siły nabywczej pieniądza (uchwała SN z 20 kwietnia 1994 r., III CZP 58/94, OSNC 1994, nr 11, poz. 207; uchwała SN z 28 października 1993 r., III CZP 142/93, OSNC 1994, nr 4, poz. 82; wyrok SA w Katowicach z 16 grudnia 2004 r., I ACa 1097/04, LEX nr 151728) –tak w: Komentarz do art.907 kodeksu cywilnego (Dz.U.64.16.93), [w:] Z. G., A. J., A. K., K. K.-P., G. K., E. N., T. S., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część szczególna. W doktrynie i orzecznictwie podkreśla się, iż nieznaczna zmiana siły nabywczej pieniądza nie stanowi podstawy do zastosowania art.907§2 k.c. Nie ma znaczenia, czy różnica w sile nabywczej pieniądza jest następstwem gwałtownych zmian wartości ekonomicznej pieniądza czy też długotrwałych procesów inflacyjnych. Należy jednak zauważyć, że niewielka inflacja, nawet utrzymująca się dłużej, objęta jest normalnym ryzykiem. O zmianie wysokości renty nie może decydować zmiana stosunków w zakresie zwykłych potrzeb związanych z utrzymaniem i wychowaniem, a przepis art.444§2 k.c. nie uzależnia wysokości renty od sytuacji rodzinnej powoda (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 1973 roku I CR 467/76, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 1986 roku IV CR 422/86).

Należy podkreślić, iż ciężar dowodu co do zmiany stosunków o którym mowa w art.907§2 k.c. obciążał powoda A. G.. Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W niniejszej sprawie powód A. G. nie wykazał, żeby po wydaniu wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek (...) w R. z dnia 26 kwietnia 2007r. sygn. akt II C 169/4 nastąpiła zmiana stosunków, która uzasadniałaby podwyższenie renty. Powód wskazywał, iż po wydaniu w/w wyroku nastąpiło pogorszenie jego stanu zdrowia, co nie znalazło potwierdzenia w opiniach biegłych sądowych lekarzy tj. biegłego neurologa i biegłego psychiatry. Należy wskazać, iż opinie te zostały sporządzone na wniosek pozwanego, a powód, mimo zobowiązania, nie przedłożył aktualnej dokumentacji medycznej ze swojego leczenia. Opinie biegłych sądowych lekarzy były jednoznaczne. Biegli stanowczo wskazali, iż po wydaniu przez Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek (...) w R. wyroku zasądzającego od pozwanego na rzecz powoda rentę, tj. pod dniu 26 kwietnia 2007r. nie nastąpiło u powoda A. G. pogorszenie stanu jego zdrowia pozostające w związku z pobiciem, które miało miejsce w dniu 9 lutego 1998r. Biegli podali, iż w ostatnich latach objawy chorobowe utrzymują się u powoda na stałym poziomie, a obecny stan zdrowia powoda należy uznać za dobry, ale nie można mówić o pełnym wyleczeniu, nadal wymaga kontroli i leczenia neurologicznego. Natomiast w badaniu neurologicznym i psychiatrycznym i w dokumentacji medycznej brak cech pogorszenia stanu zdrowia powoda. Również sytuacja majątkowa powoda po wydaniu wyroku z dnia 26 kwietnia 2007r. nie uległa pogorszeniu, a nawet się poprawiła: powód zaczął osiągać dodatkowe dochody z tytułu sprzedaży warzyw i owoców, został właścicielem nieruchomości. Po w/w wyroku nie nastąpił również istotny spadek siły nabywczej pieniądza, a tylko taki mógłby być podstawą do zastosowania art.907§2 k.c. Inflacja utrzymuje się na niewielkim poziomie, a obecnie nawet występuje zjawisko deflacji. Z kolei okoliczność, iż powód ma obecnie na utrzymaniu żonę i dziecko nie może być wyłączną podstawą do podwyższenia renty. Należy również wskazać, iż z przeprowadzonego postępowania wynika, że powód nie zgadza się z zasądzoną na jego rzecz rentą w wysokości 72,30 zł miesięcznie. Jak wyżej jednak wskazano powództwo oparte na przepisie art. 907§2 k.c. nie może zmierzać do poprawienia poprzedniego orzeczenia sądowego. Powód miał możliwość odwołania się od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 26 kwietnia 2007r., czego jednak nie uczynił. Mając zatem powyższe na uwadze Sąd powództwo oddalił na podstawie art.907§2 k.c. albowiem powód nie wykazał takiej zmiany stosunków, która uzasadniałaby podwyższenie renty. O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł w oparciu o art. 102 k.p.c. odstępując od obciążania powoda A. G. nieuiszczonymi kosztami postępowania.

