Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 9 grudnia 2014 r. , w sprawie XVIII C 2439/14 Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi zasądził od D. K. na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej im. (...) w L. kwotę 5.694,22 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12 grudnia 2013 r. oraz kwotę 1.467 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił , że Spółdzielnia Mieszkaniowa im. (...). J. jest następcą prawnym (...) w Ł.. D. K. nabyła w całości w dniu 8 maja 1990 r. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w Ł.. Pozwana przejęła w swoje posiadanie część powierzchni korytarza i przyłączyła ją fizycznie do powierzchni zajmowanego lokalu mieszkalnego. Nastąpiła zmiana sposobu użytkowania wydzielonej części korytarzy na cele mieszkaniowe, w wyniku której powodowa spółdzielnia zobowiązana została decyzją władz budowlanych do zamontowania drzwi przeciwpożarowych. Wyrokiem z dnia 25 lipca 1996 roku w sprawie sygn. akt SA-Ł 1309/95 Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę mieszkańców bloków 1d, 2d, 3d, 4d przy ul. (...) w Ł. na decyzję Wojewody (...) Nr 43.95 w części, w której organ ten wyraził zgodę Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w Ł. na zmianę sposobu użytkowania wydzielonej części korytarza na cele mieszkaniowe pod warunkiem wykonania prac adaptacyjnych przewidzianych w projekcie, w szczególności zdemontowania istniejących drzwi drewnianych oddzielających klatkę schodową i zamontowania drzwi przeciwpożarowych przeszklonych zgodnie ze wskazaniami organów ochrony przeciwpożarowej. Drzwi ognioodporne obecnie znajdujące się w budynkach zostały założone i odebrane w dniu 6 stycznia 1999 roku. Spółdzielnia Mieszkaniowa za wykonanie i montaż drzwi zapłaciła wykonawcy łącznie kwotę 56 142,90 zł na podstawie faktury VAT nr (...) z 30 grudnia 1998 r. Drzwi zamontowane w budynku mieszkalnym przy ul. (...) w Ł. po 1 sztuce na każdym z dziesięciu pięter ,posiadały klasę odporności ogniowej E 60.W dniu 18 listopada 1999 r. Rada Nadzorcza Spółdzielni podjęła uchwałę nr 64/R/99, na podstawie której kosztami rozliczenia inwestycji za montaż drzwi ognioodpornych w budynkach (...) d, 2d, 3d, 4 d, wynoszącymi 56.142,90 zł obciążono członków spółdzielni zobowiązując do uzupełnienia wkładu budowlanego lub mieszkaniowego proporcjonalnie do zajmowanych powierzchni użytkowych. Powierzchnię użytkową przyjęto na podstawię ewidencji wkładów według stanu na dzień 31 lipca 1999 r. Uchwałą Rady Nadzorczej nr (...) z dnia 17 czerwca 2004 roku uchylono uchwałę nr 64/R/99 z dnia 18 listopada 1999 r. w sprawie obciążenia kosztami montażu drzwi ognioodpornych wszystkich ówczesnych członków Spółdzielni. Kosztami rozliczenia inwestycji za montaż drzwi ognioodpornych w budynkach 1d do 4d, wynoszącymi 56.142,90 zł, obciążono jedynie tych lokatorów, którzy powiększyli sobie mieszkania kosztem powierzchni wejść ewakuacyjnych. Na podstawie uchwały nr 28/ (...) z dnia 17 czerwca 2004 oraz w oparciu o uchwałę nr 33/ (...) ustalono zadłużenie pozwanej na kwotę 5.694,22 zł. W wyniku rozliczenia kosztów montażu drzwi przeciwpożarowych pozwana była wzywana pierwotnie do zapłaty na rzecz powoda kwoty 873,20 zł. Następnie, zaś do zapłaty 5694,22 zł na skutek ponownego rozliczenia kosztów wymiany drzwi ognioodpornych w budynku 3d. Pozwana jest członkiem powodowej Spółdzielni. Żadna z wyżej wymienionych uchwał nie została zaskarżona przez pozwaną. W piśmie z dnia 25 marca 2010 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 5.694,22 zł za montaż drzwi ognioodpornych na XI piętrze w bloku nr 3d. Pismo doręczono pozwanej w dniu 9 kwietnia 2010 roku. Wezwanie przedsądowe o takiej samej treści pozwana otrzymała ponownie w dniu 30 listopada 2011 r . Powierzchnia lokalu pozwanej (po przyłączeniu części korytarza o powierzchni 12,60 m.kw. ) przy ul. (...), wynosi 81,79 m.kw.

