Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 września 2015 r.

Sąd Okręgowy w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Lucyna Stąsik –Żmudziak (spr.)

Sędziowie: SO Ewa Gulska

SR del. do SO Agnieszka Błach-Jóźwik

Protokolant: st. sekr. sąd. Małgorzata Sobczuk

po rozpoznaniu w dniu 2 września 2015 r. w Lublinie

sprawy z odwołania A. P. (1) i A. P. (2)

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego Lublin Zachód w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 18 września 2014 r., sygn. akt VII U 788/13

1.  apelację oddala;

2.  zasądza od Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na rzecz wnioskodawczyni A. P. (1) kwotę 90 (dziewięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

E. G. L. Ż. A. J. (1)

VII Ua 3/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 września 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił decyzję z dnia 30 czerwca 2013 roku i przyznał A. P. (1) i A. P. (2) prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu śmiertelnego wypadku przy pracy rolniczej R. P. z dnia 24 stycznia 2013 roku oraz zasadził od pozwanego Prezesa KRUS O/L. na rzecz wnioskodawczyni kwotę 180 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

Wyrok ten zapadł na gruncie następujących ustaleń faktycznych oraz rozważań prawnych:

R. P. posiadał gospodarstwo rolne w miejscowości K. i z tego tytułu od 15 listopada 2004 roku podlegał rolniczym ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu wypadkowemu z mocy ustawy (k. 1v akt KRUS). Prowadził gospodarstwo sadownicze. W K. mieszkają jego rodzice, od których zmarły wypożyczał sprzęt rolniczy niezbędny mu w pracach, a także użyczał od nich budynki gospodarcze – chłodnię - przechowalnię owoców. Małżonkowie P. mieszkali w P. przy ul. (...) u rodziców wnioskodawczyni. Jesienią 2012 roku wykonywali jednak remont ich domu przy ul. (...) w P., w listopadzie 2012 roku był to remont instalacji elektrycznej. Podczas tych prac R. P. poznał D. S. zajmującego się usługami elektrycznymi. R. P. planował przeprowadzić rozbudowę pomieszczeń przechowalni owoców w K. – chciał podwyższyć dach, wydzielić pomieszczenie socjalne, rozbudować instalacje elektryczną. Prace te miał wykonać dla niego D. S.. W tym celu, w styczniu 2013 roku obaj pojechali do K. celem ustalenia zakresu prac i uzgodnienia zakupu niezbędnych materiałów. D. S. zaproponował R. P., iż zrobi w hurtowni niezbędne zakupy, a ten później pojedzie do hurtowni i za nie zapłaci.

W dniu 24 stycznia 2013 roku R. P. przyjechał do hurtowni (...) w P. i zapłacił za towar pobrany przez D. S.. Po południu okazało się jednak, że nie zapłacił za wszystko, jedna faktura nie została uregulowana. R. P. umówił się z żoną, że pojedzie do hurtowni, a następnie wspólnie pojadą do domu przy ul. (...), aby tam sprzątać po remoncie. Z domu wyjechał około godziny 16.45. Był w hurtowni i uregulował fakturę. W drodze powrotnej, o godzinie 17.26, R. P. kierując samochodem marki A. (...), jadąc w P. Al. (...) w kierunku centrum miasta, zjechał na przeciwny pas jezdni i zderzył się czołowo z prawidłowo jadącym z kierunku przeciwnego samochodem ciężarowym marki M. (...) kierowanym przez S. F.. W wyniku tego wypadku R. P. poniósł śmierć na miejscu (akta 1 Ds. 61/13/S).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody, których wiarygodności i autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron dlatego też i Sąd im dał wiarę, a także na podstawie zeznań wnioskodawczyni A. P. (1) (k. 79; 27v – 28) oraz świadków D. S. (k. 38v – 39; 78v - 79) i K. C. (k. 39 – 39v).