Wyrok ten w całości zaskarżył powód. Zarzucił Sądowi naruszenie prawa procesowego tj. art. 217 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. przez bezzasadne oddalenie wnioskowanego przez powoda środka dowodowego w postaci zwrócenia się do Wydziału Komunikacji w J. celem ustalenia właściciela pojazdów wskazanych w toku postępowania, art. 233 k.p.c. w zw. z art. 328§2 k.p.c. poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów przeprowadzanych w sprawie i błędne przyjecie, że nie nastąpiła zmiana, która uzasadniała by zasądzenie renty w kwocie 1.200zł; art.328§ 2 k.p.c. przez niewystarczające uzasadnienie wyroku, w szczególności nie wskazanie motywów jakimi kierował się Sąd uznając, że nie nastąpiła znaczna zmiana siły nabywczej pieniądza, która stanowi podstawę do zastosowania art. 907§2 k.c.; art. 278 k.p.c. polegające na odwołaniu się w rozważaniach do wiadomości specjalnych w zakresie zmiany siły nabywczej pieniądza, pomimo braku wiedzy fachowej w tym zakresie po stronie Sądu, co uniemożliwia dokonanie w sposób zgodny z zasadami procedury cywilnej merytoryczną ocenę znacznej części rozważań Sądu pierwszej instancji, w tym także uniemożliwia dokonanie weryfikacji tych rozważań; sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego uzasadniająca zasądzenie renty. We wnioskach skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości przy uwzględnieniu kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda zasługiwała częściowo na uwzględnienie z uwagi na zarzuty w niej podniesione. W szczególności Sąd meriti błędnie uznał, iż nie doszło do istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza pozwalającej na waloryzację przysługującej powodowi renty.

Równocześnie Sąd Okręgowy uważa, iż Sąd Rejonowy przedstawił w uzasadnieniu proces wnioskowania w sposób wystarczający do merytorycznej kontroli orzeczenia w postępowaniu odwoławczym, a ustalenia faktyczne oraz oparta na nich ocena prawna roszczenia powoda zostały przedstawione w sposób prawidłowy, zgodny z przepisami oraz regułami logicznego myślenia i zasad doświadczenia życiowego. Skoro zatem uzasadnienie Sądu meriti, zawiera elementy wskazane w art. 328§2 k.p.c., odzwierciedla proces myślowy Sądu, tym samym zarzut naruszenia przez ten Sąd art. 328 k.p.c. należało uznać za chybiony.

Sąd Okręgowy w zasadniczej części podziela i uznaje za swoje ustalenia faktyczne i prawne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, ponieważ ustalenia te znajdują oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, nadto uznając, iż nie ma potrzeby ich ponownego, szczegółowego przywoływania. Sąd Rejonowy zgromadzone w sprawie dowody generalnie ocenił w granicach zakreślonych przepisem art.233§1 k.p.c., nie przekraczając zasady swobodnej oceny dowodów. Zasadniczo wnioski tego Sądu, co do faktów w sposób logiczny wynikają z treści dowodów zgromadzonych w sprawie, a zaoferowanych przez strony, równocześnie Sąd poddał wnikliwej i wszechstronnej ocenie cały materiał dowodowy zebrany w niej, wbrew zarzutom skarżącego.