Dokonawszy takich ustaleń faktycznych Sąd I instancji wskazał, że powód domagał się zwrotu kosztów inwestycji polegającej na montażu drzwi ognioodpornych opierając swoje roszczenie w stosunku do pozwanego na treści § 1 Uchwały Zebrania Przedstawicieli nr (...) z dnia 17 czerwca 2004 roku, zgodnie z którym rozliczeniem kosztów wymiany drzwi ognioodpornych w budynkach 1d, 2d, 3d, 4d obejmuje się członków zamieszkujących lokale, których powierzchnia została faktycznie powiększona o powierzchnię korytarza. Z przedstawionych przez Zarząd Spółdzielni rozliczenia kosztów inwestycji wynikało zadłużenie pozwanej na kwotę 5.694,22 zł. Powód zatem podstawy dochodzonego roszczenia upatrywał w stosunku członkowskim strony, z którego to stosunku wynika bezpośredni obowiązek członka spółdzielni zachowania się zgodnie z treścią normy zawartej w prawomocnych (niezaskarżonych skutecznie) decyzjach władz członkowskich. Stosownie do treści art. 35 w związku z art. 59 ustawy Prawo Spółdzielcze organami spółdzielni są walne zgromadzenie spółdzielni, rada nadzorcza, zarząd oraz zebranie grup przedstawicieli. Zgodnie z treścią art. 8 ³ ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych ( Dz. U. z 2013, poz. 1222) walne zgromadzenie spółdzielni może być zastąpione przez zebranie przedstawicieli, wówczas jedynie, gdy przewiduje to statut w spółdzielniach liczących ponad 500 członków. Przedmiotowa uchwała co było, w sprawie bezsporne, nie została wzruszona w przewidzianym przez ustawę trybie. Wskazał dalej Sąd I instancji , że stosownie do przepisu art. 117 k.c. roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu (z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie). Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie może się uchylić od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin ogólny przedawnienia dla roszczeń wynosi 10 lat a związanych z działalnością gospodarczą trzy lata (art. 118 k.c.). Działalność spółdzielni mieszkaniowej w celu zaspokajania potrzeb mieszkaniowych jej członków nie nosi cech działalności zarobkowej, tym bardziej, iż spółdzielnia mieszkaniowa nie może odnosić korzyści majątkowych kosztem swoich członków (art. 1 ust 1 i 1 ¹ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z dnia 15 grudnia 2000 r., Dz.U. 2001 Nr 4, poz. 27 ze zm.). Spółdzielnia dochodzi w przedmiotowej sprawie zwrotu środków poniesionych na cele mieszkaniowe na skutek działań jej członków, którzy powiększyli swoje lokale kosztem części korytarza wspólnego. W niniejszej sprawie zasadnym jest zatem przyjęcie 10 letniego terminu przedawnienia roszczenia. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. (art. 120 § 1 k.c.). W doktrynie przez wymagalność rozumie się stan, w którym wierzyciel ma prawną możliwość zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. Jest to stan potencjalny, o charakterze obiektywnym, którego początek następuje od chwili, gdy wierzytelność zostaje uaktywniona. Pojęcie to odróżnić należy od terminu spełnienia świadczenia, którego doniosłość prawna wiąże się z konsekwencjami w postaci opóźnienia albo zwłoki. Roszczenia mogą uzyskać przymiot wymagalności w dniu oznaczonym przez ustawę lub przez czynność prawną, albo w dniu wynikającym z właściwości zobowiązania. Wymagalność roszczenia powoda względem pozwanej należy wiązać z chwilą ostatecznego rozliczenia inwestycji przez spółdzielnie i ustalenia wysokości partycypacji w kosztach przez poszczególnych członków spółdzielni. Oznacza to, iż roszczenie powoda względem pozwanej skonkretyzowało się co do wysokości i istoty z dniem podjęcia prawomocnej uchwały Rady Nadzorczej Nr (...) z dnia 17 czerwca 2004 r. Dziesięcioletni bieg terminu przedawnienia tego roszczenia upłynąłby w dniu 17 czerwca 2014 roku, zatem powodowa Spółdzielnia, występując z pozwem w dniu 12 grudnia 2013 roku przerwała bieg przedawnienia i zarazem nie dochodzi roszczenia przedawnionego.