Dokonując ustaleń stanu faktycznego Sąd oparł się m.in. na ze zeznaniach A. P. (1). Z jej zeznań wynikało, iż remont instalacji elektrycznej domu mieszkalnego przy ulicy (...) został zakończony w listopadzie 2012 roku. W dniu zdarzenia jej mąż pojechał do hurtowni (...), aby zapłacić za materiały potrzebne do planowanej rozbudowy przechowalni owoców w K.. A. P. (1) zeznała ponadto, iż droga, którą wybrał jej mąż wracając z hurtowni do domu była trasą najszybszą, bowiem omijała centrum P. i zajęłaby mu około 7 minut, natomiast gdyby wracał drogą najkrótszą, tj. ul. (...) to jechałby około 20 minut (mapa – k. 33; 34 akt KRUS). Natomiast świadek D. S., zeznał, że wykonywał wcześniej – w listopadzie 2012 roku - dla R. P. remont instalacji elektrycznej w budynku mieszkalnym przy ul. (...) w P., natomiast w styczniu 2013 roku był z nim w miejscowości K., gdzie miał wykonywać instalację elektryczną w przechowali jabłek. Podczas tego spotkania omówili zakres prac oraz ustalili, że świadek sporządzi listę materiałów niezbędnych do prac. Następnie miał je zakupić w hurtowni (...), a R. P. uregulować należność. Większość materiałów świadek przekazał R. P.. D. S. zeznał, iż w pomieszczeniu chłodni miało być wydzielone pomieszczenie socjalne, dlatego też materiały, które zakupił w hurtowni były przeznaczone zarówno do pomieszczeń przemysłowych jak i mieszkalnych. W dniu zdarzenia zadzwonił do R. P. z informacją, iż należy uregulować rachunki w hurtowni. Po południu okazało się jednak, że nie wszystko zostało jeszcze zapłacone, wówczas R. P. powiedział mu, że pojedzie do hurtowni i ureguluje rachunek.

Sąd zeznania wnioskodawczyni i świadków obdarzył wiarą gdyż były one spójne i wzajemnie się uzupełniały tworząc logiczną całość. Ponadto postanowieniem z dnia 27 czerwca 2014 roku Sąd wywołał opinię biegłego z zakresu sieci, instalacji, urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych celem ustalenia czy materiały opłacone w dniu 24 stycznia 2013 roku przez R. P. mogły być zastosowane tylko w budynkach mieszkalnych czy też mogły mieć zastosowanie również w pomieszczeniach przemysłowych typu przechowalnia owoców (k. 40). Biegły F. Ś. zaopiniował, iż wszystkie zakupione przez R. P. materiały mogły znaleźć zastosowanie w pomieszczeniach biurowych i mieszkalnych, część z nich mogła zostać zastosowana również w pomieszczeniach przemysłowych (k. 43 – 44). Sąd opinię biegłego przyjął w całości i zaakceptował. F. Ś. dysponował wiedzą specjalistyczną, a wydanie opinii poprzedził analizą akt sprawy i zgromadzonych tam dokumentów. Dokonał klasyfikacji wszystkich materiałów i wskazał które z nich mają zastosowanie w poszczególnych rodzajach pomieszczeń. Wśród 18 pozycji 6 sztuk materiałów nie mogło być zastosowanych w pomieszczeniach przemysłowych. W ocenie Sądu potwierdzało to zeznania wnioskodawczyni i świadka D. S., iż rozbudowa chłodni planowana przez R. P. miała być przeprowadzona, a nadto, iż zaplanowano również dodatkowe pomieszczenie socjalne, do którego nie były niezbędne materiały, jakich używa się w pomieszczeniach przemysłowych. Do opinii biegłego organ rentowy nie zgłosił zastrzeżeń (k. 50), natomiast zgłosił je pełnomocnik skarżącej kwestionując pozycje wskazane przez biegłego jako niemające zastosowania w obiektach przemysłowych. Swoje zastrzeżenia pełnomocnik oparł na „licznych konsultacjach przeprowadzonych wśród elektryków zajmujących się profesjonalnym wykonaniem przemysłowych instalacji elektrycznych” (k. 52). Jednakże zdaniem Sądu opinia biegłego sądowego była jednak miarodajna, bowiem F. Ś. jest specjalistą z zakresu sieci, instalacji, urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych, dysponował zatem odpowiednia wiedzą. Poza tym, jak już wyżej wspomniano, zakupione przez R. P. materiały miały posłużyć w części w chłodni, a w części w pomieszczeniu socjalnym.

Sąd I instancji w uzasadnieniu orzeczenia powołał się na art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2013 r., poz. 1403) wskazujący, że jednorazowe odszkodowanie przysługuje członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy rolniczej. Członkami rodziny zaś, zgodnie z art. 1a pkt 1 i 2 ustawy rolniczej, są małżonek i dzieci. Za wypadek przy pracy rolniczej uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo w związku z wykonywaniem tych czynności (art. 11 ust 1 pkt 3 ustawy rolniczej).