Jednakże Sąd Okręgowy nie podziela wniosku Sądu meriti, iż w niniejszej sprawie powód A. G. nie wykazał, aby po wydaniu wyroku przez Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek (...) w R. dnia 26 kwietnia 2007r. sygn. akt II C 169/4 nastąpiła zmiana stosunków, która uzasadniałaby podwyższenie renty i w tym zakresie zarzut naruszenia art. 233§1 k.p.c. odniósł skutek. Od momentu wydania pierwotnego wyroku zasądzającego od pozwanego na rzecz powoda rentę osiem lat temu nastąpił istotny spadek siły nabywczej pieniądza, stanowiący podstawę do zastosowania art.907§2 k.c. Przy czym należy zauważyć, iż nie ma znaczenia, czy różnica w sile nabywczej pieniądza jest następstwem gwałtownych zmian wartości ekonomicznej pieniądza czy też długotrwałych procesów inflacyjnych. W przeciągu ośmiu lat od wydania pierwotnego wyroku doszło do zmiany istotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia służącego m.in. do ustalenia wysokości renty powoda. Skoro w 2007 r. wysokość minimalnego wynagrodzenia, w oparciu o które była wyliczana renta powoda była to kwota 2.691,03zł, a w chwili obecnej jest to kwota 4.055zł ( wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w I kwartale 2015r. podana przez GUS ), to w ocenie Sądu Okręgowego doszło do wzrostu wynagrodzeń w tym okresie czasu o ponad 50%. W takiej sytuacji nie można twierdzić, iż w powyższym okresie czasu mieliśmy do czynienia jedynie z niewielką inflacją, utrzymującą się przez dłuższy okres czasu, objętą normalnym ryzykiem. Zdaniem Sądu Okręgowego w okresie ośmiu lat do wydania pierwotnego wyroku doszło do istotnego spadku siły nabywczej pieniądza. W takiej sytuacji niezasadnie przyjął Sąd meriti, iż doszło w tym okresie czasu jedynie do nieznacznej zmiany siły nabywczej pieniądza. Przy czym do wyciągnięcia powyższego wniosku nie była konieczna wiedza specjalistyczna lecz ocena zaistniałej sytuacji z punktu widzenia zasad doświadczenia życiowego i logiki. Tym samym za chybiony należało uznać zarzut naruszenia przez Sąd meriti art. 278 k.p.c.

Orzekając o zmianie wysokości świadczeń rentowych, Sąd bierze pod uwagę wszelkie okoliczności dotyczące sytuacji osobistej i majątkowej stron oraz okoliczności obiektywne, w tym też istotny spadek siły nabywczej pieniądza – art. 907 §2 k.c. W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy trafnie przyjął, iż nie zaszła po stronie uprawnionego powoda i zobowiązanego pozwanego istotna zmiana stosunków majątkowych i osobistych. Powód bowiem nie wykazał, iż po wydaniu w/w wyroku nastąpiło pogorszenie jego stanu zdrowia, w tym zakresie twierdzenia powoda nie znalazły potwierdzenia w opiniach biegłych sądowych lekarzy tj. biegłego neurologa i biegłego psychiatry. Również sytuacja majątkowa powoda po wydaniu pierwotnego wyroku nie uległa pogorszeniu, a nawet się poprawiła: powód zaczął osiągać dodatkowe dochody z tytułu sprzedaży warzyw i owoców i został właścicielem nieruchomości. Z kolei okoliczność, iż powód ma obecnie na utrzymaniu żonę i dziecko także nie może być wyłączną podstawą do podwyższenia renty. Także sytuacja osobista i majątkowa pozwanego nie uległa zmianie.