Apelację od tego wyroku złożyła pozwana . Zarzuciła Sądowi Rejonowemu naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie art. 117 k.c. w zw. z art. 118 k.c. lub nieprawidłową jego wykładnię poprzez przyjęcie, iż nie doszło do przedawnienia roszczenia; nierozpoznanie istoty sprawy co do oceny prawnej zasadności i wysokości roszczenia; naruszenie przepisów postępowania poprzez pominięcie przez Sąd zgłoszonych wniosków dowodowych w postaci wskazanych w pozwie świadków i tym samym nie ustalenie daty montażu drzwi ognioodpornych, co rzutuje na błędne ustalenia faktyczne. W konkluzji wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie powództwa.

Sąd Okręgowy zważył,

co następuje :

Apelacja jest bezzasadna. Nie może odnieść zamierzonego skutku zarzut apelacji dotyczący naruszenia art. 117 k.c. w zw. z art. 118 k.c. Sąd Rejonowy prawidłowo wywiódł, że roszczenie powódki nie jest przedawnione. Błędnie skarżący argumentuje że omawiane roszczenie powódki (spółdzielni) względem pozwanej (jej członka) zakwalifikować należy jako związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Roszczenie to powstało w związku z relacją wewnętrzną, jaka łączy spółdzielnię z jej członkiem (członkami). W tym stosunku spółdzielnia nie występuje jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Działalność spółdzielni mieszkaniowej w zakresie realizacji jej podstawowego celu – zaspokajania potrzeb mieszkaniowych jej członków nie nosi, a nawet nie może nosić cech działalności zarobkowej. Spółdzielnia mieszkaniowa nie może bowiem odnosić korzyści majątkowych kosztem swoich członków (art. 1 ust. 1 i 1 ¹ ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z dnia 15 grudnia 2000 r., Dz.U. 2001 Nr 4, poz. 27 ze zm.). Powyższe stanowisko potwierdza orzecznictwo sądowe, gdzie podnosi się, że działalność spółdzielni mieszkaniowej skierowana "do wewnątrz", w ramach stosunków członkowskich nie ma charakteru gospodarczego, natomiast może być tą działalnością działalność wobec innych przedsiębiorców, zwłaszcza w toku budowy lub administrowania cudzymi zasobami albo swobodnego gospodarowania własnymi lokalami (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 20 października 1999 r., III CKN 372/98, opubl. Legalis). Oceny powyższej nie zmienia fakt, że spółdzielnia jest wpisana do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. O terminie przedawnienia nie decyduje bowiem status podmiotu dochodzącego roszczenia, a związek roszczenia z prowadzoną działalnością gospodarczą. Prawidłowo zatem Sąd Rejonowy nie uwzględnił zarzutu przedawnienia podniesionego przez pozwanych, w związku z tym, że nie upłynęło 10 lat od dnia wymagalności tego roszczenia. W tym miejscu podnieść należy, że roszczenie powódki stało się wymagalne w rozumieniu art. 120 § 1 k.c. względem pozwanych w chwili podjęcia drugiej uchwały z dnia 30 kwietnia 2004r. nr (...)przez Radę Nadzorczą o rozliczeniu inwestycji. W tej uchwale wysokość zobowiązania pozwanych w związku z realizacją inwestycji została choć ponownie to ostatecznie rozliczona i skonkretyzowana. Wymagalności roszczenia dochodzonego przez powódkę, wbrew twierdzeniom apelacji, nie można więc dopatrywać się w związku z podjęciem uchwały Rady Nadzorczej nr 64/R/99 z dnia 18 listopada 1999r., gdyż uchwała ta została zmieniona w tym zakresie kolejną uchwałą. Nie można też uznać, że