Sąd wskazał, że definicja wypadku przy pracy rolniczej zawarta w art. 11 powołanej ustawy obejmuje nie tylko wypadki zaistniałe w gospodarstwie rolnym, które ubezpieczony prowadzi lub, w którym pracuje oraz wypadki podczas wykonywania poza terenem tego gospodarstwa zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo w związku z wykonywaniem tych czynności, lecz także wypadki, do których doszło na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z gospodarstwem rolnym i wypadki w drodze z mieszkania do gospodarstwa rolnego bądź do miejsca wykonywania czynności, o których wspomniano, albo w drodze powrotnej. Przez zwykłe czynności wykonywane poza terenem gospodarstwa rolnego, związane z prowadzeniem działalności rolniczej, należy rozumieć czynności wynikające w sposób naturalny i celowy z potrzeb danego gospodarstwa rolnego, niezbędne w konkretnej sytuacji do prowadzenia określonej działalności rolniczej (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 7 marca 1995 r., III AUr 99/95, OSA 1995, z. 4, poz. 38).

W ocenie Sądu zdarzenie z dnia 24 stycznia 2013 roku stanowiło wypadek przy pracy rolniczej w rozumieniu wskazanego wyżej art. 11 ust. 1 pkt 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. W dniu zdarzenia R. P. wracał z hurtowni, gdzie dokonywał zapłaty za towar niezbędny mu przy modernizacji jego gospodarstwa rolnego – przechowalni owoców. Jadąc samochodem osobowym zjechał na przeciwległy pas jezdni i doprowadził do zderzenia z samochodem ciężarowym, w wyniku czego poniósł śmierć na miejscu. Niewątpliwie rozbudowa i modernizacja chłodni jest czynnością związaną z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, a zakup odpowiednich materiałów i zapłata za nie – pozostają w ścisłym związku z wykonywaniem tych czynności. Uznając zatem, iż R. P. uległ w dniu 24 stycznia 2013 roku śmiertelnemu wypadkowi przy pracy rolniczej Sąd Rejonowy stwierdził, iż jego żonie A. P. (1) i córce A. P. (2) przysługuje z tego tytułu prawo do jednorazowego odszkodowania.

Od powyższego wyroku apelację wniósł organ rentowy Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego OR L. zaskarżając wyrok w całości.

Wyrokowi zarzucił naruszenie art. 233§ 1 kpc poprzez przekroczenie swobodnej oceny dowodów oraz sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym materiałem dowodowym w sprawie oraz naruszenie prawa materialnego tj. art.10 ust. 1 pkt 3 oraz art.11 ustawy z 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tj. DZ.U. 2013r., poz. 1403 z późn. zm.) poprzez przyjęcie, że R. P. zmarł w dniu 24.01.2013r. wskutek wypadku przy pracy rolniczej.

Wskazując na powyższą podstawę apelacji KRUS OR L. wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy wskazał, że w oparciu o dowód z zeznań świadków Sąd uznał, że zdarzenie z 24.01.2013r. stanowiło wypadek przy pracy rolniczej. Tymczasem A. P. (1) w dniu 14.02.2013r. była przesłuchiwana przez Komendę Powiatową Policji w P. gdzie zeznała, że remontowała razem z mężem dom mieszkalny przy ulicy (...) w P.. Nie wspomniała nic o remoncie instalacji elektrycznej w przechowalni owoców. Protokół przesłuchania świadka został sporządzony 3 tygodnie po tragicznym zdarzeniu, trudno więc uznać, że wnioskodawczyni nie znała wszystkich okoliczności zdarzenia. Ponadto Sąd oparł się jedynie na zeznaniach elektryka, który miał rzekomo dokonać zmiany instalacji elektrycznej w przechowalni owoców tj. D. S.. Świadek twierdząc, że miał wykonać instalację elektryczną przechowalni nie okazał żadnej umowy ani projektu. Z ustaleń dokonanych przez pracownika prewencji wynika, że jest on osobą karaną za składanie fałszywych zeznań. Jego zeznaniom nie można przypisać wiarygodności. Remont przechowalni owoców nie został przeprowadzony do dnia postępowania przed sądem. Organ rentowy uważa, że materiały elektryczne, za które zapłacił R. P. bezpośrednio przed zdarzeniem służyły do remontu budynku mieszkalnego przy ulicy (...) w P. a nie do remontu przechowalni. Zadaniem apelującego zeznania wnioskodawczyni złożone bezpośrednio po zdarzeniu jako nie ukierunkowane na uzyskanie korzyści należy uznać za wiarygodne.

Apelacja nie jest zasadna.