Jednakże Sąd Okręgowy oceniając sytuację powoda wziął pod uwagę zmiany zachodzące w jego otoczeniu, w tym okoliczności obiektywne kształtujące jego sytuację życiową w postaci zaistniałego istotnego spadku siły nabywczej pieniądza w okresie od wydania pierwotnego wyroku w stosunku do niego do chwili orzekania w niniejszej sprawie. Należy podkreślić, iż spadek siły nabywczej pieniądza uzasadnia roszczenie o zmianę wysokości renty, bowiem celem art. 907 § 2 k.c. jest zapewnienie uprawnionemu realności świadczeń. W czasie od wydania pierwotnego orzeczenia nastąpiła znacząca zmiana siły nabywczej pieniądza, która z uwagi na swój rozmiar nie mieściła się w zakresie normalnego ryzyka inflacyjnego. W konsekwencji powstał stan uzasadniający waloryzację świadczenia należnego powodowi. Pod rządem art. 907§ 2 k.c. nie ma jednego i wystarczającego miernika waloryzacyjnego. Metoda waloryzacji zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego pozostaje w każdym wypadku kwestią uznania sędziowskiego, powinna odpowiadać okolicznościom konkretnej sprawy (zob. wyrok SN z 20 marca 2002 r., V CKN 940/00, Lex 56026). Posiłkowe zastosowanie jako podstawy prawnej waloryzacji przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia umożliwia osiągnięcie najbardziej obiektywnych rezultatów.

Przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2007r. (w dacie orzekania - dane w oparciu o MP z 2008r. nr 13, poz. 139) wynosiło brutto 2.691, 03zł zł. Ustalona renta 72,30zł stanowiła zatem ok. 0,0269 % przeciętnego wynagrodzenia. W dacie orzekania, przeciętne wynagrodzenie brutto w I kwartale 2015r. wyniosło 4.055 zł, renta w wysokości 72,30zł stanowiła zatem tylko jego ok. 0,0178 %. Odnosząc na wstępie wskazaną wartość procentową 0,0269% do wysokości przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego obecnie daje to kwotę ok. 110zł. Mając powyższe na względzie zasądzono od pozwanej na rzecz powoda rentę wyrównawczą w kwotach po 110 zł miesięcznie płatną z góry do dnia 20 - ego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności poszczególnych rat, w miejsce renty ustalonej w wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 26 kwietnia 2007r. o sygn. akt IIC 169/04 w wysokości 72,30zł. Sąd w pozostałym zakresie oddalił żądanie powoda jako nieuzasadnione z przyczyn przywołanych powyżej.

Równocześnie Sąd Okręgowy uznał za bezzasadny zarzut naruszenia art. 217 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. przez oddalenie wnioskowanego przez powoda środka dowodowego w postaci zwrócenia się do Wydziału Komunikacji w J. celem ustalenia właściciela pojazdów wskazanych w toku postępowania, z uwagi na niecelowość przeprowadzenia powyższego dowodu w ustalonych okolicznościach sprawy.

Reasumując Sąd Okręgowy, uwzględniając apelację powoda w nieznacznym zakresie, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok jak w sentencji wyroku, a w pozostałym zakresie oddalił jego apelację na zasadzie art. 385 k.p.c. Z uwagi na charakter sprawy ( sprawa o zmianę wysokości świadczeń rentowych przyznanych uprzednio powodowi ), w oparciu o art. 102 k.p.c. w zw. z art. 108§1 k.p.c. odstąpił od obciążenia powoda nieuiszczonymi w postępowaniu odwoławczym kosztami sądowymi, przyznał także adwokatowi A. P. od Skarbu Państwa kwotę 2.214zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu powodowi w postępowaniu odwoławczym w oparciu o §2 w zw. z § 6 pkt 4 i §13 pkt 1 ust.1 ( 75%) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 461).

SSR (del.) Barbara Konińska SSO Leszek Dąbek SSO Barbara Braziewicz