Rada Nadzorcza nie miała prawa do ponownego rozliczenia kosztów inwestycji, zwłaszcza, że Rada Nadzorcza działała w wykonaniu wniosku zawartego w uchwale z dnia 30 kwietnia 2004r. Zebrania Przedstawicieli Spółdzielni Mieszkaniowej, aby kosztami montażu drzwi przeciwpożarowych obciążyć lokatorów, którzy powiększyli sobie mieszkania kosztem powierzchni miejsc ewakuacyjnych. Jeżeli pozwani nie zgadzali się z wymienionymi uchwałami to przysługiwało im prawo ich zaskarżenia. Brak skorzystania z tej drogi do podważenia uchwał powoduje, że uchwały te funkcjonują w obrocie i są skuteczne, a pozwani są nimi związani. Nie sposób również wiązać wymagalności roszczenia powódki względem pozwanej z chwilą dokonania montażu drzwi przeciwpożarowych i z chwilą poniesienia tych kosztów. Moment ten może mieć co najwyżej znaczenie w relacji pomiędzy spółdzielnią a wykonawcą drzwi w związku z zawartą umową. W stosunku pomiędzy spółdzielnią a jej członkami decydujące znaczenia ma chwila ostatecznego rozliczenia tej inwestycji przez spółdzielnię i ustalenie wysokości partycypacji w tych kosztach przez poszczególnych członków spółdzielni. Na marginesie zauważyć należy również, że ostateczne obciążenie kosztami tej inwestycji jedynie lokatorów, którzy powiększyli swoje lokale kosztem części korytarza jest logicznie uzasadnione. Nie można podzielić również zarzutu apelacji dotyczącego nierozpoznania istoty sprawy. Pojęcie "istoty sprawy", o którym mowa w art. 386 § 4 k.p.c., dotyczy jej aspektu materialnoprawnego, a jej nierozpoznanie wchodzi w grę, gdy sąd zaniecha zbadania materialnej podstawy żądania pozwu albo pominie merytoryczne zarzuty pozwanego (wyrok SN z dnia 21 października 2005 r., III CK 161/05, LEX nr 178635, wyrok Sąd Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 grudnia 2007 r., I ACa 209/06, LEX nr 516551). Zatem nierozpoznanie istoty sprawy to nieprzeprowadzenie przez sąd badania materialnej podstawy żądania zgodnie z obowiązującymi przepisami. Istota sprawy odnosi się do roszczenia będącego podstawą powództwa, a jej całkowite niezbadanie zachodzi, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł w ogóle merytorycznie o żądaniach stron, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania pozwu. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie wszystkie okoliczności istotne i niezbędne dla rozstrzygnięcia, w tym podniesiony zarzut przedawnienia zostały przez Sąd I instancji zbadane z punktu widzenia obowiązujących przepisów, co pozwoliło na ich poprawne zastosowanie.

Odnosząc się do kolejnego zarzutu apelacji stwierdzić należy, że nie zachodziła konieczność przesłuchania świadków na okoliczność daty zamontowania drzwi przeciwpożarowych. Jak zostało ustalone moment ten jest irrelewantny z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Decydujące znaczenie dla ustalenia terminu wymagalności roszczenia powódki ma dzień wydania ostatecznej uchwały rozliczeniowej przez Radę Nadzorczą.

Mając powyższe na uwadze, wobec bezzasadności zarzutów sformułowanych w apelacji oraz nieujawnienia okoliczności, które winny być uwzględnione w toku postępowania drugoinstancyjnego z urzędu, Sąd Okręgowy w oparciu o art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym zgodnie z § 6 pkt 4 w związku z § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2002r., Nr 163, poz. 1348 ze zm.).