Wbrew twierdzeniom apelującego wyrok w niniejszej sprawie jest prawidłowy i odpowiada prawu. Sąd orzekający dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Okręgowy podziela w całości. Sąd dokonał oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego zgodnie z treścią art. 233 kpc, nie naruszając granic swobodnej oceny dowodów. Zastosował właściwe przepisy prawa materialnego i dokonał ich prawidłowej subsumcji. Orzeczenie zostało wyczerpująco i przekonywująco uzasadnione.

Sąd szczegółowo wyjaśnił, co było podstawą rozstrzygnięcia, jakim dowodom dał wiarę i dlaczego. Wbrew zarzutom apelacji Sąd nie ustalił stanu faktycznego wyłącznie w oparciu o zeznania wnioskodawczyni i zeznania świadka D. S.. Jak wynika jednoznacznie z uzasadnienia orzeczenia podstawą wyroku był całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

Oprócz wskazanych dowodów kwestionowanych przez organ ubezpieczeniowy Sąd przesłuchał ponadto właściciela hurtowni elektrycznej, w której były zakupywane materiały elektryczne a nadto dopuścił dowód z opinii biegłego, który oceniał, czy zamówione materiały mogły być użyte do remontu chłodni. Biegły potwierdził, że znaczna część materiałów ze względu na ich właściwości mogła być użyta do remontu budynku przemysłowego a pozostała w budynku mieszkalnym. Przy tym Sąd wyjaśnił, że zakup tego typu materiałów był uzasadniony faktem, że zmarły planował przy chłodni zaadaptowanie pomieszczenia na cele socjalne.

Zatem Sąd dokonując ustaleń faktycznych nie opierał się jedynie na wybiórczych wyjaśnieniach wnioskodawczyni i zeznaniach wskazanego świadka ale uznał, że w świetle innych dowodów (innych zeznań i opinii) zarówno wyjaśnienia jak i te zeznania tworzą spójny obraz dla ustalonego stanu faktycznego.

Nie może się ostać zarzut, że pierwsze wyjaśnienia wnioskodawczyni, kiedy to była przesłuchiwana przez policję w toku karnego postępowania przygotowawczego, mającego na celu ustalenie okoliczności wypadku drogowego i kiedy nie wspomniała o podjętej przez męża decyzji remontu chłodni a jedynie mówiła o remoncie ich domu przy ul. (...) w P. są wyłącznie wiarygodne w zakresie przyczyny wyjazdu męża do hurtowni elektrycznej. A contrario KRUS w ten sposób twierdzi, że nie przekazanie policji informacji o remoncie chłodni przeczy stanowi o tym, że okoliczność ta została skonstruowana na potrzeby uzyskania jednorazowego odszkodowania z tytułu pracy w gospodarstwie rolnym.

Przede wszystkim wskazać należy, że inny był charakter i cel przesłuchania wnioskodawczyni przez policję. Celem prowadzonego postępowania karnego było ustalenie sprawcy odpowiedzialnego za ten wypadek i przyczyn wypadku drogowego. Przesłuchujący wnioskodawczynię o ile ustalał, dokąd i skąd jechał jej mąż, to w jego zainteresowaniu dla celów postępowania było zbędne pytanie, po co R. P. jechał do hurtowni. Informacja czy mąż wnioskodawczyni wracał z hurtowni, bo płacił za materiały elektryczne związane z remontem domu mieszkalnego czy chłodni były zupełnie obojętne dla potrzeb ustalenia okoliczności zdarzenia. W tym zakresie policja wykazała marginalne zainteresowanie tym aspektem zeznań wnioskodawczyni. Jest wysoce prawdopodobne, że w ogóle nie pytano jej czy oprócz remontu domu mieszkalnego mąż zajmował się remontem chłodni w gospodarstwie rolnym ani sama wnioskodawczyni nie uznała za konieczne o tym wspomnieć. To, że w tamtych zeznaniach nie mówiła o remoncie chłodni, skoro nie było to potrzebne dla potrzeb postępowania karnego, nie oznacza, że planów tego remontu nie było. Nie można zapominać, że wnioskodawczyni składając wówczas zeznania była w szoku związanym ze śmiercią męża. Poza tym, skoro to nie ona zajmowała się prowadzeniem gospodarstwa rolnego nie musiała znać w pełni wszystkich planów męża. Wnioskodawczyni w toku niniejszego postępowania wiarygodnie wyjaśniła skąd wynikała różnica pomiędzy jej zeznaniami na Policji a zeznaniami w Sądzie i jej tłumaczenia zasługuje na akceptację.

