Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Ca 343/15

POSTANOWIENIE

Dnia 23 czerwca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział III Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący – Sędzia SO Mieczysław H. Kamiński – sprawozdawca

Sędzia SO Agnieszka Skrzekut

Sędzia SO Katarzyna Kwilosz-Babiś

po rozpoznaniu w dniu 23 czerwca 2015 r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku H. L.

przy uczestnictwie: L. N., J. N., M. J. (1), R. J., J. J. (1), (...) Banku (...)z nieograniczoną odpowiedzialnością w Z., M. S. (1), S. J., A. R. (1), M. S. (2), B. B. (1), K. Ć., Z. M. (1), P. C., W. C., Z. M. (2), M. K. (1), A. C. (1), Zgromadzenia Zakonnego (...)z siedzibą w P., J. G. (1), J. W. (1), S. G. (1), M. G. (1), W. G. (1), W. G. (2), A. G. (1), M. P., T. F., W. K. (1), A. K. (1), A. M. (1), A. B. (1), A. G. (2), A. S. (1), A. C. (2), A. G. (3), A. G. (4), B. K., E. N., H. K. (1), H. R., H. L., H. Ś., H. S., H. W., J. S. (1), J. B. (1), J. B. (2), J. L., J. B. (3), J. S. (2), J. P., J. T., J. S. (3), J. F., J. S. (4), J. W. (2), J. S. (5), K. B. (1), K. B. (2), L. K., L. S., L. K., M. K. (2), M. J. (2), M. W. (1), M. K. (3), M. S. (3), M. B., M. W. (2), M. M., R. T., R. M., S. R., S. M., S. S. (2), S. B., S. K. (1), S. S. (3), W. K. (2), W. F., W. S. (1), W. T., W. K. (1), Z. W., Z. P., Z. G., B. T., M. K. (4), Z. K., K. G. (1), W. B., A. C. (3), W. R. (1), A. K. (2), K. K. (2), J. S. (6), W. R. (2), J. G. (2), J. S. (7), S. K. (2), A. C. (3)z W., I. M.z K., H. C.z S., J. G. (4), S. G. (2), A. O., ubezwłasnowolnionego M. G. (2), A. J. (1), K. M., A. F., K. G. (2)z G. B., A. R. (2)z G. F., T. S. (1)z G., B. R., W. K. (2), A. R. (2)z G. F., A. P.z T., J.s. J. B. (1), T.c. J. B. (1), A. N.z W., F. W., J. R. (1), A. R. (3), A. W.z W., A. H.z T., T. R.z G., B. C.z G., A. J. (2)z G., L. A.z K., B. B. (2)z G. R., H. D.z G. R., J. S. (8), J. G. (5), K. G. (2)z G., W. C. (1), B. G., T. D.z G. R., J. S. (9), J. G. (5), K. G. (2)z G., W. C. (2), B. G., T. H. (1)z G. R., B. C.z G. R., A. S. (2)z G., A. B. (2)z D., A. T.z K., M. T.z B., A. P.z G. T., A. M. (2)z D., A. K. (3)ze S., H. K. (2)z B. G., L. K. (1)z G., J. G. (6)i A. K. (1)

o wpis

na skutek apelacji uczestnika A. C. (1)

od wpisu Sądu Rejonowego w Zakopanem

z dnia 10 lutego 2015 r. sygn. akt Dz. Kw 463 – 464 /15 i z dnia 11 lutego 2015r., sygn. Dz.Kw 475/15

p o s t a n a w i a:

oddalić apelację.

Sygn. akt III Ca 343/15

UZASADNIENIE

Wpisem z dnia 10.02.2015r. Sąd Rejonowy w Zakopanem przyłączył do KW nr (...) pgr. nr (...) i (...) po odłączeniu ich z KW nr (...) oraz ujawnił ich własność na rzecz H. L., M. K. (1), B. B. (1) i Z. M. (2). Podstawą do dokonania powyższych zmian były mapa do celów prawnych z dnia 27.09.2011 r. nr (...), a w zakresie prawa własności postanowienia Sądu Rejonowego w Zakopanem w sprawach I Ns 323/12 o stwierdzeniu nabycia prawa własności w trybie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych z dnia 26.10.1971 r., I Ns 984/12 o stwierdzeniu nabycia spadku po B. S., I Ns 112/86 o stwierdzeniu nabycia spadku po W. S. (2), I Ns 438/88 o uzupełnieniu postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po W. S. (2) oraz zarejestrowany Akt poświadczenia dziedziczenia po M. G. (2), wszystkie złożone przy KW nr (...).

Powyższe wpisy w całości zaskarżył apelacją uczestnik A. C. (1), który zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego, a to art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz art. 626 8 k.p.c. polegającą na pominięciu przysługującej mu ochrony wynikającej z rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych. Skarżący podnosił, że przed wydaniem postanowienia o stwierdzeniu nabycia prawa własności w trybie ustawy uwłaszczeniowej na rzecz H. L., M. K. (1)oraz poprzedników prawnych B. B. (1)i Z. M. (2), udział w przedmiotowej nieruchomości nabył on poprzez umowę o dożywocie z dnia 21.11.2000 r., Rep. A. (...) W tych zaś okolicznościach Sąd Rejonowy winien był zastosować zasadę wynikającą z rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, skoro nabycie przez niego było odpłatne. Wskazany stan rzeczy wykluczał więc dokonanie zaskarżonych wpisów.

