Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem wstępnym z dnia 9 lipca 2014 roku Sąd Rejonowy w Łowiczu stwierdził, iż spadek po Z. A. z domu S. - córce S. i J., zmarłej w dniu 29 kwietnia 2013 roku w Ł., a ostatnio stale zamieszkałej w P. gmina Ł. na podstawie ustawy nabyły dzieci: córka A. B. i syn A. A. (1) po 1/2 części każde z nich.

Orzeczenie Sądu Rejonowego zostało oparte na następujących ustaleniach faktycznych:

Z. A. zd. S. zmarła w dniu 29 kwietnia 2013r. w Ł., a ostatnio stale zamieszkiwała w P., gmina Ł.. W dacie śmierci była wdową.

Z. A. pozostawiła dwoje dzieci: córkę A. B. zd. A. i syna A. A. (1). Innych dzieci z małżeństwa, pozamałżeńskich ani przysposobionych spadkodawczyni nie miała. Żaden ze spadkobierców nie składał oświadczeń o zrzeczeniu się praw do spadku, odrzuceniu bądź przyjęciu spadku po matce, jak również nie został uznany za niegodnego dziedziczenia.

Z. A. nie pozostawiła testamentu.

Z. A. w dacie swej śmierci tj. w dniu 2013 roku była współwłaścicielką gospodarstwa rolnego położonego we wsi P., gmina Ł. o powierzchni 0,1143 ha składającego się z działki oznaczonej numerem ewidencyjnym (...)

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego, na dzień wydania postanowienia wstępnego, wynikało, że spadkodawczyni nie sporządziła testamentu. W takim wypadku Sąd stwierdzał, że powołanie do spadku wynika z ustawy (art. 926 § 1 i 2 k.c.).

Spadkodawczyni Z. A. w dacie śmierci była wdową, z tym, że pozostawiła dwoje pełnoletnich dzieci, przy czym innych dzieci nie miała. Mając powyższe na uwadze Sąd w oparciu o powołany wyżej przepis stwierdził, iż spadek po Z. A. na podstawie ustawy nabyły jej dzieci – córka A. B. i syn A. A. (1) po ½ części każde z nich.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył uczestnik postępowania, zaskarżając powyższe postanowienie w całości.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił błędne ustalenia faktyczne, a mianowicie ustalenie, że Z. A. nie sporządziła testamentu, podczas, gdy w dniu 30 kwietnia 1996 roku w Urzędzie Gminy w Ł. został sporządzony testament allograficzny, którym to testamentem spadkodawczyni Z. A. do całości spadku powołała swojego syna A. A. (1).

Przy tak sformułowanym zarzucie uczestnik wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Łowiczu, ewentualnie zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez stwierdzenie, że spadek po zmarłej Z. A. na podstawie testamentu nabył w całości A. A. (1).

Dodatkowo uczestnik wniósł o:

- dopuszczenie nowego dowodu z dokumentu - testamentu Z. A., którego powołanie w postępowaniu przed Sądem I instancji nie było możliwe lub którego potrzeba powołania wynikła po wydaniu zaskarżonego postanowienia na okoliczności istnienia ważnego testamentu spadkodawczyni i treści tego testamentu, powołania A. A. (1) do całości spadku po Z. A. na podstawie testamentu;

- dopuszczenie nowego dowodu z zeznań uczestnika postępowania A. A. (1) na okoliczność dowiedzenia się przez uczestnika postępowania o istnieniu testamentu allograficznego Z. A. po wydaniu zaskarżonego postanowienia;

- dopuszczenie nowego dowodu z przesłuchania stron (uczestników) na okoliczność, że udział w nieruchomości opisanej w testamencie wyczerpuje w całości spadek po spadkodawczyni.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja jest o tyle zasadna, że skutkuje koniecznością uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Łowiczu.

Stosownie do art. 670 § 1 k.p.c. sąd, do którego należy przeprowadzenie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. Powyższy przepis oznacza, że sąd spadku nie jest związany treścią wniosku w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, lecz obowiązany jest z urzędu ustalić, kto jest spadkobiercą. W szczególności sąd spadku obowiązany jest z urzędu ustalić, czy spadkodawca pozostawił testament.

Ujawnienie więc w toku postępowania odwoławczego faktu sporządzenia przez spadkodawczynię testamentu skutkuje koniecznością przeprowadzenia postępowania dowodowego mającego na celu ustalenie, czy spełnione zostały przesłanki ważności testamentu, na który powołuje się skarżący.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Rejonowy przede wszystkim zbada, czy w realiach przedmiotowej sprawy spełnione zostały przesłanki pozwalające uznać testament przedłożony przez uczestnika postępowania za ważny testament allograficzny, przewidziany art. 951 k.c..

W razie pozytywnej odpowiedzi na powyższe pytanie w dalszej kolejności rozważenia będzie wymagało, czy zawarte w tymże testamencie rozrządzenie obejmuje cały spadek, w konsekwencji czy może być uznane za powołanie do spadku, czy też stanowi jedynie zapis.

Ponieważ ustalenie powyższych okoliczności wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. i art. 108 § 2 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.