Nie jest zasadny zarzut podważający wiarygodność zeznań D. S.. Organ rentowy wskazał, że według ustaleń pracownika prewencji KRUS świadek był karany za składanie fałszywych zeznań. Zarzut ten w ogóle nie został udowodniony ani nawet uprawdopodobniony. Tego typu ustalenie zostało dokonane podobno przez nie wskazanego z imienia i nazwiska pracownika KRUS i nie zostały przedstawione na to żadne dowody, np. w postaci odpisu prawomocnego wyroku czy informacji z Krajowego Rejestru Skazanych. Nie wskazano też żadnych okoliczności i nie złożono żadnych wniosków dowodowych, które pozwoliłyby potwierdzić to rzekome ustalenie. Nawet gdyby świadek był skazany za składanie fałszywych zeznań w innej sprawie nie oznacza to automatycznie, że w niniejszej jego zeznania są niewiarygodne. Jak wynika z akt świadek zeznawał w sprawie dwukrotnie: w dniu 27.06.2014r. po pouczeniu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań i zeznawał bez przyrzeczenia – k. 38 – oświadczył wtedy, że jest osobą nie karaną oraz ponownie na wniosek pełnomocnika wnioskodawczyni (k. 52v) w dniu 16.09.2014r. po złożeniu przyrzeczenia. Oświadczenia świadka nie były podważane przez KRUS w toku zeznań ani później obalone wiarygodnymi dowodami. Faktem jest, że świadek nie okazał umowy na wykonanie remontu elektrycznego przechowalni owoców, ale tak samo takiej umowy nie miał na wykonanie remontu budynku mieszkalnego. Jak wyjaśnił za żadnym razem nie zawierał z mężem wnioskodawczyni pisemnej umowy na wykonanie remontu. Brak takiej szczegółowej umowy pisemnej nie oznacza, że ustne ustalenia pomiędzy świadkiem a R. P. nie były ważne i wiążące. To, że do zakończenia remontu nie doszło do chwili obecnej jest zrozumiałe wobec śmierci męża wnioskodawczyni i utraty osoby dostarczającej środków finansowych.

Niezależnie od tego podkreślić ponownie należy, że stan faktyczny w sprawie został przez Sąd ustalony nie tylko o kwestionowane przez KRUS dowody ale ważny element stanowiła opinia biegłego, z której wynikało, że większość zakupionych w hurtowni elektrycznej materiałów, opłaconych przez R. P. w dniu zdarzenia przeznaczonych było do obiektów przemysłowych, możliwych do wykorzystania przy remoncie chłodni. Zgodzić się należy z Sądem Rejonowym, że materiał dowodowy, w tym zeznania wnioskodawczyni i zeznania świadka D. S. jest spójny i w pełni wiarygodny. Wskazując na powyższe Sąd Okręgowy uznał, że nie doszło do przekroczenia swobodnej oceny dowodów i sprzeczności ustaleń sądu z treścią zebranego materiału dowodowego. Prawidłowo Sąd ustalił, że R. P. zmarł w dniu 24.01.2013r. wskutek wypadku rolniczego.

W konsekwencji Sąd Rejonowy orzekając w sprawie nie dopuścił się naruszenia prawa materialnego. Do prawidłowo ustalonego stanu faktycznego Sąd zastosował właściwe przepisy – tj. przepisy art. 10 ust.1 pkt 3 oraz art. 11 ustawy z 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. (DZ.U. z 2013r., poz.1403 z późn. zm.

Zgodnie ze wskazanym art. 11 ust. 1 za wypadek przy pracy rolniczej uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności:

1) na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub w którym stale pracuje, albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym lub

2) w drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkt 1, albo w drodze powrotnej, lub

3) podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkt 1, zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo w związku z wykonywaniem tych czynności, lub

4) w drodze do miejsca wykonywania czynności, o których mowa w pkt 3, albo w drodze powrotnej.

Według art. 10 ust. 1 pkt 3 1a jednorazowe odszkodowanie przysługuje członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej a członkami rodziny, o których mowa w ust. 1 pkt 3, są małżonek i dzieci własne i przysposobione, pasierbowie, wnuki, rodzeństwo spełniające w dniu śmierci ubezpieczonego warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej;

Skutkiem prawidłowego ustalenia przez Sąd Rejonowy, że R. P. zmarł w trakcie wypadku przy pracy rolniczej było zastosowanie wskazanych wyżej przepisów i przyznanie wnioskodawczyni i jej córce jednorazowego odszkodowania.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc orzekł jak w wyroku.

Orzeczenie o kosztach procesu uzasadnia przepis art. 98 kpc oraz § 12 ust. 2 w związku z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z dnia 3 października 2002 r.).