W oparciu o powyższe zarzuty wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia przy zasądzeniu na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest nieuzasadniona.

Sąd I instancji właśnie w oparciu o treść art. 626 8§ 2 k.p.c. oraz art. 6 ustawy o księgach wieczystych i hipotece trafnie przyjął, iż nie może zajmować się rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych. Z uwagi na ograniczoną kognicję sądu wieczystoksięgowego wynikającą z powołanego wyżej przepisu, w ramach której badaniu podlega jedynie treść i forma wniosku oraz dołączonych do niego dokumentów, a także treść księgi wieczystej, poza zakresem jego badania pozostaje kwestia ochrony wynikającej z rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych. Postępowanie wieczystoksięgowe, jest postępowaniem sformalizowanym, opartym wyłącznie na dokumentach, bez możliwości rozstrzygania sporów pomiędzy stronami. Skoro zaś zastosowanie rękojmi w ogóle nie może być przez sąd wieczystoksięgowy brane pod uwagę, to skuteczności nabycia prawa własności przez uczestnika nie można w tym postępowaniu oceniać w kontekście tej instytucji. Tak więc z jednej strony brak jest możliwości takiej oceny jakiej żąda uczestnik – z zastosowaniem rękojmi, zaś z drugiej nakładający się na taki stan rzeczy problem podstawy wpisu i sposobu nabycia własności, które jest nabyciem o charakterze pierwotnym, uniemożliwiają uwzględnienie podniesionych zarzutów. Niewątpliwie nabycie własności nieruchomości przez samoistnego posiadacza w trybie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych, a z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie, ma charakter pierwotny i następuje z mocy prawa, zaś postanowienie sądu stwierdzające takie nabycie ma charakter deklaratoryjny. Już z tej przyczyny, że podstawą wpisu jest orzeczenie sądu, wiążące nie tylko sąd, który je wydał, ale wszystkie sądy, jego kontrola ograniczyć się musi wyłącznie do kwestii formalnych (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28.01.1993 r. III CZP 167/92). W związku zaś z nabyciem pierwotnym, obojętne jest, kto był uprzednio właścicielem nieruchomości (por. np. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20.01.2010r., sygn. akt III CZP 121/09).

W tym miejscu należy zwrócić także uwagę na treść postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11.05.2005r., sygn. akt III CK 561/04, gdzie podstawą wpisu własności wnioskodawcy było postanowienie Sądu zapadłe w sprawie o zasiedzenie, w którym własność została stwierdzona na datę wcześniejszą niż data czynności prawnej dotyczącej nabycia prawa przez osobę aktualnie wpisaną w księdze wieczystej jako właściciel, gdzie stwierdzono, iż sąd wieczystoksięgowy nie może oddalić wniosku o wpis do księgi wieczystej nabytego przez zasiedzenie prawa własności nieruchomości, jeżeli z treści wniosku, dołączonych dokumentów oraz treści księgi wieczystej wynika, iż na skutek tego nabycia własność utracił poprzednik prawny osoby wpisanej jako właściciel. W uzasadnieniu tego orzeczenia wskazano, iż z uwagi na fakt, że nabycie własności przez zasiedzenie ma charakter pierwotny i deklaratoryjny umowa stosownie do której nastąpić by miało zbycie nieruchomości przez poprzedniego właściciela, który własność wcześniej utracił na skutek zasiedzenia przez inną osobę, nie może wywoływać skutków prawnych w postaci przejścia własności na nabywcę, chyba że nabywca korzystałby z rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych. Jednocześnie podkreślono, iż kwestii istnienia tejże rękojmi sąd w postępowaniu o wpis w księdze wieczystej, badać nie może. Sąd Najwyższy zwrócił tam również uwagę na związanie sądu wieczystoksięgowego treścią prawomocnego postanowienia stwierdzającego nabycie własności nieruchomości przez zasiedzenie.

W podobnym przedmiocie wypowiadał się również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 26.11.1992 r. sygn. III CZP 145/92. Ta ostatnia uchwała dotyczyła wpisu własności na podstawie aktu własności ziemi, wydanego wcześniej niż zawarta umowa na rzecz innej osoby, wpisanej jako właściciel, ale z uwagi na pierwotny charakter tego nabycia, poczynione uwagi są aktualne także w drugiej z omawianych spraw. I tak, Sąd Najwyższy przyjął, że skoro nabycie prawa własności na podstawie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych następowało z mocy samego prawa, a akt własności ziemi miał charakter deklaratoryjny, to w takiej sytuacji skutku nabycia własności nie mógł zniweczyć inny stan późniejszych wpisów w księdze wieczystej. W uzasadnieniu uchwały odniesiono się również do oceny domniemania, o jakim mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, wyjaśniając, że jest to domniemanie iuris tantum i w związku z tym może być obalone przeciwnym dowodem jakim jest np. deklaratoryjna decyzja stwierdzająca nabycie własności na podstawie ustawy uwłaszczeniowej.

Sąd Okręgowy w składzie rozpoznającym niniejszą apelację, podziela przedstawione wyżej stanowiska Sądu Najwyższego. W konsekwencji, musiało to prowadzić do oddalenia apelacji, o czym orzeczono na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

(...)